Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2014 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie Wydział II Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : SSO Katarzyna Jakubowska – Pogorzelska

Protokolant: Joanna Chrzanowska

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2014 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. G.

przeciwko I. C.

o zobowiązanie

1.  oddala powództwo

2.  zasądza od powoda W. G. na rzecz pozwanej I. C. kwotę 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu

3.  przyznaje adw. A. G. (1) ze Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie kwotę 3 600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) podwyższoną o należny podatek VAT tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną z urzędu

4.  nieuiszczone koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa

UZASADNIENIE

Powód W. G. wniósł o zobowiązanie pozwanej I. C. do przeniesienia na rzecz powoda udziału ½ części we współwłasności nieruchomości położonej przy ul. (...) w W., stanowiącej działkę numer (...), z obrębu 04 – 05, o powierzchni 605 m ² /pozew, k. 3-7 akt; protokół rozprawy, k. 162 akt/.

Pozwana I. C. wniosła o oddalenie powództwa /odpowiedź na pozew, k. 63-65 akt; protokół rozprawy, k. 162 akt/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 6 listopada 2007 r. małżonkowie R. G. oraz W. G. jako darczyńcy zawarli z córką J. N. (1) (obecnie S.) – jako obdarowaną umowę darowizny w formie aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza E. B., prowadzącą Kancelarię Notarialną w W. za numerem Repertorium A 4555/2007, na mocy której R. G. i W. G. darowali J. N. (1) zabudowaną nieruchomość, stanowiącą działkę numer (...), położoną przy ul. (...) w W., dzielnicy W., o powierzchni 605 m ², dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. XV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...)/

dowód: umowa darowizny, k. 10-12 v. akt; wydruk z elektronicznej księgi wieczystej, k. 20-28 akt

Oświadczeniem z dnia 12 czerwca 2013 r. powód odwołał darowiznę uczynioną na rzecz córki, powołując się na jej rażącą niewdzięczność. W dniu 14 czerwca 2013 r. J. N. (1) darowała przedmiotową nieruchomość swojej córce I. N. (pozwanej). W związku z powyższym powód w piśmie z dnia 22 lipca 2013 r. wezwał pozwaną do przeniesienia udziału wynoszącego ½ części w nieruchomości przy ul. (...) w W. w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego pisma.

dowód: odpis skrócony aktu urodzenia, k. 8 akt; oświadczenie o odwołaniu darowizny z dn. 12 czerwca 2013 r., k. 14 akt; przedsądowe wezwanie do przeniesienia własności nieruchomości, k. 13 akt; potwierdzenie nadania, k. 16 akt; protokół niestawiennictwa (Repertorium A Nr 656/2013), k. 17 akt; pisma pozwanej z dn. 02 lipca 2013 r., k. 10, 11 akt; wydruk z elektronicznej księgi wieczystej, k. 20-28 akt; oświadczenie z dn. 22 lipca 2013 r., k. 29; potwierdzenia nadania, k. 30 akt; umowa darowizny oraz umowa ustanowienia służebności osobistej, k. 103-104 akt; informacyjne przesłuchanie pozwanej, k. 106 akt; zeznania świadka J. S., protokół rozprawy - k. 121 akt

Strony mieszkają razem w domu przy ul. (...) w W.. W domu tym oprócz stron zamieszkują również: mąż pozwanej – M. C., jej syn, córka powoda J. N. (1) (obecnie S.), z mężem S. S. (3) oraz wnuk powoda M. N.. Powód zajmuje pokój z kuchnią na parterze, ma zapewniony swobodny dostęp do łazienki i na podwórko. Nie partycypuje w kosztach utrzymania domu. Z emerytury opłaca jedynie swoje wyżywienie. Zarówno przed zawarciem umowy darowizny jak i bezpośrednio po jej zawarciu relacje powoda z domownikami były prawidłowe. Wspólnie obchodzili święta i uczestniczyli razem w imprezach okolicznościowych. Przed śmiercią R. G. J. N. (1) opiekowała się matką. Po śmierci matki (w maju 2010 r.) J. N. (1) gotowała obiady ojcu, sprzątała, prała jego rzeczy. Od kwietnia 2013 r. relacje te uległy jednak zmianie. Powód zaczął się izolować, zamykał drzwi do swojego pokoju, stał się złośliwy i agresywny w stosunku do reszty domowników, wywoływał awantury, bezpodstawnie oskarżał rodzinę o stosowanie wobec niego przemocy fizycznej. Złośliwy i awanturniczy charakter powoda utrudniał codzienne życie mieszkańcom domu przy ul. (...). Powód bez powodu zakręcał piec gazowy, który znajdował się w jego pokoju, zamykając jednocześnie domownikom dostęp do ciepłej wody i uniemożliwiając kąpiel. Włączał radio na cały regulator o godz. 5:00 rano, wkładał wiadro z moczem do zlewu, wylewał fekalia do ogrodu. Powód zaczął też posądzać córkę o trucie. Awantury i nieporozumienia między powodem a pozostałymi mieszkańcami domu kończyły się kilkakrotnie interwencją Policji.

dowód: informacyjne przesłuchanie pozwanej, k. 106 akt; zeznania świadka J. S., k. 121-123 akt; zeznania świadka S. S. (3), k. 123-125 akt; zeznania świadka J. J., k. 148 akt; zeznania świadka R. C., k. 149 akt; zeznania świadka H. M., k. 150-151 akt; zeznania świadka M. N., k. 151-153 akt; zeznania świadka Z. J., k. 153 akt; zeznania pozwanej, k. 160-162 akt; zdjęcia, k. 71-76 akt; pismo powoda - testament z dn. 11 grudnia 1996 r., k. 66 akt; pismo powoda z rozporządzeniem testamentowym z dn. 27 maja 2011 r., k. 67 akt; odpis skrócony aktu zgonu, k. 9 akt

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych wyżej dowodów, obdarzając je w całości wiarą.

Złożone do akt dokumenty urzędowe, zostały sporządzone przez właściwe organy, w zakresie ustawowo przyznanych im kompetencji, w przepisanej prawem formie a zatem stanowiły dowód okoliczności w nich stwierdzonych. W zakresie dowodów z dokumentów prywatnych, jak również ich kserokopii Sąd miał na uwadze to, że żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości i autentyczności, a w wypadku kserokopii – ich zgodności z oryginałem. Sąd również nie znalazł podstaw do ich podważenia z urzędu.

Pomocniczą rolę w ustaleniu stanu faktycznego pełniła również złożona przez pozwaną dokumentacja fotograficzna /k. 71-76 akt/. Przedstawione zdjęcia obrazowały relacje między powodem a pozostałymi członkami rodziny, w tym pozwaną i J. N. (1) (obecnie S.) w okresie między zawarciem umowy darowizny z dnia 6 listopada 2007 r. a odwołaniem darowizny. Sąd miał także na uwadze, iż autentyczności powyższych zdjęć strona powodowa nie podważała, brak też było wskazań do tego by uczynić to z urzędu.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków: J. S. /k. 121-123 akt/, S. S. (3) /k. 123-125 akt/, J. J. /k. 148 akt/, R. C. /k. 149 akt/, H. M. /k. 150-151 akt/, M. N. /k. 151-153 akt/ a także Z. J. /k. 153 akt/ w zakresie, w jakim opisywali oni relacje rodzinne, stosunki łączące powoda z pozwaną i pozostałymi członkami rodziny po darowiźnie dokonanej w 2007 r., przyczyn konfliktu. Zeznania tych świadków były spójne, konsekwentne i logiczne.

Przy ocenie zeznań stron Sąd miał na uwadze trwający pomiędzy stronami konflikt oraz to, że każda z nich jest zainteresowana w sposób odmienny wynikiem postępowania. Z tego względu Sąd obdarzył zeznania powoda W. G. (protokół z rozprawy – k. 105 v. – 106 akt, k. 158-160 akt) oraz zeznania pozwanej I. C. (k. 106-107, k. 160-162 akt), w zakresie, w jakim znajdowały one potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. W świetle zeznań stron niespornym było zawarcie umowy darowizny pomiędzy W. G., jego żoną R. G. a J. N. (1) (obecnie S.), której przedmiotem była zabudowana nieruchomość przy ul. (...) w W., a także fakt, iż w okresie bezpośrednio po darowiźnie relacje między stronami były prawidłowe. Niespornym między stronami było też, iż z czasem relacje te uległy znacznemu pogorszeniu. Sporne były natomiast przyczyny tego stanu rzeczy, albowiem każda ze stron przyczyny konfliktu upatrywała w zachowaniu drugiej strony. W tym zakresie Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanej uznając, iż obrazują one rzeczywiste przyczyny konfliktu między stronami, albowiem ich treść koresponduje z innymi wiarygodnymi dowodami, w szczególności z zeznaniami świadków. Wobec czego należało odmówić wiarygodności zeznaniom powoda w powyższym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne należało oddalić.

Bezspornym w niniejszej sprawie było zawarcie pomiędzy powodem, jego żoną a matką pozwanej - J. N. (1) umowy darowizny w dniu 6 listopada 2007 r., mocą której przeniesiono na J. N. (2) (obecnie S.) własność zabudowanej nieruchomości położonej w W. przy ul. (...). Poza sporem było także, iż J. N. (1) (obecnie S.) przeniosła następnie tę nieruchomość na swoją córkę – pozwaną I. C.. W niniejszym postępowaniu powód domagał się zwrotnego przeniesienia własności opisanej nieruchomości poprzez zobowiązanie pozwanej do złożenia stosownego oświadczenia woli powołując się na rażącą niewdzięczność obdarowanej.

Zgodnie z treścią art. 898 § 1 i 2 k.c. darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu. Jak podkreśla się w orzecznictwie Sądu Najwyższego rażącą niewdzięczność w rozumieniu art. 898 § 1 k.c. musi cechować znaczne nasilenie złej woli skierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy lub szkody majątkowej. O istnieniu lub nieistnieniu podstaw do odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności decydują w każdym przypadku konkretne okoliczności, rozważane na tle zwyczajów panujących w określonych środowiskach społecznych, które nie wykraczają poza wypadki życiowych konfliktów. Przesłanka niewdzięczności, w stopniu rażącym, ma kwalifikowany charakter, odnoszący się do zachowań, które oceniając rozsądnie, przy uwzględnieniu miernika obiektywnego i subiektywnego, muszą być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę, jak na przykład popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu, czci albo mieniu, ciężkie naruszenie obowiązków rodzinnych, naruszenie godności osobistej ze świadomością i w nieprzyjaznym zamiarze. Czynami świadczącymi o rażącej niewdzięczności obdarowanego są: odmowa pomocy w chorobie, odmowa pomocy osobom starszym, rozpowszechnianie uwłaczających informacji o darczyńcy, pobicie czy ciężkie znieważenie (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 czerwca 2010 r., sygn. II CSK 68/10, LEX nr 852539, wyroku z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. IV CSK 113/11, LEX nr 1111009). Przy tym podkreśla się, że o rażącej niewdzięczności można mówić tylko w sytuacji znacznego nasilenia złej woli nakierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy bądź szkody majątkowej.

Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że powód nie udowodnił faktów, z których wywodził skutki prawne a zatem tego, iż ze strony obdarowanej córki J. N. (1) doświadczył rażącej niewdzięczności, która uzasadniałaby odwołanie uczynionej w 2007 roku darowizny nieruchomości. W ocenie Sądu analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż konfliktu należy upatrywać w zachowaniu samego powoda. Nie potwierdziły się tym samym zarzuty powoda odnoszące się do stosowania wobec niego przemocy fizycznej i słownej przez obdarowaną i pozostałych członków rodziny, niewłaściwego zachowania obdarowanej w stosunku do powoda, czy dotyczące utrudniania mu dostępu do łazienki.

W świetle powyższego brak było podstaw do złożenia oświadczenia o odwołaniu darowizny na podstawie art. 898 § 1 k.c. W konsekwencji żądanie skierowane w stosunku do pozwanej, jako aktualnemu właścicielowi nieruchomości, oparte na przepisach art. 405 i 407 k.c. obejmujące zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu własności udziału we własności nie jest uzasadnione.

Mając powyższe na uwadze powództwo podlegało oddaleniu w całości (pkt 1).

W przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2) Sąd orzekł kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461). Na zasądzoną od powoda na rzecz pozwanej kwotę składa się kwota 3 600 zł tytułem wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w minimalnej stawce oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. G. (2) uzasadnia treść § 2 ust. 3 w zw. z § 6 pkt 6 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

W pkt 4 wyroku Sąd nieuiszczone koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa, w oparciu o art 113 ust. 4 zw. z art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. (tekst jedn.: Dz. U. ).