Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2022 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Andrzej Kurzych

Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Czerniawska

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2021 roku w Toruniu na rozprawie

sprawy z powództwa J. S. (1), K. W. i P. Z.

przeciwko P. (...) Spółce Akcyjnej w W.

o odszkodowanie za naruszenie zasad równouprawnienia

I.  zasądza od pozwanego P. (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda J. S. (1) kwotę 7.946,98 zł (siedem tysięcy dziewięćset czterdzieści sześć złotych dziewięćdziesiąt osiem groszy) tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równouprawnienia,

II.  oddala powództwa K. W. i P. Z. w całości, zaś powództwo J. S. (1) w pozostałej części,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda J. S. (1) kwotę 1.273,32 zł (tysiąc dwieście siedemdziesiąt trzy złote trzydzieści dwa grosze) tytułem kosztów procesu,

IV.  zasądza na rzecz pozwanego od powoda P. Z. kwotę 675,00 zł (sześćset siedemdziesiąt pięć złotych), zaś od powoda K. W. kwotę 1.350,00 zł (tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu,

V.  nadaje wyrokowi w punkcie I. rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 4.169,50 zł (sto sześćdziesiąt dziewięć złotych pięćdziesiąt groszy),

VI.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 551,85 zł (pięćset pięćdziesiąt jeden złotych osiemdziesiąt pięć groszy) tytułem części opłaty od pozwu, od uiszczenia której zwolniony był powód J. S. (1), zaś pozostałą częścią kosztów sądowych obciąża Skarb Państwa.

Sędzia Andrzej Kurzych

IV P 267/20

UZASADNIENIE

Powód P. Z. złożył pozew przeciwko pozwanemu P. (...) Spółce Akcyjnej w W., gdzie wniósł o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kwoty 4.992,98 zł tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania w zatrudnieniu wraz z kosztami procesu.

Powód wskazał, że żądana przez niego kwota odpowiada różnicy między wynagrodzeniem zasadniczym, które było mu wypłacane w okresie od lutego 2014 r. do lutego 2017 r., a wynagrodzeniem zasadniczym, które było wypłacane w tym samym czasie pracownikom nowozatrudnionym. Wynagrodzenie tych drugich opiewało na kwotę 2.400,00 zł. Powód zaznaczył, że pracownicy już od kilku lat informują o zaistniałym zjawisku pracodawcę i mimo wielu obietnic wyeliminowania go do dnia dzisiejszego pozwany pozostaje bezczynny.

Pozew o podobnej treści złożył powód K. W., który wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 7.044,40 zł wraz z kosztami procesu. Dochodzona pozwem kwota również odpowiadała różnicy w wynagrodzeniu za okres od lutego 2014 r. do lutego 2017 r. Pozew został zarejestrowany pod sygnaturą IV P 268/20.

Powód J. S. (2) również domagał się od pozwanego P. (...) SA w W. kwoty odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równouprawnienia w zatrudnieniu wraz z kosztami procesu. Jego roszczenie opiewało na kwotę 10.800,00 zł i odpowiadało różnicy w wynagrodzeniu zasadniczym powoda i pracowników nowozatrudnionych na tożsamych stanowiskach w kwocie 2.478,93 zł za okres od maja 2014 r. do maja 2017 r. Pozew został zarejestrowany pod sygnaturą IV P 271/20.

W odpowiedziach na pozwy pozwany wniósł o oddalenie powództw oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana zaprzeczyła wszelkim faktom i twierdzeniom zawartym w pozwach co do zarzucanego naruszania zasady równego traktowania w zakresie wynagradzania za pracę. Pozwana zakwestionowała powództwa co do zasady, a także co do wysokości żądanego odszkodowania.

Podniosła, że z informacji zawartych aktach osobowych powodów jednoznacznie wynika, że nie można w mówić o nierównym traktowaniu w sferze płacowej, a nadto wynagrodzenie powodów w spornym okresie było ukształtowane zgodnie z postanowieniami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy z 2010 i 2015 roku. Pozostawało ono także adekwatne do zajmowanych stanowisk oraz wymiarów etatów.

Dodano także, że stanowisko pracy może stanowić kryterium porównawcze w ramach ustalania „jednakowej pracy”, ale nie jest ono wyłączne. Prace tożsame pod względem rodzaju i kwalifikacji wymaganych do ich wykonywania na tych samych stanowiskach pracy funkcjonujących u danego pracodawcy mogą różnić się co do ilości i jakości, a wówczas nie są pracami jednakowymi w rozumieniu art. 18 ^3c § 1 k.p. Na gruncie obowiązujących przepisów dopuszczalne jest różnicowanie wynagrodzeń pracowników, którzy bądź pełnią inne obowiązki, bądź takie same, ale niejednakowo o czym jednoznacznie stanowi art. 78 ust. 1 k.p.

Pozwana podkreśliła, że różnice w wynagrodzeniu zasadniczym pracowników pozwanego na tych samych stanowiskach mogą wynikać także z innych szczególnych i obiektywnych uwarunkowań. P. (...) S.A. jest bowiem ogromnym przedsiębiorstwem, a jej zakres działania obejmuje obszar całego kraju, co powoduje bardzo zróżnicowane warunki na rynku pracy, wymuszające dostosowanie się do nich przez pozwaną spółkę. Zróżnicowanie wynagrodzeń zasadniczych pracowników w skali kraju jest w dużym procencie skutkiem działań poprzednika prawnego pozwanej, jego odmiennej struktury wielozakładowej oraz wynika z konieczności utrzymania, gwarantowanych umową z partnerami społecznymi praw nabytych przez pracowników oraz dokonywanych wcześniej ocen pracy, które odczuwalne były w wysokości oferowanych pracownikom podwyżek. Ustalane ze związkami zawodowymi od 2005 roku zasady podwyższania wynagrodzeń zasadniczych pracowników pozwanej nie pozwalają na równoczesne wyrównanie wynagrodzeń w poszczególnych grupach zawodowych, a zmiany wynagrodzeń były wypadkową uzgodnień z organizacjami związkowymi i sytuacji ekonomicznej pozwanej. Pozwana, tak jak każdy przedsiębiorca, nie może pozwolić sobie na wzrost wynagrodzeń pracowników, albowiem to mogłoby doprowadzić do jej niewypłacalności, co wobec trwającej pandemii i ponad 2 miesięcznego lockdownu, konieczności zapewnienia pracownikom środków ochrony osobistej, które dotychczas kosztowały P. (...) już ponad 60 mln zł, mającego ogromny wpływ na niespodziewany i gwałtowny spadek dochodów pozwanego, który trwa nadal pogorszając znacząco i tak już w ostatnich batach jej trudną sytuację finansową, co skutkuje w chwili obecnej m.in. wydaniem decyzji o braku wypłaty premii za sierpień 2020 r. pracownikom pozwanego oraz wstrzymaniem procesu podwyżek.

Pozwanemu nie można zarzucić naruszenia zasad równego traktowania, a podpisanie m.in. układu zbiorowego i wskazane działania zmierzające do podwyższania wynagrodzeń w P. (...) (wcale nie równych i dostępnych dla wszystkich zatrudnionych) jednoznacznie wskazują, że pozwana, cały czas podwyższała wynagrodzenia i zmierzała do zniwelowania pojawiających się różnic w wynagrodzeniach zasadniczych zatrudnionych pracowników, także z uwzględnieniem sytuacji pracowników poszczególnych jednostek pozwanego, a także przy uwzględnieniu swojej sytuacji finansowej oraz rynku pracy.

Pozwany wskazał, że praca na stanowisku kierowcy prowadzącego samochody do 3,5 tony różni się ilościowo i jakościowo pomiędzy poszczególnymi pracownikami zajmującymi to stanowisko. Nie można w żaden sposób przyjąć, iż wszyscy pracownicy w tej grupie wykonują jednakowo te same obowiązki. Różnice wynikają przede wszystkim z rodzaju usług transportowych powierzonych pracownikowi, wymiaru etatu stopniach trudności, jakości wykonywanej pracy, zadań powierzonych w ramach danego kursu i uciążliwości w zależności obsługiwanych kursów, które różnią się nie tylko długością, która przy kursach międzywęzłowych uniemożliwia powrót tego samego dnia do bazy, ale również zakresem powierzonych pracownikowi obowiązków co do rozładunku, załadunku czy działań spedytorskich. Zarówno w P. (...) (...) B. (...) T., jaki i w poszczególnych innych Regionach (...) różny jest rozkład obowiązków pracowników zatrudnionych na stanowisku kierowca stale prowadzącego samochód do i pow. 3,5 tony, co powoduje w pełni uzasadnione różnicowanie wynagrodzeń pracowników w zależności od np. faktycznego obciążenia pracą.

Pozwany wyjaśnił również, że w zależności od potrzeb pozwany może powierzyć pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku kierowcy stale prowadzącego samochodu do i pow. 3,5 tony m.in. następujące obowiązki: obsługa kursów międzywęzłowych, obsługa kursów zwózkowo-rozwózkowych, obsługa urzędów i punktów pocztowych, czyli jednostek pozwanego, realizacja zadań pozaeksploatacyjnych, kierowanie samochodami specjalnymi i zadania kierowcy manewrowego, przy czym kursy wskazane w punktach 2-6 są kursami wewnątrzwęzłowymi. Każda z tych grup czynności miała w spornym okresie różne zakresy czynności.

Powód P. Z. i K. W. świadczyli pracę na stanowisku kierowcy pow. 3,5 tony i zajmowali się wykonywanie kursów zwózkowo-rozwózkowych. Powód J. S. (1) wykonywał pracę kierowcy samochodów specjalnych bankowozów. Zakresy czynności były zatem zróżnicowane i wynikały z zadań faktycznymi wykonywanych, przy posiadaniu różnych kwalifikacji. Zadaniem powodów w niniejszym procesie było wskazanie osób, które wykonywały te same co oni i mieli wyższe wynagrodzenie. Powodowie takich pracowników do porównania nie wskazali, a tym samym ich żądania były w całości bezzasadne.

Pozwany w poszczególnych odpowiedziach na pozew podniósł także zarzut przedawnienia. W przypadku powodów P. Z. i K. W. zarzut ten dotyczył okresu od 1 lutego do 28 lutego 2014 r. Pozwany podniósł, że wnioski o zawezwanie do próby ugodowej zostały złożone w Sądzie w dniu 28 lutego 2017 r., a zatem roszczenia za ten okres były już przedawnione. W przypadku powoda J. S. (1) zarzut przedawnienia dotyczył okresu od 1 maja 2014 roku do 13 czerwca 2014 r. Postępowanie ugodowe zostało wszczęte w dniu 13 czerwca 2017 r., co oznacza, że w chwili wniesienia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej roszczenie za okres od 1 maja 2014 r. do 31 maja 2014 r. i od 1 do 13 czerwca 2014 r. uległo już trzyletniemu przedawnieniu. Wniesienie wniosku nie mogło bowiem wywołać przerwy przedawnienia, skoro okres ten upłynął przed złożeniem wniosku.

Postanowieniami z dnia 30 października 2020 r. sprawy z powództwa K. W. i J. S. (1) zostały połączone ze sprawą z powództwa P. Z. celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą IV P 267/20.

Pozwany w piśmie z dnia 29 marca 2021r. (k. 168v. akt) podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powoda P. Z. i K. W. w całości. Pozwany wskazał, że roszczenia uległy trzyletniemu okresowi przedawnienia, o którym mowa w art. 291 § 1 k.p. odpowiednio w dniu 1 i 22 czerwca 2020 r. Bieg przedawnienia zaczął biec na nowo od dni zakończenia postępowania ugodowego, czyli odpowiednio z dniem 1 i 22 czerwca 2017 r., a pozwy zostały złożone w dniu 29 lipca 2020 r.

Pełnomocnik powodów P. Z. i K. W., w związku podniesionym zarzutem przedawnienia, wskazała (k. 183 akt), że zarzut jest chybiony z uwagi na art. 118 k.c., z którego wynika, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. W niniejszej sprawie ostatni dzień przedawnienia przypadał na 31 grudnia 2020 roku i w tym terminie powodowie wnieśli pozwy. Ponadto z ostrożności powołano się także na art. 15zzr ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r., poz. 2095 ze zm.).

Sąd ustalił co następuje:

Powód P. Z. rozpoczął pracę w P. (...) Spółce Akcyjnej w W. w dniu 25 marca 2015 r. na podstawie umowy o pracę na okres próbny od 25 marca 2013 r. do 24 czerwca 2013 r. Powód został zatrudniony w P. (...) (...) B.. Powód został zatrudniony na stanowisku listonosza paczkowego w wymiarze 0,5 etatu i kierowcy kursów zwózkowo-rozwózkowych, obsługującego (...) i (...), stale prowadzącego samochód o masie powyżej 3,5 tony w wymiarze 0,25 etatu. W umowie o pracę określone zostało zasadnicze wynagrodzenie za pracę, a także wskazano, że powodowi przysługuje dodatek stażowy, inne składniki wynagrodzenie i świadczenia związane z pracą na zasadach określonych w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy oraz w przepisach powszechnie obowiązujących, a także premia na zasadach określonych w Regulaminie Premiowania.

Od dnia 25 czerwca 2013 r. powód wykonywał pracę w Wydziale (...) w T. (dalej jako (...) T.).

Kolejne umowy o pracę z powodem zostały zawarte w dniu 24 czerwca 2013 r. (umowa o pracę na czas określony na okres od 25 czerwca 2013 r. do 30 września 2014 r., stanowisko – listonosz paczkowy - 0,5 etatu, kierowca kursów zwózkowo-rozwózkowych, obsługujący (...) i (...), stale prowadzący samochód o masie powyżej 3,5 tony - 0,25 etatu), w dniu 15 września 2014 r. (umowa o pracę na czas określony na okres od 1 października 2014 r. do 30 września 2015 r., stanowisko – listonosz paczkowy - 0,5 etatu, kierowca obsługujący (...) i (...), stale prowadzący samochód o masie powyżej 3,5 tony - 0,5 etatu) i w dniu 10 września 2015 r. (umowa o pracę na czas nieokreślony, stanowisko – listonosz paczkowy - 0,25 etatu, kierowca - 0,75 etatu).

Aneksem z dnia 13 kwietnia 2016 r. i 8 sierpnia 2016 r., w związku z treścią odpowiednio § 1 ust. 1-3 uzgodnienia z dnia 25 marca 2016 r. i § 2 ust. 1 – 3 Porozumienia z dnia 19 lipca 2016 r., doszło do podwyższenia powodowi wynagrodzenia za pracę.

(dowody:

⚫

umowa o pracę z 25.03.2013 r. – k. 19-20 akt,

⚫

pismo z 25.06.2013 r. – k. 12 akt,

⚫

umowa o pracę z 24 czerwca 2013 r. – k. 10-11 akt,

⚫

umowa o pracę z 15.09.2014 r. – k. 13-14 akt,

⚫

umowa o pracę z 10.09.2015 r. – k. 15-15v. akt,

⚫

aneksy z 13.04.2016 r. i 8.08.2016 r. – k. 17-18 akt)

W dniu 9 lutego 2004 r. poprzednik prawny pozwanej(...) P. (...) Zakład (...) w B. - zawarł z powodem K. W. umowę o pracę na okres próbny na stanowisku kierowca samochodu do. 3,5 t - doręczyciel paczek pocztowych w wymiarze 0,5 etatu. Kolejne umowy o pracę z powodem zostały zawarte w dniu 6 maja 2004 r. (umowa o pracę na czas określony do dnia 30 kwietnia 2005 r. na 0,5 etatu na stanowisku kierowca samochodu do. 3,5 t - doręczyciel paczek pocztowych) i w dniu 28 kwietnia 2005 r. (umowa o pracę na czas określony do dnia 31 grudnia 2006 r. na 0,5 etatu na stanowisku kierowca samochodu do. 3,5 t - doręczyciela paczek pocztowych).

Aneksem z dnia 25 sierpnia 2006 r. od dnia 1 września 2006 r. powód został zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Od dnia 1 listopada 2006 r. powód pracował w wymiarze pełnego etatu.

Na mocy porozumienia stron z dniem 1 listopada 2012 r. ustalone zostały nowe warunki zatrudnienia powoda. Powód miał wykonać pracę w Centrum Logistyki Oddział (...) w B.. Jego miejscem pracy, tak jak poprzednio, był T.. Pracował na stanowisku kierowcy kursów zwózkowo-rozwózkowych, obsługującego urzędy pocztowe i punkty pocztowe, prowadzącego stale samochód o masie powyżej 3,5 tony.

Porozumieniem z dnia 20 sierpnia 2015 r. ustalono, że powód będzie zajmował stanowisko kierowcy stale prowadzącego samochód o masie powyżej 3,5 tony. Ukształtowane zostało także na nowo wynagrodzenie za pracę powoda.

Aneksem z dnia 13 kwietnia 2016 r. i 8 sierpnia 2016 r., w związku z treścią odpowiednio § 1 ust. 1-3 uzgodnienia z dnia 25 marca 2016 r. i § 2 ust. 1 – 3 Porozumienia z dnia 19 lipca 2016 r., doszło do podwyższenia powodowi wynagrodzenia za pracę.

(dowody:

⚫

umowa o pracę z 09.02.2004 r. – k. 1B akt osobowych,

⚫

umowa o pracę z 06.05.2004 r. – k. 15B akt osobowych,

⚫

umowa o pracę z 28.04.2005 r. – k. 22B akt osobowych,

⚫

aneks z 25.08.2006 r. – k. 33B akt osobowych,

⚫

aneks z 27.11.2006 r. – k. 38B akt osobowych,

⚫

pismo z 29.10.2012 r. – k. 90/1B akt osobowych,

⚫

porozumienie z 20.08.2015 r. – k. 105B akt osobowych,

⚫

aneks z 13.04.2016 r. – k. 107B akt osobowych,

⚫

aneks z 08.08.2016 r. – k. 110B akt osobowych)

Powód J. S. (1) podjął pracę w (...) Zakładzie (...) w B. w dniu 10 grudnia 1989 r. na podstawie umowy o pracę na okres próbny na stanowisku kierowcy. Na podstawie umowy o pracę z 11 grudnia 1989 r. został zatrudniony na czas nieokreślony.

Na podstawie Aneksu nr (...) z dnia 28 kwietnia 2005 r. powód został zatrudniony jako kierowca samochodu do 3,5 tony – doręczyciel paczek pocztowych w wymiarze 1 etatu.

Z dniem 31 marca 2005 r. powód, tak jak i pozostali powodowie, stał się pracownikiem państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej „P. (...)”. Powód wykonywał pracę w Zakładzie (...) w B., od dnia 1 maja 2005 r. w Centrum Usług (...) w B., od 1 września 2005 r. w Centrum – (...) w B., a od 13 października 2006 r. w Centrum Logistyki Oddział (...) w B.. Jego miejscem pracy był T..

W związku z komercjalizacją państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej P. (...) z dniem 1 września 2009 roku powód stał się pracownikiem pozwanej P. (...) Spółki Akcyjnej.

(dowody:

⚫

umowa o pracę z 27.11.1989 r. – k. 2B akt osobowych,

⚫

umowa o pracę z 11.12.1989 r. – k. 2B akt osobowych,

⚫

aneks nr 1 z 28.04.2005 r. – k. 51B akt osobowych,

⚫

pismo z 25.03.2005 r. – k. 53B akt osobowych,

⚫

oświadczenie – k. 54B akt osobowych,

⚫

pismo z 28.04.2005 r. – k. 55B akt osobowych,

⚫

pismo z 29.08.2005 r. – k. 59B akt osobowych,

⚫

pismo z 11.10.2006 r. – k. 63B akt osobowych,

⚫

pismo z 26.08.2009 r. – k. 83B akt osobowych)

Porozumieniem z dnia 16 grudnia 2010 r., w związku z wejściem w życie Układu Zbiorowego Pracy dla (...) P. (...) SA na nowo określone zostały warunki zatrudniania powoda. Od dniem 1 stycznia 2011 r. powód wykonywał pracę kierowcy prowadzącego stale samochód o masie do 3,5 tony – samochodu specjalnego (bankowozu).

(dowody:

⚫

porozumienie z 16.12.2010 r. – k. 89B akt osobowych)

Porozumieniem z dnia 28 grudnia 2012 r. ustalono, że wynagrodzenie zasadnicze powoda wynosić będzie 1.997,17 zł (8 kategoria zaszeregowania).

(dowody:

⚫

pismo z 28.12.2012 r. – k. (...) akt osobowych)

Od dnia 1 marca 2013 r. powód został podporządkowany organizacyjnie P. (...) Oddziału (...) w B..

(dowody:

⚫

informacja kadrowa – k. (...) akt osobowych)

W związku z ukończeniem w maju 2014 r. kursu dla kierowców pojazdów uprzywilejowanych lub pojazdów przewożących wartości pieniężne powód uzyskał zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub pojazdem przewożącym wartości pieniężne na okres od 23 czerwca 2014 r. do 28 maja 2018 r.

(dowody:

⚫

przesłuchanie powoda J. S. – k. 166-167v. akt,

⚫

zezwolenie – k. 107B akt osobowych,

⚫

zaświadczenie – k. 109B akt osobowych)

Porozumieniem z dnia 25 sierpnia 2015 r. ustalono, że powód będzie zajmował stanowisko kierowcy stale prowadzącego samochód o masie do 3,5 tony. Ukształtowane zostało także na nowo wynagrodzenie za pracę powoda.

Aneksem z dnia 13 kwietnia 2016 r. i 8 sierpnia 2016 r., w związku z treścią odpowiednio § 1 ust. 1-3 uzgodnienia z dnia 25 marca 2016 r. i § 2 ust. 1 – 3 Porozumienia z dnia 19 lipca 2016 r., doszło do podwyższenia powodowi wynagrodzenia za pracę. Począwszy od dnia 1 marca 2016 r. wynagrodzenie zasadnicze powoda wynosiło 2.147,17 zł, a od dnia 1 lipca 2016 r. – 2.247,17 zł.

(dowody:

⚫

porozumienie – k. 111B akt osobowych,

⚫

aneksy – k. 115B i 116B akt osobowych)

W ramach Pionu Operacji Logistycznych Oddziału (...) w B. działały węzły ekspedycyjno-rozdzielcze oraz Wydziały (...). Cześć (...) działała przy węzłach, np. (...) B., część przy terenowych oddziałach P. (...) i punktach przeładunkowych, np. (...) T.. Generalnie (...) umiejscowione przy węzłach mają szerszy zakres zadań, gdyż dodatkowo wykonują kursy międzywęzłowe, tj. kursy między węzłami nadawczymi i odbiorczymi na terenie całego kraju. W przypadku drugiej kategorii (...) wykonywane są tylko kursy wewnątrzwęzłowe.

(dowody:

⚫

zeznania świadka P. A. – protokół elektroniczny z 20.01.2021 r., k. 153v.-154 akt, 00:53:17-01:24:32)

W spornym okresie, tj. w latach 2014 – 2017 powód J. S. (1) wykonywał pracę w (...) T.. Kierownikiem (...) T. był K. J. (1). W (...) T. zatrudnionych było około 35 osób. Powód pracował jako kierowca samochodu poniżej 3,5 tony – kierowca samochodu specjalnego bankowozu. Taką samą dokładnie pracę w (...) T. wykonywali Z. J., R. M. i B. P.. Praca kierowcy bankowozu polegała na kierowaniu bankowozem w asyście ochrony – inkasenta i konwojenta. Podczas kursu kierowca miał założoną kamizelkę kuloodporną i hełm. Kierowca nie wykonywał w czasie kursu innych czynności niż kierowanie pojazdem. W (...) T. były trzy bankowozy. Do pracy powoda nie było żadnych uwag.

Zdarzało się, że inni kierowcy również transportowali środki pieniężne. Chodziło jednak o niższe kwoty, a ponadto transport odbywał się bez asysty i zwykłym autem.

(dowody:

⚫

przesłuchanie powoda J. S. – k. 166-166v. akt,

⚫

zeznania świadka D. G. – protokół elektroniczny z 20.01.2021 r., k. 152v.-153 akt, od 00:07:35-00:36:54,

⚫

zeznania świadka K. J. – protokół elektroniczny z 27.10.2021 r., k. 237v.-238v. akt, od 00:22:27-00:59:32,

⚫

zeznania świadka J. W. - protokół elektroniczny z 27.10.2021 r., k. 238v.-239 akt, od 00:59:40-01:19:42)

W (...) B. kierowcą bankowozu w tym samym czasie był m.in. A. S.. Kierowcy bankowozów w (...) B. pracowali na większym obszarze. Obejmował on około 11 tras ze 110 punktami, a obszar (...) T. obejmował 5 tras z około 70 punktami. To przekładało się na liczbę bankowozów. W (...) B. było ich 6. Praca kierowcy bankowozów w (...) T. i (...) B. nie wykazywała żadnych różnic.

A. S. jest długoletnim pracownikiem pozwanego o nieco dłuższym ogólnym stażu pracy niż powód. Zanim zaczął pracować jako kierowca bankowozu wykonywał różne zadania. Jego praca była dobrze postrzegana.

(dowody:

⚫

przesłuchanie powoda J. S. – k. 166-166v. akt,

⚫

zeznania świadka P. A. – protokół elektroniczny z 20.01.2021 r., k. 153v.-154 akt, 00:53:17-01:24:32 i protokół elektroniczny z 20.12.2021 r., k. 254-254v. akt, 00:06:28-00:23:47)

W każdym miesiącu okresu od czerwca 2014 r. do maja 2017 r. wynagrodzenie zasadnicze A. S. było wyższe od wynagrodzenia powoda o kwotę 221,45 zł.

W przypadku kierowców bankowozów zatrudnionych w (...) T. we wskazanym okresie miesięczne wynagrodzenie zasadnicze powoda było niższe o kwotę 140,08 zł w porównaniu do Z. J., o kwotę 128,75 zł w porównaniu do R. M. i o kwotę 154,90 zł w porównaniu do B. P..

(dowody:

⚫

zestawienia – k. 140 i 248 akt)

Powód P. Z. złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 28 lutego 2017 r. Postępowanie pojednawcze zakończyło się na posiedzeniu w dniu 1 czerwca 2017 r., kiedy Sąd stwierdził, że ugody nie doszło

(dowody:

⚫

wniosek o zawezwanie - k. 4 akt IV Po 20/17,

⚫

protokół z dnia 01.06.2017 r. – k. 47 akt IV Po 20/17).

Powód K. W. złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 28 lutego 2017 r. a postępowanie pojednawcze zakończyło się w dniu 22 czerwca 2017 r. stwierdzeniem Sądu, że do ugody nie doszło.

(dowody:

⚫

wniosek o zawezwanie - k. 1 akt IV Po 24/17,

⚫

protokół z dnia 22.06.2017 r. – k. 41 akt IV Po 24/17).

Powód J. S. (1) złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 13 czerwca 2017 r. a postępowanie pojednawcze zakończyło się w dniu 9 sierpnia 2017 r. Postępowanie pojednawcze również zakończyło się bezskutecznie.

(dowody:

⚫

wniosek o zawezwanie - k. 14 akt IV Po 26/17,

⚫

protokół z dnia 09.08.2017 r. – k. 26 akt IV Po 26/17).

Pozwy w niniejszej sprawie zostały złożone tego samego dnia, tj. 5 sierpnia 2020 r.

(fakt bezsporny)

Sąd zważył co następuje:

W pierwszej kolejności należało ocenić podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia. W przypadku powództwa zgłoszonego przez P. Z. i K. W. dotyczył on całości roszczenia, zaś w przypadku powództwa J. S. (1) odszkodowania za okres od 1 maja do 13 czerwca 2014 r. W tym zakresie stan faktyczny nie budził żadnych wątpliwości.

Porządkująco wskazać należy, że niniejsze postępowanie poprzedzone było postępowaniem pojednawczym, o którym mowa w art. 184 i nast. k.p.c. Powód P. Z. złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 28 lutego 2017 r. (k. 4 akt IV Po 20/17) a postępowanie pojednawcze zakończyło się w dniu 1 czerwca 2017 r. (protokół z dnia 01.06.2017 r. – k. 47 akt IV Po 20/17). Powód K. W. złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 28 lutego 2017 r. (k. 1 akt IV Po 24/17). Postępowanie pojednawcze zakończyło się w dniu 22 czerwca 2017 r. (protokół z dnia 22.06.2017 r. – k. 41 akt IV Po 24/17). Powód J. S. (1) złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 13 czerwca 2017 r. (k. 14 akt IV Po 26/17) a postępowanie pojednawcze zakończyło się w dniu 9 sierpnia 2017 r. (protokół z dnia 09.08.2017 r. – k. 26 akt IV Po 26/17).

Pozwy w niniejszej sprawie zostały złożone tego samego dnia, tj. 5 sierpnia 2020 r.

W przypadku roszczeń ze stosunku pracy przedawnienie należy oceniać na podstawie art. 291 i nast. k.p. Zamieszczona w kodeksie pracy regulacja prawna przedawnienia ma charakter wyłączony, a zatem nie ma potrzeby, ani możliwości do sięgania w tym zakresie do przepisów kodeksu cywilnego na podstawie art. 300 k.p. Nie zatem uzasadnienia do stosowania na gruncie przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy art. 117 i nast. k.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 2013 r., II PK 272/12, OSNP 2014/1/7, postanowienie Sądu Najwyższego z 16 maja 2019 r., I PK 138/18, LEX nr 2657447).

W konsekwencji, stosownie do treści art. 291 § 1 k.p. w niniejszej sprawie okres przedawnienia wynosił 3 lata, od dnia w którym roszczenie stało się wymagane. Bieg przedawnienia został przerwany na skutek złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Zgodnie bowiem z art. 295 § 1 pkt 1 k.p. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania roszczeń przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Nie może budzić wątpliwości, że czynnością, o której mowa w art. 295 § 1 pkt 1 k.p., jest wniosek o zawezwanie do próby ugodowej o ile w sposób dostateczny precyzował on zgłoszone roszczenie, a tak było niewątpliwie w niniejszej sprawie. W końcu, w przedmiotowej sprawie miał również zastosowanie art. 295 § 2 k.p.c., w myśl którego po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Jeżeli przerwa biegu przedawnienia nastąpiła wskutek jednej z przyczyn przewidzianych w § 1 pkt 1, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie wszczęte w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia nie zostanie zakończone.

Mając na względzie powyższe regulacje prawne stwierdzić należy, że zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia w większości okazał się skuteczny.

Powodowie P. Z. i K. W. złożyli pozwy w dniu 5 sierpnia 2020 r., a więc po upływie 3 lat od zakończenia postępowania pojednawczego, czyli odpowiednio 1 i 22 czerwca 2017 r. Ich roszczenia uległy zatem przedawnieniu. Jak już wskazano, w sprawie nie miał zastosowania art. 118 k.c., na który powoływali się powodowie. Przepis ten stanowi, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Znajdująca się w kodeksie pracy regulacja prawna przedawnienia ma charakter kompleksowy, a zatem brak podstaw do komplementarnego stosowanie przepisów kodeksu cywilnego o przedawnieniu na podstawie odesłania zamieszczonego w art. 300 k.p.

Zarzut przedawnienia dotyczący powództwa J. S. (1) był zasadny w części dotyczącej odszkodowania za maj 2014 r. Roszczenie powoda dotyczyło odszkodowania, które wyrażało się kwotą różnicy w wysokości wynagrodzenia, które powód powinien otrzymać, gdyby nie doszło do naruszenia wobec niego zasady równouprawnienia w zatrudnieniu, a kwotą wynagrodzenia, którą otrzymywał. Oznacza to, że odszkodowania za poszczególne miesiące zatrudnienia stawały się wymagalne w dacie wymagalności wynagrodzeń za pracę za dane miesiące. Tak też zresztą określił datę wymagalności powód w pozwie. Skoro zatem, zgodnie z art. 85 § 2 k.p. (przy braku podstaw do zastosowania, ze względu na układ dat, art. 85 § 3 k.p.) wynagrodzenie za maj 2014 r. stało się wymagalne najpóźniej 10 czerwca 2014 r., to złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 13 czerwca 2017 r. nie skutkowało przerwaniem biegu przedawnienia co do roszczenia za ten miesiąc, gdyż uległo ono przedawnieniu z dniem 11 czerwca 2017 r. Ten sam tok rozumowania prowadził do wniosku, że roszczenie o odszkodowanie za okres od 1 do 13 czerwca 2014 r. nie uległo przedawnieniu, skoro stało się ono wymagalne w dniu 10 lipca 2014 r., a więc złożony wniosek o zawezwanie do próby ugodowej spowodował przerwę biegu przedawnienia od 13 czerwca do 9 sierpnia 2017 r. Skoro pozew został złożony w dniu 5 sierpnia 2020 r., to wpłynął on bezspornie przez upływem trzyletniego okresu przedawnienia liczonego od ostatniego dnia przerwy.

W sprawie nie miał również zastosowania art. 15zzr ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, który obowiązywał w okresie od 31 marca 2020 r. do 16 maja 2020 r. Zgodnie z treścią tego przepisu w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów:

1)  od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,

2)  do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,

3)  przedawnienia,

4)  których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadniecie w opóźnienie,

5)  zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,

6)  do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju

- nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Przepis ten odnosi się do instytucji prawa administracyjnego i w żadnym razie nie może być przenoszony na grunt przedawnienia uregulowanego w prawie cywilnym, czy też w prawie pracy.

Ponadto nie można twierdzić, że w niniejszej sprawie doszło do wstrzymania biegu przedawnienia z powodu siły wyższej ( vis major). W zasadzie nie może budzić sporu, że stan zagrożenia epidemicznego, a następnie epidemii wypełnia przesłanki vis major w rozumieniu art. 293 k.p. Przepis ten stanowi, że bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas trwania przeszkody, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może dochodzić przysługujących mu roszczeń przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów.

W literaturze na tle przedawnienia prawa cywilnego i wpływu na jego bieg pandemii wskazano, że pewnym rozwiązaniem (w kontekście niewstrzymania przez ustawodawcę biegu terminów przedawnienia w okresie pandemii) jest wykorzystanie przepisu art. 121 pkt 4 k.c., który daje podstawę do zawieszenia biegu terminu przedawnienia roszczenia z powodu siły wyższej, o ile w danym konkretnym przypadku można będzie stwierdzić, że ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego, czy epidemii, uniemożliwiło realizację roszczenia czy innego uprawnienia. Podnosi, że tak może być w przypadku, gdy dany sąd zaprzestał działalności, a prezes sądu apelacyjnego nad nim nadrzędnego zarządził rozpoznanie jedynie spraw pilnych przez inny sąd (zob. art. 14a ustawy z 2 marca 2020 r.), co uniemożliwi wniesienie sprawy do sądu w sprawie innej niż pilna, przez co uprawniony nie przerwie biegu przedawnienia. Podobnie rzecz się ma, gdy sama strona nie może dokonać czynności materialnoprawnej czy procesowej wywołującej skutek dla biegu terminu przedawnienia z powodu kwarantanny, czy umieszczenia w placówce służby zdrowia z powodu choroby. Pewnym rozwiązaniem mogłoby być także zastosowanie przepisów art. 15zzr ustawy z dnia 2 marca 2020 r.), ale ustawodawca zdecydował, że przepis ten odnosi się jedynie do terminów administracyjnych (zob. J. Gołaczyński, Przedawnienie roszczeń majątkowych i terminy zawite w okresie po ogłoszeniu stanu epidemii związanej z Covid-19, MoP 2020, Nr 8, Legalis). Żadne z tego rodzaju okoliczności w sprawie nie wystąpiły, a więc nie można twierdzić, że stan pandemii w jakikolwiek sposób wpłynął na możliwość złożenia przez powodów pozwów przed upływem terminów przedawnienia.

Resumując, powództwo powodów P. Z. i K. W. podlegało oddaleniu w całości jako przedawnione (art. 291 § 1 k.p. w związku z art. 295 § 1 pkt 1 k.p.). Przedawnienie było również przyczyną oddalenia powództwa zgłoszonego przez J. S. (1) odnośnie odszkodowania za maj 2014 r. (art. 291 § 1 k.p.). W tym stanie rzeczy zbędne było dokonywanie ustaleń faktycznych dotyczących roszczeń zgłoszonych przez P. Z. i K. W., a także badanie tych roszczeń pod kątem materialnoprawnym.

Gdy chodzi o ustalenie faktyczne dotyczące pozostałej części powództwa J. S. (1), to zostały one zawężone w sposób relewantny do ostatecznego stanowiska powoda. Pełnomocnik powoda na rozprawie w dniu 20 grudnia 2021 r. (k. 255 akt) wprost wskazał, że ogranicza proces porównawczy do wynagrodzenia uzyskiwanego przez pracownika (...) B. A. S. i do pracowników (...) T., którzy byli kierowcami bankowozów, a więc Z. J., R. M. i B. P. (k. 248 akt). Niezależnie od tego wskazania i tylko na marginesie należy stwierdzić, że brak było podstaw do porównywania wynagrodzenie powoda do wynagrodzenie pracowników (...) T., którzy nie wykonywali pracy kierowcy bankowozu, w szczególności kierowców innych pojazdów poniżej 3,5 tony. Praca kierowcy bankowozu ma swoją specyfikę wyrażającą się w konieczności odbycia przeszkolenia i uzyskanie odpowiedniego zezwolenia na kierowanie tego typu pojazdem. Na specyfikę tej pracy składa się również to, iż kierowca bankowozu kieruje pojazdem opancerzonym, pracuje w asyście, a także wykonuje prace w kamizelce kuloodpornej i hełmie. Nie budzi również wątpliwości, że z uwagi na te warunki świadczenia pracy, a także fakt, iż transport dotyczy środków pieniężnych kierowca bankowozu podczas pracy narażony jest na znaczny stres. Była to zatem zupełnie inna praca niż praca np. kierowcy pojazdu poniżej 3,5 tony wykonującego czynności listonosza paczkowego lub kierowcy wykonującego kursy zwózkowo-rozwózkowe.

Tak sprofilowany stan faktyczny pozostawał w istocie poza sporem. Wynikał on z dokumentów, których prawdziwości strony nie kwestionowały, zeznań świadków M. G., P. A. (2), D. G. (2), K. J. (1) i J. W. (2) oraz przesłuchania powoda. Wypowiedzi tych osób były spójne i konsekwentne, a przez to wiarygodne.

Jednolicie z nich wynikało, że w spornym okresie, tj. w latach 2014 – 2017 powód wykonywał pracę kierowcy samochodu poniżej 3,5 tony, przy czym był to samochód specjalny – opancerzony bankowóz. Powód był pracownikiem długoletnim, gdyż został zatrudniony w 1989 r., a jako kierowca bankowozu pracował od 2011 r. Do jego pracy nie było żadnych zastrzeżeń. Kierowca, aby tę pracę wykonywać, musiał przejść specjalne przeszkolenie i uzyskać stosowny certyfikat. Kursy odbywały się w asyście, z reguły 2 osób, przy czym kierowca nie był członkiem korpusu ochrony. Wszyscy pracownicy, w tym powód, w czasie kursu wyposażeni byli w kamizelki kuloodporne i hełmy. Taką samą dokładnie pracę w (...) T. wykonywali Z. J., R. M. i B. P.. Ani z dokumentów, ani z zeznań świadków i powoda nie wynikała bliższa charakterystyka pracy tych osób.

Poza sporem było także, że A. S. – pracownik (...) B. również był kierowcą bankowozu. Z zeznań świadka P. A. (2) wynikało, że różnice w pracy A. S. i powoda dotyczyły odmiennej charakterystyki obszarów, na których wykonywali oni pracę. Obszar podległy (...) B. jest większy i obejmował około 11 tras ze 110 punktami, a obszar (...) T. obejmował 5 tras z około 70 punktami. To przekładało się na ilość bankowozów. W (...) B. było ich 6, a w (...) T. – 3. Świadek P. A. (2) podnosił także, że A. S. jest długoletnim pracownikiem o nieco dłuższym ogólnym stażu pracy niż powód. Zanim zaczął pracować jako kierowca bankowozu wykonywał różne zadania. Jego praca była dobrze postrzegana.

Wskazać również trzeba, że kwoty wynagrodzeń zasadniczych uzyskiwanych przez poszczególnych kierowców bankowozów nie były sporne. W przypadku A. S. wynikały one z zestawienia na k. 140 akt, gdzie w każdym z miesięcy ze spornego okresu wykazywana była różnica na korzyść A. S. opiewająca na kwotę 221,45 zł. W przypadku kierowców bankowozów zatrudnionych w (...) T. kwoty wynagrodzeń przedstawione zostały w zestawieniu na k. 248 akt. W każdym miesiącu spornego okresu wynagrodzenie powoda było niższe o kwotę 140,08 zł w porównaniu do Z. J., o kwotę 128,75 zł w porównaniu do R. M. i o kwotę 154,90 zł w porównaniu do B. P..

W świetle przedstawionych okoliczności faktycznych, nie budziło żadnych wątpliwości, iż praca powoda i A. S., który spośród wszystkich branych pod uwagę kierowców bankowozów otrzymywał najwyższe wynagrodzenie, w istocie niczym się nie różniła. Polegała ona w obu przypadkach na kierowaniu bankowozem na wyznaczonych trasach w celu przetransportowania środków pieniężnych. Wymagała ona takich samym umiejętności i uprawnień, a także wykonywana była w tych samych warunkach. Pozwany nie wykazywał także, aby nieco tylko dłuższy ogólny staż pracy A. S. (nie wiadomo jak długi) generował jakikolwiek odmienności w jego pracy w porównaniu do pracy powoda, w szczególności aby skutkował większym doświadczeniem, które miałoby realne przełożenie na sposób wykonywania pracy.

W ocenie Sądu, różnice wynikające z charakterystyki terenu (...) B. i (...) T. również nie miały żadnego znaczenia z punktu widzenia warunków wykonywania pracy przez obu pracowników. Większa liczba tras i punktów była kompensowana większą liczbą bankowozów i ich kierowców. Nie można zatem uznać, że generowało to jakieś dodatkowe problemy w pracy A. S., które wymagałyby odrębnej kompensaty w zakresie wynagrodzenia za pracę.

Należy również podkreślić, że w przedmiotowej sprawie strony nie nakierowywały argumentacji na inne kwestie, które mogą wynikać z odmienności miejsca wykonywania pracy (np. charakterystyka rynku pracy, struktura cen, itp.). W tej sytuacji Sąd uznał, że dyferencjacje występujące w sferze zatrudnieniowej i bytowej w przypadku pracowników pracujących w B. i w T. nie odgrywały żadnej roli w procesie kształtowania uzyskiwanego przez powoda i A. S. wynagrodzenia za pracę. Istotne jest to, że powód i A. S. wykonywali pracę w ramach tego samego pracodawcy. W wyroku z dnia 15 listopada 2013 r. (III PK 20/13, OSNAPiUS 2014/10/143) Sąd Najwyższy wskazał bowiem, iż porównanie sytuacji prawnej pracowników w ramach art. 11 ² k.p. może nastąpić tylko w obrębie tego samego pracodawcy.

W końcu wskazać trzeba, że Sąd rozpoznając niniejszą sprawę miał na względzie podnoszone w toku procesu uwagi pozwanego i zawnioskowanych przez niego świadków, które dotyczyły jego ogólnej sytuacji finansowej, rozbudowanej struktury organizacyjnej, liczby zatrudnianych pracowników, trudności w prowadzeniu racjonalnej polityki kadrowej i wynagrodzeniowej, czy w końcu pewnych zaszłości, które doprowadziły do dyferencjacji płacowej wśród pracowników w kolejnych latach. Okoliczności te nie miały jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy i to co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze i najistotniejsze, twierdzenia te zmierzały do wyjaśnienia dlaczego u pozwanego doszło do dyferencjacji płacowej jako pewnego zjawiska w sferze zatrudnienia. Wprawdzie mają one pewien walor poznawczy, lecz przecież w żaden sposób nie osłabiają one zasady równouprawnienia w zatrudnieniu. Liczy się bowiem sam fakt jej nieuzasadnionego naruszenia, nie zaś etiologia tego zjawiska. Kodeks pracy nie przywiduje bowiem jakiegoś kontratypu znoszącego działanie zasady nierównego traktowania w zatrudnieniu, który mieściłby okoliczności przywoływane przez pozwanego. Po drugie, z uwagi na stopień ogólności wyjaśnień pozwanego nie było możliwe przetransponowanie tych twierdzeń bezpośrednio na sytuację powoda, a także tych pracowników, których powód wskazał do porównania. Tym samym Sąd uznał je na gruncie niniejszej sprawy za irrelewantne.

Reasumując, Sąd nie zidentyfikował żadnych racji, które uzasadniałyby otrzymywanie przez A. S. w okresie od czerwca 2014 r. do maja 2017 r. wyższego wynagrodzenia za pracę. Skoro zatem powód uzyskiwał w tym okresie wynagrodzenie każdorazowo co do zasady niższe o kwotę 221,45 zł, to tym samym doszło do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu, o której mowa w art. 11 ² k.p.

Zgodnie ze wskazanym przepisem pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Przepis ten wyraża zatem zasadę równych praw wszystkich pracowników z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, a więc prawo do równej płacy za równą pracę i w ogólności prawa do takich samych świadczeń z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków.

Z art. 11 ² k.p. wynika jednak również to, że sytuacja prawna pracowników może być różnicowana ze względu na określone odmienności wynikające z ich cech osobistych i różnic w wykonywaniu pracy. Na tym polega tzw. dyferencjacja prawa pracy. Dopuszczalne jest różnicowanie praw pracowników, którzy wykonują inne obowiązki, bądź takie same, ale „niejednakowo”, a ponadto sytuacja prawna porównywanych pracowników może być różnicowana ze względu na odmienności wynikające z ich cech osobistych (predyspozycji) i różnic w wykonywaniu pracy (usprawiedliwiona dyferencjacja) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2019 r., II PK 314/17 Wyrok SN z 14.03.2019 r., II PK 310/17, OSNP 2019, nr 12, poz. 140.). Usprawiedliwiona dyferencjacja w wynagradzaniu pracowników jest dopuszczalna w przypadku różnic co do ilości oraz jakości wykonywanej przez nich pracy. Różnicowanie jest również dopuszczalne z uwagi na predyspozycje, kompetencje, kwalifikacje pracowników, jednakże, jeśli efekt wykonywania takiej samej pracy przez porównywanych pracowników, mimo posiadania przez część z nich wyższych kwalifikacji, jest taki sam, to występujące pomiędzy nimi różnice w wynagrodzeniu naruszają zasadę równych praw w zatrudnieniu.

W przypadku naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu zachodzą przesłanki zastosowania odpowiedzialności kontraktowej wynikającej z art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Obowiązek równego traktowania pracowników, którzy jednakowo wypełniają takie same obowiązki jest obowiązkiem pracodawcy wynikającym ze stosunku pracy. Jego naruszenie może więc powodować odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy na ogólnych zasadach odpowiedzialności kontraktowej (por. wyr. Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 r., III PK 136/13, OSP 2015/9/85). Wynikająca z art. 11 ² k.p. zasada równych praw pracowników z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków pozwala na ocenę ustalenia ich wynagrodzenia za pracę i jego składników w sposób zgodny z art. 78 k.p. Przepis ten nakazuje ustalenie wynagrodzenia w sposób odpowiadający w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także z uwzględnieniem ilości i jakości świadczonej pracy.

Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Przepis art. 471 k.c. opiera się zatem na trzech przesłankach odpowiedzialności kontraktowej, które muszą wystąpić łącznie, a mianowicie:

⚫

niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania (naruszenie zobowiązania),

⚫

poniesienie szkody,

⚫

związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą.

Biorąc pod uwagę ustalony w niniejszej sprawie stan faktyczny, postępowanie pracodawcy wypełniło, w ocenie Sądu, wszystkie przesłanki wskazanej powyżej odpowiedzialności odszkodowawczej.

Powód winien uzyskiwać takie samo co do zasady wynagrodzenie zasadnicze jak A. S.. Spośród wszystkich pracowników wskazanych do porównania uzyskiwane przez niego wynagrodzenie zasadnicze było w spornym okresie najwyższe, za zatem Sąd uznał je za referencyjne, a więc takie, które stanowiło punkt odniesienia w procesie porównawczym. Jeszcze raz należy stwierdzić, że powód i A. S. wykonywali taką samą pracę – kierowcy bankowozu. Ich praca pod względem jakości i ilości nie różniła się. Wprawdzie powód pracował w (...) T., a A. S. w (...) B., lecz odmienność ta nie prowadziła do zidentyfikowania racji, które mogłoby uzasadniać dyferencjacje w wynagrodzeniu obu pracowników.

W końcu powód miał nieco krótszy staż pracy, lecz pozwany nie wykazał, aby kwestia ta wpływała w jakikolwiek sposób na jakość pracy i doświadczenie powoda i A. S. zwłaszcza, że pozwany odnosił się do ogólnego stażu pracy, nie zaś stanowiskowego. W nawiązaniu do tej kwestii stwierdzić tylko należy, że staż pracy może stanowić usprawiedliwioną przyczynę różnicowania stawek wynagrodzenia zasadniczego pracowników zatrudnionych na takich samych stanowiskach, gdy pracodawca nie przewiduje dodatku stażowego a doświadczenie zawodowe przekłada się na jakość świadczonej przez pracownika pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2018 r., II PK 22/17, OSNP 2019/1/1). W przedmiotowej sprawie pozwany wypłacał pracownikom dodatek stażowy, a ponadto nie zostało wykazane, że doświadczenie zawodowe determinowało jakość pracy.

Powód J. S. (1) domagał się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 10.800,00 zł. Jak już wskazano, wynagrodzenie zasadnicze powoda było w okresie od czerwca 2014 r. do maja 2017 r. (roszczenie dotyczące maja 2014 r. ulegało przedawnieniu) zaniżane co do zasady o kwotę 221,45 zł miesięcznie, co wynikało z naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Kwota ta każdorazowo sięgała około 10% wynagrodzenia zasadniczego powoda, a więc nie była to wartość na tyle mała, że można by ją zignorować (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2011 r., I PK 232/10, OSNP 2012/11-12/133). Staje się to tym bardziej widoczne jeżeli uwzględnić fakt, iż stanowiła ona podstawę do wyliczenia dalszych składników wynagrodzenia, choćby dodatku stażowego. Realna kwota szkody, która wynikała z naruszenia przez pozwanego zasady równouprawnienia w zatrudnieniu nie ograniczała się zatem do kwoty wynagrodzenia zasadniczego. Powód w związku z tym poniósł szkodę, która odpowiadała różnicy w wysokości wynagrodzenia zasadniczego uzyskiwanego przez A. S. i powoda. Łącznie w związku z tym na rzecz powoda podlegała zasądzeniu na podstawie art. art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z art. 11 ² k.p. kwota 7.946,98 zł.

Kwota ta stanowiła sumę iloczynu kwoty 221,45 zł x 34 miesiące, kwoty wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia chorobowego (za 6 dni) w październiku 2015 r. i kwoty wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia chorobowego (za 23 dni) w listopadzie 2015 r.

Wyliczenie kwoty wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia chorobowego (za 6 dni) w październiku 2015 r. i kwoty wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia chorobowego (za 23 dni) w listopadzie 2015 r. nastąpiło według następującego schematu:

⚫

wyliczenie różnicy w przypadku wynagrodzenia za październik 2015 r.

221,45 zł / 30 dni = 7,38 zł

7,38 zł x 6 dni zwolnienia lekarskiego = 44,28 zł

221,45 zł – 44,28 zł = 177,17 zł

7,38 zł x 80% = 5,90 zł

5,90 zł x 6 dni = 35,40 zł

177,17 zł + 35,40 zł = 212,57 zł

Łączna kwota za październik 2015 r. - 212,57 zł,

⚫

wyliczenie różnicy w przypadku wynagrodzenia za listopad 2015 r.

221,45 zł / 30 dni = 7,38 zł

7,38 zł x 23 dni zwolnienia lekarskiego = 169,74

221,45 zł – 169,74 zł = 51,71 zł

7,38 zł x 80% = 5,90 zł

5,90 zł x 23 dni = 153,40 zł

51,71 zł + 153,40 zł = 205,11 zł

Łączna kwota za październik 2015 r. - 205,11 zł.

Łączna kwota odszkodowania opiewała na kwotę 7.946,98 zł (7.529,30 zł + 212,57 zł + 205,11 zł).

Uwagi końcowe.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekał na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. co do wysokości miesięcznego wynagrodzenia powoda J. S. (1), tj. do kwoty 4.169,50 zł (k. 47 akt IV P 271/20).

Sąd zasądził od powodów P. Z. i K. W. na rzecz pozwanego odpowiednio kwoty 675,00 zł i 1.350,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z określoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu oraz stosownie do § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 3 i 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

W zakresie powództwa J. S. (1) Sąd orzekał o kosztach procesu na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Powód J. S. (1) wygrał sprawę w 73,58% a pozwany w 28,52%, co oznaczało, że należna powodowi kwota kosztów zastępstwa procesowego (§ 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych) wyniosła 1.986,66 zł, a pozwanemu kwota – 713,34 zł. Zasądzeniu na rzecz powoda podlegała zatem różnica wskazanych kwot, tj. 1.273,32 zł.

Poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa kosztami sądowymi w zakresie powództw P. Z. i K. W. oraz tej części powództwa J. S. (1), w której powództwo zostało oddalone, orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 1 pkt 4 a contrario ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 2257 ze zm.) poprzez obciążenie nimi Skarb Państwa, z uwagi na brak podstaw do obciążenia nimi stron procesowych.

Sąd nakazał pobranie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa części opłaty od pozwu wniesionego przez powoda J. S. (1) stosowanie do procentu, w którym pozwany przegrał sprawę (551,85 zł). Podstawę prawną tego orzeczenia stanowił art. 113 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 1 pkt 4 i art. 13 ust. 1 pkt 6 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Sędzia Andrzej Kurzych