Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SO Jolanta Burdukiewicz- Krawczyk

Protokolant: Aleksandra Pazio

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2013r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi we W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu

z dnia 16 stycznia 2013r.

sygn. akt I C 502/12

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Wrocławia- Krzyków we Wrocławiu, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 391/13

UZASADNIENIE

Apelacja powoda od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków z dnia 16 stycznia 2013 r., oddalającego powództwo w całości, zasługiwała na uwzględnienie.

Istotne jest, że sprawa niniejsza toczy się w postępowaniu uproszczonym (505 ¹ – 505 ¹⁴ k.p.c), co skutkuje tym, że jeżeli sąd drugiej instancji stwierdzi, że zachodzi naruszenie prawa materialnego, a zgromadzone dowody nie dają wystarczających podstaw do zmiany wyroku, uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania.

W zarzutach apelacyjnych powód podniósł zarówno zarzuty naruszenia prawa materialnego, jak i naruszenia przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy.

Z zarzutami tymi należy się w przeważającej mierze zgodzić.

Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Rejonowego, co do tego, że roszczenie powoda wobec ZUS wynika z przekazu (art. 921 ¹ k.c.). Podkreślić jednak należy, że swoje źródło pierwotne ma w umowie zawartej pomiędzy powodem a pozwanym K. K., co do którego uprawomocnił się nakaz zapłaty wydany w niniejszej sprawie pod sygn. I Nc 572/12 w dniu 2 kwietnia 2012 r. Świadczenie, którego domaga się powód jest więc zapłatą za wykonaną przez niego usługę na podstawie umowy z dnia 23 października 2011 r., zawartej między powodem, a K. K.. Zaspokojenie tego roszczenia miało zaś nastąpić - w świetle twierdzeń pozwu - przez stronę pozwaną Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. jako przekazanego.

Zgodnie z dyspozycją art. 921 kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego. Sam przekaz, jako czynność prawna upoważniająca, nie powoduje uzyskania przez odbiorcę przekazu żadnych roszczeń względem przekazanego. Dopiero przyjęcie przekazu przez przekazanego rodzi zobowiązanie spełnienia przekazanego świadczenia, wobec czego z chwilą oświadczenia o przyjęciu odbiorca uzyskuje prawo do żądania spełnienia świadczenia na swoją rzecz. Odnosząc się do zarzutów natury materialnej, które in casu stanowią istotę sporu, Sąd Okręgowy podziela stanowisko apelanta, zgodnie z którym podstawowym błędem Sądu I instancji było naruszenie prawa materialnego tj. art. 921 ² § Iw zw. z art. 60 i 65 k.c, poprzez uznanie że nie doszło do akceptu, chociażby dokonanego w sposób milczący. Zarówno w doktrynie jak i judykaturze wskazuje się, że zgodnie z dyspozycją art. 60 § 1 k.c. oświadczenie woli może być złożone przez każde zachowanie się, podkreślając jednocześnie, że od reguły tej ustawa może wprowadzać wyjątki. Relewantne jest zatem to, aby czynność prawna ujawniała wolę osoby dokonującej ( w tym przypadku przekazanego - pozwanego) w sposób dostateczny.

W zakresie formy czynności prawnej przyjęcia przekazu tzw. akceptu stanowisko doktryny, do którego w pełnym zakresie przychyla się Sąd Okręgowy jest jednolite. Przyjęcie przekazu (akcept) następuje przez oświadczenie woli przekazanego złożone odbiorcy przekazu. Nie wymaga ono zachowania szczególnej formy i może być dokonane także w sposób dorozumiany (Kodeks cywilny. Komentarz. Stępień-Sporek Anna, Jędrej Kamil, Karaszewski Grzegorz, Knabe Jakub, Ruszkiewicz Beata, Nazaruk Piotr, Sikorski Grzegorz, CiszewskiJerzy Autorkomentarza do ks. TRZECIA tyt. XXXVII dz. I art. 921 ² : Nazaruk Piotr). Tak samo w przedmiotowym zakresie wypowiadają inni przedstawiciele doktryny, m.in. R. Longchampsde B., E. G., czy P. M., wskazując, że przyjęcie przekazu następuje przez oświadczenie woli przekazanego, złożone odbiorcy przekazu, które nie wymaga zachowania szczególnej formy. Również w judykaturze wskazuje się że przyjęcie przekazu może nastąpić w dowolnej formie (por. wyr. SN z 15.4.2010 r., II CSK 526/09, Lex Nr 602232). Nie została zatem wyłączona możliwość wyrażenia oświadczenia woli w sposób dorozumiany. Szczególnym przypadkiem dorozumianego oświadczenia woli jest milczenie. Oczywistym jest, że gdyby np. wystąpił brak reakcji w razie przesłania przekazanemu przekazu pisemnego pocztą, można by powziąć wątpliwość w zakresie uznania, czy wówczas nastąpiło dorozumiane przyjęcie przekazu. W niniejszej sprawie jednak przekaz został dostarczony do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez pracownika powoda, dokument ten został przyjęty, a jak twierdzi i próbował dowodzić powód, w 12- letniej współpracy stron w taki właśnie sposób przyjmowane były przekazy w wielu analogicznych sytuacjach. Poza tym nie można zapominać o treści art. 65 k.c, stosownie do którego oświadczenie woli należy tłumaczyć tak, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Zgodzić się więc należy ze skarżącym, że w świetle pozostałych zgromadzonych w sprawie dowodów, a w szczególności treści korespondencji przedprocesowej między stronami, w tym pisma strony pozwanej z dnia 8 lutego 2012 r., dokonana przez Sąd I Instancji ocena materiału dowodowego narusza art. 233 § 1 k.p.c., opierając się w istocie na wybiórczym potraktowaniu słów powoda, które padły w toku jego zeznań, że „nikt z pracowników ZUS, nie obiecywał nam, że ZUS spełni świadczenie”. Wypowiedź ta była bowiem kontynuowana, powód wyjaśniał w jaki sposób jest akceptowane przyjęcie przekazu w ramach zwyczajów łączących strony i wskazywał w toku zeznań, że po złożeniu wniosku dostali potwierdzenie jego przyjęcia, wskazywał też zarówno w swoich zeznaniach jak i w pismach procesowych twierdzenia, zasadniczo nie kwestionowane przez stronę pozwaną, jakie było rozumienie przez obie strony takich zachowań w ramach ustalonych zwyczajów między stronami i na tę okoliczność wnioskował dowody z zeznań świadków.

W świetle powyższego zgodzić się trzeba ze stroną skarżącą, że doszło do naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 227 k.p.c, przejawiającego się w uznaniu, że okoliczność na jaką zeznawać mieliby wnioskowani przez stronę powodową świadkowie nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, co skutkowało postanowieniem o oddaleniu wniosków dowodowych. Przedmiotem dowodu mogą być bowiem również zwyczaje. Istotność tych faktów wiąże się również z podstawą faktyczną powództwa. Uzasadniając powództwo, powód określił stan faktyczny sprawy stanowiący przedmiot dowodu, który dotyczył okoliczności, które mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy z punktu widzenia prawa materialnego.

W przedmiocie owych postanowień pełnomocnik apelanta w trybie art. 162 k.p.c. wniósł na rozprawie, która odbyła się w dniu 7 listopada 2012 roku, zastrzeżenie do protokołu co do oddalenia wniosków dowodowych, w związku z tym, że wnioskowane dowody tj. z zeznań świadków D. R. i I. R., zostały zgłoszone na okoliczności istotne dla sprawy. W ocenie Sądu Okręgowego błędne są twierdzenia Sądu I instancji, jakoby nieistotną dla sprawy okolicznością - na którą zeznawać mieli wskazani powyżej świadkowie - było realizowanie przekazu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w innych sprawach. Okoliczność bowiem, dotycząca tego, czy w stosunkach pomiędzy stronami doszło do wykształcenia się zwyczaju w zakresie rozliczeń zasiłku ma niewątpliwie relewantne znaczenie przy ocenie, czy doszło do przyjęcia przekazu przez przekazanego. Sąd I Instancji z jednej strony uznaje, że wypłaty w takich okolicznościach w przypadku innych analogicznych stanów faktycznych, nie mają znaczenia dla oceny, czy doszło przyjęcia przekazu, wskazując jednocześnie, że okoliczność dokonywania takich wypłat uważa za bezsporną. Zdaniem Sądu Okręgowego istotne jest zaś ustalenie w sposób dokładny ustalonych między stronami zwyczajów, aby móc ocenić, czy w istocie były to tylko nic nie znaczące wypłaty konkretnych świadczeń, czy też sposób zachowania obu stron, wzajemne ustalenia i procedury mogą świadczyć o tym, że doszło do ustalenia pewnych zwyczajów, które również w tym konkretnym przypadku zostały zachowane i w powiązaniu z zasadami współżycia społecznego i sposobem zachowania stron tak przed jak i po dokonanej wypłacie na rzecz K. K., pozwalają przyjąć, że do przyjęcia przekazu doszło.

Zgodnie z art. 505 ¹¹ k.p.c. w postępowaniu uproszczonym sąd drugiej instancji nie przeprowadza postępowania dowodowego z wyjątkiem dowodu z dokumentu. Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 505 ¹²§ 1 zaskarżone orzeczenie podlegało uchyleniu do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy przede wszystkim dopuści dowód z zeznań świadków D. R. i I. R. na okoliczność ustalenia praktyki i zwyczajów stron w zakresie odbioru zasiłków pogrzebowych przez powoda na podstawie upoważnień do odbioru takich zasiłków wystawianych przez osoby uprawnione do uzyskania zasiłków oraz na okoliczność zastosowania tej praktyki w przypadku spornego świadczenia i oceni pozostałe dowody zgromadzone już w sprawie w powiązaniu z faktami, które będą wynikać z zeznań tych świadków. Następnie w oparciu o zebrany w sprawie pełny materiał dowodowy dokona ustaleń faktycznych, w świetle których rozważy zasadność roszczenia zgłoszonego w pozwie.

Na podstawie art. 108 § 2 k.p.c. Sąd Apelacyjny pozostawił Sądowi I instancji ponownie orzekającemu w sprawie rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego.