Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Świnoujście, dnia 11 sierpnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Świnoujściu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Mariusz Grobelny

Protokolant: starszy protokolant Jakub Markiewicz

po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2016 r. w Świnoujściu

na rozprawie

sprawy z powództwa G. R.

przeciwko M. G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 36.300 zł (trzydziestu sześciu tysięcy trzystu złotych) z odsetkami:

a.  ustawowymi od kwoty 34.000 zł (trzydziestu czterech tysięcy złotych) od dnia 01 listopada 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r.,

b.  ustawowymi za opóźnienie od kwoty 34.000 zł (trzydziestu czterech tysięcy złotych) od dnia 01 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

c.  ustawowymi za opóźnienie od kwoty 2.300 zł (dwóch tysięcy trzystu złotych) od dnia 06 maja 2016r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.232 zł (czterech tysięcy dwustu trzydziestu dwóch złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ś. kwotę 519,84 zł (pięciuset dziewiętnastu złotych i osiemdziesięciu czterech groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych w sprawie.

Sygn. akt I C 147/15

UZASADNIENIE

Powódka G. R. wystąpiła przeciwko pozwanej M. G. z powództwem o zasądzenie kwoty 34.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 01 listopada 2014r. do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że spadkodawczyni E. S. - matka powódki i babcia pozwanej zmarła dnia (...) w Ś., gdzie na stałe mieszkała. Na mocy prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Ś. z dnia (...). w sprawie (...) pozwana nabyła w całości spadek po spadkodawczyni jako jedyna spadkobierczyni na podstawie testamentu notarialnego zmarłej z dnia (...). Powódka należy do kręgu spadkobierców ustawowych zmarłej, przy czym jej udział w spadku, gdyby nie testament sporządzony na rzecz pozwanej, wyniósłby 1/2 całości tego spadku. Spadkodawczyni umierając była bowiem wdową i pozostawiła dwie córki - oprócz powódki matkę pozwanej M. P.. Z kolei po myśli art. 991 § 1 kc powódce jako córce zmarłej należny jest zachowek stanowiący 1/2 jej udziału spadkowego, czyli równowartość 1/4 całego spadku (1/2 x 1/2 = 1/4). W skład spadku po zmarłej E. S. wchodzi udział do 4/12, czyli do 1/3 części w stanowiącym obecnie wyłączną własność pozwanej lokalu mieszkalnym położonym w Ś. przy ul. (...) o powierzchni (...), dla którego to lokalu w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Ś.prowadzona jest księga wieczysta nr (...). Z lokalem tym związany jest udział we wspólnych częściach budynku i w działce gruntu. W (...). małżonkowie S. darowali połowę opisanej nieruchomości matce pozwanej M. P., w związku z czym w skład ich majątku małżeńskiego od tego momentu wchodziła już nie całość, a jedynie udział do 1/2 w tej nieruchomości. Udział w nieruchomości oddziedziczony przez E. S. po jej mężu J. S. na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w (...) z dnia (...). w sprawie o sygn. akt (...)to 1/12 (zmarłemu przypadał udział do 1/4 w nieruchomości, spadkodawczyni udział po nim odziedziczyła w 1/2 części, co daje udział do 1/12 we współwłasności nieruchomości). Ponieważ udział samej spadkodawczyni w nieruchomości z tytułu wspólności majątkowej małżeńskiej to 1/4, daje to razem z odziedziczoną po mężu 1/12 wspomniane wyżej 4/12, czyli 1/2 udziału w nieruchomości. Wartość wskazanego lokalu wraz z udziałem we współwłasności części wspólnych budynku i działki gruntu m.in. w oparciu o ustalenia dokonane pomiędzy powódką i pozwaną w toku sprawy o dział spadku po J. S. i E. S. oraz zniesienie współwłasności ww. lokali powódka określa na kwotę 408.000 zł, a należny jej zachowek na kwotę 34.000 zł (wartość udziału zmarłej w nieruchomości to 136.000 zł/408.000 zł x 1/2 części = 136.000 zł/wartość udziału spadkowego powódki to 68.000 zł/136.000 zł : 2 = 68.000 zł, a wartość zachowku to 34.000 zł/68.000 zł : 2 = 34.000 zł). Podjęta przez powódkę próba dojścia z pozwaną do porozumienia w sprawie należnego powódce zachowku nie przyniosła żadnego rezultatu. Pozwana do chwili obecnej nie uiściła z tego tytułu na rzecz powódki żadnej kwoty.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana oświadczyła, że zawarta pomiędzy stronami ugoda przed Sądem Rejonowym w (...) w sprawie o sygn. akt (...) miała na celu uregulowanie wszelkich kwestii związanych z szeroko rozumianym spadkiem po zmarłej E. S. i zakończenie wzajemnych rozliczeń z tym związanych. Zgodnie z ustaleniami jakie zostały zawarte pomiędzy powódką i pozwaną przy zawieraniu ugody, dokonana przez pozwaną spłata związana była ze wszelkimi roszczeniami powódki w związku ze zniesieniem współwłasności lokali ale i mogącymi wynikać ze spadku po E. S. - w tym również zamiarem stron było rozliczenie zachowku. Konsekwencją takiej konstrukcji ugody i jej zakresu, było przyjęcie wartości nieruchomości, której własność była w opisywanym postępowaniu znoszona o tym samym chęć jak najlepszego zaspokojenia przez pozwaną powódki. Dokonana przez pozwaną spłata była stosunkowo wysoka - jedyną przyczyną tak wysoko ustalonej wysokości spłaty było poczynione między stronami ustalenia, iż wyczerpuje ona wszelkie roszczenia powódki wobec pozwanej. Tymczasem po otrzymaniu przez powódkę spłaty, wezwała ona pozwaną do zapłaty i wystąpiła z pozwem w niniejszej sprawie, co w ocenie pozwanej jest nawet już nie tylko niehonorowe lecz jest nadużyciem przysługującego powódce prawa i jako takie nie zasługuje na ochronę. Uzgodnienia czynione pomiędzy tak bliskimi osobami nie były w całości spisywane albowiem pozwana obdarzała swoją ciocię zaufaniem i wierzyła, że dochowa poczynionych ustaleń. Faktyczna wartość nieruchomości jest znacznie niższa niż wskazana przez powódkę kwota 408.000 zł. Z ostrożności procesowej pozwana wskazuje, że zmarła E. S. była właścicielem rachunków bankowych oraz najprawdopodobniej lokat walutowych - w Banku (...) S.A. oraz w Banku (...) S.A., do których powódka miała dostęp. Zmarła była spadkobiercą spadku po rodzinie z Niemiec, skąd według najlepszej wiedzy pozwanej otrzymała świadczenie pieniężne, które następnie zostało ulokowane właśnie w banku (...). Środki zgromadzone na tej lokacie były częścią spadku po E. S. i jako takie stanowią własność pozwanej jako spadkobierczyni E. S.. Z informacji jakie posiada pozwana lokata była prowadzona do rachunku bankowego utworzonego we współwłasności z powódką i została zlikwidowana już po śmierci E. S.. Jeśli powódka pobrała te środki to może się okazać się, że powództwo w niniejszej sprawie w części w jakiej mogłoby okazać się zasadne, zasadnym nie jest albowiem powódka uzyskała już spłatę ewentualnie należnego jej zachowku. Pozwana zastrzega sobie podniesienie na dalszym etapie postępowania zarzutu potrącenia wierzytelności powódki z tytułu zachowku z wierzytelnością pozwanej z tytułu zwrotu nienależnie pobranych środków z rachunków bankowych oraz lokat.

Na rozprawie w dniu (...) powódka zaprzeczyła, aby ugoda zawarta w sprawie o sygn. akt (...) w jakimkolwiek zakresie dotyczyło spadku po zmarłej E. S. i zachowku po niej. Treść tej ugody i przedmiot sprawy są jednoznaczne. Ugoda dotyczyła jedynie działu spadku po J. S. i zniesienia pomiędzy stronami współwłasności nieruchomości - lokalu mieszkalnego w Ś. przy ul. (...). Jak wynika z akt tej sprawy wniosek w części dotyczącej działu spadku po E. S. został cofnięty. Powódka zaprzecza, aby strony poczyniły jakiekolwiek ustalenia co do zachowku. Pozwana w tej sprawie była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika i gdyby, jak twierdzi pozwana, ugoda miała dotyczyć innych kwestii, niż te które wynikają z jej treści, to na pewno obowiązkiem tego pełnomocnika byłoby aby takie treści w ugodzie się znalazły. Twierdzenie pozwanej, że żądanie powódki jest nadużyciem jest niczym nieuzasadnione i jest wręcz chyba nieporozumieniem. Powódka przez wiele lat opiekowała się matką, przy czym w ostatnim okresie jej życia była jej wyłączną opiekunką. E. S. w spadku po swojej kuzynce I. R., zamieszkałej w Niemczech, otrzymała kwotę 2.202,87 euro. Nastąpiło to w (...) Ta kwota została ulokowana w Banku (...) S.A. na wspólnej lokacie powódki i E. S.. Po śmierci E. S. powódka kwotę tą przeznaczyła w całości na pokrycie kosztów pogrzebu E. S.. Te koszty to była kwota ok. 9.000 zł, przy czym z zasiłku pogrzebowego z ZUS pokryta została kwota 4.000 zł. Przedmiotową kwotę powódka przeznaczyła również na spłatę rat kredytu zaciągniętego przez E. S. na zakup telewizora i odkurzacza. Po śmierci E. S. powódka zapłaciła z tego tytułu 6 rat po 208,40 zł każda. Powódka przyznaje, że w Banku (...) S.A. miała wspólne konto z E. S., na które wpływała emerytura E. S. w kwocie 2.200 zł. Ta kwota była systematycznie co miesiąc wypłacana na utrzymanie E. S., przy czym koszty tego utrzymania w okresie późniejszym życia, kiedy E. S. była obłożnie chora i leżała w domu wynosiły do 3.000 zł miesięcznie. Na te wydatki związane z utrzymaniem E. S. składała się wydatki związane z opłaceniem opiekunki w kwocie ok. 800 zł miesięcznie, obiady 350 zł. Reszta to były leki, pieluchomajtki, wizyty lekarskie, żywność, raty za kredyt i dokładanie się do utrzymania domu.

W piśmie procesowym z dnia(...) powódka zmodyfikowała swoje żądanie w ten sposób, że wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej:

a.  kwoty 34.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 01 listopada 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016r, do dnia zapłaty,

b.  kwoty 2.300 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia przedmiotowego pisma pełnomocnikowi pozwanej do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pisma powódka wskazała, że rozszerzenie powództwa było konsekwencją ustalonej przez biegłego wartości nieruchomości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawczyni E. S. zmarła dnia (...) w Ś.. Prawomocnym postanowieniem z dnia (...). w sprawie (...) Sąd Rejonowy w Ś. stwierdził, że spadek po E. S. nabyła w całości wprost pozwana na podstawie testamentu notarialnego zmarłej z dnia (...). pozwana M. G..

(dowód: postanowienie z dnia (...). - k. 30 akt sprawy (...))

Spadkodawczyni E. S. w chwili śmierci była wdową. Miała dwie córki - powódkę G. R. i M. P..

(bezsporne)

W skład spadku po E. S. wchodzi udział do 1/3 części w stanowiącym obecnie wyłączną własność pozwanej lokalu mieszkalnym położonym w Ś. przy ul. (...) o powierzchni (...) ^{( )}, dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Ś. prowadzi księgę wieczysta nr (...) Z lokalem tym związany jest udział we wspólnych częściach budynku i w działce gruntu.

(bezsporne)

Wartość lokalu mieszkalnym położonego w Ś. przy ul. (...), według stanu na dzień (...). i aktualnych cen rynkowych nieruchomości, wynosi 435.600 zł.

(dowód: pisemna opinia biegłego sądowego K. B. - k. 58-105,

pismo biegłego sądowego K. B. z dnia 27.07.2015r. - k. 128-

131,

pismo biegłego sądowego K. B. z dnia 23.09.2015r. - k. 149-

152)

Przed śmiercią E. S. posiadała wspólnie z powódką G. R. lokatę terminową w Banku (...) S.A. nr (...). Na dzień (...). na przedmiotowej lokacie znajdowała się kwota 6.500 zł. Ponadto spadkodawczyni wspólnie z powódką posiadała w tym banku rachunek E. Walutowe nr (...), na którym na dzień (...). znajdowała się kwota 7,97 euro. Na lokatę tą E. S. wpłaciła sumę jaką uzyskała tytułem dziedziczenia po swojej kuzynce I. R. tj. kwotę 2.202,87 euro. Spadkodawczyni posiadała również wspólnie z powódką rachunek bankowy w Banku (...) S.A. nr (...), na który wpływała renta E. S. w kwocie ok. 2.400 zł. Na dzień (...). na wskazanym powyżej rachunku bankowym znajdowała się kwota 582,05 zł. Przed śmiercią spadkodawczyni powódka pokrywała ze środków E. S. koszty jej utrzymania, koszty wizyt lekarskich, zakupu leków, koszty zakupu pieluch. Po śmierci spadkodawczyni powódka pokryła ze środków E. S. koszty pogrzebu w postaci: kwoty 4.065 zł tytułem zapłaty za usługę zakładu pogrzebowego, kwoty 608,28 zł tytułem kosztów pochówku, kwoty 2.400 zł tytułem kosztów pomnika. Powódka otrzymała przy tym zasiłek pogrzebowy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 4.000 zł. Ponadto powódka spłaciła zadłużenie E. S. w (...) S.A. w kwocie 1.458,80 zł.

(dowód: pismo Banku (...) S.A. z dni (...). - k. 244,

zestawienie operacji - k. 248,

faktury VAT - k. 253-254,

dowód wpłaty - k. 255,

pokwitowanie - k. 256,

dowody wpłat - k. 257-258,

pismo Banku (...) S.A. z dnia (...). - k. 265-268,

pismo Banku (...) S.A. z dnia (...). - k. 249-252,

zeznania powódki - k. 179)

Pismem z dnia (...)., doręczonym w dniu (...)., powódka wezwała pozwaną do zapłaty w terminie do dnia (...) kwoty 34.000 zł tytułem zachowku po E. S..

(dowód: pismo powódki z dnia (...). - k.12-13,

potwierdzenie doręczenia - k. 14)

Przed tutejszym sądem, pod sygn. akt (...), toczyło się postępowanie o dział spadku po J. S. i E. S. - z wniosku M. G. przy udziale G. R.. Na rozprawie w dniu (...) M. G. cofnęła wniosek o dział spadku po E. S., na co G. R. wyraziła zgodę. Na tej samej rozprawie strony zawarły ugodę sądową dotyczącą działu spadku po J. S.. Zgodnie z treścią ugody udział J. S., wynoszący 1/4, w prawie własności lokalu mieszkalnym położonym w Ś. przy ul. (...), dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Ś. prowadzi księgę wieczysta nr (...), w strony przyznały na wyłączną własność M. G. z obowiązkiem spłaty przez nią udziału G. R. w spadku w kwocie 34.000 zł. W punkcie 5 ugody strony postanowiły, że ugoda ta wyczerpuje ich wszelkie roszczenia wynikające z działu spadku po J. S.. Prawomocnym postanowieniem z dnia (...). sąd umorzył postępowanie w sprawie.

(dowód: akta sprawy (...))

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Zgodnie z art. 991 § 1 kc zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Stosownie do treści art. 991 § 2 kc jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że powódka była legitymowana czynnie do wystąpienia powództwem w niniejszej sprawie, pozwana posiadała zaś bierną legitymację procesową. G. R. jest bowiem córką spadkodawczyni E. S., a więc należała do kręgu spadkobierców ustawowych po zmarłej. Powódka byłaby więc powołana do spadku z mocy ustawy, gdyby spadkodawczyni nie sporządziła testamentu. Pozwana M. G. jest zaś jedynym spadkobiercą E. S. - na podstawie testamentu notarialnego zmarłej z dnia (...)

Chybionym było stanowisko pozwanej, że powództwo powinno zostać oddalone z uwagi na ugodę zawartą przez strony przed Sądem Rejonowym w Ś. w sprawie o sygn. akt (...). Z akt tej sprawy, w tym z treści ugody z dnia (...)., jednoznacznie wynika, że przedmiotem ugody nie było roszczenie powódki o zapłatę należnego jej zachowku po E. S.. W punkcie 5 ugody strony wskazały, że ugoda ta wyczerpuje ich wszelkie roszczenia wynikające z działu spadku po J. S.. Również pozostała część ugody dotyczy spadku po J. S.. Dodatkowo należy zauważyć, że wniosek złożony w sprawie (...) obejmował również żądanie dokonania działu spadku po E. S., ale w tej części wniosek został skutecznie cofnięty przez pozwaną na rozprawie w dniu (...). Podkreślenia wymaga, że w sprawie o sygn. akt (...) M. G. była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Gdyby faktycznie przedmiotowa ugoda miała obejmować również roszczenie powódki o zapłatę zachowku po E. S. to niewątpliwie znalazłoby to odzwierciedlenie w treści ugody. Pozwana w żaden sposób nie wykazała dowodowo, że intencją stron było uregulowanie wskazaną powyżej ugodą również roszczenia powódki z tytułu zachowku po E. S..

Zdaniem Sądu brak było również w sprawie podstaw do oddalenia powództwa w oparciu o art. 5 kc. Zgodnie z tym przepisem nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Pozwana nadużycia prawa powódki do dochodzenia zachowku upatrywała w wytoczeniu powództwa pomimo ugody zawartej w sprawie (...). Jak już jednak wyżej wskazano pozwana nie wykazała w żaden sposób, aby ugoda ta dotyczyła roszczenia powódki o zapłatę zachowku po E. S..

Pozwana nie wykazała również dowodowo, aby roszczenie powódki zostało już zaspokojone. Powoływała się przy tym na to, że powódka pobrała środki zgromadzone na lokacie i rachunku bankowym spadkodawczyni. Ze zgromadzonych w sprawie dowodów wynika, iż na dzień śmierci spadkodawczyni tj. dzień (...). na lokacie w Banku (...) S.A. znajdowała się kwota 6.500 zł, na rachunku walutowym w tym banku kwota 7,97 euro, zaś na rachunku bankowym w Banku (...) S.A. kwota 582,05 zł. Powódka przyznała, iż pobrała środki z powyższych źródeł, ale przedstawiła dowody potwierdzające to, iż wydatkowała je na pokrycie kosztów pogrzebu spadkodawczyni i pokrycie długów spadkowych. Niezależnie od tego zauważyć należy, że zgodnie z art. 991 § 2 kc uprawniony nie może domagać się zapłaty zachowku, jeżeli otrzymał go bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu. Pobranie przedmiotowych środków nie należy do przypadków wskazanych w powyższym przepisie. Jedynie na marginesie należy zauważyć, że w odpowiedzi na pozew pozwana zastrzegła sobie prawo do podniesienia zarzutu potrącenia wierzytelności powódki z tytułu zachowku z wierzytelności pozwanej z tytułu zwrotu nienależnie pobranych przez powódkę środków z rachunku bankowego i lokat. W toku niniejszego postępowania powódka takiego zarzutu powódka nie podniosła.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał roszczenie powódki za uzasadnione, co do zasady. W ocenie Sądu powódka wykazała zasadność swojego powództwa również, co do wysokości. Bezspornym w sprawie było to, że w skład spadku po E. S. wchodził udział do 1/3 części w lokalu mieszkalnym położonym w Ś. przy ul. (...), dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Ś. prowadzi księgę wieczysta nr (...). W skład spadku wchodziły również wskazane powyżej środki spadkodawczyni zgromadzone na lokacie i rachunkach bankowych. Zauważyć jednak należy, że powódka wysokość należnego jej zachowku określiła przyjmując, że w skład spadku wchodzi wyłącznie powyżej opisany udział spadkodawczyni w nieruchomości. Stosownie zaś do treści art. 321 § 1 kpc sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Powódka powinna otrzymać zachowek o wartości połowy jej udziału w spadku, który by jej przypadł w przypadku dziedziczenia ustawowego. Do kręgu spadkobierców ustawowych po E. S. należały wyłącznie jej dwie córki. Udział spadkowy powódki, stosownie do treści 931 § 1 kc, wynieść więc powinien 1/2 spadku. Wartość nieruchomości położonej w Ś. przy ul. (...), według stanu na dzień otwarcia spadku i aktualnych cen rynkowych, została określona przez biegłego na kwotę 435.600 zł. Wartość udziału spadkodawczyni w tej nieruchomości (tj. 1/3) wynosi 145.200 zł, zaś wartość udziału spadkowego powódki 72.600 zł (1/2 z 145.200 zł). W związku z tym wartość należnego powódce zachowku wynosi 36.300 zł (1/2 z 72.600 zł). Dlatego Sąd zasądził tę kwotę od pozwanej na rzecz powódki tytułem należności głównej. Od tej kwoty zasądzeniu na rzecz powódki podlegały również odsetki. Zgodnie z art. 481 § 1 kc jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Stosownie zaś do treści art. 481 § 2 kc (w brzemieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015r.) jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Art. 481 § 2 kc (w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 2016r.) stanowi, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Art. 455 kc stanowi, że jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Powódka domagała się zasądzenia odsetek od kwoty 34.000 zł od dnia 01 listopada 2014r. Zauważyć przy tym należy, że powódka wykazała, że wezwała pozwaną do zapłaty należnego jej zachowku, określając termin zapłaty powyższej kwoty na dzień 31 października 2014r. Niewątpliwie pozwana pozostawała więc w opóźnieniu w zapłacie tej kwoty od dnia 01 listopada 2014r. Dlatego Sąd zasądził odsetki ustawowe od kwoty 34.000 zł od dnia 01 listopada 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r., a od 01 stycznia 2016r. odsetki ustawowe za opóźnienie od tej kwoty. W zakresie w jakim powódka rozszerzyła powództwo tj. co do kwoty 2.300 zł powódka domagała się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanej pisma procesowego zawierającego rozszerzenie powództwa tj. od dnia 06 maja 2016r.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku.

Ustalenia w niniejszej sprawie Sąd poczynił na podstawie niekwestionowanych przez strony dokumentów, opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości i zeznań powódki. Opinia biegłego sądowego K. B. została zakwestionowana przez obie strony. W związku z tym biegły został zobowiązany do złożenia dodatkowych, pisemnych wyjaśnień do treści opinii, w których miał ustosunkować się do zarzutów do opinii. Po złożeniu tych wyjaśnień powódka oświadczyła, że wyraża zgodę na przyjęcie wartości nieruchomości ustalonej przez biegłego. Biegły sądowy K. B. w sposób wyczerpujący i przekonujący ustosunkował się do zarzutów pozwanej do treści pisemnej opinii biegłego sądowego. Stanowisko biegłego w tym zakresie nie budzi wątpliwości Sądu, a podniesione przez pozwaną zarzuty za chybione. W szczególności za całkowicie nietrafne należy kwestionowanie przez pozwaną przyjęcie do porównania transakcji dotyczących nieruchomości za okres (...) Przedmiotem wyceny przez biegłego była bowiem nieruchomość według stanu na dzień (...)., ale według aktualnych cen nieruchomości. Tak bowiem ustalona wartość powinna być podstawą do obliczenia należnego powódce zachowku. Nie można więc uznać za nieprawidłowe oparcie się przez biegłego na transakcjach z okresu (...)Bezzasadnym było powoływanie się przez pozwaną na wartość nieruchomości ustaloną w sprawie (...). Wartość nieruchomości ustalona przez strony na potrzeby postępowania o dział spadku po J. S. nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, brak jest również jakiejkolwiek podstawy do przyjęcia, że wartość tą powinien uwzględniać biegły sądowy powołany w niniejszej sprawie. W kontekście treści opinii i dodatkowych wyjaśnień biegłego gołosłowny był zarzut pozwanej o nieuwzględnieniu przez biegłego standardu nieruchomości i oddalenie od przystanków autobusowych. W opinii biegły w sposób szczegółowy, wyczerpujący i przekonujący wyjaśnić procedurę wyboru nieruchomości podobnych. Pozwana zobowiązana do ustosunkowania się do treści pisma biegłego z dnia (...) oświadczyła, że zgłasza zarzuty do stanowiska biegłego. Pozwana nie sformułowała jednak żadnego zarzutu do opinii. Nie można więc uznać, że pozwana skutecznie podważyła prawidłowość opinii biegłego sądowego K. B.. W ocenie Sądu nie zasługiwał wniosek pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii Polskiej Izby Rzeczoznawców Majątkowych na okoliczność ustalenia czy opinia K. B. może stanowić podstawę do ustalenia okoliczności, w szczególności czy została sporządzona zgodnie z wymogami obowiązującymi przy sporządzaniu opinii. Zdaniem Sądu strona nie może zastępować obowiązku wykazania nieprawidłowości sporządzonej w sprawie opinii złożeniem wniosku o zbadanie opinii przez Polską Izbę Rzeczoznawców Majątkowych. Zgodnie z art. 157 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2015r. poz. 1774 z późn. zm.) oceny prawidłowości sporządzenia operatu szacunkowego dokonuje organizacja zawodowa rzeczoznawców majątkowych w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia zawarcia umowy o dokonanie tej oceny. Zauważyć jednak należy, że zgodnie z art. 157 ust. 3 tej ustawy w przypadku gdy operat szacunkowy został sporządzony przez osoby powołane lub ustanowione przez sąd, o ocenę operatu może wnioskować tylko sąd. Zdaniem Sądu brak było podstaw do uwzględnienia przedmiotowego wniosku pozwanej w sytuacji gdy w żaden sposób pozwana nie ustosunkowała się do dodatkowych wyjaśnień biegłego, nie sformułowała żadnych zarzutów do tych wyjaśnień, a biegły w sposób wyczerpujący ustosunkował się do wcześniej zgłoszonych zarzutów. Niezależnie od tego podkreślenia wymaga, że Sąd podziela pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku z dnia 13 marca 2013r. (V ACa 10/13, LEX nr 1321920), iż „brak jest podstaw prawnych do zastosowania art. 157 ust. 3 u.g.n. w przypadku, gdy wartość nieruchomości wynika z treści opinii biegłego sądowego wydanej na zlecenie sądu, a nie z operatu szacunkowego opracowanego na etapie postępowania przedsądowego. Ocena środka dowodowego w postaci opinii biegłego przysługuje wyłącznie sądowi, który nie może wyręczać się w tym zakresie innymi podmiotami”. Sąd w sprawie oparł się wyłącznie na zeznaniach powódki, gdyż pozwana nie mogła zostać przesłuchana w sprawie - nie stawiła się na wezwania tutejszego sądu, nie stawiła się również na terminie przesłuchania przed Sądem Rejonowym dla K.w K.. Zeznania powódki zasługiwały na wiarę, gdyż w pełni korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

O kosztach procesu w punkcie II wyroku orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc i art. 109 kpc zgodnie z ogólną zasadą, że strona która przegrywa proces powinna zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. W związku z uwzględnieniem powództwa w całości Sąd zasądził na rzecz powódki od pozwanej poniesione przez powódkę koszty procesu. Na koszty procesu poniesione przez powódkę składały się: kwota 1.700 zł uiszczona tytułem opłaty sądowej od pozwu, kwota 135 zł uiszczona tytułem opłaty sądowej od rozszerzenia powództwa, kwota 2.400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powódki będącego radcą prawnym i kwota 17 zł uiszczona tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wynagrodzenie pełnomocnika powódki zostało określone w wysokości stawki minimalnej na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.), od wartości przedmiotu sporu w sprawie.

W punkcie III Sąd orzekł na podstawie art. 83 w zw. z art. 113 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014r. poz.1025 z późn. zm.). Zgodnie z art. 83 ust. 1 tej ustawy jeżeli przepisy ustawy przewidują obowiązek działania i dokonywania czynności połączonej z wydatkami z urzędu, sąd zarządzi wykonanie tej czynności, a kwotę potrzebną na ich pokrycie wykłada tymczasowo Skarb Państwa. Dotyczy to także dopuszczenia i przeprowadzenia przez sąd z urzędu dowodu niewskazanego przez stronę. Stosownie do treści art. 83 ust. 2 ustawy w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113. Art. 113 ust. 1 stanowi zaś, że kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Nieuiszczonymi kosztami sądowymi w sprawie była część wynagrodzenia biegłego sądowego K. B., która została tymczasowo pokryta przez Skarb Państwa. Na poczet wynagrodzenia biegłego pozwana uiściła zaliczkę w kwocie 1.000 zł. Wynagrodzenie biegłego zostało zaś ustalone prawomocnym postanowieniem z dnia (...). na kwotę 1.519,84 zł. Brakującą kwotą tj. 519,84 zł Sąd obciążył pozwaną, jako stronę która przegrała proces.

SSR Mariusz Grobelny