Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Ewa Rudkowska – Ząbczyk

Protokolant: Marcin Guzik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lutego 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa W. C.

przeciwko M. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej M. K. na rzecz powoda W. C. kwotę 115 000,00 zł (sto piętnaście tysięcy złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami od 22 grudnia 2007 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej M. K. na rzecz powoda W. C. kwotę 9 463,16 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygnatura akt I C 75/13

UZASADNIENIE

Powód W. C. wniósł o nakazanie pozwanej M. K., aby przeniosła na niego nieodpłatnie własność udziału ½ części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 49,80 m ^{(( 2))}, składającego się z pokoju, pokoju z aneksem kuchennym i łazienki z wc, znajdującego się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T., albo aby zapłaciła powodowi kwotę 115 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 grudnia 2007 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu wartości udziału, jaki pozwana posiada w powyższym spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego żądania powód podniósł, że w dniu 21 rudnia 2007 r. strony nabyły od T. P. i J. P. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...) w udziałach po 1/2 , za cenę 230 000,00 zł. Powód twierdził, że w części dotyczącej udziału pozwanej, umowa ta miała jedynie charakter nabycia powierniczego, tj. nabycia rodzącego po stronie pozwanej obowiązek nieodpłatnego przeniesienia w określonej sytuacji jej udziału w tym prawie na powoda. Do nabycia doszło bowiem w wyniku pewnych uzgodnień między stronami. Powód przyznał, że strony poznały się na początku 2005 r., kiedy to pozwana przyjechała do Niemiec w celach zarobkowych i podjęła prace polegające na opiece nad teściem powoda. Po śmierci teścia powoda i jego żony strony związały się uczuciowo i stworzyły nieformalny związek, wobec czego zamieszkali razem w Niemczech. Pod koniec 2007 r. pozwana zaproponowała powodowi, by ten kupił w T. mieszkanie, w którym mogliby się zatrzymywać, odwiedzając rodzinę i licznych przyjaciół pozwanej. Wskazywała, że taka inwestycja może się opłacać, albowiem pozwoli na uniknięcie wydatków na hotele w Polsce, a nadto pozwoli na tańsze i dłuższe pobyty w Polsce, a z czasem może także na zamieszkanie na stałe w Polsce. Powód przystał na tę propozycję, przy czym upoważnił pozwaną do znalezienia lokalu, który on mógłby nabyć. Ostatecznie powód zdecydował się na zakup spornego lokalu przy ul. (...) w T.. Pozwana poinformowała powoda, że nabycie lokalu musi nastąpić w formie aktu notarialnego, przy czym powód jako cudzoziemiec, chcąc nabyć ten lokal w całości, musi uzyskać zgodę Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, co wymaga czasu. Chcąc uniknąć problemów z tym związanych strony postanowiły, że pozwana formalnie nabędzie obok powoda udział ½ w spornym prawie, a w stosownym czasie, kiedy wymóg zgody na nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców zostanie zniesiony, na żądanie powoda przeniesie na niego własność tego udziału. Ponadto pozwana zapewniała, że gdyby jednak chciał zbyć ten lokal wcześniej, to ona stanie do transakcji zbycia, nie roszcząc sobie praw do partycypowania w cenie, jako że nabycie lokalu następuje w całości ze środków powoda. Powód przystał na powyższą propozycję, płacąc całość ceny ze swoich środków przelewem z 19 grudnia 2007 r. Po zakupie lokalu strony wspólnie w nim zamieszkały, przy czym ciężar finansowania potrzeb związanych z ich wspólnym pożyciem, ponosił powód. Z czasem między stronami dochodziło do nieporozumień, powód dowiedział się, że został przez pozwaną oszukany co do istnienia ograniczeń w możliwości nabywania w Polsce nieruchomości przez cudzoziemców.

Ostatecznie, po częściowym cofnięciu pozwu, powód domagał się zapłaty przez pozwaną na jego rzecz kwoty 115 000,00 zł odpowiadającej wartości jej udziału w spornym prawie według stanu z dnia jego nabycia.

W odpowiedzi na pozew z dnia 22 lutego 2013 r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska pozwana zaprzeczyła, aby przy wspólnym nabywaniu przez strony spornego prawa zastrzegane były jakiekolwiek dalsze jej obowiązki, które miałyby się aktualizować w przyszłości. Wskazała, że strony pozostając we wspólnym pożyciu zdecydowały się na wspólny zakup mieszkania, przy czym transakcja ta była oparta na równym finansowaniu inwestycji ze środków własnych obu stron po połowie. Pozwana zaprzeczyła, aby fakt zapłaty całości ceny z rachunku powoda przesądzał o tym, że pozwana nie partycypowała w zapłacie. Skoro strony pozostawały we wspólnym pożyciu, to niewątpliwie mogło dochodzić między nimi do faktycznych transferów gotówkowych, gdzie wspólne środki były następnie przeznaczane na uzgodnione cele. Pozwana podniosła, że w tym czasie dysponowała środkami pieniężnymi na zakup wspólnego prawa do mieszkania, częściowo po sprzedaży swojego mieszkania w T., a częściowo z posiadanych oszczędności.

Postanowieniem z dnia 21 lutego 2014 r. Sąd umorzył postępowanie co do żądania powoda nakazania pozwanej, aby przeniosła na niego nieodpłatnie własność udziału ½ części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 49,80 m ², składającego się z pokoju, pokoju z aneksem kuchennym i łazienki z wc, znajdującego się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana poznała powoda w Niemczech, na początku 2005 r., kiedy to podjęła pracę jako opiekunka teścia powoda. W tym czasie pozwana zamieszkiwała w domu powoda i jego ówczesnej żony. Po śmierci teścia powoda powódka nadal pracowała w domu powoda, pomagając jego żonie, aż do 4 sierpnia 2005 r. Po tej dacie powódka podjęła pracę jako opiekunka w innym miejscu, gdzie pracowała do końca maja 2006 r.

(dowód: przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

W grudniu 2005 r., po śmierci żony powoda, powód zadzwonił do pozwanej z życzeniami z okazji Świąt Bożego Narodzenia. Następnie skontaktował się z nią 14 lutego 2006 r. w „walentynki” z życzeniami, zabiegając o jej względy. Od tego czasu strony zaczęły się spotykać, powód przyjeżdżał do pozwanej do jej ówczesnego miejsca pracy w Niemczech, powód obdarowywał pozwaną kwiatami i drogimi prezentami, wyjeżdżali na weekendy. Na Święta Wielkanocne 2006 r. powód przyjechał na zaproszenie pozwanej razem z nią do Polski, gdzie został przedstawiony jej rodzinie. Od końca maja 2006 r. powódka zamieszkała razem z powodem w jego domu w Niemczech.

(dowód: przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

W tym czasie powód i pozwana pozostawali już w związku konkubenckim, planowali wspólną przyszłość, przy czym centrum swoich interesów życiowych planowali umieścić w Niemczech, a do Polski ewentualnie przeprowadzić się po upływie około 10 lat. Strony ustaliły, że pozwana będzie zajmowała się domem, w związku z czym nie będzie pracowała zawodowo, pozostając na utrzymaniu powoda. W związku z powyższymi planami powódka podjęła decyzję o sprzedaży posiadanego w Polsce spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, tak aby przez planowany okres 10 lat nie ponosić kosztów jego utrzymania.

(dowód: zeznania świadka K. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:31:13-00:58:48; zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04; przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

W dniu 18 lipca 2006 r. pozwana sprzedała przysługujące jej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...) za cenę 70 000,00 zł.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 18 lipca 2006 r. zawarta w formie aktu notarialnego przed notariuszem B. W. w Kancelarii Notarialnej w M., Rep. A nr (...) k. 137-138)

Cena sprzedaży powyższego prawa została pozwanej zapłacona w gotówce.

(dowód: zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04; przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

Wraz z pieniędzmi otrzymanymi tytułem ceny sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...), pozwana dołożyła wcześniej posiadane oszczędności w kwocie 70 000,00 zł i całą sumę w gotówce, tj. 140 000,00 zł oddała na przechowanie swojemu synowi P. A. i synowej K. A..

(dowód: zeznania świadka K. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:31:13-00:58:48; zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04; przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

Po sprzedaży przez pozwaną przysługującego jej spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...) strony zamieszkiwały w Niemczech. Przyjeżdżając do Polski do rodziny pozwanej najczęściej zatrzymywali się w hotelach, domach gościnnych.

(dowód: zeznania świadka K. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:31:13-00:58:48; zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04)

Już po sprzedaży przez pozwaną spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...) pozwana darowała synowi P. A. samochód marki M. zakupiony w Niemczech o wartości około 8 000,00 zł – 10 000,00 zł.

(dowód: zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04)

W 2007 r. powód i pozwana zmienili wcześniejsze plany i postanowili kupić lokal mieszkalny w Polsce, w T., w którym mogliby zamieszkiwać w czasie pobytu w Polsce.

(dowód: zeznania świadka K. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:31:13-00:58:48; przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

W związku z powyższym pozwana jesienią 2007 r. zabrała całą gotówkę zdeponowaną u syna oświadczając, że „chce rozpocząć nowe życie”.

(dowód: zeznania świadka K. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:31:13-00:58:48; zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04)

Powód i pozwana rozważali różne warianty nabycia lokalu mieszkalnego w Polsce, także taki, w którym pozwana stałaby się wyłącznym jego właścicielem.

(dowód: przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

W dniu 19 grudnia 2007 r. powód ze swojego rachunku bankowego w Niemczech dokonał przelewu kwoty 67 000 Euro na rachunek J. P., oznaczając jako tytuł transakcji „(...)”. Przelane pieniądze pochodziły ze sprzedaży funduszu rynku pieniężnego D..

(dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 19 grudnia 2007 r. wraz z tłumaczeniem, k. 11-12; zaświadczenie z dnia 8 czerwca 2012 r. wraz z tłumaczeniem, k. 13-14)

W dniu 21 grudnia 2007 r. powód i pozwana kupili od J. P. i T. P. na współwłasność w udziałach po ½ części własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) o łącznej powierzchni użytkowej 49,80 m ², składającego się z pokoju, pokoju z aneksem kuchennym i łazienki z wc, znajdującego się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T..

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 21 grudnia 2007 r. zawarta w formie aktu notarialnego przed notariuszem A. M. w Kancelarii Notarialnej w T., Rep. A (...), k. 7-8)

Strony Umowy sprzedaży ustaliły cenę sprzedaży na kwotę 230 000,00 zł i oświadczyły, że całość tej kwoty została zapłacona przed odpisaniem Umowy.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 21 grudnia 2007 r. zawarta w formie aktu notarialnego przed notariuszem A. M. w Kancelarii Notarialnej w T., Rep. A (...), k. 7-8)

Po nabyciu lokalu w T. przy ul. (...) ¼ strony umeblowały go i razem w nim zamieszkały. Na krótkie okresy wyjeżdżali także do Niemiec.

(dowód: zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04)

We wrześniu 2011 r. stosunki między stronami uległy pogorszeniu. Pozwana podejrzewała powoda o związanie się z inną kobietą.

(dowód: zeznania świadka K. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:31:13-00:58:48; zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04; przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

Pismem z dnia 13 czerwca 2012 r. powód wezwał pozwaną do wykonania ciążącego na niej zobowiązania i przeniesienia na niego udział, jaki posiadała w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...), w terminie do 30 czerwca 2012 r. Powyższe pismo powódka otrzymała w dniu 31 lipca 2012 r.

(dowód: pismo powoda z dnia 13 czerwca 2012 r., k. 15)

Przed poznaniem powoda pozwana była czynna zawodowo. W Polsce pracowała jako główna księgowa, na kierowniczych stanowiskach, a nadto miała dochód z umów zlecenia. Z tego tytułu pozwana osiągnęła przychód w wysokości 49 641 000,00 starych zł w 1994 r., 12 216,49 zł w 1995 r., 15 428,12 zł w 1996 r., 26 224,77 zł w 1997 r., 33 522,28 zł w 1998 r., 48 791,76 zł w 1999 r., 51 550,96 zł w 2000 r., 40 686,81 zł w 2001 r., 42 224,09 zł w 2002 r., 37 637,30 zł w 2003 r., 35 372,15 zł w 2004 r., a nadto do połowy 2005 r. przychód w wysokości 17 979,64 zł oraz 4896,80 zł w roku 2006.

(dowód: miesięczna informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8 za listopad 1994 r., k. 49; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 2 marca 1994 r. do 31 lipca 1994 r., k. 50; miesięczna informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8 za grudzień 1994 r., k. 51; miesięczna informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8 za lipiec 1994 r., k. 52; miesięczna informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8 za kwiecień 1994 r., k. 53; miesięczna informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8 za marzec 1994 r., k. 54; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 sierpnia 1994 r. do 31 grudnia 1994 r., k. 55; zeznanie o wysokości dochodu osiągniętego przez podatnika w 1995 r. PIT-30, k. 56; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 1995 r. do 31 grudnia 1995 r., k. 57; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 1995 r., k. 58; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 1995 r., k. 59; informacja o dochodach uzyskanych w okresie od stycznia 1996 r. do grudnia 1996 r., k. 62; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 1996 r. do 31 grudnia 1996 r., k. 63; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 5 sierpnia 1996 r. do 14 sierpnia 1996 r., k. 64; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 1996 r., k. 65; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 1997 r. do 31 sierpnia 1997 r., k. 67; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 września 1997 r. do 31 grudnia 1997 r., k. 68; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 lipca 1997 r. do 31 lipca 1997 r., k. 69; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 1997 r., k. 70; informacja o dochodach uzyskanych w okresie od stycznia 1997 r. do grudnia 1997 r., k. 71; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 1998 r., k. 73; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 1998 r., k. 74; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 1998 r., k. 75; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 1998 r., k. 76; informacja o wysokości wycofanego wkładu budowlanego lub mieszkaniowego ze spółdzielni mieszkaniowej w 1998 r. PIT-14, k. 77; zeznanie o wysokości dochodu osiągniętego przez podatnika w 1999 r. PIT-30, k. 78; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od1 stycznia 1999 r. do 30 czerwca 1999 r., k. 79; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 lipca 1999 r. do 31 grudnia 1999 r., k. 80; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 1999 r., k. 81; zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2000 PIT-37, k. 83; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 2000 r. do 31 grudnia 2000 r., k. 84; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2000 r., k. 86; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2000 r., k. 87; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2000 r., k. 88; korekta PIT-8B za 2000 r., k. 89; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2000 r., k. 91; zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2001 PIT-37, k. 93; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 2001 r. do 31 grudnia 2001 r., k. 94-95; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2001 r., k. 96; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2001 r., k. 97; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2001 r., k. 98; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2001 r., k. 99; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2001 r., k. 101; zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2002 PIT-37, k. 104; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 2002 r. do 31 grudnia 2002 r., k. 106-107; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2002 r., k. 108-109; zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2003 PIT-37, k. 110; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2003 r., k. 111-112; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-8B za 2003 r., k. 113-114; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2004 r., k. 117; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 2004 r. do 30 czerwca 2004 r., k. 118-119; zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2005 PIT-37, k. 120; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 2005 r. do 31 stycznia 2005 r., k. 121-122; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 2005 r. do 31 grudnia 2005 r., k. 123; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 2005 r. do 27 maja 2005 r., k. 124-125; zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2006 PIT-37, k. 126; informacja o uzyskanych dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 za okres od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2006 r., k. 127)

Od 1998 r. kilka razy w czasie urlopów, tj. na okres 1-1,5 miesiąca rocznie, pozwana wyjeżdżała do Niemiec do pracy jako opiekunka starszych osób. W ten sposób była w stanie zarobić około 5000,00 zł. Systematycznie zaczęła wjeżdżać od lutego 2004 r. Później w maju 2005 r. zrezygnowała z pracy w Polsce i wyjechała do Niemiec. Za powyższą pracę pozwana otrzymywała wynagrodzenie w wysokości ok. 1000-1100 Euro miesięcznie w gotówce. Zarobione w Niemczech pieniądze pozwana przywoziła w gotówce do Polski, wymieniała je na złotówki i przechowywała w gotówce, częściowo w swoim mieszkaniu, częściowo w domu rodzinnym. Pracując w Niemczech pozwana nie ponosiła kosztów utrzymania albowiem nieodpłatnie zamieszkiwała z osobą, którą się opiekowała, żywiła się na jej koszt, a nadto miała zwracane koszty dojazdów do Polski i z powrotem do Niemiec. Zwyczajowo otrzymywała też prezenty.

(dowód: zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04; przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

Przez cały czas trwania związku z powodem pozwana nie pracowała zarobkowo.

(dowód: zeznania świadka K. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:31:13-00:58:48; zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04; przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

Pozwana od kwietnia 1999 r. jest wdową.

(dowód: zeznania świadka P. A., e – protokół z dnia 24 maja 2013 r., 00:58:48-01:27:04; przesłuchanie pozwanej, e – protokół z dnia 10 lutego 2014 r., 01:57:42-03:15:21)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że świadczenie pozwanej, którego spełnienia powód domagał się w niniejszej sprawie, stanowi zwrot korzyści, jaką pozwana bezpodstawnie uzyskała kosztem powoda. Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

W niniejszej sprawie bezsporny między stronami pozostawał fakt nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...) w częściach równych oraz fakt pozostawania przez strony w związku konkubenckim, chociaż już czas trwania tego związku był różnie przez strony określany. Po modyfikacji żądania i częściowym jego cofnięciu, sporne między stronami pozostawało to, czy pozwana poniosła koszty zakupu udziału w wysokości ½ części powyższego prawa, czy też całość ceny została zapłacona przez powoda.

W świetle materiału dowodowego zebranego w niniejszym postępowaniu Sąd uznał, że nabywając spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy ul. (...) (...) w T. w dniu 21 grudnia 2007 r. strony pozostawały w związku konkubenckim. Powyższą okoliczność potwierdzała pozwana oraz świadkowie P. A. i K. A., którzy wskazywali, że początek tego związku przypadał już na pierwszą połowę 2006 r. Powyższe zeznania były spójne i logiczne, a przedstawiana w nich sekwencja zdarzeń bardzo wiarygodna. Pozwana wyjaśniała bowiem, że powód skontaktował się z nią po śmierci żony, od lutego 2006 r. zabiegał o jej względy do tego stopnia, że w maju 2006 r. zrezygnowała ona z pracy i zamieszkała z powodem. Strony podjęły decyzję o dalszym wspólnym życiu, w związku z czym pozwana sprzedała swój lokal w T. przy ul. (...) tak, aby nie ponosić kosztów jego utrzymania. Powyższe decyzje w ocenie Sądu mogą świadczyć o tym, że pozwana wraz z powodem planowali wspólną przyszłość, przy czym zakres zmian, jakie pozwana wprowadziła w swoim życiu, w szczególności sprzedaż mieszkania, przeniesienie swojego centrum życiowego do Niemiec oraz rezygnacja z pracy zarobowej, wskazuje na to, że nie był to związek wyłącznie koleżeński, jak twierdził powód. Nie bez znaczenia pozostają także zeznania świadków P. A. i K. A., którzy potwierdzali, że strony były w sobie zakochane, wspólnie spędzali czas, przyjeżdżali do Polski, odwiedzali rodzinę pozwanej.

Powyższym faktom zaprzeczał powód, twierdząc, że konkubinat z pozwaną trwał krótko i rozpoczął się dopiero w 2008 r., a więc już po zakupie sporego prawa. Powyższe twierdzenia nie zasługują jednak na wiarę. Należy zauważyć, że zeznania powoda w tym zakresie odbiegają od jego twierdzeń zawartych w pozwie, w którym wprost przyznawał, że „strony związały się uczuciowo i stworzyły nieformalny związek (konkubinat)”, przy czym miało to miejsce w 2006 r. Poza tym powód nie był w stanie przekonująco wyjaśnić dlaczego pozwana sprzedała swoje mieszkanie w T. w lipcu 2006 r., pozostawiając siebie bez miejsca zamieszkania, skoro strony nie były wówczas związane i nie miały wspólnych planów na przyszłość. Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że powód swoich twierdzeń, odmiennych w tym zakresie od twierdzeń pozwanej, nie poparł żadnymi dowodami.

Skoro strony nabyły spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy ul. (...) (...) w T. w czasie trwania związku konkubenckiego, należało rozważyć, czy poniosły koszty jego zakupu w częściach odpowiadających nabytym udziałom. W sprawie bezsporny pozostawał fakt, że zapłata ceny nabycia spornego prawa nastąpiła w formie przelewu z rachunku bankowego powoda w Niemczech. Należało zatem wyjaśnić, czy pozwana oddała powodowi połowę zapłaconej przez niego ceny.

W świetle materiału dowodowego zebranego w sprawie Sąd nie dał wiary twierdzeniom pozwanej, jakoby zapłaciła powodowi kwotę 115 000,00 zł tytułem zwrotu zapłaconej przez niego ceny sprzedaży prawa w części odpowiadającej nabytemu przez nią udziałowi. W sprzeczności z powyższymi twierdzeniami pozostawały zeznania świadków P. A. i K. A., którzy odmiennie od pozwanej przedstawiali okoliczności zabrania przez pozwaną zdeponowanych u nich środków pieniężnych pozwanej.

Pozwana twierdziła, że po sprzedaży swojego lokalu w T. przy ul. (...), tj. po lipcu 2006 r., przekazała synowi P. A. kwotę 70 000,00 zł uzyskaną tytułem ceny sprzedaży wraz z dalszą kwotą 70 000,00 zł oszczędności, jakie wcześniej miała uzbierane. Sąd dał wiarę powyższym twierdzeniom. W szczególności pozytywnie należało ocenić możliwości poczynienia przez pozwaną oszczędności w kwocie 70 000,00 zł. Należy zauważyć, że pozwana przed 2005 r. była osobą czynną zawodowo, pracowała na kierowniczych stanowiskach, dorabiając sobie także pracą na podstawie dodatkowych zleceń. Z tego tytułu, jak wynika z przedłożonych dokumentów podatkowych, pozwana osiągała dość znaczne dochody, które przeznaczała wyłącznie na własne utrzymanie albowiem od 1999 r. była wdową. Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że od 1998 r. pozwana kilkukrotnie wyjeżdżała do Niemiec do pracy jako opiekunka, zarabiając w ten sposób około 5000,00 zł rocznie, a od maja 2005 r. do końca 2005 r. pracowała tam na stałe. Przyjmując, że już choćby w ciągu tego ostatniego roku zarabiała około 1000-1100 Euro miesięcznie oraz uwzględniając fakt, że w czasie pobytu w Niemczech pozwana praktycznie nie musiała ponosić kosztów utrzymania, można było przyjąć, że była w stanie w czasie jednego roku poczynić oszczędności w wysokości nawet 50 000,00 zł.

Na uwzględnienie zasługują także twierdzenia pozwanej co do sposobu przechowywania posiadanych pieniędzy w Polsce. Sąd dał wiarę pozwanej, że pieniądze te w gotówce przechowywała ona u syna i synowej. Należy zauważyć, że w czasie zarobkowania przez pozwaną w Niemczech otrzymywała ona wynagrodzenie w gotówce, przy czym w Polsce nie ujawniała źródeł tych dochodów. Wiarygodne zatem wydaje się, że zarobione w ten sposób pieniądze pozwana także przechowywała w gotówce, przy czym nie we własnym mieszkaniu, które stało wówczas puste, tylko u członków rodziny. Powyższe fakty potwierdzili także świadkowie P. A. i K. A..

Zdaniem Sądu pozwana nie wykazała jednak skutecznie, aby przekazała powodowi kwotę 115 000,00 zł tytułem zwrotu połowy zapłaconej przez niego ceny sprzedaży. Pozwana twierdziła, że odłożone u syna i synowej pieniądze w kwocie 140 000,00 zł zabrała od nich w przededniu zawarcia notarialnej umowy sprzedaży prawa, tj. w dniu 20 grudnia 2007 r. i z tego 115 000,00 zł przekazała powodowi w zajmowanym przez nich wówczas pokoju hotelowym w M.. Pozwana nie była jednak w stanie wyjaśnić, co z tymi pieniędzmi zrobił powód, w szczególności czy i w jaki sposób zabrał je do Niemiec.

Powyższe zeznania nie są spójne z zeznaniami świadków P. A. i K. A., którzy zgodnie zeznawali, że pozwana zabrała od nich pieniądze na jesieni 2007 r., prawdopodobnie pod koniec listopada tego roku, twierdząc, że „chce rozpocząć nowe życie” z powodem. Świadek K. A. twierdziła także, że pozwana zabrane pieniądze wywiozła do Niemiec. Świadkowie ci nie wiedzieli, na co dokładnie pozwana zużyła te pieniądze. Zabierając je wskazywała jedynie, że „chce mieć swój wkład w nowe życie”. Dopiero z rozmów z pozwaną już po rozpadzie jej związku z powodem dowiedzieli się, że rzekomo częściowo przekazała je na zakup swojego udziału w spornym prawie. Świadkowie zeznawali także, że w planach pozwanej częściowo posiadane przez nią pieniądze miały być przeznaczone na umeblowanie zakupionego lokalu. Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że w okresie związku z powodem pozwana nie pracowała zarobkowo. Twierdziła wprawdzie, że pozostawała wówczas na utrzymaniu powoda, choć jednocześnie zastrzegała, że nie prowadzili wspólnej „kasy” i wszelkie sprawy majątkowe były między nimi rozdzielone.

Powyższy materiał dowody w ocenie Sądu nie pozwala na przyjęcie, aby pozwana zapłaciła powodowi jakąkolwiek kwotę tytułem zapłaty za nabyty przez nią udział w sporny prawie, której to okoliczności powód konsekwentnie zaprzeczał. Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że na powyższe fakty pozwana powoływała się dopiero podczas jej przesłuchania, nie podnosząc twierdzeń w tym zakresie na wcześniejszym etapie postępowania, w szczególności w odpowiedzi na pozew.

W ocenie wiarygodności twierdzeń powódki wątpliwości budzi także ostatni fragment jej przesłuchania na rozprawie w dniu 10 lutego 2014 r., kiedy to pozwana zeznawała, że strony rozważały różne warianty nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) (...), w tym także w ten sposób, wskutek którego pozwana stałaby się jego wyłącznym właścicielem. Jednocześnie pozwana wyraźnie oświadczyła, że zgadzała się na taką propozycję (już nawet był przygotowany projekt umowy w tym kształcie) i w takim wypadku była gotowa zapłacić całą cenę sprzedaży, tj. 230 000,00 zł. Nie wyjaśniła już jednak skąd taką kwotę miałaby mieć, tym bardziej, że z wcześniej zebranego materiału procesowego, w tym twierdzeń samej powódki, nie wynikało, aby posiadała więcej pieniędzy, niż 140 000,00 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że mimo spoczywającemu na pozwanej ciężarowi dowodu, nie zdołała ona wykazać, aby zapłaciła za nabyty przez nią udział w spornym prawie.

Skoro tak, to należało uznać, że pozwana będąc właścicielem udziału w wysokości ½ w spornym prawie, za który w całości zapłacił powód, pozostaje bezpodstawnie wzbogacona jego kosztem. Brak jest bowiem jakiejkolwiek innej podstawy prawnej leżącej u podstaw rozważanego przesunięcia majątkowego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, Sąd uwzględnił żądanie pozwu w całości.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w pkt II wyroku wydane zostało na podstawie art. 98 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy i zwrotu kosztów celowych, obowiązek zwrotu tychże kosztów spoczywał na stronie pozwanej jako stronie przegrywającej sprawę. Koszty poniesione przez powoda obejmowały kwotę 5773,00 zł opłaty sądowej od pozwu, kwotę 96,16 zł zaliczki na wydatki związane z wynagrodzeniem tłumacza języka niemieckiego (w części, w jakiej koszty te zostały przyznane postanowieniem Sądu z dnia 18 czerwca 2013 r.) oraz kwotę 3617,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu; t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 462), w tym 17,00 zł tytułem opłaty sądowej od pełnomocnictwa.