Szczegóły orzeczenia II AKz 228/23 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

II AKz 228/23 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2023-04-18

Tytuł:: Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2023-04-18
Data orzeczenia:: 18 kwietnia 2023
Data publikacji:: 26 kwietnia 2023
Data uprawomocnienia:: 18 kwietnia 2023
Sygnatura:: II AKz 228/23
Sąd:: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Wydział:: II Wydział Karny
Przewodniczący:: Sędzia Robert Pelewicz ()
Protokolant:: Paulina Klaja
Hasła tematyczne:: Tymczasowe aresztowanie
Podstawa prawna:: art. 252 k.p.k. i art. 430 k.p.k.
Teza:: 1. Przyjęcie, że zażalenie może być pozostawione bez rozpoznania dlatego, że w chwili orzekania uchylono już stosowanie tymczasowego aresztowania (przed rozpoznaniem środka odwoławczego) otwierałoby drogę do rozmaitych rozstrzygnięć (manipulacji) proceduralnych, uniemożliwiających poddawanie kontroli instancyjnej postanowień dotyczących stosowania i przedłużania tymczasowego aresztowania. Wystarczyłoby zatem wstrzymanie się z rozpoznaniem zażalenia na postanowienie w przedmiocie tymczasowego aresztowania do czasu upływu terminu, na jaki je przedłużono lub wydania postanowienia o uchyleniu stosowania tymczasowego aresztowania, by następnie pozostawić wniesione zażalenie bez rozpoznania, bez konieczności wgłębiania się w meritum sprawy. Praktyka taka - jako wysoce antygwarancyjna - nie dałaby się pogodzić z wynikającym z art. 5 ust. 3 oraz z art. 13 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności standardem prawa międzynarodowego praw człowieka do instancyjnej kontroli każdej decyzji o pozbawieniu człowieka wolności. Nie ulega przecież wątpliwości, że wskazany standard prawa międzynarodowego praw człowieka nie może być rozumiany w sensie czysto formalnym i uznany za zrealizowany wówczas, gdy tymczasowo aresztowanemu przysługuje wprawdzie środek odwoławczy, ale w praktyce nie jest on rozpoznawany. 2. Odwołać się dodatkowo trzeba do funkcji, jaką pełni instancyjna kontrola orzeczeń w procesie karnym. Funkcja ta sprowadza się bowiem do kontroli prawidłowości zaskarżonego orzeczenia zarówno pod względem faktycznym, jak i pod względem prawnym. Niezbędne jest bowiem odnalezienie prawnej podstawy dalszego pozbawienia człowieka wolności w sytuacji, gdy uchylono orzeczenie, na podstawie którego wolności tej go pozbawiono. Zwłaszcza jeśli się zważy, iż stosowanie tymczasowego aresztowania stanowi ingerencję w gwarantowane konstytucyjnie prawo do wolności osobistej, w związku z czym może być uznane za dopuszczalne jedynie wtedy, gdy istnieje wydane - zgodnie z ustawą – orzeczenie sądu. Nie da się przy tym zakwestionować poglądu, iż w wypadku zaskarżenia postanowienia o przedłużeniu stosowania tymczasowego aresztowania, autor zażalenia dąży przede wszystkim do spowodowania, aby osoba aresztowana odzyskała wolność. 3. Przeprowadzona ocena stopnia prawdopodobieństwa popełnienia przestępstw, oparta na zgromadzonym materiale dowodowym, nie przesądza jeszcze o przypisaniu im odpowiedzialności karnej i to w kształcie zarzuconym przez oskarżyciela publicznego, a dokonana została wyłącznie w aspekcie oceny zasadności utrzymania i dalszego stosowania wobec nich izolacyjnego środka zapobiegawczego. Równocześnie jednak, dowody te, poddane już analizie w poprzednich orzeczeniach w przedmiocie tymczasowego aresztowania oraz kolejnej weryfikacji w niniejszym postanowieniu tudzież będące fundamentem wniesionego aktu oskarżenia oraz wyroku Sądu Okręgowego z dnia 3 kwietnia 2023 r., sygn. akt III K 176/22, dają podstawę do twierdzenia, że stopień prawdopodobieństwa popełnienia przez oskarżonych zarzucanych im czynów zabronionych jest na tyle wysoki, że bez wątpienia pozwala na przyjęcie istnienia przesłanki z art. 249 § 1 kpk. 4. Odwołując się po pierwsze do przesłanki z art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. trzeba podnieść, że obawa matactwa ze strony oskarżonych jest uzasadniona z jednej strony okolicznościami zarzuconych im czynów, z drugiej zaś relacjami w jakich pozostawali wzajemnie do siebie i pozostałych oskarżonych, jak i względem świadków. Relewantna w omawianym kontekście jest zatem okoliczność, że oskarżeni popełnili zarzucone im czyny we współsprawstwie, a zatem wspólnie i w porozumieniu, co oznacza, że zakresy owych czynów wyznaczają także zachowania innych osób, nie zaś tylko konkretnej osoby, której indywidualna odpowiedzialność karna jest oceniana. Oczywiście kwalifikacja zachowania jako podjętego w ramach współdziałania w znaczeniu art. 18 § 1 k.k., nie czyni samą z siebie obawy matactwa uzasadnioną, to jednak w realiach przedmiotowej sprawy, mając na uwadze relacje w jakich pozostają wzajemnie wyjaśnienia oskarżonych, okoliczność, że oskarżeni popełnili zarzucony im czyn we współdziałaniu ze sobą, jest na tyle istotna, że jest bez wątpienia argumentem, który wpływa istotnie na odrzucenie argumentacji zażalenia w tym zakresie i stwierdzenie, że została spełniona przesłanka szczególna stosowania tymczasowego aresztowania określona w art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. Jednocześnie argumentem uzupełniającym powyższą konstatację o istnieniu uzasadnionej obawy matactwa ze strony oskarżonych są również relacje osobiste zachodzące pomiędzy oskarżonymi. Oskarżeni znają się pomiędzy sobą, utrzymywali ze sobą kontakt zarówno osobisty, jak i poprzez komunikatory internetowe. Przy tym część z osób oskarżonych w przedmiotowej sprawie pozostaje na wolności, a tym samym przestrzeń na możliwe wpływanie poszczególnych oskarżonych na siebie, wykorzystując wzajemne kontakty, jest tym większa. W perspektywie badanej przesłanki istotny jest również argument z postawy procesowej oskarżonych. Co prawda niektórzy z oskarżonych w swoich wyjaśnieniach przyznają się bowiem do zarzuconych im czynów, ale przedstawiają odmienne wersje zdarzeń, które cechuje z jednej strony umniejszanie swej roli w ramach przestępczego procederu, ale z drugiej na obecnym etapie postępowania również dążenie do umniejszenia roli także innych współdziałających (ich czyny łączą się ze sobą w jedną działalność przestępczą, ale nie zmienia to w żaden sposób tego, że celem postępowania karnego jest ocena karnoprawna zachowania każdego z oskarżonych indywidualnie). Taka postawa oskarżonych oczywiście mieści się w ich prawach procesowych, ani też sama w sobie nie jest matactwem w rozumieniu przepisu art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. oraz nie może stanowić samoistnej przesłanki stosowania wobec nich środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, ale jednak jak słusznie zauważa Sąd Okręgowy oceniona w perspektywie zasadności dalszego stosowania środka zapobiegawczego wzmacniała w sposób skonkretyzowany realność obawy matactwa ze strony oskarżonych.
Istotność:

Dodano: 26 kwietnia 2023, Opublikował(a): Jolanta Więsek
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Robert Pelewicz ()
Data wytworzenia informacji: 18 kwietnia 2023