Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 300/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 27 maja 2021 r., sygn. akt III Ko 141/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

I) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. polegające na błędnym przyjęciu, że w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki do stwierdzenia powagi rzeczy osądzonej, choć w rzeczywistości z uwagi na istnienie przepisów szczególnych, o powadze rzeczy osądzonej nie może być mowy

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie był zasadny z powodów szerzej opisanych w punkcie 3.2.

Wniosek

uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Legnicy

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

patrz punkt 3.2.

3.2.

II) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 4 w zw. z art. 8 ust. 1 i zw. z art. 11 ust.1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego poprzez ich błędną wykładnię i w rezultacie ich niezastosowanie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie był zasadny.

Sąd I instancji w sposób prawidłowy ocenił, iż zachodzi negatywna przesłanka do wydania merytorycznego wyroku w sprawie o odszkodowanie i zadośćuczynienie zainicjowanej wnioskiem J. S. w postaci powagi rzeczy osądzonej i zasadnie umorzył postępowanie w tym zakresie.

Niezasadne są zarzuty skarżącego kwestionujące prawidłowość niezastosowania w niniejszej sprawie zarówno art. 8 ust. 4 zw. z art. 8 ust. 1. jak i art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej: ustawa lutowa).

Wnioskujący J. S. domagała się zasądzenia na jego rzecz dodatkowego odszkodowania i zadośćuczynienia - ponad kwotę 28.333.825 zł zasądzoną na podstawie art. 487 § 1 d. k.p.k. na mocy prawomocnego postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 25 maja 1992 r. wydanego w sprawie o sygn. akt III Ko 85/92.

Słusznie konkludował jednakże Sąd I instancji, iż w niniejszej sprawie żądanie wnioskującego nie mogło zostać uwzględnione.

I tak wskazać należy, iż odnośnie art. 11 ust. 1 ustawy lutowej słusznie Sąd I instancji wskazywał, iż jego literalna treść wskazuje jednoznacznie, iż znajduje on zastosowanie jedynie w sytuacji, w której prawomocnie nie zasądzono na rzecz wnioskodawcy odszkodowania i zadośćuczynienia, co w przypadku wnioskodawcy J. S. nie miało miejsca.

Prawidłowo także Sąd I instancji wskazywał, iż brak jest przesłanki "stwierdzenia nieważności orzeczenia" do uczynienia zadość wnioskowi J. S. na podstawie przepisu art. 8 ust. 1 ustawy lutowej.

Odnośnie przepisu art. 8 ust. 4 ustawy lutowej, jak podkreśla się w orzecznictwie, znajduje on zastosowanie w sytuacji, gdy uprzednio w wyniku rewizji nadzwyczajnej, kasacji lub wznowienia postępowania, prawomocnie zasądzono już odszkodowanie, a nastąpiło to przed wejściem w życie ustawy lutowej i w oparciu o przepisy kodeksu postępowania karnego lub w postępowaniu cywilnym na podstawie przepisów kodeksu cywilnego ( vide: postanowienie SN z dnia 10 kwietnia 2019 r., sygn. akt IV KK 14/18, Lex nr 2671045, postanowienie SN z dnia 26 lutego 2015 r., sygn. akt III KK 13/15, Lex nr 1646386, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 kwietnia 2021 r. , sygn. akt II AKa 6/21, (...) z 2020 r., nr 51-54, poz. 385). Skarżący powołując się w uzasadnieniu wniesionej apelacji na judykaty z 2008 i 2012 r. pominął wyżej przywołaną ewolucję poglądów doktryny i orzecznictwa w tym zakresie, którą co do zasady podziela także tut. Sąd.

Zaakceptować należy bowiem w pełni konkluzję przytoczoną przez Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku, będącą stanowiskiem orzekającego w innym składzie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r., sygn. akt II AKa 6/21, w której to Sąd uznał, iż możliwości dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia na podstawie ustawy lutowej pozbawione są osoby, które uzyskały kodeksowe odszkodowanie i zadośćuczynienie już po wejściu w życie ustawy lutowej.

Rację miał zatem Sąd I instancji wskazując, iż przepis art. 8 ust. 4 ustawy lutowej pozwala na zasądzenie dodatkowego odszkodowania przy przełamaniu zasady powagi rzeczy osądzonej. Konieczne jest jednakże łączne zaistnienie dwóch przesłanek:

1) gdy za dodatkowym odszkodowaniem przemawiają względy słuszności;

2) zasądzenie odszkodowania na podstawie przepisów kodeksu postępowania karnego jeszcze przed wejściem w życie ustawy lutowej.

Sytuacja zatem w której na rzecz J. S. w wyniku rewizji nadzwyczajnej prawomocnie zasądzono na podstawie art. 487 § 1 d. k.p.k. odszkodowanie i zadośćuczynienie postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 25 maja 1992 r. a zatem ponad rok po wejściu w życie ustawy lutowej (24 maja 1991 r.) wyklucza możliwość dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy lutowej.

Słusznie zatem Sąd I instancji ocenił, iż wobec istnienia w obrocie prawnym prawomocnego postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 25 maja 1992 r. wydanego w sprawie o sygn. akt III Ko 85/92, ponowny wniosek J. S. o odszkodowanie i zadośćuczynienie oparty na przepisach art. 8 ust. 4 zw. z art. 8 ust. 1 czy też art. 11 ust. 1 ustawy jest niedopuszczalny z uwagi na ujemną przesłankę procesową w postaci powagi rzeczy osądzonej z art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.) i zasadnie w tym postępowanie umorzył.

Wniosek

uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Legnicy

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek nie był zasadny z powodów opisanych w punkcie 3.2.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

całość zaskarżonego wyroku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

patrz punkt 3.2.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

rozstrzygnięcie znajdowało swoje oparcie w przepisie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w zw. z § 17 ust. 6 i § 4 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

III.

rozstrzygnięcie o kosztach postępowania znajdowało swoje oparcie w przepisie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

7.  PODPIS

Artur Kosmala Bogdan Tocicki Edyta Gajgał