Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Łaciak

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2016 r. w Warszawie

sprawy R. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

na skutek odwołania R. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

z dnia 3 listopada 2015 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

R. G. w dniu 21 grudnia 2015 r. złożyła do Sądu Okręgowego
Warszawa-Praga w Warszawie, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. odwołanie od ww. decyzji organu rentowego z dnia 3 listopada
2015 r., znak: (...). Ubezpieczona podniosła, że ww. decyzja narusza art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez uznanie, że pobrane przez nią świadczenie było nienależne, podczas
gdy nigdy nie została ona pouczona przez organ rentowy o braku prawa oraz
o konsekwencjach pobrania świadczeń nienależnych. W związku z powyższym odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez ustalenie, iż świadczenie, które pobrała w spornym okresie, nie jest nienależne ( k. 2-4 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. w dniu 20 stycznia 2016 r. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy powołując się na art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podniósł, że w niniejszej sprawie ubezpieczona została poinformowana o braku prawa do pobierania świadczenia w przypadku osiągania przychodów. Zdaniem organu rentowego powyższe wynika z informacji zawartej we wniosku o rentę oraz z pouczenia zawartego w decyzji o przyznaniu renty z dnia 5 lipca 2010. Ponadto organ rentowy wskazał, że ubezpieczonej były już wydawane decyzje
o rozliczeniu renty z tytułu niezdolności do prac w związku z osiągniętym przychodem
( k. 5 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca w dniu 9 czerwca 2010 r. złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności
do pracy ( k. 1 a. r.).

W dniu 5 lipca 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), na mocy której przyznano R. G. rentę
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 27 maja 2010 r. do dnia 31 maja 2011 r.
( k. 51-52 a. r.).

W kolejnych decyzjach organ rentowy ponownie ustalił ubezpieczonej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalsze okresy. Odwołująca miała ustalone prawo do renty
z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2014 r. do dnia 31 maja 2016 r.
( k. 95, 115 i 185 a. r.).

Odwołująca uzyskała następujący przychód za 2014 r.: 4747,30 złotych w styczniu, 4313,12 złotych w lutym, 4775,24 złotych w marcu, 4621,20 złotych w kwietniu,
4775,24 złotych w maju, 2959,68 złotych w czerwcu, 2247,60 złotych w lipcu,
2247,60 złotych w sierpniu, 2247,60 złotych we wrześniu, 9365,00 złotych w październiku, 9365,00 złotych w listopadzie oraz 9365,00 złotych w grudniu ( okoliczność bezsporna).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał zaskarżoną decyzję z dnia 3 listopada 2015 r., znak: (...) o miesięcznym rozliczeniu renty i o zwrocie świadczeń po wpłacie na FUS. Organ rentowy wskazał, że łączny przychód osiągnięty przez odwołującą uzasadniał zmniejszenie albo zawieszenie świadczenia łącznie o 4256,39 złotych. Po dokonaniu rozliczenia za 2014 r., organ rentowy ustalił, że ubezpieczona pobrała nienależnie świadczenie w kwocie 4256,39 złotych. W rozdzieleniu na poszczególne miesiące, wysokość otrzymywanej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przez odwołująca podlegała zmniejszeniu za 2014 r. odpowiednio: w styczniu o 411,87 złotych,
w lutym 411,87 złotych, w marcu 418,46 złotych, w kwietniu 418,46 złotych, w maju
418,46 złotych, w czerwcu 232,88 złotych, w październiku 648,13 złotych, w listopadzie 648,13 złotych i w grudniu 648,13 złotych ( k. 261 a. r.).

Organ rentowy w sposób należyty pouczył ubezpieczoną o braku prawa do pobierania świadczenia w przypadku osiągania przez nią dochodów. Wniosek ten Sąd wywiódł
z informacji zawartej we wniosku o rentę oraz z pouczenia zawartego w decyzji o przyznaniu renty z dnia 5 lipca 2010 r. ( k. 4 a. r. pkt 11 i 12 i k. 51 pkt VI-VIII a. r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych. Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające
z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.
W związku z tym Sąd uznał materiał dowodowy za wystarczający do rozstrzygnięcia
w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie R. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. z dnia 3 listopada 2015 r., znak: (...) jest nie zasadne i z tego względu zasługuje na oddalenie.

Zgodnie z art. 138 ust. 1 ustawyz dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j. t.) zwanej dalej ,,ustawą’’, osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Zgodnie
z ust. 2 tego przepisu za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:

⚫

świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

⚫

świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Stosownie zaś do treści art. 104 ust. 1 ustawy, prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust.
2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6 ustawy.

W myśl art. 104 ust. 2 i 6 ustawy, za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności, z uwzględnieniem ust. 3.
Za przychód, o którym mowa w ust. 1, uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności
do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

W świetle art. 104 ust. 4 ustawy, przepisy 1, 1a i 2 stosuje się również do osób wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury
i renty lub wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.

W niniejszej sprawie zastosowanie znajdują również przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty ( Dz. U. z 1992 r. Nr 58, poz. 290 ze zm.) zwanego dalej ,,rozporządzeniem’’. Zgodnie z § 7 ust. 1 tego rozporządzenia organ rentowy ustala łączną kwotę dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę w okresie ubiegłego roku kalendarzowego i porównuje go z sumą kwot obliczonych od kwoty bazowej dla kolejnych miesięcy tego roku kalendarzowego:

1)  wskaźnikiem 60%, zwaną dalej "niższą kwotą graniczną dochodu",

2)  wskaźnikiem 120%, zwaną dalej "wyższą kwotą graniczną dochodu".

Stosownie zaś do treści § 8 ust. 2 rozporządzenia, jeżeli łączna kwota dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę w okresie ubiegłego roku kalendarzowego przekroczyła niższą kwotę graniczną, organ rentowy ustala:

1.  że dochód osiągnięty przez emeryta lub rencistę uzasadniał:

a) zmniejszenie świadczeń wypłaconych za okres ubiegłego roku kalendarzowego, jeżeli dochód nie przekroczył wyższej kwoty granicznej dochodu,

b) zawieszenie świadczeń wypłaconych za okres ubiegłego roku kalendarzowego, jeżeli dochód przekroczył wyższą kwotę graniczną dochodu,

2.  kwotę różnicy między należną a wypłaconą kwotą świadczeń, która podlega zwrotowi.

Zgodnie z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia
19 listopada 2014 r. w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2014 r. stosowanych przy zawieszeniu albo zmniejszaniu emerytur i rent ( M. P. z 2014 r., poz. 1128) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 2 ustawy ogłasza się, że kwoty graniczne przychodu dla 2014 r. wynoszą odpowiednio:

1)31 822,80 zł - co stanowi sumę kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

-2556,20 zł - od 1 stycznia 2014 r. do 28 lutego 2014 r.,

-2676,40 zł - od 1 marca 2014 r. do 31 maja 2014 r.,

-2726,80 zł - od 1 czerwca 2014 r. do 31 sierpnia 2014 r.,

-2618,00 zł - od 1 września 2014 r. do 30 listopada 2014 r.,

-2646,80 zł - od 1 grudnia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r.;

2)59 099,00 zł - co stanowi sumę kwot przychodu odpowiadających 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

-4747,30 zł - od 1 stycznia 2014 r. do 28 lutego 2014 r.,

-4970,40 zł - od 1 marca 2014 r. do 31 maja 2014 r.,

-5063,90 zł - od 1 czerwca 2014 r. do 31 sierpnia 2014 r.,

-4862,00 zł - od 1 września 2014 r. do 30 listopada 2014 r.,

-4915,50 zł - od 1 grudnia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r.

W niniejszej sprawie osią sporu było ustalenie, czy ubezpieczona została pouczona
o treści art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy i co za tym idzie, czy była zobowiązana do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w kwocie 4256,30 zł za okres od dnia 1 stycznia 2014 r.
do dnia 31 grudnia 2014 r.

Z powołanych przez Sąd przepisów jasno wynika, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Za nienależnie pobrane świadczenia w tym rozumieniu uważa się: świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania; świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia. Po analizie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że ubezpieczona aż dwukrotnie została pouczona o treści ww. przepisie w dokumentach takich jak, informacja zawarta we wniosku o rentę oraz
w pouczeniu zawartym w decyzji o przyznaniu renty z dnia 5 lipca 2010 r. Fakt pouczenia ubezpieczonej przez organ rentowy pozostaje dla Sądu oczywisty i jednoznaczny.

Mając na uwadze powyższe, nie ulega wątpliwości, że odwołująca z pewnością zdawała sobie sprawę, iż w razie spełnienia się przesłanek z ww. przepisu, tj. osiągnięcia przychodu określonego w Komunikacie Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia
19 listopada 2014 r. w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2014 r. stosowanych przy zawieszeniu albo zmniejszaniu emerytur i rent, będzie zobowiązana do zwrotu nienależnie pobranych przez nią świadczeń.

Sąd doszedł do przekonania, że wobec znajdujących się pouczeń w aktach rentowych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych prawidłowo zastosował obowiązujące przepisy prawne.
W niniejszej sprawie odwołująca nie podnosiła kwestii związanych z nieprawidłowym naliczeniem przez organ rentowy jej rocznego przychodu osiągniętego w 2014 r. oraz ogólnej kwoty będącej świadczeniem nienależnie pobranym, zatem Sąd potraktował te okoliczności za bezsporne. W związku z tym Są zważył, że R. G. pobrała nienależnie w 2014 r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w kwocie 4256,30 złotych i jest zobowiązana do jej zwrotu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz powołanych powyżej przepisów orzekł, jak w sentencji.