Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

138.20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 stycznia 2020 roku sygn. akt III Ko 661/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

zarzuty apelacji prokuratora

1.  obrazę art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.- poprzez zaniechanie wskazania okoliczności, które Sąd miał na względzie stwierdzając, iż w przedmiotowym postepowaniu zachodzą względy słuszności z art. 8 ust 4 ustawy z dnia 23 litego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, pozwalające na zasądzenie uzupełniającego odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ponad kwotę już uprzednio zasądzoną, co uniemożliwia dokonanie ich weryfikacji i oceny, a w konsekwencji stwierdzenie ich rzeczywistego wystąpienia, a co miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku w części dot. zarówno odszkodowania, jak i zadośćuczynienia,

2.  obrazę art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, a wyrażającej się w: przyjęciu, że kwota 90.000 zł tj. po 30.000 złotych na rzecz każdego z wnioskodawców, ponad kwotę zasądzoną wcześniej z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia na rzecz A. O., a wynikłe z niesłusznego wykonania wyroku Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 9 kwietnia 1982 r. sygn. akt II K 48/82, podczas gdy w realiach niniejszej sprawy nie zachodzą względy słuszności, uzasadniające zasądzenie zadośćuczynienia i odszkodowania ponad kwotę zasądzoną już wcześniej na rzecz A. O., postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 31 maja 1993 roku sygn. akt III Ko 108/93, zaś z dowodów w postaci dokumentów – wniosku A. O. z dnia 16 lutego 1993 roku wynika, że zasądzone kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia były odpowiednie, co miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku w części dotyczącej zadośćuczynienia i odszkodowania;

- przyjęciu, iż przez okres dwóch miesięcy po opuszczeniu zakładu karnego A. O. nie mógł z powodu wcześniejszego odbywania kary pozbawienia wolności, znaleźć zatrudnienia, podczas gdy w toku postępowania min. o odszkodowanie, prowadzonego uprzednio przed Sądem Wojewódzkim w Szczecinie w sprawie sygn.akt II K 48/12 na wniosek samego skazanego okoliczność ta nie była podnoszona, zaś twierdzenia o niemożności znalezienia pracy przez okres dwóch miesięcy po opuszczeniu Zakładu Karnego na skutek wcześniejszego skazania i odbywania kary, nie zostały w toku niniejszego postępowania w żaden sposób udowodnione, wobec czego nie mogły stanowić podstawy zasądzenia dodatkowego odszkodowania,

-zaniechaniu rozważenia okoliczności, że wnioskodawca po opuszczeniu zakładu karnego ponosił wydatki na utrzymanie, a w konsekwencji na ustaleniu z obrazą art. 361 § 1 i 2 kc szkody jako sumy utraconych zarobków, zamiast różnicy między tym co A. O. byłby w stanie zarobić a tym, co spożytkowałby na utrzymanie swoje i swojej rodziny;

3. obrazę art. 361 § 1 i 2 k.c. poprzez zasądzenie tytułem odszkodowania wynikającego z utraty zarobków kwoty nie odpowiadającej rzeczywistej szkodzie, albowiem nie adekwatnej do utraconych korzyści i obejmującej okres przekraczający okres wykonania kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do pierwszego z zarzutów należy stwierdzić, że autor apelacji nie wykazał by lakoniczność uzasadnienia sporządzonego przez Sąd Okręgowy, miała wpływ na zasadność uznania przez ów Sad, że w przedmiotowej sprawie zaistniały względy słuszności o jakich mowa w art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 23 lutego1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego pozwalające na zasądzenie „uzupełniającego” odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ponad kwotę już uprzednio zasądzoną.

Trafnie uznał Sąd Okręgowy, że w przedmiotowej sprawie zachodzą względy słuszności z art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, pozwalające na zasądzenie uzupełniającego odszkodowania i zadośćuczynienia.

Sąd Okręgowy przesądził ową kwestię odnosząc się tak do zapisów ustawy, jak i wskazując na zaistnienie owych względów słuszności.

Wbrew stanowisku skarżącego kontrola odwoławcza stanowiska Sądu Okręgowego w tym zakresie jest możliwa, o czym przekonuje też treść skargi prokuratora, który wskazał dlaczego w jego ocenie względy słuszności, o jakich mowa we wskazanym przepisie nie zachodzą. Skarżący nie dostrzega, że kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia odbywa się nie tylko poprzez analizę uzasadnienia Sądu, ale też analizę dokumentów na jakich oparł się Sąd Okręgowy czyniąc określone ustalenia faktyczne. Treść uzasadnienia jako dokumentu sporządzonego po wydaniu orzeczenia nie mogła mieć wpływu na treść wydanego orzeczenia, a autor apelacji miał możliwość dokonania analizy trafności stanowiska sądu I instancji poprzez pryzmat przywołanych przez Sąd Okręgowy dowodów związanych z tą okolicznością, podobnie, jak i Sąd odwoławczy.

Przy czym, wbrew stanowisku prokuratora z treści postanowienia Sądu Wojewódzkiego z dnia 31 maja 1993 roku wcale nie wynika, że tak zadośćuczynienie jak i odszkodowanie zostały zasądzone w odpowiedniej kwocie. Samo użycie w uzasadnieniu wskazanego postanowienia słowa „odpowiednie” o tym nie świadczy. Jak wynika z treści wniosku złożonego wówczas osobiście przez A. O. dochodził on wyższych kwot tak z tytułu zadośćuczynienia, jak i odszkodowania. Fakt pogodzenia się przez niego z treścią orzeczenia Sądu wydanego w określonym stanie prawnym tego nie zmienia. Zważyć bowiem należy, że treść postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 31 maja 1993 roku sygn. akt III Ko 108/93 wprost przekonuje, że nie uwzględniono przy kształtowaniu wysokości zadośćuczynienia okoliczności obecnie podnoszonych przez pełnomocnika wnioskodawców, które zostały przez Sąd Okręgowy potwierdzone zgromadzonymi dowodami. Podobnie, jak i nie uwzględniono tego, że w bezpośrednim związku przyczynowym z faktem odbywania przez niego A. O. pozostawał fakt niemożności podjęcia przez niego pracy bezpośrednio po opuszczeniu Zakładu Karnego.

W ustawie lutowej powiązano szkodę i krzywdę osoby skazanej nie tylko z faktem jej bezprawnego pozbawienia wolności, ale ponadto uwzględniono aspekt działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego z jakim to pozbawienie wolności było związane. Owej ważkiej okoliczności przy rozstrzyganiu w przedmiocie wniosku A. O. nie uwzględniono.

Treść uzasadnienia Sądu Wojewódzkiego przekonuje, że ten aspekt pozostawał poza uwagą Sądu orzekającego. Sąd Wojewódzki uwzględnił jedynie to, że w wyniku rewizji nadzwyczajnej A. O. został uniewinniony i w związku z tym należne jest mu od Skarbu Państwa zadośćuczynienie za krzywdę i odszkodowanie za szkodę wynikłe z wykonania kary, której nie powinien był ponieść.

Co więcej sam Sad Wojewódzki dostrzegał, że zadośćuczynienie jest skromne przytaczając ową okoliczność w treści uzasadnienia - k 14 akta sprawy III Ko 108/93.

W konsekwencji dysproporcja pomiędzy tym co otrzymał A. O. składając uprzednio wniosek w porównaniu z tym co otrzymałby gdyby uwzględniono należycie nie tylko czas jego pobytu w Zakładzie Karnym, ale i powody z jakich się tam znalazł, jak i całokształt dolegliwości z tą izolacją związanych i okoliczności zaistniałe po opuszczeniu Zakładu Karnego, jest tak znaczna, że biorąc pod uwagę tak wysokość zadośćuczynienia, jak i odszkodowania koniecznym stało się zasądzenie uzupełniających kwot, tak co do zadośćuczynienia jak i odszkodowania.

Stąd ani nieuwzględnienie wniosku A. O. w całości, ani też inne wskazane przez apelującego względy nie podważają stanowiska sądu co do tego, że owe zasady słuszności w przedmiotowej sprawie występują i przemawiały za merytorycznym rozpoznaniem wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie stosownie do treści art. 8 ust. 4 ustawy lutowej wprowadzającej odstępstwo od zasady res judicata (por postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 18 stycznia 2017 roku III KK467/16).

Brak było podstaw do podzielenia stanowiska prokuratora co do tego, że prawidłowa ocena dowodów winna prowadzić Sąd Okręgowy do uznania, że nie zachodzą zasady słuszności o jakich mowa w art. 8 ust. 4 ustawy lutowej. Właśnie zasady słuszności (poczucia sprawiedliwości) przemawiają za zasądzeniem na rzecz wnioskodawczyń z tytułu pozbawienia wolności ich męża i ojca dodatkowego zadośćuczynienia i odszkodowania, ponad to zasądzone postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie, w którym nie dano wyrazu temu, że czyn za który A. O. został niesłusznie skazany i odbywał karę pozbawienia wolności miał podstawę w jego działalności na rzecz zmiany ówczesnej rzeczywistości, stanowił formę działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Nie sposób też podzielić zawartego w apelacji prokuratora zarzutu obrazy art. 7 k.p.k.. Prawidłowość dokonanej oceny dowodów doprowadziła też do właściwych ustaleń faktycznych. Trafne jest przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że kwota 90.000 złotych z tytułu zadośćuczynienia (po 30.000 złotych na każdą z wnioskodawczyń) ponad kwotę uprzednio zasądzoną z tytułu zadośćuczynienia oraz kwota 8.184,48 (po 2728,16 złotych zasądzone na każdą z wnioskodawczyń) ponad kwotę zasądzoną uprzednio z tytułu odszkodowania, będą stanowiły kwoty odpowiednie, tak w związku z doznaną przez A. O. krzywdą, jak i poniesioną szkodą. Już powyżej wskazane okoliczności wskazują, że nie ma racji skarżący dowodząc, że treść postanowienia Sądu Wojewódzkiego z dnia 31 maja 1993 roku, czy treść wniosku A. O. z dnia 16 lutego 1993 roku dawały podstawę do uznania, że zasądzone uprzednio odszkodowanie i zadośćuczynienie jest odpowiednie. To, że A. O. wnosił wówczas o zasądzenie określonych kwot, a Sąd Wojewódzki orzekający w przedmiocie wniosku A. O. przyznał kwoty niższe niż te oczekiwane przez A. O., nie oznacza w żadnej mierze, że ustalenia Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, dostrzegającego tak istnienie zasad słuszności, jak i konieczność zasądzenia dalszych kwot tak z tytułu zadośćuczynienia, jak i odszkodowania, nie są trafne.

Jak powyżej wskazano i na co powołał się sam Sąd Wojewódzki w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 31 maja 1993 roku wnioskodawcy w jego ocenie należało się chociaż skromne zadośćuczynienie. Niewątpliwie takie stanowisko Sądu nie uwzględniało tak przywołanych powyżej okoliczności dotyczących tego w związku z jakim czynem A.
O. został skazany i wykonano karę, ale i brak jest podstaw do uznania by uwzględniało całokształt doznanej przez niego krzywdy, która co wynika tak z treści postanowienia wydanego w sprawie III Ko 108/93 Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie, ale i z treści protokołu rozprawy z dnia 31 maja 1993 roku pozostawała poza zainteresowaniem Sądu.

Dopiero w toku niniejszego postępowania poczyniono ustalenia dotyczące nie tylko faktu skazania i wykonania kary za czyn związany z działalnością na rzecz Niepodległego bytu Państwa Polskiego, ale też ustalono warunki w jakich A. O. odbywając ową karę przebywał (w tym i te sanitarne, żywieniowe), ale i te wynikające z warunków transportu, jak i niepokoju wywołanego owym transportem, stosowanej przemocy fizycznej i psychicznej, poniżania min. poprzez przeszukania osobiste połączone z obowiązkiem obnażania się.

W konsekwencji te właśnie okoliczności trafnie przyjęte przez Sąd Okręgowy wskazują, że ustalenie, że kwotą odpowiednią z tytułu zadośćuczynienia (ponad kwotę już zasądzoną na rzecz A. O.) będzie kwota wskazana przez Sąd Okręgowy 90.000 złotych i zasądzona na rzecz wnioskodawczyń w kwotach po 30.000 złotych (wraz z ustawowymi odsetkami). Sąd Okręgowy swoje stanowisko w tym zakresie szczegółowo uzasadnił, a Sąd odwoławczy w pełni stanowisko Sądu meriti w tym zakresie podziela. Myli się też skarżący, że okoliczność, iż w toku postępowania toczącego się w sprawie III Ko 108/93 wnioskodawca nie wnosił o zasądzenie odszkodowania za okres 2 miesięcy, w którym to okresie pozostawał bez pracy po opuszczeniu Zakładu Karnego, nie uprawniało Sądu do zasądzenia odszkodowania w tym zakresie. Już w treści wniosku k 2 akt sprawy III Ko108/93 Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie, jego autor wskazywał, że został dyscyplinarnie zwolniony z pracy, a Zakład Pracy odmówił przyjęcia go ponownie do pracy, co potwierdzają też dokumenty w postaci świadectwa zwolnienia k 4, jak i odpowiedź (...) z dnia 30.12.1993 roku na pismo A. O. z dnia 16.12.1982 roku, jednoznacznie wskazujące, że A. O. po zwolnieniu z Zakładu Karnego poszukiwał pracy. A. O. wskazał też, że pracę podjął po trzech miesiącach od wyjścia z Zakładu Karnego k 11 verte w/w akt. Zasady logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego nie pozostawiają wątpliwości, że tak odmowa ponownego zatrudnienia przez (...), jak i brak zatrudnienia do czasu podjęcia się przez A. O. pracy na zlecenie były skutkiem odbywania przez niego kary pozbawienia za czyn uznany wówczas za przestępstwo z art. 46 ust. 1 i 2 dekretu o stanie wojennym. Świadczy o tym wprost treść zeznań B. O. (k 33 akt niniejszego postępowania), które to zeznania w tej części potwierdza też treść zeznań R. D. (k 37). Co więcej biorąc pod uwagę uprzednio wykonywaną przez A. O. pracę, nałożenie na niego przez Sąd obowiązku wykonywania pracy w związku z warunkowym przedterminowym zwolnieniem, konieczność pozyskania środków na utrzymanie rodziny, nie da się zaakceptować stanowiska prokuratora co do tego, że A. O. nie podejmował starań o znalezienie pracy, tak jak i stanowiska, że bezskuteczność owych starań była ściśle związana z faktem, że był wcześniej pozbawiony wolności. Tak w/w pismo z dnia 31.12.1982 roku, jak i fakt podjęcia się pracy na zlecenie, a następnie wykonywanie pracy ajenta sprzedającego kosmetyki, również świadczy o braku podstaw do zaakceptowania stanowiska prokuratora tak o nie podejmowaniu przez A. O. starań o znalezienie pracy, jak i o braku bezpośredniego związku przyczynowego między faktem znalezienia pracy,

a wcześniejszym faktem odbywania kary pozbawienia wolności. Skarżący nie dostrzega, że choć charakter dochodzonego roszczenia jest cywilnoprawny, to z uwagi na karnoprocesowy charakter postępowania należy przyjąć, że w tym postępowaniu odpowiednie zastosowanie mają zasady procesu karnego w tym prawdy materialnej, która zobowiązuje również Sąd do przeprowadzenia z urzędu wszystkich dowodów uzasadniających istnienie szkody, związku przyczynowego czy dotyczących wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia. Sąd przeprowadzając w toku rozprawy z dnia 22 stycznia 2020 roku dowód z dokumentów z akt sprawy III Ko 108/93 uczynił zadość powyższemu obowiązkowi, a uznając owe dokumenty za wiarygodne (k 79) z ich treści wyciągnął prawidłowe wnioski co do zasadności odszkodowania za czas pozostawania bez pracy po opuszczeniu Zakładu Karnego, co było niewątpliwie bezpośrednim następstwem niesłusznego pozbawienia wolności. Trafnie też Sąd ustalił wysokość owego odszkodowania.

Zważyć bowiem należy, że całość kosztów utrzymania tak A. O. jak i jego bliskich (żony i dziecka) została pokryta przez członków rodziny (rodziców małżonków),

w kontekście powyższego uznanie, że należałoby odliczyć to co A. O. spożytkował by na utrzymanie siebie i rodziny byłoby nieuzasadnione. Wsparcie bliskich spowodowało poniesienie w całości owych kosztów z innego źródła, a tym samym oznacza, że cała kwota za ten okres jawi się jako należna z tytułu naprawienia szkody za okres przekraczający okres wykonywania kary pozbawienia wolności. Skoro koszty utrzymania A. O. i jego bliskich zostały poniesione w całości to A. O. zarobkując w tym okresie uzyskał by korzyść stanowiącą równowartość całości zarobków.

W konsekwencji nie ma też racji skarżący wskazując, że wysokość odszkodowania została ustalona z obrazą art. 361§ 1 i 2 k.c.. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, że w tym konkretnym przypadku należało ustalić szkodę jedynie na poziomie różnicy pomiędzy utraconymi zarobkami, a wydatkami jakie A. O. poniósł by na utrzymanie siebie i rodziny. Nie można zaakceptować takiego stanowiska zwłaszcza, że ustalenie Sądu Okręgowego, co do wysokości odszkodowania oparte zostało o kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (z zastosowaniem współczynnika 116,40 %), a A. O. pozostawał bez pracy od 26 listopada1982 roku. Nie jest też możliwe wysłuchanie A. O. na okoliczność sposobu rozliczenia z krewnymi za okres ponoszenia przez nich kosztów utrzymania jego rodziny, a następnie i jego, a jak wskazała B. O. to on był decydentem w zakresie dysponowania środkami finansowymi rodziny. Nie mniej biorąc pod uwagę, że A. O. przed zatrzymaniem i tymczasowym aresztowaniem utrzymywał siebie i swoją rodzinę nie sposób uznać by poniesienie kosztów utrzymania jego bliskich i jego samego przez kolejny czas, przez niemajętna rodzinę zwalniało Skarb Państwa od ponoszenia odpowiedzialności w zakresie całości utraconych przez niego zarobków, zwłaszcza że i ta ustalona przez Sąd Okręgowy nie obejmuje całości szkody skoro nie uwzględnia dodatkowych korzyści A. O. jakie wiązały się z zatrudnieniem w (...) na jakie wskazywali świadkowie przesłuchani w toku postepowania. .

Wniosek

o zmianę wyroku poprzez oddalenie wniosków zarówno w zakresie odszkodowania jak i zadośćuczynienia ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych w pkt. 3.1 wniosek nie jest zasadny brak jest podstaw do uchylenia zaskarżonego orzeczenia, jak i zmianę zaskarżonego wyroku w kierunku pożądanym przez prokuratora. Wobec braku podstaw do przyjęcia, iż w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły zasady słuszności o jakich mowa w art. 8 ust 4 ustawy z dnia 23lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, jak też nie podzielenia zarzutów obrazy art. 7 k.p.k., błędu w ustaleniach faktycznych, jak i obrazy art. 361 § 1 i 2 k.c. brak było podstaw do uwzględnienia wniosków zawartych w owej apelacji.

3.2.

apelacja pełnomocnika

zarzuty obrazy prawa materialnego

1/ art. 448 k.c. w zw. z art. 8 ust 1. ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, polegającą na niewłaściwej i niepełnej ocenie wszystkich okoliczności mających wpływ na wysokość zadośćuczynienia, skutkującą oddaleniem wniosku ponad kwotę po 10.000 złotych na rzecz każdego z wnioskodawców podczas gdy prawidłowa analiza całokształtu tych okoliczności implikuje zasądzenie pełnej kwoty po 40.000 złotych na rzecz każdego z nich,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wywiedziona przez pełnomocnika wnioskodawczyni apelacja okazała się nie zasadna. Sąd Okręgowy ustalając wysokość zadośćuczynienia wszystkie okoliczności wynikające z przeprowadzonych dowodów, trafnie ustalił i właściwie uwzględnił miarkując na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego wysokość zadośćuczynienia, okolicznościom tym przydał należytą wagę, przez co kwota zadośćuczynienia jest kwotą odpowiednią w rozumieniu art. 445 § 1 i 2 k.c. i art. 448 k.c. Sąd Apelacyjny, akceptuje ukształtowany w judykaturze pogląd, iż wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, przyznawanego na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U.2018.2099 j.t. ze zm.), należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, co implikuje stwierdzenie, że zarzut wadliwego określenia wysokości zadośćuczynienia może być uwzględniony jedynie w sytuacjach, w których przyznane zadośćuczynienie w sposób oczywisty i rażący nie odpowiada relewantnym okolicznościom, występującym w danej sprawie, a kwota zadośćuczynienia jest niewspółmierne do stopnia i długotrwałości cierpień doznanych przez wnioskującego o zadośćuczynienie. Niewątpliwe zatem przy wykładni pojęcia „odpowiedniego” zadośćuczynienia, zawęża się możliwość skutecznego kwestionowania jego wysokości. Praktycznie rzecz ujmując, o naruszeniu zasad ustalania „odpowiedniego” zadośćuczynienia może świadczyć jedynie przyznanie zadośćuczynienia wręcz symbolicznego, zamiast odpowiedniej do okoliczności rekompensaty za doznaną krzywdę (zob. np. postanowienia SN: z 18.12.2012 r., III KK 275/12, LEX nr 1232288; z 17.10.2012 r., IV KK 206/12, LEX nr 1226738; z 01.03.2013 r., V KK 403/13, LEX nr 1308181; z 19.10.2010 r., II KK 196/10, OSNWSK 2010/1/1973; z 12.08.2008 r., V KK 45/08, LEX nr 438427; z 20.12.2006, IV KK 291/06, OSNWSK 2006/1/2548; z 27.07.2005 r., II KK 54/05, LEX nr 152495; wyrok SN z 03.07.2007 r., II KK 321/06, LEX nr 299187; wyroki SA w Szczecinie: z 08.11.2018 r., II AKa 154/18, LEX nr 2668058; z 19.12.2013 r., II AKa 193/13, LEX nr 1409326).

W kontekście tych orzeczeń, nie sposób uznać by zachodziła jakakolwiek dysproporcja. Sąd odwoławczy stwierdza, że okoliczności związane tak z warunkami w jakich przebywał bliski wnioskodawczyń, tak w początkowej fazie izolacji, jak i w transporcie i po przewiezieniu do W. zostały należycie uwzględnione. Warunki higieniczne, żywieniowe, jak i wszelką krzywdę psychiczną związaną tak z owymi warunkami, jak i stres psychiczny wynikły z transportu i tych warunków, niepewności co do transportu, czy tymi związanymi z lękiem o bliskich. jest istotne z punktu widzenia poczucia sprawiedliwości wnioskodawczyni, Sąd I instancji w całości uwzględnił. Sąd odwoławczy nie podziela stanowiska skarżącego, że dostatecznie uwzględniono tylko niektóre okoliczności. Przywołane przez skarżącego okoliczności, jak skutki psychiczne w tym problemy psychofizyczne, trudność w nawiązywaniu relacji, czy nadużywanie alkoholu Sąd Okręgowy uwzględnił też należycie. Zasadnie uznając, że nie wszystkie problemy życiowe należało uwzględnić jako pozostające w bezpośrednim związku przyczynowym z doznaną krzywdą.. Są one bowiem nie tyle konsekwencją izolacji A. O., co jego wrażliwości na rzeczywistość, której nie był w stanie zaakceptować, a w której jeszcze przez kolejne lata musiał funkcjonować

Nie ma racji autor apelacji, że kwota zadośćuczynienia winna być ukształtowana na oczekiwanym przez niego poziomie jako, że żądana kwota wskazuje, że skarżący traktuje dochodzoną kwotę, nie jako zadośćuczynienie za doznane krzywdy, lecz sposób na osiągnięcie przez wnioskodawczynie wzbogacenia. Skarżący zdaje się nie dostrzegać, że o „odpowiedniości” zadośćuczynienia za doznaną krzywdę - w rozumieniu art. 445 k.c., decyduje sąd orzekający na podstawie zindywidualizowanych kryteriów, wynikających z materiału dowodowego danej sprawy. Wysokość zadośćuczynienia, które powinno być odpowiednie, wyznaczają przy tym dwie granice: mianowicie z jednej strony, musi ono przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, z drugiej zaś powinno być utrzymane w rozsądnych granicach. To obecnie orzeczone ponad kwotę wynikającą z orzeczenia z dnia 31 maja 1993 roku. odpowiada całości krzywdy doznanej przez A. O., jak i warunkom i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa w którym funkcjonują jego bliscy i przez to staje się odpowiednie w rozumieniu art. 445 § 1 i 2 k.c. tj. takie które złagodzi doznaną krzywdę, nie będąc źródłem wzbogacenia. Kwota 90.000 zł równoważy negatywne przeżycia wiążące się nie tylko z samym faktem pozbawienia A. O. wolności, ale również konsekwencje do których doszło w wyniku owego pozbawienia wolności, jako, że ma charakter zindywidualizowany.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy jest ono ściśle związane z krzywdą jakiej doznał A. O.. Zwięzłe przywołanie uwzględnionych okoliczności wynikające z obecnego sposobu redakcji uzasadnień, nie daje w żadnej mierze podstaw, że miało to wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności na prawidłowe oszacowanie indywidualnych wpływów represji, które były zastosowane wobec A. O..

W konsekwencji kwota 90.000 złotych, w swoim całokształcie uwzględnia wszystkie krzywdy doznane przez męża i ojca wnioskodawczyń i w ocenie Sądu Apelacyjnego w pełni rekompensuje poniesione przez niego w wyniku skazania i pozbawienia wolności krzywdy.

Wniosek

-zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz B. O. kwoty 40.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia:

- zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz M. O. kwoty 40.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia;

- zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz A. M. kwoty 40.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak było podstaw do zwiększenia kwot należnych wnioskodawczyniom tak z tytułu zadośćuczynienia jak i zmiany w zakresie rodzaju odsetek ustawowych z przyczyn wskazanych w pkt 3.2 jak i w pkt 3.3.

3.3.

zarzut obrazy prawa materialnego art. 481 § 1 k.c. polegający na jego niezastosowaniu

i zasądzeniu odsetek ustawowych od kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia, podczas gdy za czas opóźnienia w zapłacie świadczenia określonego z tego tytułu w wyroku należą się odsetki ustawowe za opóźnienie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez :

- zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz B. O. kwoty 2728,16 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania:

- zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz M. O. kwoty 2728,16 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania

- zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz A. M. kwoty 2728,16 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania;

-zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz B. O. kwoty 40.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia:

- zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz M. O. kwoty 40.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia;

- zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz A. M. kwoty 40.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z przyczyn szczegółowo wskazanych w pkt 3.3

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W całości tak co do istnienia zasad słuszności jak i wysokości przyznanego zadośćuczynienia i odszkodowania, jak i w zakresie odsetek ustawowych należnych od uprawomocnienia się orzeczenia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Orzeczenie Sądu Okręgowego jako zasadne tak w zakresie prawidłowości gromadzenia dowodów, ich oceny jak i ustaleń faktycznych i oceny prawnej należało utrzymać w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt II

Kosztami postępowania odwoławczego obciążono Skarb Państwa, w oparciu o art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych
za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U.2018.2099 j.t.).

7.  PODPIS

SSO del. Dorota Mazurek SSA Stanisław Kucharczyk SSA Małgorzata Jankowska

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik wnioskodawczyń

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana