Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu XII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Piotr Józwik

po rozpoznaniu w dniu 30.11.2018 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. we W. (poprzednio (...) S.A. we W.)

przeciwko P. W.

o zapłatę

na skutek zarzutów pozwanego od nakazu zapłaty z dnia 25.05.2017 r., I Nc 604/17

I. utrzymuje w mocy zaskarżony nakaz zapłaty;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda dalszą kwotę 5 417 zł kosztów procesu;

III. obciąża Skarb Państwa niepokrytymi kosztami sądowymi.

XII C 782 / 18 (poprzednio I C 1641 / 17)

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. we W. wniósł o zasądzenie od pozwanego P. W. 114 034, 78 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 19.01.2017 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że zawarł z pozwanym umowę leasingu nr (...). W związku z zawarciem umowy pozwany wystawił powodowi, na zabezpieczenie roszczeń z umowy, weksel in blanco bez protestu i upoważnił powoda do jego wypełnienia, zgodnie ze złożoną deklaracją wekslową. Powód wskazał, że po rozliczeniu umowy leasingu zgodnie z treścią deklaracji wekslowej wypełnił wystawiony przez pozwanego weksel i opatrzył go datą płatności 18.01.2017 r. Pismem z dnia 04.01.2017 r. wezwał pozwanego do wykupu weksla. Weksel nie został wykupiony przez pozwanego w terminie. Pozwany nie uregulował dobrowolnie zobowiązań z tytułu umowy nr (...).

Powód poinformował, że postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 01.02.2016 r., WR.VI NS-REJ.KRS/(...), wpisana została zmiana firmy z (...) spółka akcyjna spółka komandytowa (KRS: (...), NIP: (...), REGON: (...)) na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (KRS: (...), NIP: (...), REGON: (...)). Z dniem 01.06.2016 r. nastąpiło przekształcenie spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej (KRS: (...), NIP: (...), REGON: (...)) w inną spółkę handlową, tj. w spółkę (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (KRS: (...), NIP: (...), REGON: (...)). Na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością przeszły wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej (spółki komandytowej). Następnie z dniem 03.10.2016 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu zarejestrował połączenie (łączenie się przez przejęcie) spółki (...) sp. z o.o. (spółka przejmowana) ze spółką (...) S.A. (spółka przejmująca). Z dniem zarejestrowania połączenia spółka przejmowana utraciła swój byt w obrocie prawnym, gospodarczym oraz podatkowym, a (...) S.A. (KRS: (...), NIP: (...), REGON: (...)) jako spółka przejmująca wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki przejmowanej spółki (sukcesja uniwersalna).

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym dnia 25.05.2017 r., I Nc 604/17,

Sąd Okręgowy we Wrocławiu nakazał pozwanemu P. W. , aby zapłacił na rzecz powoda (...) S.A. we W. z weksla 114 034, 78 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 19.01.2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztami sądowymi w kwocie 1 426 zł.

Pozwany złożył zarzuty od tego nakazu zapłaty, w których wniósł o uchylenie nakazu zapłaty, oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu.

Pozwany zarzucił brak legitymacji procesowej czynnej powoda. Wskazał, że umowę leasingu zawarł z (...) spółka komandytowa, a nie z (...) S.A. Przyznał, że nie zapłacił wszystkich rat, jednak zakwestionował istnienie zadłużenia w wysokości 114 034, 78 zł. Zdaniem pozwanego weksel został wypełniony nieprawidłowo. Dalej pozwany wskazał, że powodem zaprzestania spłacania rat leasingowych był wypadek komunikacyjny, w którym uczestniczył, problemy zdrowotne, utrata pracy.

W piśmie procesowym z dnia 15.11.2017 r. powód wniósł o utrzymanie w mocy nakazu zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Powód podniósł, że spór należy rozpatrywać na płaszczyźnie stosunku wekslowego. Odnosząc się do podniesionych przez pozwanego zarzutów, wskazał, że ciężar dowodu, że suma wekslowa została wpisana w niewłaściwej wysokości, tj. w wysokości przewyższającej rzeczywisty dług zobowiązanego wekslowo, spoczywa na pozwanym. Dodatkowo wskazał, że poszczególne kwoty składające się na dochodzoną sumę wekslową zostały szczegółowo wskazane w wezwaniu do wykupienia weksla z dnia 04.01.2017 r., które pozwany otrzymał jeszcze przed wytoczeniem powództwa. Jak wynika z tego wezwania, na niezaspokojone zobowiązanie pozwanego objęte sumą wekslową składają się następujące należności:

1. kwota 18 447, 15 zł – stanowiąca zaległości wynikające z wystawionych w trakcie trwania umowy faktur VAT: nr (...) (4 366, 21 zł tytułem raty pożyczki nr 2), nr (...) (986, 10 zł tytułem usługi ubezpieczeniowej), nr (...) (4 366, 21 zł tytułem raty pożyczki nr 3), nr (...) (4 366, 21 zł tytułem raty pożyczki nr 4) i nr (...) (4 366, 21 zł tytułem raty pożyczki nr 5);

2. kwota 228 376, 81 zł – stanowiąca sumę niezafakturowanych przyszłych rat pożyczek zdyskontowanych wg stopy 8 %; zgodnie z § 11 ust. 2 OWUP, w przypadku niedotrzymania przez pożyczkobiorcę warunków umowy, a w szczególności jeżeli pożyczkobiorca dopuści się opóźnienia w stosunku do którejkolwiek z rat, pożyczkodawca ma prawo do postawienia pożyczki w całości lub w części w stan natychmiastowej wymagalności w terminie określonym w pisemnym wezwaniu skierowanym do pożyczkobiorcy; w związku z niedotrzymaniem przez pozwanego terminów spłaty rat pożyczki powód rozwiązał z pozwanym umowę pożyczki, a pozostała niespłacona przez pozwanego część pożyczki stała się natychmiast wymagalna; w związku z tym natychmiast wymagalne stały się raty pożyczki od nr 6 do 69, tj. łącznie 64 raty po 4 366, 21 zł netto każda; suma tych rat w łącznej wysokości 279 437, 38 zł została zdyskontowana po stopie 8 %, co dało 228 376, 81 zł;

3. kwota 1 180, 82 zł – stanowiąca odsetki z tytułu nieterminowych płatności rat pożyczki; pozwany nie regulował w terminie rat pożyczki wynikających z umowy, w związku z tym powód ma prawo żądać od pozwanego odsetek za opóźnienie w płatności, których wysokość wynika z wystawionej przez powoda noty odsetkowej wg stanu na dzień 19.10.2016 r.;

4. kwota 850 zł – stanowiąca koszty windykacji;

5. kwota 180 zł – stanowiąca koszty ekspertyzy rzeczoznawcy.

Następnie powód wskazał, że przedmiot zabezpieczenia (tj. aparat do liposukcji, który został sfinansowany za pomocą udzielonej pozwanemu pożyczki) został oddany w dalszy leasing za kwotę 135 000 zł netto (wartość ofertowa wskazana w umowie releasingu), która została zaliczona przez powoda na poczet zadłużenia pozwanego. Tym samym zadłużenie wynikające z umowy pożyczki nr (...) wynosi łącznie 114 034, 78 zł. W związku z powyższym bezzasadny jest zarzut pozwanego dotyczący rzekomego zawyżenia zadłużenia pozwanego wynikającego z rozliczenia umowy pożyczki nr (...). Powód podkreślił, że zarzut ten nie został przez pozwanego w żaden sposób udowodniony. Dla skutecznego podniesienia zarzutu nieprawidłowego wypełnienia weksla nie jest bowiem wystarczające ogólne wskazanie, że pozwany kwestionuje zadłużenie czy rozliczenie umowy objęte sumą wekslową. Skuteczne podniesienie zarzutu nieprawidłowego wypełnienia weksla ma miejsce jedynie wówczas, gdy dłużnik wekslowy szczegółowo wskazuje, jakie kwoty i na jakiej podstawie kwestionuje oraz powołuje dowody na poparcie swoich twierdzeń, czego pozwany nie uczynił.

Dalej powód wskazał, że wraz z pozwem przedłożył wszystkie dokumenty uzasadniające legitymację czynną po jego stronie.

Na rozprawie w dniu 06.03.2018 r. pełnomocnik powoda wskazał, że powód zmienił firmę na (...) S.A.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

Dnia 13.11.2015 r. (...) spółka akcyjna spółka komandytowa we W. (KRS nr (...)) jako pożyczkodawca oraz P. W. prowadzący firmę (...) w Ł. zawarli umowę pożyczki nr (...).

Pożyczkodawca udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 240 852, 30 zł przeznaczonej na zakup aparatu do liposukcji (...) ser. (...), rok prod. (...), którego cena wynosiła 246 525 zł.

Umowa została zawarta na okres 69 miesięcy. Spłata miała nastąpić w równych ratach wynoszących: raty 1-68 po 4 366, 21 zł, rata 69 – 4 366, 15 zł, płatnych do 15 dnia miesiąca.

Zabezpieczenie spłaty pożyczki stanowiły:

- zastaw rejestrowy na zakupionym sprzęcie,

- przewłaszczenie zakupionego sprzętu,

- ubezpieczenie zakupionego sprzętu – suma ubezpieczenia 246 525 zł – składka jednorazowa 986, 10 zł,

- weksel in blanco podpisany przez pozwanego wraz z deklaracją wekslową, który mógł zostać wypełniony w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu pozwanego z tytułu umowy pożyczki nr (...) łącznie z odsetkami i kosztami z jakiego bądź tytułu powstałymi oraz opatrzony datą płatności według uznania remitenta.

Ogólne warunki umowy pożyczki, stanowiące integralną część tej umowy przewidywały, że:

- § 10 ust. 7 – w przypadku spłaty pożyczki przed terminem wysokość rat w części odsetkowej miała zostać obliczona z uwzględnieniem dyskonta wg stawki WIBOR 1M;

- § 11 ust. 2 – w przypadku niedotrzymania przez pożyczkobiorcę warunków umowy, a w szczególności jeżeli pożyczkobiorca dopuści się opóźnienia w stosunku do którejkolwiek z rat i uchybi dodatkowemu terminowi do jej uiszczenia oznaczonemu w wezwaniu do zapłaty, pożyczkodawca miał prawo do postawienia pożyczki w całości lub w części w stan natychmiastowej wymagalności w terminie określonym w pisemnym wezwaniu skierowanym do pożyczkobiorcy;

- § 13 – pożyczkobiorca upoważnił pożyczkodawcę na wypadek rozwiązania umowy pożyczki do wejścia do nieruchomości użytkowanych przez pożyczkobiorcę i przejęcia przedmiotu zabezpieczenia, również za pośrednictwem umocowanych osób trzecich; wszelkie koszty związane z odbiorem przedmiotu zabezpieczenia oraz z dochodzeniem od pożyczkobiorcy świadczeń wynikających z umowy pożyczki pokrywał pożyczkobiorca.

P. W. wystawił weksel in blanco jako zabezpieczenie spłaty pożyczki.

/ dowód: weksel – k. 4; deklaracja wekslowa – k. 5; umowa pożyczki nr (...) z dnia

13.11.2015 r. wraz z Ogólnymi Warunkami Umowy Pożyczki – k. 73-82; harmonogram

płatności rat pożyczki – k. 93; umowa zastawu rejestrowego z dnia 13.11.2015 r. – k.

103-105; umowa cesji prawa z polisy ubezpieczeniowej z dnia 13.11.2015 r. – k. 106-

108; umowa przewłaszczenia z dnia 13.11.2015 r. – k. 108-109 /

Wobec zmiany wspólnika (...) spółka akcyjna spółki komandytowej (KRS nr (...)) postanowieniem z dnia 01.02.2016 r., WR.VI NS-REJ.KRS/(...), referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu VI Wydziale Gospodarczym KRS wpisał do rejestru zmianę firmy z (...) spółka akcyjna spółka komandytowa na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (KRS nr (...)).

Na podstawie uchwały wspólników (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z dnia 25.05.2016 r., rep. A nr (...)spółka ta została przekształcona w inną spółkę handlową, tj. w spółkę (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (KRS nr (...)). Przekształcenie zostało zarejestrowane dnia 01.06.2016 r.

Następnie spółka (...) sp. z o.o. we W. została połączona poprzez przejęcie ze spółką (...) S.A. we W. (KRS nr (...)). Połączenie zostało zarejestrowane dnia 03.10.2016 r.

Na podstawie uchwały o zmianie statutu z dnia 14.12.2017 r. (...) S.A. zmieniła firmę na (...) S.A. Zmiana firmy została zarejestrowana dnia 01.02.2018 r.

/ dowód: odpis KRS nr (...) – k. 10-11, 14-18, 146-163 i 193-203; postanowienie z dnia

01.02.2016 r. – k. 12-13 i 135-144; postanowienie z dnia 20.06.2016 r. – k. 19 i 164-165;

zaświadczenie o dokonaniu wpisu z dnia 01.02.2016 r. – k. 145; zaświadczenie o

dokonaniu wpisu z dnia 20.06.2016 r. – k. 166 /

Na przełomie 2013 i 2014 r. P. W. zaczął odczuwać dolegliwości kardiologiczne. Rozpoznano u niego stenokardię. Zmuszony był podjąć leczenie kardiologiczne. Był kilkakrotnie hospitalizowany – od 03.12.2013 r. do 06.12.2013 r., od 16.01.2014 r. do 20.01.2014 r., od 20.01.2014 r. do 24.01.2014 r. Przebywał na zwolnieniu lekarskim: od 03.12.2013 r. do 02.05.2014 r., od 28.09.2015 r. do 17.08.2016 r.

We wrześniu 2015 r. pozwany uczestniczył również w wypadku komunikacyjnym (potrącił sarnę), na skutek którego doznał urazu odcinka piersiowego kręgosłupa z nadciągnięciem więzadeł przykręgosłupowych.

/ dowód: zaświadczenie z dnia 08.04.2014 r. – k. 175; zaświadczenie z dnia 17.12.2017 r. – k.

176; dokumentacja medyczna – k. 186; zeznania pozwanego P. W. – e-

protokół z dnia 02.10.2018 r. 00:01:48-00:33:04 – k. 241 /

Na początku 2015 r. pozwany rozwiązał umowę o pracę z Uniwersytetem Medycznym w Ł..

/ dowód: zeznania pozwanego P. W. – e-protokół z dnia 02.10.2018 r. 00:01:48-

00:33:04 – k. 241 /

Powód wystawił firmie (...) następujące faktury VAT:

- nr (...) – na kwotę 4 366, 21 zł – rata pożyczki nr 2, płatną do dnia 15.01.2016 r.,

- nr (...) – na kwotę 986, 10 zł – usługa ubezpieczeniowa do umowy pożyczki, płatną do dnia 08.02.2016 r.,

- nr (...) – na kwotę 4 366, 21 zł – rata pożyczki nr 3, płatną do dnia 15.02.2016 r.,

- nr (...) – na kwotę 4 366, 21 zł – rata pożyczki nr 4, płatną do dnia 15.03.2016 r.,

- nr (...) – na kwotę 4 366, 21 zł – rata pożyczki nr 5, płatna do dnia 15.04.2016 r.

/ dowód: faktury VAT – k. 94-98 /

Działalność, jaką zamierzał rozwinąć pozwany, nie odniosła skutku. Zakupiony przez pozwanego aparat do liposukcji nie był używany. Współpracujący z pozwanym lekarz medycyny estetycznej M. I. wyjechał do Wielkiej Brytanii.

/ dowód: zeznania pozwanego P. W. – e-protokół z dnia 02.10.2018 r. 00:01:48-

00:33:04 – k. 241 /

W związku z niedotrzymaniem przez pozwanego terminów spłaty rat pożyczki z dnia 13.11.2015 r. pismem z dnia 14.04.2016 r., doręczonym dnia 22.04.2016 r., (...) sp. z o.o. sp. k., powołując się na postanowienie § 11 OWUP, zawiadomiła pozwanego o rozwiązaniu umowy z dnia 13.11.2015 r. ze skutkiem natychmiastowym i postawieniu pożyczki z dniem 14.04.2016 r. w stan natychmiastowej wymagalności oraz wezwała pozwanego do natychmiastowej zapłaty całej pozostałej kwoty pożyczki w wysokości 297 884, 53 zł w terminie 7 dni. Jednocześnie, powołując się na postanowienie § 7 ust, 2 i § 9 umowy zastawu rejestrowego (...) sp. z o.o. sp. k. oświadczyła, że przejmuje na własność przedmiot zastawu rejestrowego ustanowionego na zabezpieczenie umowy, której ostateczne rozliczenie miało nastąpić po sprzedaży przedmiotu zastawu.

/ dowód: zawiadomienie o postawieniu pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności z dnia

14.04.2016 r. – k. 90-92 /

W dniu 30.05.2016 r. działając na zlecenie powoda firma (...) S.A. w W. przejęła od pozwanego aparat do liposukcji (...).

Koszt czynności windykacyjnych wyniósł 1 045, 50 zł, w tym:

- wynagrodzenie za czynności windykacyjne – 600 zł + 138 zł VAT,

- transport przejętego sprzętu – 250 zł + 57, 50 zł VAT.

/ dowód: raport z czynności windykacyjnych – k. 100; faktura VAT nr (...) z dnia

30.05.2016 r. – k. 101; protokół przejęcia i zabezpieczenia ruchomości – k. 102; faktura

VAT nr (...) z dnia 01.06.2016 r. – k. 110; potwierdzenie przelewu z dnia

16.06.2016 r. – k. 168 /

Dnia 08.06.2016 r. rzeczoznawca S. K. dokonał na zlecenie powoda wyceny przejętego aparatu do liposukcji (...), którego wartość oszacował na 132 000 zł netto.

Koszty wyceny 44 środków powindykacyjnych wg zestawienia wyniósł 8 856 zł.

/ dowód: faktura VAT nr (...) z dnia 30.06.2016 r. – k. 111; wydruki korespondencji e-mail

– k. 112-113; opinia nr (...) – k. 114-115; potwierdzenie przelewu z dnia

25.07.2016 r. – k. 167 /

Dnia 17.10.2016 r. (...) S.A. jako leasingodawca oraz W. S. zawarli umowę leasingu finansowego nr (...), na podstawie której powód oddał przejęty od pozwanego aparat do liposukcji (...) nr seryjny (...), rok prod. (...), w leasing za kwotę 135 000 zł netto.

/ dowód: umowa leasingu nr (...) z dnia 17.10.2016 r. wraz z Ogólnymi Warunkami Umowy

Leasingu Finansowego – k. 125-134 /

Dnia 19.10.2016 r. powód wystawił notę odsetkową na kwotę 1 180, 82 zł, obejmującą należności z tytułu odsetek za opóźnienie w zapłacie rat pożyczki od 2 do 5 oraz ubezpieczenia.

/ dowód: nota odsetkowa – k. 99 /

Powód wypełnił weksel in blanco wystawiony przez P. W. w ten sposób, że nadał mu następującą treść:

- miejsce i data wystawienia – Ł., dnia 02.11.2015 r.,

- suma wekslowa – 114 034, 78 zł,

- data płatności – 18.01.2017 r.,

- klauzula bez protestu,

- klauzula na zlecenie (...) S.A.,

- miejsce płatności – W., ul. (...).

/ dowód: weksel – k. 4 /

Pismem z dnia 04.01.2017 r. powód skierował do pozwanego wezwanie do wykupienia w dniu 18.01.2017 r. weksla własnego złożonego przez pozwanego, informując, że weksel został wypełniony, zgodnie ze złożonym przez pozwanego oświadczeniem wekslowym, na sumę 114 034, 78 zł i złożony do wykupienia w siedzibie (...) S.A. we W. przy ul. (...).

Powód wskazał, że na wymienioną kwotę składają się:

- zaległości wynikające z wystawionych faktur – 18 447, 15 zł,

- zdyskontowane przyszłe raty – stopa dyskonta – 8 % - 228 376, 81 zł,

- odsetki od nieterminowych płatności na dzień 19.10.2016 r. – 1 180, 82 zł,

- koszty windykacji – 850 zł,

- koszty ekspertyzy – 190 zł,

- wartość sprzedaży netto – pomniejszającej przyszłe raty – minus 135 000 zł.

/ dowód: wezwanie do wykupienia weksla z dnia 04.01.2017 r. – k. 6-8 /

Pozwany nie pozostaje w zatrudnieniu, nie osiąga dochodów, pozostaje na utrzymaniu żony zatrudnionej w Centrum (...) w Ł., otrzymuje też wsparcie od ojca.

/ dowód: zeznania pozwanego P. W. – e-protokół z dnia 02.10.2018 r. 00:01:48-

00:33:04 – k. 241 /

Sąd zważył, co następuje.

Zarzuty pozwanego od nakazu zapłaty z dnia 25.05.2017 r. nie zasługują na uwzględnienie.

Konstrukcja postępowania nakazowego opiera się na założeniu, iż dokumenty przewidziane w art. 485 kc jako podstawy wydania nakazu zapłaty stwarzają swoiste domniemanie zasadności żądania pozwu. Z punktu widzenia powoda wystarczające jest przedłożenie jednego z tych dokumentów na potwierdzenie zasadności roszczenia bez potrzeby prowadzenia dalszego postępowania dowodowego. Obalenie domniemania potwierdzonego wydaniem przez sąd nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym następuje w wyniku inicjatywy pozwanego wnoszącego zarzuty przeciwko nakazowi zapłaty zawierającemu orzeczenie o świadczeniu wynikającym z określonego rodzaju dokumentu. Złożenie zarzutów od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym powoduje, że ciężar prowadzenia procesu przenosi się na pozwanego i to on zobowiązany jest wykazać okoliczności, które powodują, iż przedłożony wraz z pozwem dokument traci swój walor jako podstawa roszczenia (por. wyroki: Sądu Najwyższego z dnia 21.10.2010 r., IV CSK 109/10; Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27.09.2012 r., VI ACa 383/12). Potwierdza to choćby dyspozycja art. 496 kpc wskazującego, że sąd w wyroku kończącym postępowanie odnosi się do nakazu zapłaty poprzez jego uchylenie lub utrzymanie w mocy, a nie do żądania pozwu, jak w procesie prowadzonym na zasadach ogólnych.

Wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego nie pozwoliły na wniosek, iż pozwany skutecznie zaprzeczył istnieniu swojego zobowiązania wekslowego.

Powód powołał jako źródło roszczenia weksel własny datowany na dzień 02.11.2015 r. wystawiony przez P. W. opiewający na sumę 114 034, 78 zł, wskazując przy tym od razu, że weksel ten służył zabezpieczeniu wierzytelności mającej źródło w łączącej strony umowie.

Zgodnie z art. 101 ustawy z dnia 28.04.1936 r. – Prawo wekslowe weksel własny zawiera:

1) nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go napisano;

2) przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3) oznaczenie terminu płatności;

4) oznaczenie miejsca płatności;

5) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

6) oznaczenie daty i miejsce wystawienia weksla;

7) podpis wystawcy weksla.

Przedłożony wraz z pozwem weksel spełnia wskazane wymagania formalne.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 i 2 prawa wekslowego z dnia 28.04.1936 r. kto weksel wystawił, przyjął, indosował lub zań poręczył, odpowiada wobec posiadacza solidarnie, zaś posiadacz może dochodzić roszczeń przeciw jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom bez potrzeby zachowania porządku, w jakim się zobowiązali.

Pozwany przeciwko swojemu zobowiązaniu wekslowemu zgłosił trzy zarzuty. W pierwszej kolejności zarzucił brak legitymacji procesowej czynnej powoda, następnie zakwestionował istnienie zadłużenia w wysokości 114 034, 78 zł, wreszcie wskazał, że powodem zaprzestania spłacania rat był zły stan zdrowia.

Powód wskazał w pozwie, że przedłożony weksel został wystawiony in blanco przez pozwanego jako zabezpieczenie roszczeń z umowy leasingu nr (...).

Jeżeli weksel miał charakter weksla gwarancyjnego, po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty wydanego na podstawie takiego weksla spór przenosi się z płaszczyzny stosunku prawa wekslowego na ogólną płaszczyznę stosunku prawa cywilnego, czyli tzw. stosunku podstawowego i wówczas strony powołują się na postawy faktyczne i prawne wynikające z tego stosunku (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14.03.1997 r., I CKN 48/97, OSNC 1997/9/124; z dnia 07.01.2005 r., IV CK 362/04; z dnia 20.06.2008 r., IV CSK 65/08; z dnia 03.08.2006 r., IV CSK 101/06). Na skutek wniesienia przez pozwanego zarzutów od nakazu zapłaty z dnia 25.05.2017 r. wobec treści tych zarzutów, ale także wobec odwołania się do umowy podstawowej w pozwie, rozstrzygnięcie sporu wymagało dokonania oceny pierwotnego zobowiązania łączącego strony.

Mając na uwadze dokumenty przedłożone przez powoda w odpowiedzi na zarzuty, nie ulega wątpliwości, że powołanie się, najpierw przez powoda w pozwie, a potem przez pozwanego w zarzutach, na umowę leasingu nr (...), stanowi oczywistą omyłkę. Strony związane były nie umową leasingu, ale umową pożyczki o takimże oznaczeniu, zaś weksel złożony przez powoda wystawiony został na zabezpieczenie spłaty tejże pożyczki. Faktycznie, treść umowy pożyczki wraz z jej ogólnymi warunkami, w szczególności udzielenie tej pożyczki na konkretny cel w postaci sfinansowania zakupu sprzętu, jaki pozwany zamierzał wykorzystać przy prowadzeniu działalności gospodarczej, warunki spłaty, wypowiedzenia i rozliczenia umowy, powodują, iż umowa ta przypomina swoją konstrukcją bardziej leasing niż typową pożyczkę. Decydujące znaczenie dla kwalifikacji umowy ma fakt, iż pozwany nabył aparat do liposukcji we własnym imieniu, a następnie przewłaszczył go na pożyczkodawcę tytułem zabezpieczenia, zaś elementem leasingu jest nabycie rzeczy przez finansującego. Powyższe wątpliwości pozostają jednakże bez większego wpływu na ocenę zobowiązania pozwanego.

Zgodnie z art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości

Nietrafnie pozwany zarzucił brak legitymacji czynnej po stronie powoda. Jeżeli chodzi o treść weksla, wskazuje on na (...) S.A. jako na wierzyciela wekslowego, a zatem uprawnienie powoda do dochodzenia zapłaty na podstawie tego weksla nie może budzić najmniejszych wątpliwości. Natomiast, jeżeli chodzi o stosunek podstawowy wynikający z umowy pożyczki, to umowa ta istotnie została zawarta pomiędzy P. W. a (...) spółka akcyjna spółką komandytową, jednakże ta spółka najpierw zmieniła swoją firmę na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (co wskazuje na przekształcenie komplementariusza tej spółki ze spółki akcyjnej na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością), następnie została przekształcona w (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, która to spółka została połączona poprzez przejęcie ze spółką (...) S.A. jako spółką przejmującą w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ksh. W takiej sytuacji zgodnie z art. 494 § 1 ksh spółka przejmująca wstąpiła z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej. To zaś oznacza, że (...) S.A. przejęła wszystkie prawa przysługujące swojemu poprzednikowi prawnemu, czyli wstąpiła w prawa wierzyciela pozwanego na mocy umowy pożyczki z dnia 13.11.2015 r., w szczególności w prawa wynikające z zabezpieczeń tejże pożyczki, m.in. nabywając prawo do wypełnienia weksla. Powód już w pozwie przywołał okoliczności wskazujące na następstwo prawne wymienionych spółek i powtórzył to w odpowiedzi na zarzuty, a także dołączył do obu pism dokumenty w postaci odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego oraz postanowień i zaświadczeń wydanych przez sąd rejestrowy.

Następnie pozwany zakwestionował prawidłowość wypełnienia weksla, zarzucając, że zobowiązanie wekslowe jest zawyżone.

Ciężar wykazania, że weksel wystawiony in blanco miał zostać uzupełniony w określony sposób na kwotę mającą wynikać z określonego zobowiązania zabezpieczonego takim wekslem oraz że uzupełnienie weksla nie nastąpiło w taki właśnie sposób, spoczywał na pozwanym i pozwany z tego obowiązku nie wywiązał się należycie. Dłużnik wekslowy może powołać się na to, że weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem wekslowym, jednakże musi tę okoliczność udowodnić (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18.09.2012 r., I ACa 931/12). To na dłużniku wekslowym, a nie na posiadaczu weksla, spoczywa ciężar dowodu, iż suma wekslowa została wpisana w niewłaściwej wysokości, tj. w wysokości przewyższającej rzeczywisty dług zobowiązanego wekslowo. Natomiast powoda w procesie wekslowym z zasady nie obciąża dowód prawidłowego wypełnienia weksla, gdyż on swoje roszczenie wekslowe udowodnił samym wekslem; aby „obronić” nakaz zapłaty powód nie musi dowodzić prawidłowości wypełnienia weksla, a tylko obalić zarzuty pozwanego.

Zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem, tj. na sumę nieodpowiadającą rzeczywistemu zadłużeniu z umowy pożyczki z dnia 15.11.2015 r., nie został przez pozwanego w żaden sposób udowodniony. Dla skutecznego podniesienia zarzutu nieprawidłowego wypełnienia weksla nie jest bowiem wystarczające ogólne wskazanie, że pozwany kwestionuje zadłużenie czy rozliczenie umowy objęte sumą wekslową. Skuteczne podniesienie takiego zarzutu ma miejsce jedynie wówczas, gdy dłużnik wekslowy szczegółowo wskazuje, jakie kwoty i na jakiej podstawie kwestionuje, oraz powołuje dowody na poparcie swoich twierdzeń, czego pozwany nie uczynił.

Obowiązkiem powoda było umożliwienie weryfikacji sumy wekslowej poprzez wskazanie poszczególnych należności, jakie składają się na kwotę wpisaną na wekslu, co dokonane zostało w wezwaniu do wykupienia weksla dołączonym do pozwu, a następnie omówione w odpowiedzi na zarzuty.

Powód podał, że zobowiązanie pozwanego obejmuje następujące należności:

1. 18 447, 15 zł – z tytułu zaległości wynikających z wystawionych w trakcie trwania umowy faktur VAT;

2. 228 376, 81 zł – z tytułu niezafakturowanych przyszłych rat pożyczki zdyskontowanych wg stopy 8 %;

3. 1 180, 82 zł – z tytułu odsetek za opóźnienie w płatności rat pożyczki;

4. 850 zł – z tytułu kosztów windykacji;

5. 180 zł – z tytułu kosztu wyceny przejętego sprzętu.

Wskazane kwoty cząstkowe odpowiadają wierzytelności powoda wobec pozwanego w związku z rozwiązaniem umowy pożyczki.

Powód przedłożył faktury VAT obejmujące należności z tytułu rat 2-5 oraz składki ubezpieczeniowej; łącznie suma należności z tych faktur wynosi 18 450, 94 zł (4 x 4 366, 21 zł + 986, 10 zł), powód może domagać się kwoty niższej.

W chwili wypowiedzenia umowy pożyczki, tj. w dniu 22.04.2016 r., niezafakturowane raty wynosiły łącznie 279 437, 38 zł (63 x 4 366, 21 zł + 4 366, 15 zł). Powód pomniejszył tę sumę o 8 %, co dało wynik 228 376, 81 zł.

Wyliczenie odsetek za opóźnienie od niezapłaconych w terminie faktur za okres poprzedzający wypowiedzenie umowy zostało wskazane w nocie odsetkowej z dnia 19.10.2016 r.

Stosownie do § 13 OWUP pozwany obowiązany był pokryć koszty windykacji przedmiotu zabezpieczenia. Powód poniósł te koszty w kwocie 850 zł netto, 1 045, 50 zł brutto, co zostało potwierdzone dokumentami w postaci raportu z czynności windykacyjnych, protokołu przejęcia sprzętu, faktur za usługę windykacyjną, w tym transport przejętego sprzętu. Powód poniósł dodatkowo koszt wyceny sprzętu. Rzeczoznawca powoda wycenił 44 pozycje za wynagrodzeniem w kwocie łącznej 8 856 zł, czyli koszt wyceny jednego urządzenia to 201, 27 zł (8 856 zł : 44), powód może domagać się kwoty niższej. Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego, jakoby to on odwiózł przedmiot leasingu do W., albowiem przywołane dokumenty wskazują na inny przebieg przejęcia sprzętu.

Łącznie opisane należności wynoszą 249 034, 78 zł. Powód pomniejszył tę sumę o 135 000 zł z tytułu oddania odzyskanej rzeczy w leasing innemu podmiotowi. W następstwie tego działania suma wekslowa wyniosła 114 034, 78 zł.

Pozwany w żaden sposób nie podważył przedstawionego przez powoda wyliczenia sumy wekslowej. Nie wykazał, aby uiścił raty pożyczki wskazywane przez powoda jako nieopłacone. Nie zareagował na wezwania do zapłaty ani na wypowiedzenie umowy pożyczki.

Wobec powyższego nie można uznać za skuteczne kwestionowania przez pozwanego sumy wekslowej. Pozostaje on zobowiązany wobec powoda do zapłaty należności objętej wekslem przedłożonym przez powoda.

Nie mogły zostać uwzględnione także zarzuty pozwanego dotyczące jego złego stanu zdrowia, a ściśle stan ten i wynikające z niego ograniczenia możliwości zarobkowych pozwanego pozostają bez wpływu na ocenę zobowiązania pozwanego.

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że pozwany cierpi na dolegliwości kardiologiczne od przełomu 2013 i 2014 r., w tych latach był już hospitalizowany. Dodatkowo we wrześniu 2015 r. uległ wypadkowi komunikacyjnemu (tak wynika z wpisów w dokumentacji medycznej, choć pozwany zeznał, iż wypadek miał miejsce w październiku). Pozwany był niezdolny do pracy od 12.2013 r. do 05.2014 r. oraz od 09.2015 r. do 08.2016 r. Widać zatem, że już w dacie zawarcia umowy pożyczki pozwany nie był zdolny do aktywności zawodowej, pomimo to zaciągnął zobowiązanie na poważną kwotę. Nie zachodzi zatem sytuacja nagłego, niespodziewanego i niezależnego od dłużnika pogorszenia się jego możliwości zarobkowych i majątkowych, a przez to możliwości wywiązana się z zobowiązania, jakie wystąpiłoby już w trakcie trwania tego zobowiązania. Tylko wówczas można rozważać zaistnienie szczególnych okoliczności uzasadniających zmianę sposobu wykonania zobowiązania, jaką jest rozłożenie na raty, odroczenie, odstąpienie od naliczania odsetek za opóźnienie, itp.

W sytuacji pozwanego brak jest podstaw do takiego działania ze strony Sądu. Pozwany nie osiąga obecnie dochodów. Zeznał, że ubiega się o grant, ale po pierwsze, grant ma z założenia charakter uznaniowy, wcale nie musi zostać przyznany, a zatem oczekiwanie na zmianę polegającą na uzyskiwaniu dochodów ma charakter hipotetyczny, po drugie zaś, pozwany nie przedstawił żadnych dokumentów świadczących o tym, że istnieją poważne widoki poprawy jego sytuacji materialnej. Tymczasem rozłożenie na raty ma ułatwić dłużnikowi realizację zobowiązania, ale jednocześnie musi zapewnić wierzycielowi realną, nie zaś czysto hipotetyczną, możliwość uzyskania zaspokojenia. Pozwany podczas przesłuchania zadeklarował spłatę po ok. 1 000 zł miesięcznie, jednakże nie osiąga dochodu nawet w tej wysokości. Poza tym trzeba zwrócić uwagę, że rozłożenie na raty nie uchybiające interesowi wierzyciela, to rozłożenie płatności na ok. 2-3, maksymalnie 6 lat. Skoro zobowiązanie pozwanego opiewa na ok. 114 000 zł, musiałoby zostać rozłożone na 114 rat, czyli 9 i pół roku. Sama zaś umowa pożyczki została zawarta na okres 69 miesięcy, czyli 5 lat i 9 miesięcy. Przy rozłożeniu spłaty na 3 lata rata miesięczna wyniosłaby ok. 3 167 zł, przy rozłożeniu na 5 lat zaś ok. 1 900 zł. Brak jest zatem możliwości rozłożenia świadczenia na raty jako rozwiązania satysfakcjonującego obie strony.

Wobec bezzasadności zarzutów, sąd – działając na podstawie art. 496 kpc – utrzymał zaskarżony nakaz zapłaty w mocy.

Na podstawie art. 98 kpc powodowi przysługuje dodatkowo – ponad koszty przyznane w nakazie zapłaty, albowiem pełnomocnik powoda przystąpił do sprawy już po wydaniu nakazu zapłaty i złożeniu zarzutów – zwrot kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 5 400 zł - § 2 pkt 6 rozporządzenia MS z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Natomiast wobec zwolnienia pozwanego od kosztów sądowych nieopłacone koszty sądowe obejmujące opłatę od zarzutów poniesie ostatecznie Skarb Państwa.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd podjął rozstrzygnięcia zawarte w sentencji wyroku.