Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2016r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Patrycja Gruszczyńska-Michurska

Sędziowie: Sędzia SO Monika Kuźniar

Sędzia SO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk (spr.)

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2016r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa S. M. (1)

przeciwko (...) we W.

o uznanie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu

z dnia 31 października 2014r.

sygn. akt XIV C 2070/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że przywraca powodowi S. M. (1) prawo do działki nr (...), położonej we W. przy ul. (...), pozostającej w zasobach (...) we W. wypowiedziane pismem z 5 czerwca 2014r. na poprzednich warunkach;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda 90 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sędzia SO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk Sędzia SO Patrycja Gruszczyńska-Michurska Sędzia SO Monika Kuźniar

Sygn. akt II Ca 404/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 31 października 2014 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia –Fabrycznej we Wrocławiu w pkt I ustalił, iż wypowiedzenie umowy dzierżawy działkowej obejmującej działkę nr (...) położoną we W. przy ul. (...), pozostającej w zasobach (...) przy ul. (...) we W., dokonane pismem z dnia 5 czerwca 2014 r., jest bezskuteczne w stosunku do powoda S. M. (1); w pkt II orzekł o kosztach postępowania.

Rozstrzygnięcie swoje Sąd I instancji wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

S. M. (1) łączyła z (...) we W. (dalej (...)), umowa dzierżawy działkowej na podstawie, której (...) oddał S. M. (1) działkę nr (...) położoną we W. przy ul. (...), na czas nieoznaczony, do używania i pobierania z niej pożytków, w zamian za zobowiązanie się dzierżawcy do używania działki zgodnie z jej przeznaczeniem, przestrzegania regulaminu oraz do uiszczenia opłat ogrodowych. Wysokość opłaty rocznej, wynikającej z umowy dzierżawy działkowej, wynosi aktualnie 252zł50gr. Kilkakrotnie S. M. (2) zalegał w trakcie trwania umowy z opłatami za składki członkowskie. W 2000 r. opóźnienie w zapłacie wynikało z jego pobytu za granicą, a w roku 2007 z uwagi na sytuację zdrowotną. Pismem z dnia 5 czerwca 2014 r., nadanym dnia 16 czerwca 2014 r., poinformowano S. M. (1) o tym, że na posiedzeniu Zarządu (...) w dniu 22 maja 2014 r. została podjęta jednogłośnie uchwała nr (...) w sprawie pozbawienia go członkostwa w (...) i prawa użytkowania działki nr (...). Z powołaniem się na art. 36 ust. 1 i 2 i art. 37 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogródkach działkowych, jako podstawę podjęcia uchwały wskazano brak należytego utrzymania przez działkowca stanu działki oraz nieprzestrzeganie regulaminu (...). Aktualnie S. M. (1) nie zalega z zapłatą składek członkowskich, a działka nr (...) jest utrzymana w należytym stanie, nie odbiegającym od stanu działek sąsiadujących z dzierżawioną przez niego działką.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne. W pierwszej kolejności Sąd I instancji wskazał, iż w oparciu o art. 213 § 2 kpc jest związany uznaniem powództwa. Natomiast materiał zgromadzony w aktach sprawy, nie pozwalał na przyjęcie, iż zachodzą przesłanki skutkujące ustaleniem niedopuszczalności uznania powództwa w aspekcie materialnoprawnym. Sąd Rejonowy zważył także, iż powód w ustawowym terminie wynikającym z art. 37 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r. Nr 40 ), wytoczył powództwo o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia umowy. Natomiast wypowiedzenie umowy, wobec tego, iż zostało dokonane na podstawie art. 36 ust.1 pkt 1 ustawy, nie spełniało wymogu uprzedniego pisemnego upomnienia i w tych okolicznościach Sąd I instancji przyjął, iż bez względu na to, czy było merytorycznie zasadne – było bezskuteczne. Jednocześnie Sąd Rejonowy zaznaczył, iż uznanie bezskuteczności wypowiedzenia jest objęte sankcją dalej idącą w tym znaczeniu, że wypowiedzenie jest traktowane jako niebyłe, a tym samym umowa trwa nieprzerwanie na poprzednich warunkach. Natomiast w przypadku formalnej skuteczności wypowiedzenia umowy, a braku uzasadnienia merytorycznego, skutkuje to przywróceniem prawa powoda do działki na poprzednich warunkach.

Orzeczenie o kosztach postępowania Sąd Rejonowy wydał w oparciu o przepis art. 98 kpc.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia, wywiódł powód, zaskarżając go w pkt I i domagając się jego zmiany poprzez przywrócenie prawa powoda do działki nr (...) położonej we W. we przy ul. (...), pozostającej w zasobach (...) przy ul. (...) we W. na poprzednich warunkach. Powód zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie art. 316 § 1 kpc poprzez jego niezastosowanie i niewzięcie pod uwagę przez Sąd I instancji, stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, naruszenie przepisu art. 37 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych poprzez jego niezastosowanie, a także błędne przyjęcie, że powód wystąpił z powództwem o ustalenie, gdy tymczasem żądanie powoda miało umocowanie w przepisie art. 37 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, co oznacza, iż nie istniały podstawy do występowania przez powoda z powództwem o ustalenie.

W uzasadnieniu apelacji powód zarzucił, iż umowa dzierżawy działkowej w dacie publikacji orzeczenia uległa już rozwiązaniu, co Sąd I instancji powinien wziąć pod uwagę z urzędu z uwagi na przepis art. 316 kpc i art. 37 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. W ocenie powoda, orzeczenie o bezskuteczności wypowiedzenia, powszechnie zalicza się do orzeczeń konstytutywnych, a nie deklaratoryjnych. Bezprawne wypowiedzenie nie jest czynnością bezskuteczną z mocy samego prawa, lecz staje się bezskuteczne dopiero z mocy orzeczenia, które ma charakter konstytutywny. Dopiero orzeczenie o przywróceniu prawa, niweczy skutek dokonanego wypowiedzenia, powodując, że stosunek prawny zostaje odtworzony ( ulega restytucji ) i trwa nadal bez potrzeby zawarcia ponownej umowy. Powód zarzucił, iż sąd może wydać orzeczenie o bezskuteczności wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej tylko do dnia rozwiązania tej umowy. Po rozwiązaniu umowy możliwe jest tylko orzeczenie o przywróceniu prawa do działki na poprzednich warunkach. Powód podniósł także, iż nieuzasadnione jest reprezentowane przez Sąd I instancji stanowisko, różnicowania treści orzeczeń w zależności od przyczyny naruszeń przepisów ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. Ustawa nie wiąże rodzaju orzeczenia, które powinno być wydane, z rodzajem naruszeń przepisów ustawy, które dopuściło się stowarzyszenie ogrodowe, a jedynie z tym, czy umowa dzierżawy w chwili orzekania uległa już rozwiązaniu, czy też nie.

Przy rozpoznawaniu apelacji Sąd Okręgowy powziął istotną wątpliwość, której rozstrzygnięcie było niezbędne dla rozpoznania sprawy, tym samym postanowieniem z dnia 4 grudnia 2015 r. na podstawie art. 390§1 kpc przedstawił Sądowi Najwyższemu pytanie prawne - czy wystąpienie przez działkowca z powództwem o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne, w terminie określonym w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 40) powoduje, iż prawo do działki nie wygasa do czasu prawomocnego oddalenia przez sąd takiego powództwa, a jeśli, pomimo wystąpienia z takim powództwem, prawo do działki wygaśnie wraz z upływem terminu wypowiedzenia i nastąpi to przed zamknięciem rozprawy, to czy sąd uwzględnia taką okoliczność z urzędu?

W uchwale z dnia 7 kwietnia 2016r. (III CZP 2/16) Sąd Najwyższy uznał, iż wniesienie przez działkowca - na podstawie art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 40 ze zm.) - powództwa o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenie umowy dzierżawy działkowej nie ma wpływu na wygaśnięcie prawa do działki z upływem terminu wypowiedzenia (art. 35 pkt 1 wskazanej ustawy).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy mając obowiązek rozważenia na nowo zebranego w sprawie materiału dowodowego uznał, iż Sąd I instancji w sposób niewadliwy przeprowadził postępowanie dowodowe i dokonał właściwych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, jednakże na ich podstawie wydał niewłaściwe rozstrzygnięcie, wymagające korekty zgodnie z wnioskiem apelującego w świetle poszerzonej w sprawie oceny prawnej warunkowanej wydaną w sprawie uchwałą Sądu Najwyższego, którą Sąd Okręgowy był związany (art. 390§2 kpc).

W dniu 15 lipca 2014 r. S. M. (1) wytoczył powództwo przeciwko (...) we W., domagając się uznania wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej obejmującej działkę nr (...) położoną we W. przy ul. (...), funkcjonująca w ramach (...) przy ul. (...) we W., za bezskuteczne w stosunku do niego, względnie - w przypadku rozwiązania tej umowy - o przywrócenie prawa powoda do działki na poprzednich warunkach. W uzasadnieniu swojego żądania podniósł, iż strona pozwana bezzasadnie wypowiedziała mu w piśmie z 5 czerwca 2014r. umowę dzierżawy działkowej obejmującą w/w działkę nie wyczerpując wynikających z art. 36 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, przesłanek wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej.

Strona pozwana powództwo o uznanie wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej za bezskuteczne uznała w całości. Nie było zatem co do zasady sporu między stronami w niniejszej sprawie. Powód zakwestionował dokonane wypowiedzenia a strona pozwana z tym się zgodziła, wyrażając tym samym wolę dalszego związania stron umową dzierżawy. Sąd Rejonowy powyższe zasadnie uwzględniając, orzekł o bezskuteczności dokonanego wypowiedzenia. Taki charakter rozstrzygnięcia stał się przedmiotem zarzutu apelującego domagającego się wobec upływu terminu wypowiedzenia na dzień orzekania przez Sąd przywrócenia mu prawa do działki.

Wskazać należy, iż w obecnym reżimie prawnym zasady zakładania, funkcjonowania i likwidacji rodzinnych ogrodów działkowych, a także prawa i obowiązki działkowców zostały określone w ustawie z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (dalej o.r.o.d.), która weszła w życie 19 stycznia 2014 r., uchylając ustawę z 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych oraz modyfikując ustawę z 6 maja 1981 r. o pracowniczych ogrodach działkowych. Zgodnie z art. 66 pkt 2 o.r.o.d. , prawo do używania działki i pobierania z niej pożytków ustanowione na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, przekształciło się w prawo do działki w rozumieniu niniejszej ustawy, ustanawiane w drodze umowy dzierżawy działkowej. W przepisie art. 36 o.r.o.d. ustawodawca uregulował sposób i termin dokonania wypowiedzenia umowy. Wypowiedzenie dokonuje się na piśmie pod rygorem nieważności. Wypowiedzenie złożone przez stowarzyszenie ogrodowe określa przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie. Działkowiec może wypowiedzieć umowę w każdym czasie, nie podając przyczyny swojej decyzji. Wypowiedzenie składa się na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego. Rozwiązanie umowy może też nastąpić w krótszym terminie, o ile działkowiec i stowarzyszenie ogrodowe porozumieją się, co do warunków i terminu rozwiązania umowy ( art. 36 ust. 2 ). Stowarzyszenie ogrodowe natomiast może wypowiedzieć umowę, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego ( art. 36 ust. 3 ). Ustawa nie przewiduje możliwości skrócenia tego terminu. Wypowiedzenie może nastąpić tylko w przypadkach określonych ustawą tj. jeżeli działkowiec: pomimo pisemnego upomnienia nadal korzysta z działki lub altany działkowej w sposób sprzeczny z przepisami ustawy lub regulaminem, niszczy infrastrukturę ogrodową albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi ogrodowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych działek lub jest w zwłoce z zapłatą opłat ogrodowych lub opłat związanych z utrzymaniem działki na rzecz stowarzyszenia ogrodowego za korzystanie z działki co najmniej przez 6 miesięcy pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, lub oddał działkę lub jej część osobie trzeciej do płatnego lub bezpłatnego używania. Ponadto umowa może zostać wypowiedzenia także w przypadku określonym w art. 13 cytowanej powyżej ustawy tj. w przypadku powzięcia informacji, że na terenie działki wybudowano, nadbudowano lub rozbudowano altanę działkową lub inny obiekt z naruszeniem przepisów prawa, a naruszenie to stwierdzone zostało przez właściwy organ administracji publicznej. Z powyższych przepisów wynikają zatem dwie przesłanki skutecznego wypowiedzenia tj. : wypowiedzenie umowy nie może naruszyć przepisów o wypowiedzeniu ( trybu wypowiedzenia ) i musi być uzasadnione. Zgodnie z przepisem art. 37 o.r.o.d. , w razie kwestionowania przez działkowca skuteczności wypowiedzenia, może on w terminie 30 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę, wystąpić z powództwem o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne albo o przywrócenie prawa do działki, jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu. Roszczenia powyżej określone są alternatywne, co oznacza, że działkowiec może domagać się jednego z roszczeń. Wypowiedzenie zatem umowy dzierżawy działkowej, choć dokonane z naruszeniem przepisów ustawy, nie jest dotknięte sankcją nieważności, może być natomiast zakwestionowane przez działkowca, który dysponuje stosowanymi roszczeniami. Działkowiec uzyskał prawo wyboru między roszczeniem mającym na celu zachowanie prawa lub jego odzyskanie. O wyborze żądania zdecyduje data wniesienia powództwa. Powództwo inicjuje zatem postępowanie sądowe, które dotyczyć będzie zgodności z przepisami dokonanego wypowiedzenia w aspekcie formalnym i materialnym.

W ocenie Sądu Okręgowego, z uwagi na treść przepisu art. 37 ust. 2 i art. 35 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, powstała pewna wątpliwość co do tego, kiedy nastąpi skuteczne wypowiedzenie umowy o prawo do działki w przypadku wystąpienia z powództwem o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne tj. w chwili upływu terminu wypowiedzenia czy też oddalenia przez sąd takiego powództwa i jakie w takim razie orzeczenie winien wydać sąd.

Zgodnie z art.37 ust. 2 o.r.o.d. , w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy nastąpiło z naruszeniem przepisów ustawy, sąd orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu prawa do działki na poprzednich warunkach. Ponadto przepis art. 35 pkt 1 w/w ustawy o rodzinnych ogródkach działkowych stanowi, iż prawo do działki wygasa z chwilą upływu terminu wypowiedzenia. Z powyższego wynikałoby zatem, iż bez znaczenia dla skuteczności wypowiedzenia pozostaje kwestia wystąpienia z powództwem o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne. Sąd orzekałby zatem o bezskuteczności wypowiedzenia tylko wtedy, gdy przed wydaniem orzeczenia nie upłynął jeszcze termin wypowiedzenia umowy. Taka interpretacja pozostawałaby w zgodzie z zasadą orzekania wynikająca z art. 316 kpc, określaną jako zasada aktualności orzeczenia sądowego ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2006 r., II CSK 153/05, Lex nr 192012). Ma ona zastosowanie w odniesieniu do każdego rodzaju powództwa. Stan rzeczy brany pod uwagę przez sąd przy wydaniu wyroku obejmuje zarówno podstawę faktyczną jak i podstawę prawną wyroku (wyroki Sądu Najwyższego : z dnia 13 marca 1997 r., II CKN 70/96, OSNC 1997, Nr 8, poz. 113, z dnia 8 lutego 2006 r., II CSK 153/05, Lex nr 192012). Z drugiej jednak strony o zasadności wypowiedzenia umowy zdecydują okoliczności z chwili dokonania wypowiedzenia. W sprawie dotyczącej żądania opartego na podstawie faktycznej odnoszącej się do wskazanego okresu ( ściśle wywodzonego ze zdarzeń zaistniałych w tym okresie ), sąd na podstawie art. 316 § 1 kpc uwzględnia stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, ale wyłącznie w odniesieniu do tego żądania i jego podstawy faktycznej, czyli zdarzeń zaistniałych we wskazanym okresie. Sąd rozstrzyga bowiem o żądaniu ( art. 325 kpc ), określonym co do przedmiotu i podstawy faktycznej w pozwie ( art. 187 § 1 pkt 1 i 2 kpc ). A zatem wystąpienie z żądaniem uznania wypowiedzenia za bezskuteczne powinno skutkować wydaniem orzeczenia ustalającego bezskuteczność dokonanego wypowiedzenia lub oddalającego powództwo.

Skoro zatem art. 37 ust. 1 cytowanej ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, przyznał działkowcowi dwa alternatywne roszczenia tj. uznania wypowiedzenia za bezskuteczne albo przywrócenia prawa do działki, jeśli umowa uległa już rozwiązaniu, to art. 37 ust. 2 powyżej cytowanej ustawy, należałoby interpretować w powiązaniu z żądaniem z jakim powód mógł w dacie złożenia pozwu wystąpić. Biorąc bowiem pod uwagę zwykle długi czas trwania postępowania sądowego, wydanie orzeczenia, a tym bardziej jego uprawomocnienie, jeszcze w czasie trwania okresu wypowiedzenia, jest mało realne. W rezultacie nieprawomocne orzeczenie o bezskuteczności wypowiedzenia, nigdy nie zapobiegłoby rozwiązaniu wadliwie wypowiedzianej umowy, a jeżeli nastąpiłoby po wydaniu wyroku przez sąd, zmusiłoby stronę do wywiedzenia apelacji.

W następstwie zaistniałych wątpliwości Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 4 grudnia 2015r. na podstawie art. 390§1 kpc przedstawił Sądowi Najwyższemu pytanie prawne - czy wystąpienie przez działkowca z powództwem o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne, w terminie określonym w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych powoduje, iż prawo do działki nie wygasa do czasu prawomocnego oddalenia przez sąd takiego powództwa, a jeśli, pomimo wystąpienia z takim powództwem, prawo do działki wygaśnie wraz z upływem terminu wypowiedzenia i nastąpi to przed zamknięciem rozprawy, to czy sąd uwzględnia taką okoliczność z urzędu?

W uchwale z dnia 7 kwietnia 2016r. (III CZP 2/16) Sąd Najwyższy stwierdził, iż wniesienie przez działkowca - na podstawie art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych - powództwa o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenie umowy dzierżawy działkowej nie ma wpływu na wygaśnięcie prawa do działki z upływem terminu wypowiedzenia (art. 35 pkt 1 wskazanej ustawy). Sąd Najwyższy wskazał, iż nie ma podstaw do przyjęcia, że wytoczenie przez działkowca - na podstawie art. 37 ust. 1 u.r.o.d. - powództwa o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej sprawia, że prawo do działki - mimo upływu terminu wypowiedzenia - nie wygasa, lecz trwa do momentu prawomocnego potwierdzenia przez sąd skuteczności wypowiedzenia. Wygaśnięcie prawa do działki z upływem terminu wypowiedzenia, bez jakichkolwiek warunków lub ograniczeń, przewiduje jednoznacznie art. 35 pkt 1 u.r.o.d. Gdyby przyjąć, że wniesienie przez działkowca powództwa o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne powoduje swoisty stan „zawieszenia” wypowiedzenia lub też stan swoistej fikcji, że umowa mimo upływu okresu wypowiedzenia trwa, dopóki powództwo nie zostanie prawomocnie oddalone, to zdaniem Sądu Najwyższego zbędne byłoby ustanowienie przez ustawodawcę w art. 37 ust. 1 i 2 dwóch roszczeń - o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne oraz o przywrócenie prawa do działki na poprzednich warunkach. Drugie z nich aktualizuje się bowiem właśnie wtedy, gdy umowa uległa już rozwiązaniu, a ściślej prawo do działki wygasło wskutek upływu okresu wypowiedzenia, stosownie do art. 35 pkt 1 u.r.o.d. W przypadku uznania, że wytoczenie powództwa o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne powodowałoby, że mimo upływu okresu wypowiedzenia prawo do działki nie ulegałoby wygaśnięciu, roszczenie o przywrócenie prawa do działki byłoby w istocie zbędne. Jednoznaczna treść art. 35 pkt 1 zestawiona z treścią art. 37 ust. 2 u.r.o.d. prowadzi więc do wniosku, że wytoczenie przez działkowca - na podstawie art. 37 ust. 1 u.r.o.d. - powództwa o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej nie ma wpływu na wygaśnięcie prawa do działki z upływem okresu wypowiedzenia umowy. Nie zapobiega wygaśnięciu tej umowy; nie tworzy stanu swoistej fikcji, że umowa trwa, dopóki powództwo nie zostanie prawomocnie oddalone. Ponadto Sąd Najwyższy wskazał przy tym, iż nawet w przypadku sformułowania w pozwie jedynie roszczenia o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne z powołaniem się na niezgodność tego wypowiedzenia z prawem i braku modyfikacji żądania z uwagi na wygaśnięcie w toku sprawy prawa do działki z upływem okresu wypowiedzenia (art. 35 pkt 1 u.r.o.d.), art. 37 ust. 2 u.r.o.d. stanowi podstawę do orzeczenia przez sąd o przywróceniu prawa do działki na poprzednich warunkach, jeśli okaże się, że wypowiedzenie umowy nastąpiło z naruszeniem ustawy. Do tego wniosku prowadzi wykładnia językowa przytoczonego przepisu, wsparta argumentami systemowymi i funkcjonalnymi. Na płaszczyźnie prawa materialnego widoczna jest bowiem ścisła łączność obu żądań. Występuje także tożsamość podstawy faktycznej obu tych żądań - składają się na nią fakty świadczące o naruszeniu przez pozwane stowarzyszenie ogrodowe ustawy przy wypowiedzeniu umowy dzierżawy działkowej. Sposób rozstrzygnięcia przez sąd uzasadnionego powództwa działkowca jest uzależniony wyłącznie od upływu czasu (ściślej upływu okresu wypowiedzenia umowy), a więc okoliczności niezależnej od obu stron i sądu oraz mającej charakter obiektywny. Orzeczenie o przywróceniu prawa do działki na poprzednich warunkach w miejsce zdezaktualizowanego już - z uwagi na upływ czasu - żądania uznania wypowiedzenia umowy za bezskuteczne nawet mimo braku modyfikacji przez działkowca pierwotnie zgłoszonego żądania, jest uzasadnione także ze względów funkcjonalnych i aksjologicznych. Chroni działkowca przed nieproporcjonalnym skutkiem w postaci oddalenia uzasadnionego powództwa w wyniku wyłącznie braku sformułowania adekwatnego na dzień zamknięcia rozprawy żądania, którego zmiana podyktowana jest obiektywną okolicznością w postaci wygaśnięcia prawa do działki w toku sprawy wskutek upływu czasu. Zapobiega mnożeniu postępowań sądowych i powstaniu związanych z tym kosztów społecznych i ekonomicznych. Uwzględnia ponadto ochronny charakter powództwa unormowanego w art. 37 u.r.o.d., nie naruszając w niczym interesów pozwanego stowarzyszenia ogrodowego. Przytoczone argumenty uzasadniają więc stanowisko, że w przypadku wygaśnięcia prawa do działki wskutek upływu okresu wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej w toku sprawy o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia tej umowy, sąd - uznając powództwo za zasadne - orzeka o przywróceniu prawa do działki na poprzednich warunkach (art. 37 ust. 2 u.r.o.d.).

Uchwała Sądu Najwyższego wiązała Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie (art. 390§2 kpc). Co za tym idzie skoro w rozpatrywanej sprawie powód w pozwie sformułował oba żądania, mające podstawę w treści art. 37 ust. 1 u.r.o.d., winno to skutkować wydaniem - w oparciu o art. 37 ust. 2 u.r.o.d. - orzeczenia odpowiadającego stanowi aktualnemu na dzień zamknięcia rozprawy i zgodnego z żądaniem powoda (art. 316 § 1 k.p.c.) a więc w przywróceniem powodowi prawa do działki. Nie stało się to udziałem Sądu Rejonowego w uwagi na przyjętą – odmienną od wskazanej wyżej – interpretacje przepisów. Rodziło to konieczność zmiany zaskarżonego wyroku poprzez przywrócenie powodowi prawa do działki nr (...), położonej we W. przy ul. (...), pozostającej w zasobach (...) przy ul. (...) we W. wypowiedziane pismem z 5 czerwca 2014r. na poprzednich warunkach, co Sąd Okręgowy mając na uwadze na podstawie art. 386§1 kpc orzekł jak w punkcie I sentencji.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego (pkt II sentencji) oparto na przepisie art. 98 kpc w zw. z w § 6 pkt 1 i §12 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. Powód wygrał apelację w całości tym samym należy mu się zwrot poniesionych kosztów postępowania drugoinstnacyjnego na które złożyły się opłata od apelacji 30 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w stawce 60 zł zgodnie z powołanym wyżej rozporządzeniem.

SSO Małgorzata Dasiewicz – Kowalczyk SSO Patrycja Gruszyńska – Michurska SSO Monika Kuźniar