Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Włodzimierz Czechowicz

Protokolant: Paulina Filipkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 sierpnia 2017 r. w Warszawie

sprawy E. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne

na skutek odwołania E. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 9 lutego 2017 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

Sygn. VII U 500/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 9 lutego 2017 znak: (...), stwierdził zadłużenie E. N. z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od października 2006 r. do grudnia 2006 r. w kwocie 503,96 zł oraz z tytułu odsetek za zwłokę w kwocie 568,00 zł ( decyzja z dnia 9 lutego 2017 r., znak: (...), k. 1 a.r.).

E. N. złożyła w dniu 23 marca 2017 r., odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę i odstąpienie od dochodzenia należnej kwoty wraz z odsetkami wskazując, że decyzja została wydana po upływie 10-letniego okresu przedawnienia się składek za miesiące październik, listopad i grudzień 2006 r. Uzasadniając swe stanowisko ubezpieczona wskazała, że w sierpniu 2016 r. otrzymała pismo z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zawiadamiające ją o wszczęciu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne. W treści pisma organ rentowy nie odniósł się jednak do decyzji Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 28 listopada 2012 r., uchylającej poprzednią decyzję ww. organu, stwierdzającą zadłużenie na kwotę w wysokości 16.000,00 zł. W związku z powyższym, w dniu 30 sierpnia 2016 r. ubezpieczona zwróciła się do organu rentowego z prośbą o ustosunkowanie się do właściwej decyzji Narodowego Funduszu Zdrowia, na skutek czego organ rentowy wydał decyzję z dnia 9 lutego 2017 r., znak: (...). W ocenie ubezpieczonej nie można jednak uznać, że czynność w postaci zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek przerywa bieg terminu przedawnienia. Nie jest to bowiem czynność zmierzająca do wyegzekwowania należności z tytułu składek. W tym momencie wysokość zadłużenia nie została jeszcze nawet zindywidualizowana poprzez określenie jej prawomocną decyzją. W związku z powyższym w sierpniu 2016 r. nie doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia składek za sporne okresy czasu. Ubezpieczona dodała, że samo wydanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzji określającej wymiar i wysokość zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek nie stanowi pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której mowa w art. 24 ust. 5b ustawy z dnia 13 października 1998 r. Za czynność zawieszającą należy bowiem uznać wyłącznie czynność, zmierzającą do wyegzekwowania należności w postaci wystawienia upomnienia bądź tytułu wykonawczego. Mając na uwadze powyższe okoliczności, odwołująca wniosła zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie jej prawa do umorzenia zadłużenia względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalonego zaskarżoną decyzją (odwołanie z dnia 23 marca 2017 r. k. 2-3, k. 5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 26 kwietnia 2017 r. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Powołując się na przepis art. 46 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 38 ze zm.) organ rentowy wskazał, że płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Do składek na Fundusz Pracy oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. Stosownie zaś do treści art. 24 ust. 4, 5b powołanej ustawy, należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne ulegają przedawnieniu na zasadach dotyczących składek na ubezpieczenia społeczne. Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. Organ rentowy podkreślił, że zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 17 sierpnia 2016 r. zostało odebrane przez odwołującą w dniu 24 sierpnia 2016 r., a więc od tego czasu bieg terminu przedawnienia jest zawieszony do dnia uprawomocnienia się zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie z dnia 26 kwietnia 2017 r. k. 11 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona E. N. w okresach od dnia 28 lutego 2005 r. do dnia 24 czerwca 2005 r., od dnia 1 września 2005 r. do dnia 23 czerwca 2006 r. oraz od dnia 1 września 2006 r. do dnia 29 grudnia 2006 r., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlegała obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Pismem z dnia 15 listopada 2010 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. zwrócił się do Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w W. z wnioskiem o rozstrzygnięcie w drodze decyzji o obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia przez ubezpieczoną pozarolniczej działalności gospodarczej. Organ rentowy wskazał w swoim wniosku, że wnioskodawczyni od dnia 1 stycznia 1999 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, ponieważ jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę (decyzja NFZ nr: (...) z dnia 28 listopada 2012 r. – dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

Decyzją nr (...) z dnia 16 lutego 2011 r. Dyrektor (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia orzekł o podleganiu przez E. N. w okresie od dnia 2 stycznia 2005 r. do dnia 13 stycznia 2010 r. obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Istotny dla sprawy okres prowadzenia działalności gospodarczej przez ubezpieczoną został ustalony na podstawie decyzji Prezydenta (...) W. z dnia 13 stycznia 2010 r. Ze wskazanego powyżej dokumentu wynikało, że ubezpieczona była wpisana do ewidencji działalności gospodarczej, jako przedsiębiorca pod numerem (...), pod nazwą: (...) w zakresie sprzedaży detalicznej w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych. Jako datę rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej wnioskodawczyni wskazała dzień 2 stycznia 2005 r. Powyższy wpis został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej decyzją z dnia 13 stycznia 2010 r. W jej uzasadnieniu organ ewidencyjny wskazał, że E. N. w dniu 30 grudnia 2009 r. zawiadomiła o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej od dnia 30 grudnia 2006 (decyzja NFZ nr: (...) z dnia 28 listopada 2012 r. – dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

W dniu 25 kwietnia 2012 r. do (...) Oddziału Wojewódzkiego NFZ wpłynęło pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wraz z załączonym zaświadczeniem Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 7 lipca 2011 r., z którego wynikało, że E. N. figurowała w ewidencji płatników Urzędu Skarbowego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej pod numerem wpisu (...) od dnia 28 lutego 2005 r. do dnia 29 grudnia 2006 r. W związku z powyższym, postanowieniem z dnia 21 maja 2012 r. Dyrektor (...) Oddziału Wojewódzkiego NFZ wznowił postępowanie zakończone decyzją ostateczną z dnia 16 lutego 2011 r., wskazując, że po wydaniu decyzji wyszły na jaw nowe dowody m.in. w postaci zaświadczenia z dnia 7 lipca 2011 r., istniejące w dniu wydania decyzji, a nieznane wcześniej organowi, który wydał decyzję i mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Na tej podstawie, (...) Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia wezwał ubezpieczoną do przedstawienia zaświadczenia lub innego dokumentu z właściwego Urzędu Skarbowego, potwierdzającego zawieszenie i ewentualne wznowienie prowadzenia działalności gospodarczej oraz do złożenia na piśmie wyjaśnień dotyczących faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej m.in. w okresie wakacyjnym. W odpowiedzi na ww. wezwanie E. N. w piśmie z dnia 27 czerwca 2012 wyjaśniła, że ze względu na organizację nauki szkolnej w okresie od dnia 28 lutego 2005 r. do dnia 29 grudnia 2006 r., tj. w okresie prowadzenia działalności miały miejsce przerwy w jej prowadzeniu. Ubezpieczona wskazała następujące przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej: od dnia 24 marca 2005 r. do dnia 29 marca 2005 r., od dnia 10 maja 2005 r. do dnia 12 maja 2005 r., od dnia 25 czerwca 2005 r. do dnia 31 sierpnia 2005 r., od dnia 23 grudnia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2005 r., od dnia 16 stycznia 2006 r. do dnia 29 stycznia 2006 r., od dnia 13 kwietnia 2006 r. do dnia 18 kwietnia 2006 r., od dnia 9 maja 2006 r. do dnia 11 maja 2006 r., od dnia 24 czerwca 2006 r. do dnia 31 sierpnia 2006 r. i od dnia 23 rudnia 2006 r. do dnia 29 grudnia 2006 r. Do swojego pisma wnioskodawczyni załączyła zaświadczenie z dnia 23 września 2011 r. o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości, z którego wynika, że ubezpieczona nie posiada zaległości w opłaceniu podatków oraz zaświadczenie nr (...) z dnia 7 lipca 2011 r. Naczelnika Urzędu Skarbowego W.. Z przedstawionych dokumentów nie wynikało, że ubezpieczona zgłaszała zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej (decyzja NFZ nr: (...) z dnia 28 listopada 2012 r. – dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

Mając powyższe na uwadze, Dyrektor (...) Oddziału Wojewódzkiego NFZ, rozpoznając sprawę, uwzględnił zaświadczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego W. nr: (...) z dnia 7 lipca 2012 r. informujące, że E. N. figurowała w ewidencji podatników ww. Urzędu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od dnia 28 lutego 2005 r. do dnia 29 grudnia 2006 r. W konsekwencji Dyrektor (...) Oddziału Wojewódzkiego NFZ stwierdził, że ubezpieczona wykazała, iż pomimo figurowania w ewidencji działalności gospodarczej w okresie od dnia 2 stycznia 2005 r. do dnia 13 stycznia 2010 r. działalność gospodarczą faktycznie prowadziła od dnia 28 lutego 2005 r. do dnia 24 czerwca 2005 r., od dnia 1 września 2005 r. do dnia 23 czerwca 2006 r. oraz od dnia 1 września 2006 r. do dnia 29 grudnia 2006 r. W świetle powyższego, decyzją nr: (...) z dnia 28 listopada 2012 r. Dyrektor (...) Oddziału Wojewódzkiego NFZ uchylił decyzję ostateczną z dnia 16 lutego 2011 r., nr: (...) w sprawie podlegania przez E. N. w okresie od dnia 2 stycznia 2005 r. do dnia 13 stycznia 2010 r. obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz ustalił, że ubezpieczona podlegała w okresach od dnia 28 lutego 2005 r. do dnia 24 czerwca 2005 r., od dnia 1 września 2005 r. do dnia 23 czerwca 2006 r. oraz od dnia 1 września 2006 r. do dnia 29 grudnia 2006 r. obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą (decyzja NFZ nr: (...) z dnia 28 listopada 2012 r. – dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

W wyniku decyzji zmieniającej Narodowego Funduszu Zdrowia zostały sporządzone z urzędu dokumenty rozliczeniowe ZUS DRA za okres od stycznia 2007 r. do stycznia 2010 r. oraz dokumenty wyrejestrowujące ZUS ZWUA od dnia 29 grudnia 2006 r. Jednocześnie zawiadomieniem z dnia 17 sierpnia 2016 r. ubezpieczona została poinformowana przez organ rentowy o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie art. 61 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postepowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257). Zawiadomienie to zostało ubezpieczonej doręczone w dniu 24 sierpnia 2016 r. W wyniku rozliczenia konta ubezpieczonej ujawniono zadłużenie w kwocie głównej 503,96 zł z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego za miesiące od października do grudnia 2006 r. Organ rentowy w piśmie z dnia 7 października 2016 r. wskazał, że powyższa płatność powinna być uregulowana wraz z odsetkami naliczonymi do dnia zapłaty włącznie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował także ubezpieczoną o możliwości rozłożenia powyższej zaległości na raty, wskazując, że w tym przypadku następuje wstrzymanie naliczania odsetek za zwłokę od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie ulgi w spłacie należności (pismo z dnia 7 października 2016 r. – dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego, zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 17 sierpnia 2016 rokur. k. 7 a.s.).

W piśmie z dnia 28 listopada 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. poinformował ubezpieczoną o tym, że w dniu 7 października 2016 r. zostało do niej wysłane zawiadomienie o zakończeniu postępowania dowodowego. W piśmie tym przez nieuwagę błędnie została wskazana data 14 września 2016 r. Zawiadomienie to zostało wysłane listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru w dniu 7 października 2016 roku, a odebrane przez pełnoletniego domownika córkę ubezpieczonej w dniu 15 października 2016 r., po kolejnym awizo przesyłki przez Urząd Pocztowy. W treści pisma organ rentowy wskazał także, że możliwość wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów w wyznaczonym 7-dniowym terminie przysługuje od otrzymanego w dniu 15 października 2016 r. zawiadomienia o zakończeniu postępowania dowodowego. Pismo otrzymane listem zwykłym nie skutkuje brakiem możliwości wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów przed wydaniem decyzji o zadłużeniu (pismo z dnia 28 listopada 2016 r. – dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

W odpowiedzi na powyższe pismo ubezpieczona wskazała, iż z uwagi na fakt, że najpierw otrzymała pismo z dnia 7 października 2016 r., a później pismo z dnia 14 września 2016 r. nie miała możliwości wypowiedzenia się w kwestii określenia wysokości należności. Ponadto ubezpieczona powołała się na fakt przedawnienia składek za miesiące październik i listopad 2006 r., jednocześnie zwracając się do organu rentowego z prośbą o możliwość wypowiedzenia się w kwestii składki za miesiąc grudzień 2006 r. W piśmie z dnia 25 stycznia 2017 r., organ rentowy stwierdził, iż odnosząc się do kwestii przedawnienia składek za miesiące październik i listopad 2006 r. bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. W ocenie organu rentowego, bieg terminu przedawnienia w rozpoznawanej sprawie został zawieszony z dniem 24 sierpnia 2016 r., tj. z dniem doręczenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania, a zadłużenie wskazane w pismach z dnia 7 października 2016 r. i z dnia 28 listopada 2016 r. jest aktualne i kształtuje się następująco: ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 503,96 zł, tj. za miesiąc październik 2006 r. – 162,06 zł, za miesiąc listopad 2006 r. – 169,47 zł oraz za miesiąc grudzień 2006 r. – 172,43 zł wraz z odsetkami za zwłokę liczonymi do dnia wpłaty włącznie (pismo z dnia 19 grudnia 2016 r., pismo z dnia 25 stycznia 2017 r. – dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

W konsekwencji, decyzją z dnia 9 lutego 2017 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. stwierdził zadłużenie E. N. z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od października 2006 r. do grudnia 2006 r. w kwocie 503,96 zł oraz z tytułu odsetek za zwłokę w kwocie 568,00 zł ( decyzja z dnia 9 lutego 2017 r., znak: (...), k. 1 a.r.).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, ubezpieczona E. N. wniosła odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 23 marca 2017 r. k. 2-3, k. 5 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych odwołującej. Zdaniem Sądu powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie E. N. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 9 lutego 2017 r., znak: (...) jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że osoby prowadzące działalność pozarolniczą, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, podlegają zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 1c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.) obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powyższych osób, powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych - art. 69 ust. 1 ww. ustawy. Osoby takie podlegały obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego także na mocy wcześniejszych ustaw z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, na podstawie art. 8 pkt. 1 lit. c oraz na podstawie art. 9 ust. 1 lit. c ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. Powyższemu ubezpieczeniu podlegają także osoby pobierające emeryturę lub rentę na podstawie art. 66 ust. 1 pkt. 16 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jak również podlegały na podstawie art. 8 pkt. 10 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym i na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 15 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. Obowiązek podlegania powyższym ubezpieczeniom, w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność, obejmuje okres od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej - art. 13 pkt. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Na podstawie art. 46 ust. 1 w związku z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Z wykładni powyższych przepisów wynika jednoznacznie, że od dnia 1 stycznia 1999 r. w stosunku do ubezpieczonej powstał obowiązek opłacania składek z tytułu podlegania obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

W realiach rozpoznawanej sprawy, źródłem zobowiązania z tytułu składek wnioskodawczyni jest decyzja nr: (...) z dnia 28 listopada 2012 r. wydana przez Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego NFZ, którą zostało ustalone zgodnie z art. 109 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, iż w danym okresie podlegała ona obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej. Ta decyzja była decyzją merytoryczną i stwierdzała istnienie tego obowiązku. Od tej decyzji wnioskodawczyni się nie odwołała, w związku z czym tytuł do ubezpieczenia został przesądzony, a jest nim prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w oparciu o obowiązujące od dnia 1 stycznia 1999 r. przepisy w tym zakresie. Organ rentowy w tej sytuacji nie mógł zrobić niczego innego jak wyliczyć należności z tytułu składek wraz z odsetkami, wskazując za jaki okres są one należne. Odnośnie zaś zastosowanych przez organ rentowy terminów przedawnienia roszczeń, wskazać należy, że od dnia 1 stycznia 2012 r. zmieniony został art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 38 ze zm.), w ten sposób, że skrócony został okres przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne, który aktualnie wynosi 5 lat, a nie jak dotychczas 10 lat (art. 11 pkt. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców - Dz. U. Nr 232, poz. 1378). Zgodnie z art. 74 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.), do ubezpieczenia zdrowotnego osób objętych ubezpieczeniami społecznymi stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zasad, trybu i terminu zgłaszania do ubezpieczeń społecznych oraz wyrejestrowywania z tych ubezpieczeń.

Bieg przedawnienia spornych składek za miesiące październik, listopad i grudzień 2006 r. rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., należy zatem najpierw uwzględnić przepis art. 27 powyższej ustawy, regulujący zagadnienia intertemporalne. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu, do przedawnienia należności z tytułu składek, o których mowa w art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu, jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy zauważyć należy, że okres pięcioletni przedawnienia, który rozpoczyna bieg od dnia 1 stycznia 2012 r, kończy się z dniem 2 stycznia 2017 r. Natomiast dziesięcioletni okres przedawnienia, który rozpoczął się dla składki za październik 2006 r. od dnia 12 listopada 2006 r., dla składki za listopad 2006 r. od dnia 12 grudnia 2006 r., a dla składki za grudzień 2006 r. od dnia 12 stycznia 2007 roku kończyłby się odpowiednio 12 listopada 2016 r., 12 grudnia 2016 r. i 12 stycznia 2017 r. (k. 9 a.s.). Stosowanie zatem dziesięcioletniego terminu przedawnienia jest w sprawie korzystniejsze dla składek za październik i listopad 2006 r., natomiast pięcioletniego terminu przedawnienia jest korzystniejsze w przypadku składki za grudzień 2006 r. Niemniej jednak w tej sytuacji okres przedawnienia upłynąłby przed wydaniem zaskarżonej decyzji z dnia 9 lutego 2017 r. W tym zaś przypadku decyzja ZUS określająca wysokość zaległości wydana we wskazanej powyżej dacie istotnie dotyczyłaby należności już przedawnionych. Organ rentowy podnosił jednak, że w niniejszej sprawie doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia na podstawie art. 24 ust. 5 b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z wystosowaniem do ubezpieczonej zawiadomienia o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie art. 61 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postepowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257), które to zawiadomienie zostało odebrane przez ubezpieczoną w dniu 24 sierpnia 2016 r. i od tego dnia bieg terminu przedawnienia jest zawieszony do dnia uprawomocnienia się zaskarżonej decyzji.

Oceniając powyższą argumentację wskazać należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 24 ust. 5f ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w przypadku wydania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia, bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna. Jeżeli, zgodnie z cytowanym przepisem, za datę wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie uznać datę wszczęcia postępowania kontrolnego (17 sierpnia 2016 r.), to zarzut przedawnienia należności ze strony odwołującej, będącej płatnikiem składek jest chybiony, albowiem zaskarżona decyzja nie jest decyzją prawomocną. W wyroku z dnia 6 kwietnia 2011 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że do nieprzedawnionych do dnia 31 grudnia 2002 r. należności z tytułu składek stosuje się nie tylko nowy, wydłużony termin przedawnienia ale również wszystkie nowe przepisy dotyczące okoliczności mających wpływ na bieg tego terminu, to jest jego przerwanie, zawieszenie oraz zabezpieczenie, o ile wymienione w nowych przepisach podstawy przerwania lub zawieszenia biegu przedawnienia powstały po tej dacie. W innym wyroku z dnia 12 lipca 2007 r. (I UK 37/07) Sąd Najwyższy stwierdził, że prawo zmiany terminów przedawnienia jest domeną ustawodawcy i skoro ma w ten sposób wpływ na stosunki cywilnoprawne, to obejmuje ono również stosunki publicznoprawne (należności składkowe). Inaczej mówiąc, dłużnik musi się poddać terminom przedawnienia wydłużonym przez ustawodawcę w czasie trwania stosunku prawnego. Podkreślenia wymaga również, że przepis art. 24 ust. 5f ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został dodany przez art. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r., zmieniającej ustawę z dnia 20 lipca 2011 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 138, poz. 808). Według art. 5 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej, art. 24 ust. 5f ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stosuje się do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne nieopłaconych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, jeżeli nie upłynął jeszcze termin ich dochodzenia, w takich przypadkach okoliczności uzasadniające zawieszenie biegu terminu przedawnienia, określone w art. 24 ust. 5f w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, uwzględnia się również wtedy, gdy okoliczności te wystąpiły przed dniem jej wejścia w życie. Przy czym wyjaśnienia wymaga, że ustawodawca dla skorzystania z instytucji zawieszenia biegu przedawnienia uregulowanej w ww. regulacji nie wymaga wszczęcia i prowadzenia wobec dłużnika postępowania egzekucyjnego, a ogranicza ten wymóg jedynie do podjęcia czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności. Czynność ta nie musi jednak, co sugeruje ubezpieczona, w sposób bezpośredni zmierzać do wyegzekwowania należności, gdyż jedynymi wymogami jakie stawia ustawodawca jest aby czynność ta zmierzała, tj. była podjęta w celu umożliwienia przyszłej egzekucji oraz aby podjęta została za wiedzą dłużnika. W świetle powyższego czynnością zmierzającą do ściągnięcia należności jest niewątpliwie wystawienie tytułu wykonawczego przez właściwy organ, ale za czynności zmierzające do ściągnięcia należności mogą być uznane również inne czynności, tj. orzeczenia, czy też pisma kierowane do strony, z których treści, czy uzasadnienia wynika bezpośrednio, że w przyszłości będą one zmierzać do ściągnięcia spornych należności. Oceniając w tych kategoriach czynność wystosowania przez organ rentowy zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, a następnie wydania zaskarżonej decyzji, Sąd Okręgowy stwierdził, że spełnia ono wymóg zmierzania do wyegzekwowania należności. Istota powyższego zawiadomienia sprowadza się bowiem do ujawnienia przez wierzyciela spornych należności z zaznaczeniem, że w przypadku opóźnienia terminu ich zapłaty naliczane będą odsetki za zwłokę. W tym zakresie wskazane powyżej zawiadomienie zawiera element upomnienia, który sprowadza się do ujawnienia przez wierzyciela przyszłego zamiaru egzekucji należności określonych w treści wydanej przez organ rentowy decyzji z dnia 9 lutego 2017 r.

W niniejszej sprawie niewątpliwie nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia składek za październik, listopad i grudzień 2006 r., wobec wszczęcia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych postępowania z dniem 24 sierpnia 2016 r., to jest z dniem doręczenia ubezpieczonej pisma ZUS z dnia 17 sierpnia 2016 r. o wszczęciu postępowania w sprawie zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne. Postępowanie to zakończone zostało przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych wydaniem zaskarżonej decyzji. W przypadku ubezpieczonej przedawnienie spornych należności z tytułu składek nie mogło zatem nastąpić, albowiem już w sierpniu 2016 r. organ rentowy wszczął postępowanie w przedmiocie ustalenia wysokości ewentualnych należności, wydając w rezultacie w lutym tego roku zaskarżoną decyzję ustalającą wysokość tej należności, a więc decyzję zmierzającą do wyegzekwowania zaległych kwot. Z kolei jak już zostało wskazane, zgodnie z treścią art. 24 ust. 5b ustawy bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. Sąd ubezpieczeń społecznych może stwierdzić przedawnienie składek tylko wtedy, gdy nastąpiło ono przed wydaniem decyzji wszczynającej postępowanie o ustalenie podstawy wymiaru wpłat do ZUS lub obowiązku ich uiszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013 r. I UK 613/12). Niewątpliwie zatem, w świetle treści art. 24 ust. 4, 5b i 5 f oraz przytoczonego orzecznictwa Sądu Najwyższego chybioną jest argumentacja strony odwołującej dotycząca rzekomego przedawnienia spornych należności.

Odnosząc się natomiast do podnoszonych przez stronę odwołującą naruszeń kodeksu postępowania administracyjnego, jakich miał się dopuścić organ rentowy w toku prowadzonego postępowania, w związku z błędnym doręczaniem odwołującej wystosowanych do niej pism, wskazać należy na utrwalone w tym zakresie stanowisko zgodnie z którym postępowanie sądowe, w tym w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych, w tym decyzji wydawanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia, spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. W postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, a nie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w związku z czym nie ma możliwości badania w świetle przepisów tego kodeksu prawidłowości wydawanych przez te organy decyzji. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego, jako przedmiotu odwołania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 16 kwietnia 2013 r. III AUa 1599/12 uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1980 r. w sprawie III CZP 43/80, z dnia 27 listopada 1984 r. w sprawie III CZP 70/84 i z dnia 21 września 1984 r. w sprawie III CZP 53/84).

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy nie mając podstaw do uwzględnienia odwołania od decyzji z dnia 9 lutego 2017 r., znak: (...), na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.