Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 29 października 2014 roku wnioskodawczyni G. L. domagała się zmiany sposobu korzystania z części wspólnych nieruchomości położonej w J. przy ul. (...) ustalonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Jaworze z dnia 31 grudnia 1986 roku w sprawie o sygnaturze akt I Ns 185/86, a zwłaszcza pomieszczenia strychowego znajdującego się w budynku, bowiem w jej ocenie nastąpiła istotna zmian stosunków uzasadniająca ową zmianę. Wnioskodawczyni wniosła, aby przyznać jej wyłączne prawo do korzystania ze strychu po lewej stronie od wejścia, zaś uczestnikowi postępowania M. A. (2) – prawo do korzystania ze strychu po prawej stronie. Nadto G. L. domagała się, aby zobowiązać uczestnika postępowania do wykonania razem z nią nadbudowy dodatkowej klatki schodowej na strych w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia, dzięki czemu każdy ze współwłaścicieli będzie miał zagwarantowany swobodny dostęp do pomieszczenia strychowego (k. 1 - 2).

W uzasadnieniu wniosku G. L. podała, że Sąd Rejonowy w Jaworze postanowieniem z dnia 31 grudnia 1986 roku przyznał W. L. strych ze względu na jej zwiększone potrzeby rodzinne oraz „ określone” trudności techniczne. Obecnie - zdaniem wnioskodawczyni - po upływie 30 lat nastąpiła zmiana powyższych okoliczności, a przede wszystkim zwiększyły się potrzeby rodziny P. oraz zmalały potrzeby uczestnika postępowania. Rodzina wnioskodawczyni powiększyła się. Zmieniły się także możliwości techniczne i aktualnie możliwym jest wykonanie zewnętrznej nadbudowy budynku.

W pisemnej odpowiedzi na wniosek M. A. (2) sprzeciwił się proponowanemu podziałowi, ponieważ w niniejszej sprawie nie nastąpiła istotna zmiana okoliczności, która dałaby podstawę do zmiany sposobu korzystania z części wspólnych nieruchomości ustalonych prawomocnym orzeczeniem Sądu (k. 129 - 130).

Zdaniem uczestnika postępowania, koncepcja budowy na zewnątrz klatki schodowej, aby umożliwić wnioskodawczyni możliwość korzystania z części strychu, jest pod względem ekonomicznym nieuzasadniania, tym bardziej, że zgodnie z wnioskiem obie strony po połowie miałyby partycypować w kosztach tej budowy. Nadto G. L. nie podała choćby w przybliżeniu, w jakiej wysokości są to koszty. Nie przedłożyła projektu budowlanego dotyczącego wybudowania zewnętrznej klatki schodowej. Złożone do wniosku jako załączniki dwa rzuty z adnotacjami bez podpisów nie spełniają choćby w minimalnym stopniu wymogów projektu budowlanego czy dowodu.

W ocenie M. A. (2), koszty wybudowania zewnętrznej klatki schodowej są na tyle wysokie, że forsowana przez wnioskodawczynię zmiana sposobu korzystania jest pod względem ekonomicznym nieuzasadniona, choćby z uwagi na koszty budowy z wątpliwymi korzyściami, jakie miałaby uzyskać wnioskodawczyni, korzystając z części strychu. Należy bowiem wskazać, że walory użytkowe piwnic są znacznie wyższe niż strychu, co wielokrotnie podkreślały sądy orzekające w sprawie o określenie sposobu korzystania z części wspólnych i w tym zakresie nic się nie zmieniło. Wreszcie uczestnik postępowania wskazał, że koncepcja budowy zewnętrznej klatki schodowej nie powinna uzyskać akceptacji konserwatora zabytków ze względu na utratę walorów architektonicznych obiektu. Klatka schodowa ma bowiem zostać wybudowana na frontowej ścianie, gdzie jest główne wejście do budynku. Wedle wiedzy uczestnika postępowania, prawdopodobnie budynek został objęty nadzorem konserwatora zabytków. Ponadto budowa zewnętrznej klatki schodowej spowoduje konieczność zmiany przyłącza energii elektrycznej, ponieważ w miejscu, gdzie planowane jest umieszczenie podestu, znajduje się przyłącze, co uwidocznione jest na zdjęciu dołączonym do akt sprawy. Generować to będzie dodatkowe, znaczne koszty.

Na koniec M. A. (2) wyjaśnił, że jego mieszkanie zostało użyczone E. M., która wykorzystuje strych do suszenia bielizny i przechowywania różnych rzeczy. Także uczestnik postępowania przechowuje tam meble i inne potrzebne rzeczy.

W piśmie procesowym z dnia 11 czerwca 2015 roku wnioskodawczyni G. L. podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko (k. 139 – 142).

W piśmie procesowym z dnia 20 listopada 2015 roku wnioskodawczyni G. L. przedłożyła projekt dobudowy do spornego budynku klatki schodowej wraz z wyliczeniem kosztów tej inwestycji na kwotę 36.505,22 złotych. Nadto dołączyła umowę dotyczącą zmiany umiejscowienia przyłącza elektrycznego do budynku (k. 212 – 233).

W piśmie procesowym z dnia 05 lutego 2016 roku wnioskodawczyni G. L. wniosła o dołączenie w poczet materiału dowodowego akt księgi wieczystej spornej nieruchomości, w której miał znajdować się oryginalny i kolorowy plan budynku z opisem technicznym poszczególnych pomieszczeń. Wnioskodawczyni wniosła, aby ustalić bezkolizyjne przejście na strych dla współwłaścicieli poprzez przywrócenie stanu nieruchomości do stanu zgodnego z prawem własności (k. 254 – 255).

W piśmie procesowym z dnia 31 marca 2016 roku wnioskodawczyni G. L. przyznała, że wcześniejsza propozycja dobudowy klatki schodowej może wiązać się z dużymi kosztami. W jej ocenie, bardziej zasadnym byłoby wykonanie prac adaptacyjnych wskazanych przez C. R. w opracowaniu z dnia 30 października 1960 roku. Do pisma dołączyła przedmiotowy projekt, z którego wynikało, że w lokalu numer (...) miałyby zostać zamurowane drzwi z przedpokoju na strych, wykonane cztery stopnie zbiegowe po rozbiórce części ściany działowej na wzór schodów na parterze, wstawione drzwi do mieszkania numer (...) oraz postawiona ścianka działowa z lekkich materiałów (k. 279).

W piśmie procesowym z dnia 29 marca 2016 roku wnioskodawczyniGenowefa P. – L. podtrzymała swoje stanowisko. W jej ocenie, doszło do włączenia części klatki schodowej do mieszkania nr (...) (obecnie pomieszczenie stanowiące przedpokój) i w ten sposób została ona pozbawiona swobodnego dostępu do części wspólnych nieruchomości, tj. korytarza, schodów prowadzących na strych oraz strychu. Potwierdza to między innymi dołączony do akt plan biegłego C. R. z dnia 30 października 1960 roku oraz wizja lokalna przeprowadzona w niniejszej sprawie (k. 292 - 295).

Zdaniem wnioskodawczyni, akta notarialny z dnia 18 lipca 1961 roku z dokumentacją C. R. mają obecnie zasadnicze znaczenie dla wskazania prawidłowego zakresu prawa własności uczestnika postępowania i prawidłowego rozgraniczenia części wspólnych budynku od części wyodrębnionych lokali, których usankcjonowanie zgodnie ze stanem prawnym może doprowadzić do bezkolizyjnego dostępu na strych właścicieli poszczególnych lokali. G. L. wskazała, że zasadnym byłoby więc wybicie w ścianie lewej na wysokości schodów prowadzących na podest mieszkania nr (...) przejścia bezpośrednio na schody prowadzące na strych oraz zamurowania obecnie istniejącego wejścia na strych bezpośrednio z lokali nr (...). Samodzielność lokalu nr (...) i granica jego własności sprowadza się do wykonania ściany po prawej stronie klatki schodowej od schodów do sufitu poddasza (w miejsce obecnie zamontowanej drewnianej barierki), likwidacji obecnie usytuowanych drzwi stanowiących wejście do lokalu nr (...) i wstawienie ich powyżej stopni na granicy stropu i podestu, zamurowania obecnie prowadzących na strych drzwi z mieszkania uczestnika postępowania oraz wykonanie w ścianie lewej przed podestem na wysokości stopni drzwi wejścia bezpośrednio na schody strychowe poprzez wykonanie kilku lewoskrętnych stopni zbiegowych z klatki schodowej poddasza, czyli tak jak zostało to zobrazowane na planie C. R..

W piśmie procesowym z dnia 21 kwietnia 2016 roku uczestnik postępowania M. A. (2) nie wyraził zgody na dokonanie podziału do korzystania w sposób jak na planie C. R., który został opisany w pismach z dnia 29 marca 2016 roku oraz z dnia 31 marca 2016 roku. W jego ocenie, sama tylko propozycja budowy zewnętrznej klatki schodowej na strych budynku, czy modernizacja wejścia do jego mieszkania, która wkracza w zakres własności lokalowej, nie może stanowić istotniej zmiany okoliczności uzasadniającej zmianę wcześniej ustalonego sposobu korzystania z części wspólnych nieruchomości. Forsowanie przez wnioskodawczynię stanowiska, że zakres własności lokalowej uczestnika jest inny niż ustaliły to Sądy w poprzednich sprawach – jego zdaniem – jest bezprzedmiotowy i skazany na niepowodzenie, czemu dobitnie dał wyraz Sąd Okręgowy w Legnicy w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 30 sierpnia 2002 roku w sprawie o sygnaturze akt II Ca 339/02 (k. 309).

W piśmie procesowym z dnia 29 kwietnia 2016 roku wnioskodawczyni G. L. wniosła, aby biegły z zakresu budownictwa oprócz ustalenia możliwości wykonania dobudowy zaproponowanej we wniosku głównym, dodatkowo wykonał inwentaryzację powierzchni lokalu nr (...) na okoliczność ustalenia, czy powierzchnia rzeczywiście zajmowana przez uczestnika postępowania pokrywa się z wielkością wynikającą z dokumentów znajdujących się w księdze wieczystej KW nr (...) w postaci planu C. R. z dnia 30 października 1960 roku i zawartych w nim rzutów poszczególnych kondygnacji, będących załącznikiem do aktu notarialnego z dnia 18 lipca 1961 roku oraz wielkością ujawnioną w księdze wieczystej prowadzoną dla lokalu nr (...), a także na okoliczność ustalenia, czy możliwe jest ze względów technicznych wykonanie przejścia na strych w sposób wskazany w piśmie z dnia 29 marca 2016 roku oraz ewentualnie czy biegły widzi inne rozwiązanie umożliwiające stronom bezkolizyjny dostęp do strychu.

Dodatkowo w odpowiedzi na stanowisko uczestnika postępowania wyrażone w piśmie z dnia 21 kwietnia 2016 roku G. L. wyjaśniła, że przedmiotem badania w sprawie o sygnaturze akt I Ns 183/86 nie były dokumenty z 1960 roku z uwagi na ich brak w księgach wieczystych nieruchomości. Dokumentacja ta nie była również dostępna biegłemu sądowemu K. B.. Nadto wnioskodawczyni podała, że również z kserokopii inwentaryzacji budowlanej M. P. z 2003 roku wynika sygnalizowana rozbieżność w metrażu (k. 313 - 315).

W piśmie procesowym z dnia 31 października 2016 roku wnioskodawczyni G. L. wskazała, że co najmniej od połowy sierpnia 2016 roku nie ma możliwości przeprowadzenia koniecznej konserwacji przewodów kominowych w budynku, ponieważ lokatorka wynajmująca od uczestnika postępowania mieszkanie nr (...) odmawia wpuszczenia na strych. Stan ten nie uległ zmianie pomimo interwencji Policji oraz chwilowych zapewnień o udostępnieniu strychu kominiarzowi. Bezowocne okazały się również próby nawiązania przez wnioskodawczynię kontaktu z uczestnikiem postępowania za pośrednictwem jego pełnomocnika (k. 345 - 347).

W piśmie procesowym z dnia 12 stycznia 2017 roku wnioskodawczyni G. L. wniosła o wydanie w niniejszej sprawie postanowienia wstępnego zezwalającego na wykonanie prac adaptacyjnych polegających na odtworzeniu pierwotnej klatki schodowej w sposób wskazany przez biegłą sądową E. S.. Nadto odniosła się do opracowanej opinii i zadeklarowała, że poniesie koszty owych prac (k. 402 – 404).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), obręb Z., położonej w J., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Jaworze prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), zlokalizowany jest budynek mieszkalny, w którym wydzielono dwa lokale mieszkalne. Budynek nie został wpisany do rejestru zabytków.

Dowód:

-

odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Złotoryi z dnia 11 lipca 2013 roku, sygn. akt VI Ns 7/13, k. 6,

-

fotografie, k. 10 – 11,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 17 – 18,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 19 – 20,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 21 – 22,

-

wydruk ze strony Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we W., k. 176 – 192,

-

pismo Kierownika Delegatury w L. Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we W. z dnia 26 października 2015 roku, k. 203,

-

protokół wizji lokalnej, k. 272 – 274,

-

inwentaryzacja budowlana, k. 298 – 304,

-

zeznania świadka E. M., k. 195 verte,

-

zeznania świadka S. L., k. 196,

-

zeznania świadka P. P. (3), k. 305 verte – 306,

-

zeznania świadka L. A., k. 306 - 307,

-

z przesłuchania wnioskodawczyni G. L., k. 320 verte – 321.

Aktem notarialnym z dnia 18 lipca 1961 roku Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w J. sprzedało lokale mieszkalne wyodrębnione z nieruchomości położonej w J. przy ul. (...), tj. S. M. lokal nr (...) na parterze i W. P. lokal nr (...) położony na poddaszu, pozostawiając im we wspólnym korzystaniu strych, klatki schodowe oraz pomieszczenia piwniczne. Przy akcie tym okazano m.in. „ Opis techniczny budynku” sporządzony dnia 30 października 1960 roku oraz plany budynku i lokali. Podstawą wydzielenia samodzielnych lokali mieszkalny był dokument sporządzony przez C. R.. Według opracowania C. R. z dnia 30 października 1960 roku pn. „ Plan budynku J. ul. (...) B. C. nr 1” - rys. nr 4 lokal mieszkalny nr (...) położony na poddaszu (I piętro) składał się z trzech pokoi, kuchni, przedpokoju, ustępu i przedpokoju. Powierzchnia tych pomieszczeń wynosiła łącznie 77,90 m ².

W dniu 22 lutego 1963 roku W. P. sprzedał swój lokal W. L., zaś w dniu 30 sierpnia 1971 roku S. i H. M. sprzedali swój lokal G. i K. P..

Poza pomieszczeniami wchodzącymi w skład wyodrębnionych lokali w budynku znajdowało się 10 pomieszczeń piwnicznych, klatka schodowa oraz strych. G. i K. P. korzystali z sześciu pomieszczeń piwnicznych o łącznej powierzchni 30,86 m2, zaś W. L. - z trzech pomieszczeń piwnicznych łącznej powierzchni 18,12 m2. Wspólnie natomiast użytkowali pomieszczenie nr 04. Nadto W. L. korzystała ze strychu. Wejście na strych prowadziło przez pomieszczenie, które wchodziło w skład lokalu numer (...) i stanowiło przedpokój mieszkania W. L.. Od klatki schodowej ów przedpokój oddzielony był zamykanymi drzwiami.

Poprzedni właściciele lokalu numer (...) korzystali ze strychu, przechodząc przez mieszkanie poprzednich właścicieli lokalu nr (...), jednak później doszli oni ze sobą do porozumienia, w wyniku którego zaprzestali korzystania ze strychu w zamian za pomieszczenia piwniczne, które przeznaczyli na pralnię i suszarnię. Mimo to jeśli małżonkowie M. chcieli wejść na strych to pukali i użyczano im strychu, od kiedy się zmienił właściciel pranie suszyli na werandzie. Strych w stanie, w którym się znajdował mógł służyć jedynie do suszenia bielizny, nie można go było uważać za pomieszczenie użytkowe. S. L. oraz L. A. wybudowali garaże na podwórzu. W okresie od dnia 04 września 2003 roku do dnia 19 września 2003 roku W. L. wykonała prace remontowe budynku polegające na ociepleniu zewnętrznych ścian mansardowych poddasza metodą lekką mokrą. W trakcie prac wymieniono zniszczone łaty dachowe i dachówkę na blachę dachówkową powlekaną w kolorze wiśniowym. Łączna powierzchnia jej mieszkania wyniosła 79,20 m ^2..

Dowód:

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 17 – 18,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 19 – 20,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 21 – 22,

-

akt notarialny – umowa sprzedaży z dnia 30 sierpnia 1971 roku, k. 117 – 118,

-

akt notarialny – umowa sprzedaży z dnia 18 lipca 1961 roku, k. 119 – 122,

-

plan budynku, k. 123 – 127,

-

akt notarialny – umowa sprzedaży z dnia 18 lipca 1961 roku, akta Sądu Rejonowego w Jaworze o sygn. I Ns 207/01, k. 46 – 49,

-

akt notarialny – umowa sprzedaży z dnia 30 sierpnia 1971 roku, akta Sądu Rejonowego w Jaworze o sygn. I Ns 207/01, k. 50 – 51,

-

decyzja Prezydium Rady Narodowej w J. z dnia 30 grudnia 1960 roku, akta Sądu Rejonowego w Jaworze o sygn. I Ns 207/01, k. 52 – 54,

-

inwentaryzacja budowlana, k. 298 – 304,

-

zeznania świadka S. L., k. 196,

-

zeznania świadka L. A., k. 306 - 307,

-

z przesłuchania wnioskodawczyni G. L., k. 320 verte - 321.

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 1985 roku w sprawie o sygnaturze akt I Ns 225/83 Sąd Rejonowy w Jaworze określił sposób użytkowania pomieszczeń mieszkalnych, piwnicznych oraz strychu położonych w J. przy ul. (...) stanowiących wówczas współwłasność małżonków K. i G. P. oraz W. L. w ten sposób, że do wyłącznego korzystania przyznano:

-

G. P. i jej mężowi - cztery pomieszczenia piwniczne o łącznej powierzchni 24,69 m ², część strychu po lewej stronie od wejścia oraz część ogrodów,

-

W. L. - cztery pomieszczenia piwniczne o łącznej powierzchni 23,07 m ², część strychu po prawej stronie od wejścia oraz część ogrodów.

Sąd stwierdził również, że w celu umożliwienia G. P. i jej mężowi dostępu do przyznanej im części strychu należy wykonać odpowiedni właz w podłodze podestu, przez który odbywać się będzie wejście na strych przy pomocy schodów drabiniastych.

Powyższe postanowienie zaskarżyli rewizjami G. P. oraz W. L.. Rewizja W. L. została oddalona. Natomiast na skutek rewizji G. P. Sąd Wojewódzki w Legnicy postanowieniem z dnia 08 sierpnia 1985 roku (sygn. akt I Cr 228/85) zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w ten sposób, że G. P. i jej rodzina w celu dojścia na strych mogła przechodzić przez klatkę schodową na poddaszu budynku.

W. L. złożyła wniosek o rewizję nadzwyczajną do Ministra Sprawiedliwości. Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 07 maja 1986 roku uchylił oba postanowienia w części dotyczącej określenia sposobu korzystania z pomieszczeń piwnicznych, dojścia na strych i strychu oraz nakazującej wydanie i zobowiązującej do zgodnego używania tych pomieszczeń. W tym zakresie sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Jaworze do ponownego rozpoznania.

Postanowieniem z dnia 31 grudnia 1986 roku w sprawie o sygnaturze akt I Ns 183/86 Sąd Rejonowy w Jaworze ponownie ustalił sposób korzystania ze wspólnych części nieruchomości położonej w J. przy ul. (...), przyznając G. i K. P. do wyłącznego użytkowania wszystkie pomieszczenia piwniczne z wejściem do nich, część klatki schodowej od wejścia z poziomu budynku dalej w kierunku piwnic, zaś W. L. - strych na poddaszu i podest o powierzchni 3,51 m2 oraz część klatki schodowej od wejścia do jej mieszkania w górę do poziomu strychu. Pozostałą część korytarzy pozostawiono współwłaścicielom do wspólnego korzystania.

Sąd Wojewódzki w Legnicy postanowieniem z dnia 26 marca 1987 roku w sprawie o sygnaturze akt I Cr 63/87 zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że pomieszczenia piwniczne oznaczone na planie biegłego K. B. numerami 07, 08, i 10 przyznał W. L. do wyłącznego korzystania, zaś klatkę schodową prowadzącą do pomieszczeń piwnicznych przyznał współwłaścicielom do wspólnego użytkowania.

Dowód:

-

postanowienie Sądu Rejonowego w Jaworze z dnia 31 grudnia 1986 roku wraz z uzasadnieniem, akta Sądu Rejonowego w Jaworze o sygn. I Ns 207/01, k. 3 – 5,

-

postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 26 marca 1987 roku, akta Sądu Rejonowego w Jaworze o sygn. I Ns 207/01, k. 7 – 8,

-

postanowienie Sądu Rejonowego w Jaworze z dnia 22 kwietnia 1985 roku, akta Sądu Rejonowego w Jaworze o sygn. I Ns 207/01, k. 4,

-

rewizja nadzwyczajna Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 marca 1986 roku, k. 281 – 286,

-

inwentaryzacja budowlana, k. 298 – 304,

-

zeznania świadka S. L., k. 196,

-

zeznania świadka L. A., k. 306 - 307,

-

z przesłuchania wnioskodawczyni G. L., k. 320 verte - 321.

Po wydaniu wskazanego postanowienia w zakresie użytkowania nieruchomości wspólnej zmieniły się istotnie okoliczności będące podstawą tego orzeczenia sądowego. Nastąpiła bowiem zmiana współwłaścicieli tej nieruchomości.

W dniu 07 stycznia 2010 roku zmarła W. L..

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Złotoryi VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w J. z dnia 11 lipca 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt VI Ns 7/13 spadek po W. L. nabył w całości wprost M. A. (2).

Dowód:

-

postanowienie Sądu Rejonowego w Złotoryi VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w J. z dnia 11 lipca 2013 roku, sygn. akt VI Ns 7/13, k. 6,

-

akta Sądu Rejonowego w Złotoryi VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w J. o sygn. VI Ns 7/13,

-

zeznania świadka E. M., k. 195 verte,

-

zeznania świadka S. L., k. 196,

-

zeznania świadka L. A., k. 306 - 307,

-

z przesłuchania wnioskodawczyni G. L., k. 320 verte – 321.

Lokal mieszkalny na parterze, dla którego Sąd Rejonowy w Jaworze prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) o powierzchni 82,1000 m2 wraz z udziałem w wysokości 54/100 w częściach wspólnych budynku i w prawie własności terenu w 1/2 części objętego księgą wieczystą KW nr (...) należy do G. L..

Obecnie G. L. zajmuje sześć pomieszczeń piwnicznych. W pomieszczeniu numer 01 znajdują się stare meble i inne zbędne przedmioty. Pomieszczenie numer 02 w całości wykorzystane jest na skład drewna opałowego. W kotłowni oznaczonej numerem 03 stoi piec CO należący do G. L.. W pomieszczeniach numer 05 i 06 znajdują się przetwory, słoiki i ziemniaki. W pomieszczeniu numer 09 składowane są przetwory, stare meble i zamrażarka. Pomieszczenie numer 04 stanowi korytarz. G. P. nie korzysta ze strychu.

G. L. posiada werandę o powierzchni 6,97 m2, na której wieszane jest pranie oraz przechowywana pościel, warzywa i owoce.

Wspólnie z G. L. wcześniej mieszkał jej pierwszy mąż oraz dwóch synów. Po zawarciu związku małżeńskiego przez starszego syna, w domu przy ul. (...) w J. zamieszkała również jej synowa. Po kilku latach starszy syn z rodziną wyprowadził się. P. P. (3) (młodszy syn) w 1992 roku odziedziczył mieszkanie we W. i tam rozpoczął studia. Obecnie tam też posiada stałą pracę. Pracuje od poniedziałku do piątku. Niejednokrotnie pracuje w weekendy. Do domu rodzinnego przyjeżdża średnio co weekend. Jego centrum życiowe znajduje się w J..

Obecnie G. P. jest na emeryturze. Dodatkowo pracuje jako biegły rewident. Wyszła drugi raz za mąż.

Dowód:

-

odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Złotoryi VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w J. z dnia 11 lipca 2013 roku, sygn. akt VI Ns 7/13, k. 6,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 17 – 18,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 19 – 20,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 21 – 22,

-

protokół wizji lokalnej z dnia 21 marca 2016 roku, k. 272 – 276,

-

zaświadczenie o uczestniczeniu w seminarium, k. 250,

-

zeznania świadka E. Ś., k. 195 verte,

-

zeznania świadka S. L., k. 196,

-

zeznania świadka M. M. (2), k. 245 - 246,

-

zeznania świadka P. P. (3), k. 304 verte – 306,

-

z przesłuchania wnioskodawczyni G. L., k. 320 verte - 321.

Lokal mieszkalny na pierwszym piętrze, dla którego Sąd Rejonowy w Jaworze prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) o powierzchni 77,5000 m2 wraz z udziałem w wysokości 46/100 w częściach wspólnych budynku i w prawie własności terenu w 1/2 części objętego księgą wieczystą KW nr (...) należy do M. A. (2) (następca prawny W. L.).

M. A. (2) obecnie mieszka w Niemczech. Lokal mieszkalny numer (...) użyczył E. M., która nie korzysta ze strychu i pomieszczeń piwnicznych oznaczonych na planie biegłego K. B. numerami 07, 10. Pomieszczenie nr 07 stanowi korytarz. W pomieszczeniu numer 08 przechowuje tylko dziecięcy wózek.

Wejście na strych prowadzi przez pomieszczenie M. A. (2). Jest to przedpokój w kształcie litery (...), wychodzą z niego drzwi do pozostałych pomieszczeń mieszkalnych. Na schodach prowadzących na strych znajduje się szafka oraz suszarka należące do W. L.. E. M. wykorzystuje kilka stopni schodów do przechowywania swoich rzeczy. Strych stanowi jedno pomieszczenie o powierzchni 101,50 m ², w tym powierzchnia użytkowa to 79,20 m ². Jest nieocieplany. Dach jest mansardowy. Każda z połaci składa się z dwóch części: górnej o mniejszym kącie nachylenia oraz dolnej – stromej, dach uskokowy. Największa wysokość dachu znajduje się na środku strychu. Możliwym jest dojście do 3 metrów od środka strychu, potem należy się schylać, aby dojść do brzegu dachu.

Na strychu znajdują się stare meble oraz nieużywana odzież, które należały do W. L.. Po dwóch przeciwległych stronach zostały wybudowane dwa przewody kominowe. Każdy z nich jest przypisany do określonego lokalu.

E. M. wiesza pościel w mieszkaniu i na balkonie.

Dowód:

-

odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Złotoryi VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w J. z dnia 11 lipca 2013 roku, sygn. akt VI Ns 7/13, k. 6,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 17 – 18,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 19 – 20,

-

odpis zwykły księgi wieczystej nr KW (...), k. 21 – 22,

-

protokół wizji lokalnej z dnia 21 marca 2016 roku, k. 272 – 276,

-

zeznania świadka E. M. k. 195 verte,

-

zeznania świadka S. L., k. 196,

-

zeznania świadka M. M. (2), k. 245 - 246,

-

zeznania świadka P. P. (3), k. 305 verte – 306,

-

zeznania świadka L. A., k. 306 - 307,

-

z przesłuchania wnioskodawczyni G. L., k. 320 verte - 321.

Dotychczasowy sposób korzystania z części wspólnych budynku mieszkalnego położonego na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), obręb Z., położonej w J., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Jaworze prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), utrzymuje się od wielu lat. Do 1983 roku nie było konfliktu między sąsiadami. Nasilił się w 1983 roku. Po śmierci W. L., między jej córką L. A., wnukiem i G. L. również zaczęły się spory odnośnie wcześniej ustalonego sposobu korzystania ze strychu. Podział ten generował konflikty wtedy, gdy G. L. lub jej mąż chcieli wejść na strych celem wykonania prac konserwacyjnych przewodu kominowego podłączonego do ich lokalu lub dachu budynku.

L. A. – matka M. A. (2) nakazywała kolejnym wynajmującym mieszkanie numer (...) na pierwszym piętrze, aby nie wpuszczali na strych G. L., jej męża S. L. oraz rodziny.

Dowód:

-

pismo z dnia 03 stycznia 2011 roku, k. 143 - 144,

-

pismo z dnia 17 maja 2011 roku, k. 145 – 146,

-

zeznania świadka E. M., k. 195 verte,

-

zeznania świadka S. L., k. 196,

-

zeznania świadka D. Ś., k. 244 verte,

-

zeznania świadka T. K., k. 245,

-

zeznania świadka M. M. (2), k. 245 - 246,

-

zeznania świadka P. P. (3), k. 305 verte – 306,

-

zeznania świadka L. A., k. 306 - 307,

-

z przesłuchania wnioskodawczyni G. L., k. 320 verte – 321.

W dniu 20 listopada 2009 roku przybyły do budynku przy ul. (...) kominiarz stwierdził, że nie ma możliwości konserwacji przewodów kominowych u G. L. z powodu braku dojścia do przewodów kominowych. Klatka schodowa prowadząca na strych była zamknięta przez lokatorkę mieszkania znajdującego się na pierwszym piętrze. Kominiarz stwierdził, że brak systematycznego czyszczenia przewodów kominowych spowoduje osłabienie ciągu kominowego.

W dniu 02 lutego 2011 roku po dokonaniu oceny stanu przewodu kominowego w budynku przy ul. (...) w J. kominiarz stwierdził konieczność otynkowania komina znajdującego się na strychu.

W dniu 14 stycznia 2015 roku S. L. (mąż G. L.) wezwał kominiarzy celem przeczyszczenia przewodu kominowego podłączonego do jego lokalu. Do budynku przy ul. (...) w J. przyjechali kominiarze D. Ś. oraz T. K.. Zostali wpuszczeni na strych przez E. M., która w tym czasie wynajmowała mieszkanie należące do M. A. (2). S. L. nie został wpuszczony na strych. Między S. L. a E. M. nie doszło w tym czasie do kłótni. Na prośbę S. L. kominiarze mieli dodatkowo usunąć uszkodzone dachówki, które wpadły do rynny. D. Ś. usunął dachówki leżące w rynnie.

Na przełomie września – października 2015 roku T. K. ponownie udał się na ul. (...) w J. celem wykonania prac kominiarskich zgłoszonych przez S. L.. Z powodu nieobecności E. M. niemożliwym było wykonanie zlecenia.

W dniu 01 października 2016 roku do budynku przy ul. (...) w J. przyjechał dzielnicowy celem ustalenia w sprawie uniemożliwienia przeprowadzenia przeglądów kominowych.

W dniu 06 października 2016 roku S. L. powiadomił dzielnicowego o niemożliwości wstępu na strych. Na ul. (...) w J. udała się Policja.

Dowód:

-

fotografie, k. 147 – 150,

-

informacja, k. 193, 194,

-

faktura VAT, k. 243,

-

notatka KPP w J., k. 353 – 357,

-

zeznania świadka E. M., k. 195 verte,

-

zeznania świadka S. L., k. 196,

-

zeznania świadka D. Ś., k. 244 verte,

-

zeznania świadka T. K., k. 245,

-

zeznania świadka M. M. (2), k. 245 - 246,

-

zeznania świadka P. P. (3), k. 304 verte – 306,

-

zeznania świadka L. A., k. 306 - 307,

-

z przesłuchania wnioskodawczyni G. L., k. 320 verte – 321.

Obecnie drzwi wejściowe do lokalu nr (...) znajdują się na poziomie spocznika (półpiętra). W 1961 roku drzwi wejściowe do przedmiotowego lokalu znajdowały się na poziomie tego lokalu. Po wydzieleniu samodzielnych lokali poprzedni właściciel lokalu samowolnie dokonał zmiany usytuowania drzwi wejściowych do lokalu nr (...). Zmiana nastąpiła przed 1984 rokiem.

Aktualna powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego nr (...) sporządzona zgodnie z zasadami określonym w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego wynosi 75,40 m ².

Istnieje możliwość bezkolizyjnego dostępu na strych w sposób umożliwiający korzystanie ze strychu jako części wspólnej również przez G. L., która uwzględnia stan z okresu, gdy lokale zostały wyodrębnione, tj. z dnia 18 lipca 1961 roku. Zakres robót doprowadzenia do stanu z dnia 18 lipca 1961 roku obejmuje:

-

demontaż drzwi wejściowych do lokalu nr (...),

-

wykonanie ściany ogniotrwałej w miejscu obecnej balustrady,

-

wykonanie drzwi wejściowych do lokalu wraz ze ścianą ogniotrwałą,

-

przesunięcie (nałożenie) schodów na istniejące schody z półpiętra do lokalu nr (...) (4 stopnie),

-

zamurowanie otworu drzwiowego na strych,

-

demontaż istniejącego biegu schodów na strych,

-

wykonanie nowych schodów zabiegowych na strych,

-

wykonanie i montaż nowych drzwi wejściowych na strych,

-

roboty wykończeniowe.

Szacunkowy koszt wykonana wskazanych prac wynosi kwotę brutto 7.464,15 złotych przy założeniu średnich cen robocizny, materiałów i sprzętu z grudnia 2016 roku. Czas niezbędny na wykonanie przedmiotowego zakresu to około 120 roboczogodzin.

Po dokonaniu zmian powierzchnia użytkowa lokalu nr (...) wyniesie 73,60 m ².

Dowód:

-

opinia biegłej sądowej z zakresu nieruchomości E. S., k. 359 – 376, 412.

Powyższy stan faktyczny był w przeważającym zakresie między stronami bezsporny, a podstawę ustaleń w tym zakresie stanowiły zeznania świadków E. M., S. L., D. Ś., T. K., M. M. (2), P. P. (3), L. A. oraz wnioskodawczyni G. L.. Dodatkowo Sąd oparł się na dowodach z dokumentów prywatnych przedłożonych przez strony oraz dokumentów nadesłanych na wezwanie Sądu. Wiarygodność przedłożonych w toku postępowania dokumentów i ich kopii nie była kwestionowana przez strony postępowania, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu. Nadto Sąd oparł się o treść opinii (głównej i uzupełniających) biegłej sądowej z zakresu nieruchomości E. S., które dostarczyły tzw. „ wiadomości specjalnych” w rozumieniu art. 278 § 1 kpc. Cechowały się one spójnością, szczegółowością i jawiły się jako konsekwentne. E. przy ich opracowaniu uwzględniła cały dostępny materiał dowodowy, jak również posiadane doświadczenie życiowe i szczególne kompetencje (wiedzę specjalną). Uznać ponadto należało, że zostały one należycie uzasadnione. Do tego opinie zostały opracowane przez osobę obcą dla stron, która nie miała interesu w tym, aby w rozpatrywanej sprawie zapadło orzeczenie na korzyść którejkolwiek z nich. Stąd też niekwestionowany walor przydatności tych opinii. Istotny okazał się również dowód z wizji lokalnej, na podstawie której możliwym było ustalenie aktualnego sposobu korzystania przez współwłaścicieli ze wspólnych pomieszczeń, w tym ze strychu.

Sąd zważył, co następuje:

Ż ą d a n i e G. L. dotyczące zmiany sposobu korzystania z części wspólnych nieruchomości stanowiącej działkę gruntu oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), obręb Z., położonej w J., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Jaworze prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), a ustalonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Jaworze z dnia 31 grudnia 1986 roku w sprawie o sygnaturze akt I Ns 185/96 i postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 26 marca 1987 roku w sprawie o sygnaturze akt I Cr 63/87 należało uznać za u z a s a d n i o n e co do zasady.

Na wstępie Sąd pragnął wyjaśnić, że art. 318 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc ma odpowiednie zastosowanie również w postępowaniu nieprocesowym, jeżeli zajdzie potrzeba wydania postanowienia wstępnego co do zasady. Gdy kierunek dalszego postępowania zależeć będzie od przesądzenia zagadnienia wstępnego, bez czego dalsze postępowanie mogłoby się okazać zbędne, jak również w razie konieczności rozstrzygnięcia co do zasady roszczeń ubocznych rozpoznawanych w toku postępowania nieprocesowego (uch. SN z dnia 16 marca 2007 roku, III CZP 17/07). Nadto ustawodawca, odnosząc się do konieczności wykonania robót adaptacyjnych – wprawdzie w przypadku wyodrębnienia lokali – wprost wskazał na możliwość wydania postanowienia wstępnego. Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 2 ustawy o własności lokali, „ jeżeli uczynienie zadość przesłance samodzielności lokali wymaga wykonania robót adaptacyjnych, sąd może w postanowieniu wstępnym, uznającym żądanie ustanowienia odrębnej własności lokali w zasadzie za usprawiedliwione, upoważnić zainteresowanego uczestnika postępowania do ich wykonania - tymczasowo na jego koszt. W razie przeszkód stawianych przez innych uczestników, sąd - w postanowieniu wstępnym lub w postanowieniu oddzielnym - może wydać stosowne nakazy lub zakazy”. Mając na uwadze, że w przedmiotowym przepisie ustawodawca powiększył kognicję sądu - ponad uznanie żądania za zasadne - o możliwość nałożenia na uczestnika odpowiednich zakazów lub nakazów, a także uwzględniając podobieństwo spraw o wydzielenie lokalu do sprawy niniejszej, rzeczą oczywistą stała się dopuszczalność wydania w niniejszym postępowaniu postanowienia wstępnego w zakresie przesądzenia o słuszności wniosku G. L..

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni G. L. wystąpiła o zmianę sposobu korzystania z części wspólnych zabudowanej nieruchomości stanowiącej działkę gruntu oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), obręb Z., położonej w J., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Jaworze prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), i na której znajduje się budynek mieszkalny z dwoma lokalami mieszkalnymi. Wskazać należało, że formalnej przeszkody do rozpoznania niniejszej sprawy nie stanowił fakt wcześniejszego określenia postanowieniem Sądu Rejonowego w Jaworze z dnia 31 grudnia 1986 roku w sprawie o sygnaturze akt I Ns 183/86 zmienionego następnie postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 26 marca 1987 roku w sprawie o sygnaturze akt I Cr 63/87 sposobu użytkowania pomieszczeń piwnicznych, strychu i korytarza położonych w J. przy ul. (...), a zatem nieruchomości będącej przedmiotem niniejszej sprawy. Podział bowiem rzeczy wspólnej do korzystania (quoad usum) nie jest definitywny. Dotyczy to zarówno podziału ustalonego przez strony, jak i przez sąd. Może ulec zmianie w drodze umowy na skutek porozumienia współwłaścicieli, bądź też na mocy orzeczenia sądowego, wydanego na podstawie przepisów o zarządzie rzeczą wspólną, jeśli wystąpią nowe przesłanki uzasadniające taką zmianę (uch. SN z dnia 12 kwietnia 1973 roku, III CZP 15/73, OSNC 1973, nr 12, poz. 208; post. SN z dnia 12 września 1973 roku, III CRN 188/73, OSNC 1974, nr 11, poz. 183). Co ważne, zmiana musi być i s t o t n a , czyli taka która ma podstawowe znaczenie dla treści rozstrzygnięcia. Za uznaniem, że tylko istotna zmiana okoliczności może prowadzić do zmiany ustalonego sposobu korzystania, przemawia konieczność s t a b i l i z a c j i stosunków między współwłaścicielami, zwłaszcza gdy istnieje między nimi konflikt.

Zgodnie z art. 206 kc, każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Każdy ze współwłaścicieli ma więc uprawnienie do bezpośredniego korzystania z rzeczy wspólnej. Może posiadać całą rzecz i korzystać z całej rzeczy. Równolegle jednak identyczne uprawnienia przysługują pozostałym współwłaścicielom. W tym zatem układzie uprawnienie każdego ze współwłaścicieli ograniczone jest jego obowiązkiem poszanowania analogicznych uprawnień pozostałych współwłaścicieli. Współwłaściciele mogą jednak w umowie określić inaczej, niż to wynika z ustawy, sposób korzystania z rzeczy wspólnej. Przede wszystkim mogą oni wybrać taki sposób korzystania z rzeczy wspólnej, jaki im najbardziej odpowiada. Wśród różnych sposobów korzystania z rzeczy wspólnej występujących w praktyce można wymienić podział korzystania z rzeczy pod względem czasowym albo według rodzaju pożytków, jakie rzecz przynosi, albo przyznaniu uprawnienia do korzystania z rzeczy jednemu ze współwłaścicieli ze zobowiązaniem go do oddawania odpowiedniej części pożytków pozostałym współwłaścicielom. Najczęściej jednak zastosowanie znajduje podział nieruchomości do korzystania (użytkowania), zwany też podziałem quoad usum, polegający na tym, że każdy ze współwłaścicieli otrzymuje do wyłącznego użytku fizycznie wydzieloną część nieruchomości wspólnej. W sytuacji natomiast, gdy współwłaściciele nie zawarli dogodnej umowy, możliwa jest interwencja sądu, następująca z inicjatywy współwłaścicieli. Z takim wnioskiem, wobec braku umownego uregulowania kwestii korzystania z nieruchomości wspólnej z nowym współwłaścicielem, wystąpiła w niniejszej sprawie G. L..

Podział quoad usum następuje na podstawie przepisów o zarządzie rzeczą wspólną. Zgodnie z dotychczasową linią orzeczniczą, ze względu na znaczenie jakie sądowy podział quoad usum ma dla ochrony współwłaścicieli, przyjmuje się, że gdy wykonywanie posiadania wspólnej rzeczy wymaga współdziałania wszystkich zainteresowanych, z wnioskiem do sądu o podział do korzystania może wystąpić, tak jak z wnioskiem dotyczącym czynności zwykłego zarządu, każdy ze współwłaścicieli (art. 201 zd. 2 kc). Natomiast w innych przypadkach wniosek do sądu o podział quoad usum powinien być złożony, tak jak wniosek dotyczący czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu, przez współwłaścicieli, których udziały wynoszą co najmniej połowę (art. 199 zd. 2 kc, uch. SN z dnia 29 listopada 2007 roku, III CZP 94/07, LEX nr 319929).

Według art. 6 kc, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten oznacza, że to na wnioskodawczyni G. L. ciążył obowiązek wykazania, że miała miejsce taka zmiana okoliczności sprawy, iż obecnie istnieje konieczność odmiennego ustalenia sposobu korzystania z rzeczy wspólnej aniżeli wcześniej ustalony orzeczeniem Sądu Rejonowego w Jaworze z dnia 31 grudnia 1986 roku zmienionego następnie postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 26 marca 1987 roku w sprawie o sygnaturze akt I Cr 63/87. Zakres tego obowiązku został wskazany przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 kwietnia 1973 roku, w której wyjaśniono, że „ podstawą zmiany takiego rozstrzygnięcia jest istotna zmiana okoliczności będących podstawą tego orzeczenia, a która nastąpiła po wydaniu prawomocnego orzeczenia sądowego określającego sposób korzystania z nieruchomości będącej współwłasnością uczestników postępowania” (uch. SN z dnia 12 kwietnia 1973 roku, III CZP 15/73). Zmiana ta zatem musiała nastąpić po uprawomocnieniu się postanowienia z dnia 31 grudnia 1986 roku zmienionego postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 26 marca 1987 roku w sprawie o sygnaturze akt I Cr 63/87. Jak wynika natomiast z poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, po wydaniu wskazanego prawomocnego postanowienia nastąpiła zmiana współwłaściciela spornej nieruchomości i zdaniem Sądu, ową zmianę wespół z pozostałymi faktami, o których mowa poniżej, należało uznać za na tyle istotną, aby na nowo określić zakres korzystania z przedmiotu współwłasności.

W rozpoznawanej sprawie proponowana przez wnioskodawczynię zmiana podziału do korzystania obejmowała przede wszystkim zmianę w zakresie korzystania ze strychu z prowadzącym do niego korytarzykiem znajdującym się w lokalu nr (...). G. L. początkowo zaproponowała dobudowanie nowej klatki schodowej. W toku postępowania przyznała jednak, że skoro owa inwestycja będzie wiązała się ze znacznymi kosztami, to bardziej racjonalnym rozwiązaniem, które usunie trwający od lat konflikt międzysąsiedzki, będzie wykonanie prac adaptacyjnych wskazanych przez C. R. w opracowaniu z dnia 30 października 1960 roku dołączonym do pisma procesowego z dnia 31 marca 2016 roku.

Z treści zeznań większości przesłuchanych w sprawie świadków, a zwłaszcza E. M., S. L., M. M. (2), P. P. (3), L. A., oraz wnioskodawczyni, wynikało, że korzystanie ze wskazanej nieruchomości utrwalone było od kilkudziesięciu lat. Przez ten okres tak obecni właściciele, jak i ich poprzednicy prawni, korzystali w sposób niezmienny z tych samych pomieszczeń mieszkalnych co zostało ustalone postanowieniem Sądu Rejonowego w Jaworze z dnia 31 grudnia 1986 roku w sprawie o sygnaturze akt I Ns 185/86 i postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 26 marca 1987 roku w sprawie o sygnaturze akt I Cr 63/87. Podział ten był zatem ugruntowany i mimo, że istnieje do dziś to od wielu lat generuje konflikty. Wskazani powyżej świadkowie oraz wnioskodawczyni zgodnie podali, że między obecnymi współwłaścicielami i ich poprzednikami prawnymi od zawsze stosunki międzysąsiedzkie były pełne napięć. Nasilały się głównie wtedy, gdy dokonywane przez G. L. lub członków jej rodziny prace remontowe, czy konserwacyjne na częściach wspólnych budynku wymagały wstępu na strych, z którego obecnie korzystają wyłącznie osoby wynajmujące lokal numer (...) oraz pośrednio uczestnik postępowania M. A. (2). Do tej pory nie zostało bowiem uregulowane między stronami, w jaki sposób ma odbywać się wchodzenie na strych celem dokonania remontów, przeglądów przewodów kominowych, czy konserwacji budynku. O ile wcześniej dostęp na strych był swobodny, o tyle od dnia 26 marca 1987 roku brak jest takiego dostępu. Strych został przypisany do wyłącznego korzystania przez uczestnika postępowania. Materiał dowodowy sprawy wykazał również, że G. L. i jej rodzina praktycznie od 2010 roku (po śmierci W. L.) nie była wpuszczana na strych, a tylko kominiarz, który miał oczyścić przewód kominowy przypisany do mieszkania wnioskodawczyni, i to nie zawsze.

Dla oceny wniosku o zmianę sposobu korzystania przydatna okazała się między innymi wizja lokalna nieruchomości znajdującej się w J. przy ul. (...). Sąd ustalił wtedy, że obecnie żaden z lokatorów mieszkania nr (...) nie korzysta ze strychu zgodnie z jego przeznaczeniem. Nadal znajdują się tam rzeczy pozostawione przez poprzednią właścicielkę W. L., a obecny właściciel mieszkania na piętrze M. A. (2) nie przyjeżdża do Polski. Lokal wynajmuje E. M., która korzysta jedynie z kilku schodów prowadzących na strych. Przechowuje tam swoje rzeczy. Lokatorka nie korzysta również z pomieszczeń piwnicznych poza jednym, w którym trzyma dziecięcy wózek.

Istotnym było również, że z dołączonej do akt dokumentacji z dnia 30 października 1960 roku opracowanej przez C. R. wynikało, iż istniejąca od kilkudziesięciu lat zabudowa przedpokoju lokalu nr (...) (zajęcie części wspólnego korytarza) była niezgodna z zapisami o rzeczywistej powierzchni tego lokalu. Oznacza to, iż M. A. (2), a wcześniej jego babka W. L., weszli w posiadanie części korytarza samowolnie a zabudowę w takich granicach, w jakich ona aktualnie istnieje, nie można uznać za podział quoad usum. Ową okoliczność potwierdziła również biegła sądowa E. S., która po przeanalizowaniu dokumentów znajdujących się w aktach sprawy podała, że zgodnie z opracowaniem C. R. z dnia 30 października 1960 roku pod nazwą „ Plan budynku J. ul. (...) B. C. nr 1” - rys. nr 4 (k. 126), lokal mieszkalny nr (...) położony na poddaszu (I piętro) składa się z 3 pokoi, kuchni, przedpokoju, ustępu i przedpokoju, przy czym ostatnie dwa pomieszczenia nie zostały przez C. R. nazwane. Z treści aktu notarialnego z dnia 18 lipca 1961 roku (nr Repertorium A – I - (...)) wynikało, że przy akcie tym będącym umową sprzedaży, K. S. reprezentujący Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w J., sprzedał lokal mieszkalny nr (...) na odrębną własność W. (...) z udziałem we współwłasności reszty budynku wynoszącym 46 %. Przy akcie tym okazano m.in. opis techniczny budynku z dnia 30 października 1960 roku oraz plany budynku i lokali. Biegła ustaliła, że podstawą wydzielenia samodzielnych lokali mieszkalnych był dokument sporządzony przez C. R.. Podała również, że dla wydania opinii istotnym było to, że na rys. nr 4 opracowania drzwi wejściowe do lokalu nr (...) znajdowały się na poziomie tego lokalu, a nie jak obecnie – na poziomie spocznika (półpiętra). Według ekspertki, po wydzieleniu samodzielnych lokali poprzedni właściciel lokalu mógł samowolnie dokonać zmiany usytuowania drzwi wejściowych do lokalu nr (...). Ten stan potwierdziły również dokonane przez biegłą w dniu 27 lipca 2016 roku oględziny oraz dokumentacja przedłożona do wniosku autorstwa K. B.. Dodatkowo biegła wyjaśniła przyczyny rozbieżności w powierzchni lokalu nr (...) na przestrzeni kolejnych lat i w różnych dokumentach. Wskazała na zmieniające się przepisy w zakresie określania powierzchni oraz prace remontowe, które wpłynęły na zmianę owej powierzchni. Dodatkowo warto w tym miejscu wskazać na zmieniającą się technikę mierzenia powierzchni oraz sprzęt który był wcześniej wykorzystywany do tego rodzaju czynności nie tak dokładny jak obecnie.

Nadto istotnym było, że uwzględnienie wniosku G. L. w zakresie zaproponowanych prac remontowych w wersji przedstawionej przez biegłą sądową E. S. nie będzie wiązało się żadnymi przeszkodami natury budowlanej. E. wskazała bowiem, że dotychczasowy sposób wykorzystywania strychu przez uczestnika postępowania nie stanowi przeszkody do dokonania zmiany sposobu korzystania. Podała, że istnieje możliwość wykonania innego wejścia na strych niż przez mieszkanie nr (...) i do tego wskazane roboty budowlane nie będą miały skomplikowanego charakteru. Obejmować będą prace na poziomie wspólnej klatki schodowej szczegółowo opisane w opinii (demontaż drzwi wejściowych do lokalu nr (...), wykonanie ściany ogniotrwałej w miejscu obecnej balustrady, wykonanie drzwi wejściowych do lokalu wraz ze ścianą ogniotrwałą, przesunięcie (nałożenie) schodów na istniejące schody z półpiętra do lokalu nr (...) (4 stopnie), zamurowanie otworu drzwiowego na strych, demontaż istniejącego biegu schodów na strych, wykonanie nowych schodów zabiegowych na strych, wykonanie i montaż nowych drzwi wejściowych na strych, roboty wykończeniowe). Do tego będą łatwe i szybkie do przeprowadzenia. Czas niezbędny na wykonanie wyżej wymienionych prac to około 120 roboczogodzin. Według wstępnych ustaleń wnioskodawczyni, prawdopodobnie nie będą również wymagane jakichkolwiek zezwolenia organów administracyjnych. Ponadto wnioskodawczyni G. L. powołując się na konflikt z uczestnikiem postępowania na tle dostępu do dachu i ciągów kominowych zgłosiła ten wariant, zaś Sąd uznał, że takie rozwiązanie spornej kwestii będzie optymalne jako gwarantujące wszystkim współwłaścicielom jednakowy dostęp do części wspólnych budynku (dachu i komina 2 – przewodowego), niezbędny w celu wykonania prac remontowych, konserwacyjnych oraz czyszczenia przewodów kominowych.

Rozpatrując propozycję wykonania prac remontowych, wskazać należało, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa w sprawie o żądanie zmiany ustalonego sposobu korzystania tymczasowy charakter podziału quoad usum nie może pozostać bez wpływu na sposób jego przeprowadzenia. O ile bowiem wydatki związane z definitywnym podziałem rzeczy wspólnej w drodze zniesienia współwłasności (np. wydatki na ogrodzenie wydzielonych części gruntu, na urządzenie dróg dojazdowych, otworów w budynkach, postawienia ścian itp.) znajdują merytoryczne uzasadnienie już w fakcie likwidacji stosunku współwłasności, o tyle wydatki takie związane z podziałem rzeczy wspólnej quoad usum wymagają ekonomicznego uzasadnienia, przemawiającego za celowością ich poniesienia mimo tymczasowego charakteru takiego podziału. Zdaniem Sądu, wykonanie prac remontowych wskazanych przez G. L. nawet w tej drugiej wersji (tańszej) znajduje uzasadnienie w racjach natury ekonomicznej oraz w usprawiedliwionych interesach obojga zainteresowanych w sprawie. Co istotne, wskazane przez biegłą prace nie będą wymagać dużych nakładów finansowych, bo koszt ich przeprowadzenia to kwota rzędu 7.464,15 złotych. Jest to przybliżony koszt wykonania wyżej wymienionych robót przy założeniu średnich cen robocizny, materiałów i sprzętu z grudnia 2016 roku. W tym miejscu Sąd pragnie również wskazać, że owe wydatki - według deklaracji wnioskodawczyni - miałby ponieść tylko ona.

Podniesiony przez G. L. argument o konieczności wykonania prac konserwacyjnych na dachu oraz czyszczenia przewodów kominowych również uzasadniał zmianę wcześniej ustalonego sposobu korzystania ze wspólnej nieruchomości zwłaszcza w kontekście tego, że uczestnik postępowania M. A. (2) nie wykonuje remontu części wspólnych nieruchomości, zabraniając jednocześnie podejmowania owych czynności przez wnioskodawczynię i jej rodzinę. W ocenie Sądu, prawu wyłącznego korzystania z części wspólnej ustanowionego na mocy orzeczenia quoad usum nie stoi na przeszkodzie konieczność udostępnienia przysługującej współwłaścicielowi części w celu wykonania przez innego współwłaściciela czynności mających na celu zachowanie wspólnego prawa. Dokonywanie przeglądu instalacji kominowej, czy naprawę dachu należało uznać właśnie za czynności mające na celu zachowanie wspólnego prawa, albowiem zaniedbania w tym zakresie w przyszłości mogą spowodować nieodwracalne skutki dla całej nieruchomości.

Mając powyższe na uwadze, zaistniała zatem i s t o t n a podstawa do tego, aby uznać co do zasady, że istniejący dotychczas sposób korzystania z części wspólnych zabudowanej nieruchomości stanowiącej działkę gruntu oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), obręb Z., położonej w J., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Jaworze prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), a ustalony postanowieniem Sądu Rejonowego w Jaworze z dnia 31 grudnia 1986 roku w sprawie o sygnaturze akt I Ns 185/96, należy zmienić. Żądanie G. L. składane w toku postępowania oraz analiza zeznań świadków bez wątpienia świadczą o wzajemnej niechęci rodziny A. i L.. Te wszystkie fakty - według Sądu - prowadziły do uznania, że mając na względzie zasady współżycia społecznego uwzględnienie wniosku jest całkowicie właściwe, a zmiana dotychczas ustalonego sposobu korzystania między innymi ze strychu doprowadzi do poprawy stosunków sąsiedzkich i wygody w zakresie korzystania przez nich z ich własnych nieruchomości oraz części wspólnych. Przyjmując takie rozwiązanie oraz mając na uwadze techniczną dopuszczalność wykonania dojścia na strych przez wspólny korytarz (na co wskazała biegła sądowa E. S. w swojej opinii), Sąd kierował się także względami finansowymi. Z jednej bowiem strony wersja wskazana przez biegłą nie wymaga skomplikowanych nakładów związanych z koniecznością przeprowadzenia robót adaptacyjnych i tym samym nie będzie generować dla zainteresowanych wysokich kosztów, a z drugiej strony - będzie odzwierciedleniem relacji “ właścicielskich” pomiędzy zainteresowanymi, jako że wnioskodawczyni oraz wymieniony uczestnik postępowania dysponują zbliżonymi udziałami, uzyskają więc łącznie równą powierzchnię z uwagi na przynależność do wyodrębnionych lokali mieszkalnych także strychu. Co także istotne, przy wskazanym wyżej wariancie, jak wstępnie ustaliła wnioskodawczyni, nie będzie wymagane uzyskanie jakichkolwiek zezwoleń administracyjnych. Sytuacja taka stworzy więc warunki do w miarę szybkiego uregulowania wzajemnych stosunków wnioskodawczyni i jej rodziny oraz uczestnika postępowania, co ze społecznego punktu widzenia jest ze wszech miar pożądane.

W tym stanie rzeczy należało więc przyjąć, że wnioskodawczyni G. L. wykazała, iż nastąpiła istotna zmiana okoliczności będących podstawą postanowienia Sądu Rejonowego w Jaworze z dnia 31 grudnia 1986 roku w sprawie o sygnaturze akt I Ns 185/86 oraz postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 26 marca 1987 roku w sprawie o sygnaturze akt I Cr 63/87. W efekcie Sąd uznał wniosek o zmianę sposobu korzystania z nieruchomości położonej przy ul. (...) w J. za usprawiedliwiony co do zasady.

Rozważając przedstawione okoliczności, Sąd postanowił jak w sentencji postanowienia wstępnego.