Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Aka 51/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 15 listopada 2021r.

sygn. akt III Ko 90/21

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu.

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

brak nowych dowodów

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- naruszenie prawa procesowego – art. 9, art. 167 i art. 366 § 1 k.p.k., które miało wpływ na treść orzeczenia, poprzez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy oraz nieprzeprowadzenie wszystkich dowodów;

- naruszenie przepisów prawa procesowego – art. 7 in principio k.p.k. oraz art. 92 k.p.k. i art. 410 k.p.k., które to naruszenie miało wpływ na treść wydanego orzeczenia, poprzez nieprzeprowadzenie dowodów przy budowaniu podstawy dowodowej orzeczenia, przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów i dokonanie rozstrzygnięcia jedynie w oparciu o fragmentarycznie przeanalizowany materiał dowodowy oraz przyjęcie, że działalność skazanego P. K. nie była związana z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego i że wymieniony nie był z tego powodu represjonowany przez ówczesne władze państwowe.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd I instancji w sposób prawidłowy i dokładny przeprowadził postępowanie dowodowe, a następnie szczegółowo przeanalizował fakty istotne dla rozstrzygnięcia w zakresie żądanego przez wnioskodawczynię H. D. odszkodowania i zadośćuczynienia. Oceniając całokształt materiału dowodowego poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w oparciu, o które wydał w stosunku do wnioskodawczyni trafne rozstrzygnięcie. Powyższej oceny Sądu Apelacyjnego nie zmieniają zarzuty zawarte w apelacji pełnomocnika wnioskodawczyni.

Przede wszystkim zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. by był skuteczny musi wskazywać jakich to błędów dopuścił się sąd przy ocenie dowodów i których. Tymczasem treść apelacji nie wskazuje na takie błędy, zaś zaskarżone rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o prawidłowe ustalenia faktyczne. Ponadto Sąd swoje stanowisko w sposób należyty uzasadnił w pisemnych motywach wyroku, sporządzonych zgodnie z wymogami, o jakich mowa w przepisach proceduralnych. Zebrany materiał dowodowy został przez Sąd I instancji oceniony prawidłowo i wszechstronnie, a jego całokształt dawał wystarczające podstawy do tego, by odmówić wnioskodawczyni H. D. zarówno odszkodowania jak i zadośćuczynienia związanych z pobytem jej zmarłego ojca P. K. w areszcie w okresie od 17 czerwca 1961 r. do 29 kwietnia 1963r. Wnioski ocenne Sądu I instancji wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego (art. 410 k.p.k.), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.) i bezstronności (art. 4 k.p.k.), a tym samym nie wykraczają one poza granice ocen zakreślonych dyspozycją art. 7 k.p.k. i pozostają pod jego ochroną, zatem ocena ta nie nosi cech dowolności.

Nie ulega wątpliwości, że zebrany materiał dowodowy nie pozwolił na uznanie, iż przesłanki rzutując na możliwość zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia zostały spełnione Żaden z dowodów nie wskazuje, by zmarły P. K. prowadził jakąkolwiek działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Za taką na pewno nie można uznać wstąpienia w czasie II wojny światowej w szeregi pomocniczej policji niemieckiej, nawet jeśli ojciec wnioskodawczyni starał się pomagać polskiej ludności, jak twierdzi H. D. i świadkowie, na których się powołuje w apelacji skarżący. Działalność taka to walka z okupantem niemieckim bądź radzieckim, a w okresie powojennym czynny opór wobec komunistycznego aparatu władzy. Za co osoby ją prowadzące spotykały represje ze strony aparatu władzy, zarówno w związku z aktywnym działaniem, jak i za samą przynależność do niepodległych struktur. Tymczasem P. K. wstąpił do formacji okupanta niemieckiego, której działania zapisały się bardzo niekorzystnie w historii Polski i służba w której oceniana była niezwykle negatywnie. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika również cel, który przyświecał P. K., wstępującemu do pomocniczej policji niemieckiej. Nie była to działalność niepodległościowa, ale chęć ochrony siebie i rodziny.

P. K. został aresztowany w związku z zarzutem popełnienia czynu o charakterze kryminalnym i to noszącym wielki ładunek społecznej szkodliwości. Dotyczył zabójstwa ludności cywilnej w czasie II wojny światowej. Przeprowadzono postępowanie, w wyniku którego został on uniewinniony od postawionego mu zarzutu. Nie był to jednak proces sfingowany po to, by represjonować osobę działającą w celu zachowania niepodległego bytu państwa polskiego. P. K. nie był członkiem jakichkolwiek struktur konspiracyjnych. Wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne ponieważ pojawiły się zeznania świadków obciążających go o dokonanie zbrodni. W toczącym się procesie zweryfikowano te dowody, oceniono je na korzyść P. K., co doprowadziło do jego uniewinnienia. Sam ten fakt, nie pozwala jednak na wywodzenie, co czyni wnioskodawczyni, że ojciec działał na rzecz niepodległego bytu Polski. Podobnie jak nie można przyjąć, by P. K. był prześladowany i doznał represji ze strony władz państwowych, tylko dlatego, że jego postępowanie w czasie wojny zostało bardzo negatywnie oceniane przez osoby, które tę wojnę przeżyły i miały do niego negatywne nastawienie, a nawet że w związku z taką oceną P. K. i jego rodzina doznali cierpień psychicznych. Było to jednak negatywne nastawienie ludzi znających przeszłość ojca wnioskodawczyni, a nie represje aparatu władzy związane z działalnością P. K. na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego.

Odnosząc się natomiast do kolejnego z zarzutów apelacji, a dotyczącego naruszenia przepisów postępowania poprzez nieprzeprowadzenie dowodów jak należy mniemać z urzędu, ponieważ strony nie składały żadnych wniosków dowodowych, które zostałyby oddalone, to wskazać należy, iż wprawdzie sprawy o odszkodowanie i zadośćuczynienie toczą się przed Sądem w Wydziale Karnym, ale w tym zakresie obowiązuje procedura cywilna. Zatem to na wnioskodawczyni spoczywał obowiązek udowodnienia swoich twierdzeń i wbrew sugestiom skarżącego nie stanowiło to naruszenia przepisu art. 167 k.p.k., art. 2 § 2 k.p.k., art. 9 § 1 k.p.k. a tym bardziej art., 366 k.p.k.

Okoliczności, które miały były podstawą rozstrzygnięcia, zostały już ustalone na podstawie innych dowodów przeprowadzonych podczas postępowania rozpoznawczego, m.in. zeznań wnioskodawczyni i świadków przesłuchanych w sprawie IPN, akt IPN oraz dokumentów.

Za zupełnie bezpodstawny i nie znajdujący potwierdzenia w materiale dowodowym należało także uznać zarzuty naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 7 k.p.k. i 410 k.p.k. Zważywszy na to, że zasada obiektywizmu wyrażać się ma w badaniu i uwzględnianiu przy podejmowaniu decyzji procesowej dowodów przemawiających zarówno na korzyść, jak również na niekorzyść, należy stwierdzić, że do obowiązków sądu orzekającego w myśl regulacji zawartej w art. 4 k.p.k. dyrektywy, należy wnikliwa analiza materiału dowodowego w ramach swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 7 k.p.k., i następnie wydanie orzeczenia w oparciu o całokształt okoliczności ujawnionych w postępowaniu. Sąd I instancji w zaskarżonym wyroku dokładnie opisał i przeanalizował stan faktyczny, argumentując ocenę dowodów, co czyni powyższy zarzut bezpodstawnym.

Przede wszystkim nie sposób uznać, iż ocena dowodów, która ostatecznie spowodowała rozstrzygnięcie na niekorzyść wnioskodawczyni nastąpiła przy naruszeniu zasady obiektywizmu i z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów. Podkreślić bowiem należy, iż zasadę obiektywizmu traktować należy jako ogólną dyrektywę. Nieporozumieniem jest zatem stawianie wyrokowi Sądu I instancji zarzutu obrazy komentowanego przepisu opierając się na twierdzeniu, że Sąd ten odmówił przyjęcia stanowiska przemawiającego na korzyść H. D.. Sens omawianej dyrektywy sprowadza się do tego, że organ procesowy, po dokonaniu oceny dowodów w sposób zgodny z dyrektywami wynikającymi z art. 7 k.p.k. i ustaleniu faktów rozpoznawanej sprawy, wszystkie te fakty powinien następnie wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji procesowych. Nie można zatem traktować nakazu wynikającego z art. 4 k.p.k. w oderwaniu od zasady swobodnej oceny dowodów. Nadto podkreślić należy, iż wyrażona w art. 4 k.p.k. zasada obiektywizmu, nie jest naruszona, jeżeli Sąd ma w polu swego widzenia wszystkie dowody i fakty dotyczące danej sprawy, zarówno te, które są dla korzystne, jak i te, które przemawiają na niekorzyść, poddaje je ocenie i analizie zgodnej ze wskazaniami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego. Podkreślenia wymaga, iż Sąd I instancji prawidłowo dokonał analizy wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów, w tym tych korzystnych dla wnioskodawczyni i wydał prawidłowe rozstrzygnięcie.

Wniosek

Pełnomocnik wnioskodawczyni wniosła o:

1. uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, bądź

2. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a. zasądzenie na rzecz wnioskodawcy odszkodowania i zadośćuczynią w wysokości zgłoszonej we wniosku,

b. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancję według norm przepisanych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił okoliczności wpływające na niemożność zasądzenia na rzecz wnioskodawczyni H. D. odszkodowania i zadośćuczynienia wynikłego z pozbawienia wolności P. K. w okresie od 16.06.1961r. do 27.04.1963r. oddalając wniosek, z uwagi na brak przesłanek z art. 11 ust. 1 w zw. z art.. 8 ust. 1 ustawy z 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

3.2.

- naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 11 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy z 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, przez jego błędną wykładnię i niezastosowanie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Apelacyjny w całości podzielił wykładnię przepisów art. 11 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy z 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Nie ma potrzeby ponownego jej przytaczania skoro obszernie wyjaśnił ją Sąd I instancji w uzasadnieniu orzeczenia .Tym bardziej, że skarżący w istocie zarzucał błędne ustalenia faktyczne co do tego, że P. K. - ojciec wnioskodawczyni, wstępując w szeregi pomocniczej policji niemieckiej w czasie II wojny światowej, zdaniem wnioskodawczyni, prowadził działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Co jak ustalił Sąd Okręgowy nie miało miejsca. Skarżący nie proponował w apelacji żadnej innej wykładni przepisów, negując jedynie tę dokonaną przez Sąd Okręgowy.

Wniosek

Pełnomocnik wnioskodawczyni wniosła o:

1. uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, bądź

2. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a. zasądzenie na rzecz wnioskodawcy odszkodowania i zadośćuczynią w wysokości zgłoszonej we wniosku,

b. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancję według norm przepisanych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił okoliczności wpływające na niemożność zasądzenia na rzecz wnioskodawczyni H. D. odszkodowania i zadośćuczynienia wynikłego z pozbawienia wolności P. K. w okresie od 16.06.1961r. do 27.04.1963r. oddalając wniosek, z uwagi na brak przesłanek z art. 11 ust. 1 w zw. z art.. 8 ust. 1 ustawy z 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Brak było podstaw do podjęcia działań z urzędu.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 15 listopada 2021 roku, sygn.. akt III Ko 90/21, oddalający wniosek H. D. utrzymano w mocy. Kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd odwoławczy zaaprobował zarówno ustalenia faktyczne, jak i ocenę tego stanu dokonaną przez pryzmat zgromadzonych dowodów, co w konsekwencji skutkowało uznaniem, że zarzuty apelacji zmierzające do wykazania, że działalność P. K. nakierowana była na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, co powodowałoby konieczność uwzględnienia wniosku H. D. i zasądzenie odszkodowanie i zadośćuczynienia, nie zasługują na uwzględnienie. Wobec czego zaskarżone orzeczenie należało utrzymać w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

I

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawie art. 13 ustawy z 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego obciążono Skarb Państwa wydatkami związanymi z postępowaniem odwoławczym.

7.  PODPIS

SSA Agata Regulska SSA Edyta Gajgał SSO (del do SSA) Andrzej Szliwa

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawczyni H. D. radca prawny P. M.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie oddalające wniosek o zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia za tymczasowe aresztowanie P. K..

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana