Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8.01.2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Beata Stachowiak

Sędzia SO Monika Kuźnar

Sędzia SO Dorota Stawicka- Moryc ( spr)

Protokolant: Katarzyna Dudejcz

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2014 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W.

przeciwko Gminie W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu

z dnia 30 lipca 2013r.

sygn. akt I C 1293/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt I w ten sposób ,że zasądzoną nim kwotę obniża do kwoty 20574,70 zł ( dwadzieścia tysięcy pięćset siedemdziesiąt cztery złote siedemdziesiąt groszy ) z ustawowymi odsetkami od 9 października 2012 r. do dnia zapłaty; zmienia go także w pkt III w ten sposób, że kwotę kosztów procesu obniża do 1676,12 zł ;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej 1780 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygnatura akt 1280/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu zasądził od pozwanej Gminy W. we W. na rzecz powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. kwotę 31.822,87 zł (trzydzieści jeden tysięcy osiemset dwadzieścia dwa złote osiemdziesiąt siedem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 października 2012 r. do dnia zapłaty (punkt I), w pozostałym zakresie powództwo oddalił (punkt II) oraz zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.009 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt III).

Sąd Rejonowy rozstrzygniecie wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) we W. jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...), w którym mieszkają I. J. i S. J.. Wyrokiem z dnia 12.11.2007 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia Krzyków Wydział I Cywilny w sprawie o sygn. akt. I C 510/07 nakazał I. J., S. J. i R. M., aby opuścili, opróżnili i wydali powódce lokal mieszkalny położony we W. przy ul. (...), z tym że dla I. J. i S. J. orzekł uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego. Sąd wstrzymał wykonanie eksmisji do czasu złożenia przez stronę pozwaną oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Pismem z dnia 11.01.2008 r. powódka poinformowała pozwaną o uprawnieniu do lokalu socjalnego dla I. J. i S. J.. W odpowiedzi pozwana podała, że zarejestrowała sprawę oraz, że w chwili obecnej brak jest możliwości wskazania lokalu socjalnego dla I. J. i S. J.. Powódka wystąpiła do tut. Sądu o zasądzenie należności stanowiących zaległości z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego przez I. J. i S. J.. Nakazem zapłaty z dnia 06.02.2009 r. w sprawie o sygn. akt. VI Nc 159/09 zasądzono kwotę 14.125,55 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. Następnie nakazem zapłaty z dnia 05.12.2011 r. w sprawie o sygn. akt. I Nc 52/11 zasądzono kwotę 17.040,19 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu, a nakazem zapłaty z dnia 08.08.2012 r. w sprawie o sygn. akt. I Nc 1346/12 zasądzono kwotę 12.101,20 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. Postępowania egzekucyjne umorzono wobec bezskuteczności egzekucji. I. J. zamieszkuje w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) we W. od roku 1975 wraz z synem S. J. i nie uiszczają należności za korzystanie z lokalu mieszkalnego. Od miesiąca marca 2008 r. do sierpnia 2012 r. wyniosły one 31.822,87 zł i obejmowały: czynsze za okres od marca do grudnia roku 2008 w wysokości 5.106,20 zł, czynsze za rok 2009 w wysokości 6.856,64 zł, czynsze za rok 2010 w wysokości 7.439,12 zł oraz czynsze za okres od stycznia do sierpnia roku 2012 w wysokości 5.519,37 zł, skorygowane o nadpłaty lub niedopłaty z tytułu rozliczenia wody oraz centralnego ogrzewania w poszczególnych latach. Opłaty składające się na wysokość czynszu ustalane były w odniesieniu do powierzchni lokalu lub ilości mieszkających w nim osób. W tym drugim przypadku naliczane były za dwie osoby. Powódka bezskutecznie wzywała I. J. i S. J. do zapłaty należności z tytułu korzystania z przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Powódka pismem z dnia 18.09.2012 r. wezwała pozwaną do zapłaty odszkodowania w wysokości 31.822,87 zł. z tytułu eksploatacji i utrzymania przedmiotowej nieruchomości za okres od 01.03.2008 r. do dnia 21.08.2012 r., wobec nie zaoferowania przez pozwaną lokalu socjalnego uprawnionym I. J. i S. J.. R. J. od dwóch miesięcy mieszka w przedmiotowym mieszkaniu. Wcześniej mieszkał u ojca i swojej dziewczyny. W przeciągu ostatnich pięciu lat w przedmiotowym lokalu mieszkalnym przebywał okazjonalnie. Łącznie okres ten nie przekroczył pięciu miesięcy.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany.

Zaskarżając wyrok w części, a mianowicie w punkcie I co do kwoty 11.584 (tj. ponad kwotę 20.238,44 zł) oraz w punkcie III co do kwoty 2332,88 zł (tj. ponad kwotę 1676.12 zł), wniósł o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 20238,44 zł oraz o obniżenie zasądzonej na rzecz powódki kwoty 4009 zł do kwoty 1 676,12 zł tytułem kosztów procesu. Nadto wniósł o zasądzenie od powoda na jego rzecz kwoty 1780 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego polegające na błędnej wykładni art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów w zw. z art. 417 k.c. w zw. z art. 422 ¹ § 1 k.c. poprzez przyjęcie, że odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanej wobec powodowej spółdzielni za niedostarczenie lokalu socjalnego osobom uprawnionym do takiego lokalu z mocy wyroku orzekającego eksmisję jest odpowiedzialnością subsydiarną w stosunku do obowiązku tych osób wynikającego z art. 18 ust. 1-3 ustawy, w konsekwencji czego niezasadnie nie został uwzględniony zarzut przedawnienia roszczenia powódki przypadającego na okres przed 12 listopada 2009 r. podczas, gdy prawidłowa wykładnia powyższych przepisów prowadzi do wniosku, że odpowiedzialność ta jest odpowiedzialnością in solidum.

Na rozprawie w dniu 8 stycznia 2014 r. powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Odwoławczy zważył co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie w przeważającej części.

Sąd Odwoławczy mając obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału, dokonał jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny. Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd II instancji przyjął za własne oraz poprawnie określił istotę sprawy. Wskazać jednak należy, że z części zgromadzonych w sprawie dowodów wyciągnął nieuprawnione wnioski, czym naruszył przepis art. 233 § 1 k.p.c., co w konsekwencji doprowadziło do wydania rozstrzygnięcia wymagającego częściowej weryfikacji.

Z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych wynika, że świadczenie pozwanej, którego spełnienia powódka dochodzi w niniejszym postępowaniu, stanowi żądanie zapłaty odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez niedostarczenie lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku. Na etapie postępowania apelacyjnego, sporna pozostawała jedynie ocena zasadności poniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia.

W myśl art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266 z późniejszymi zmianami) – zwanej dalej ustawą o ochronie praw lokatorów – jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.). Jednocześnie art. 417 § 1 k.c. stanowi, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Odesłanie to przesądza o odszkodowawczym charakterze roszczenia właściciela lokalu wobec gminy. Z uwagi na powyższe zastosowanie w sprawie znajduje art. 442 ¹ § 1 k.c., zgodnie z którym roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

W ocenie Sądu Odwoławczego za moment, w którym powódka dowiedziała się o szkodzie należało uznać dzień doręczenia jej pisma pozwanej Gminy z dnia 11 lutego 2008 r. o niemożności niezwłocznej realizacji wniosku o wskazanie lokalu socjalnego I. J. i S. J., co miało miejsce w dniu 20 lutego 2008 r. W niniejszej sprawie odpowiedzialność pozwanej należy rozumieć jako obowiązek naprawienia szkody za zaniechanie podjęcia działań, które umożliwiłyby dostarczenie osobie uprawnionej lokalu socjalnego. Obowiązek gminy, o jakim mowa w art. 18 ust. 5 ustawy z 2001 r. o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie, gminy polega bowiem na złożeniu oferty wynajęcia lokalu socjalnego. Przewidziany obowiązek gminy dostarczenia lokalu socjalnego uprawnionej osobie powstaje z chwilą upływu terminu koniecznego do realizacji wniosku i gaśnie dopiero z upływem terminu związania gminy skutecznie złożoną ofertą zawarcia z uprawnionym umowy najmu lokalu socjalnego.

Dla biegu terminu przedawnienia bez znaczenia pozostaje moment dowiedzenia się przez powódkę o bezskuteczności egzekucji prowadzonej przeciwko osobom zajmującym lokal. Przewidziany w art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, obowiązek osób zajmujących lokal bez tytułu prawnego do uiszczania co miesiąc odszkodowania pozostaje niezależny od – wynikającej z art. 18 ust. 5 – odpowiedzialność odszkodowawczej gminy za szkodę powstałą w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego. Odpowiedzialność gminy jest odpowiedzialnością in solidum i jako taka nie ma cech odpowiedzialności subsydiarnej w stosunku do obowiązku byłego lokatora wynikającego z art. 18 ust. 1 i 3 cytowanej ustawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2008 r., V CSK 31/08, OSNC-ZD 2009/1/16; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2007 r., III CZP 121/07, OSNC 2008/12/137). Odpowiedzialność gminy jest, zatem samoistna i niezależna od odpowiedzialności osób zajmujących lokal. Za trafnością tego stanowiska przemawia zarówno literalna wykładnia art. 417 § 1 k.c. oraz art. 18 ust. 1, 3 i 5 ustawy, jak też wykładnia funkcjonalna wskazanych przepisów. Przepis art. 18 ust. 1 i 3 ustawy nie wiąże w żaden sposób określonego w nich obowiązku z odpowiedzialnością odszkodowawczą gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego. Również art. 417 § 1 k.c., z uwagi na ogólny charakter, nie przewiduje konieczności przeprowadzenia uprzedniej bezskutecznej egzekucji należności z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., odpowiedzialność gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego, oparta na art. 417 § 1 k.c., leży w interesie właścicieli lokali. Uznanie odpowiedzialności odszkodowawczej gminy za subsydiarną w stosunku do obowiązku wynikającego z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy stanowiłoby w istocie pozbawienie interesów właścicieli lokali ochrony prawnej, gdyż szanse na wyegzekwowanie należności od byłego lokatora są z zasady nikłe. Z tych względów okoliczność uprzedniego bezskutecznego dochodzenia od byłego lokatora należności za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego jest prawnie obojętna dla odpowiedzialności odszkodowawczej gminy z art. 18 ust. 5 ustawy i tym samym nie może wpływać na bieg terminu przedawnienia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Odwoławczy - uznając zarzut przedawnienia świadczeń starszych niż trzyletnie tj. za okres przed 12 listopada 2009 r. za skuteczny - obniżył zasądzone odszkodowanie. Suma opłat za korzystania z lokalu przy ul. (...) za okres od marca 2008 r. do 11 listopada 2009 r. wynosi 11.248,17zł (suma opłat za okres od marca do grudnia 2008 r. w wysokości 5.106,20 zł, suma opłat za okres od stycznia do października 2009 r. w wysokości 5.957 zł oraz za okres od 1 do 11 listopada 2009 r. w kwocie 184,97 zł, k. 29). Dokonane przez apelującego wyliczenie opłat należnych za przedawniony okres na łączną kwotę 11.584,43 zł nie znajduje oparcia w zabranym w sprawie materiale dowodowym.

W tym stanie rzeczy, Sąd Odwoławczy na podstawie art. 386§ 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie I sentencji, oddalając apelację w pozostałym zakresie (tj. co do kwoty 336,26 zł) jako nieuzasadnioną (art. 385 k.p.c.). Orzeczenie o kosztach procesu znajduje uzasadnienie w treści art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Koszt poniesione w pierwszej instancji przez powoda wyniosły łącznie kwotę 4.009 zł, na którą złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 1.592 zł, koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 2.400 zł oraz opłaty skarbowej w kwocie 17 zł. Pozwany zaś poniósł koszty procesu w wysokości 2.400 zł. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, stronom należy się zwrot poniesionych kosztów w takim samym stopni, w jakim wygrały sprawę. Z kwoty 31.822,87 zł stanowiącej wartość przedmiotu sporu, została zasądzona kwota 20.574,70 zł, a więc żądanie powoda zostało uwzględnione w 64 %. Tym samym z poniesionych przez powoda kosztów procesu należna była mu do zwrotu kwota 2.565,76 zł. Pozwanemu, który wygrał proces w 36 %, należna była zaś do zwrotu kwota 840 zł. Ostatecznie po dokonaniu wzajemnych potrąceń należałoby zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.725,76 tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu przed Sądem Rejonowym. Pełnomocnik pozwanego w apelacji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie kwoty zasądzonej od pozwanego na rzecz powódki w kwocie 1.676,12 zł, co też znalazło odzwierciedlenie w wyroku.

Mając na uwadze, że apelujący uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania, Sąd Odwoławczy o kosztach postępowania apelacyjnego orzekł w punkcie III wyroku na podstawie art. 100 k.p.c., zobowiązując powoda do zwrotu pozwanemu wszystkich poniesionych przez niego kosztów, tj. wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 1200 zł (§ 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez Radce prawnego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) oraz opłaty od apelacji w wysokości 580 zł.