Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Stan faktyczny:

1.  Znajdujące się w W. skrzyżowanie ulic (...) stanowi drogę, której zarządcą jest Prezydent miasta stołecznego W. [fakt powszechnie znany].

2.  W dniu 27 listopada 2016 r. obowiązywała uchwała Rady Miasta Stołecznego W. z 22 października 2009 r., nr (...), zmieniająca uchwałę w sprawie Statutu Zarządu (...). Uchwała przewidywała, że przedmiotem działania Zarządu jest organizowanie i nadzorowanie, prowadzenie w ramach planu finansowego prac związanych m.in. z oczyszczaniem (...) W., w tym prowadzenie interwencyjnego pogotowia oczyszczania [k. 11].

3.  W ramach realizacji wyżej wskazanego obowiązku statutowego powód – (...) W. było stroną umowy nr (...) [dalej także „umowa”], zawartej 30 sierpnia 2013 r. z D. A. – przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą P. D. A. z siedzibą w W. [dalej także „wykonawca”]. Umowa została zawarta na okres od 01 grudnia 2013 r. do 30 listopada 2016 r. Jej przedmiotem było powierzenie przedsiębiorstwu do wykonania prac związanych z prowadzeniem Interwencyjnego Pogotowia (...) [w skrócie (...)] na terenie (...) W.. Do zadań wykonawcy należała m.in. likwidacja zanieczyszczeń powstałych w wyniku wypadków drogowych [szkło, olej, paliwa, itp.; załącznik nr 1 do umowy]. Łączna wartość wynagrodzenia wynikającego z umowy w okresie jej obowiązywania, za prawidłowe wykonanie prac związanych z prowadzeniem (...) wynosiła nie więcej niż 7.709.997,45 PLN brutto [§ 5 ust. 1 umowy]. Wynagrodzenie miało być płatne wykonawcy w okresach miesięcznych, po zakończeniu danego miesiąca realizacji umowy, zgodnie z cenami jednostkowymi określonymi w załączniku nr 1 do umowy, w tym: a) za pełnienie dyżuru sprzętu wraz z obsadą wykonawca miał otrzymywać wynagrodzenie ryczałtowe za każdą dobę pełnienia dyżuru, b) za pozostałe prace realizowane w ramach umowy wykonawca miał otrzymywać wynagrodzenie kosztorysowe, zgodnie z faktycznym zakresem wykonanych prac [§ 5 ust. 3 umowy]. Za prawidłowo wykonane prace wykonawca miał wystawiać zlecającemu raz w miesiącu fakturę VAT [§ 5 ust. 4 umowy]. W umowie uzgodniono cenę należną wykonawcy z tytułu usunięcia/neutralizacji plam ropopochodnych na kwotę 2,04 PLN/m ^{( 2)} [wykaz cen jednostkowych utrzymania i pracy sprzętu]. Sposób wynagradzania wykonawcy prowadzącego (...) powiązany był z kompleksowym charakterem prac. Do kosztów z tym związanych zaliczało się m.in.: utrzymanie bazy, sprzętu specjalistycznego, samochodów, zamiatarki, podnośnika i innych urządzeń, zatrudnianie odpowiedniej liczby pracowników [k. 64-69v].

4.  Dnia 27 listopada 2016 r. około godziny 14:00, w W., na skrzyżowaniu ulic (...), doszło do wypadku drogowego. Jego sprawcą był kierujący pojazdem nr rej. (...). Kierujący pojazdem nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu wskutek czego doszło do zderzenia bocznego pojazdów. Ukarano go za to mandatem karnym. Pojazd, którym kierował był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Towarzystwie (...) S.A. w W.. Na skutek wypadku drogowego doszło do zanieczyszczenia nawierzchni drogi. Powód usunął powstałe zanieczyszczenia, które stanowiły powypadkowe odpady o nieustalonej ilości [okoliczności bezsporne; nadto k. 9 i 10].

5.  Łączne koszty usunięcia przez (...) skutków wypadku drogowego w W. z 27 listopada 2016 r. i przywrócenia jezdni do stanu sprzed wypadku oraz kosztów ich utylizacji wyniosły 1559,64 PLN. W tym uwzględniono: konieczność zabezpieczenia jezdni w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego, pozostawanie przez wykonawcę w gotowości do wykonania tych prac 24h/7 dni tygodniowo, utrzymywanie przez niego w gotowości specjalistyczny sprzęt określony w umowie oraz zapewnienie przez niego osobowego potencjału w liczbie wskazanej w umowie [k. 90-99].

6.  Pismem z 08 czerwca 2017 r. powód zawiadomił pozwanego o ww. szkodzie. Jednocześnie wezwał go do zapłaty kwoty 1965,60 PLN odszkodowania. Pozwany w dniu 13 czerwca 2017 r. odebrał wezwanie i pismem z 19 czerwca 2017 r. odmówił powodowi wypłaty odszkodowania [k. 19-21].

Stan faktyczny ustalono w zgodzie z art. 227 k.p.c. Podstawę ustaleń stanowiły dowody z dokumentów prywatnych przedstawionych przez powoda oraz dowód z opinii biegłego. W zakresie, w jakim powołane dokumenty stanowiły podstawę ustaleń faktycznych w sprawie, brak było podstaw do odmówienia im mocy dowodowej. Opinia biegłego nie była zakwestionowana przez strony procesu.

Postanowieniem z 19 maja 2021 r. oddalono wniosek dowodowy powoda, wymieniony w pkt. 3 orzeczenia [k. 168]. Okoliczności, na które miał zeznawać zawnioskowany przez powoda świadek, nie były istotne dla rozstrzygnięcia sprawy [k. 61v].

Sąd zważył:

I.  Pozwany, wdając się w spór podniósł, że nie ponosi odpowiedzialności odszkodowawczej za zdarzenie drogowe z 27 listopada 2016 r., gdyż usunięcie z drogi powstałych w związku z nim zanieczyszczeń należy do ustawowych obowiązków powoda jako zarządcy drogi [k. 35v].

II.  Celem tego postępowania było w pierwszej kolejności ustalenie, czy zaktualizowały się przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego jako ubezpieczyciela za szkodę powoda, powstałą na skutek ww. wypadku drogowego.

III.  Powód usunął szkodę powstałą na skutek tego wypadku drogowego. Pozwany, nie zaprzeczył temu. Obowiązek usunięcia przez powoda zanieczyszczeń na jezdni wynika z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [Dz.U. z 2019 r. poz. 2010 ze zm.].

IV.  W chwili zdarzenia kierujący autem posiadał ważną umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwanym.

V.  Podstawy ochrony ubezpieczeniowej przy ubezpieczeniu OC statuuje art. 822 k.c.

VI.  Zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, obowiązanego na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia OC do naprawienia szkody majątkowej i niemajątkowej [krzywdy] określa art. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych [Dz.U. z 2019 r. poz. 2214 ze zm., dalej „u.u.o.”]. Ustalenie zakresu granic tej odpowiedzialności możliwie jest na gruncie art. 436 k.c.

VII.  Szkody polegające na uczynieniu nawierzchni jezdni niezdatną do użytku na skutek ruchu pojazdu powodującego wypadek wyczerpują dyspozycję art. 34 u.u.o. [zob. D. M., Komentarz do art. 34 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, LEX 2009].

VIII.  Pomimo wywiązywania się przez powoda ze swoich ustawowych obowiązków, związanych z utrzymaniem czystości i porządku, to nadal po jego stronie powstała szkoda, która jednakże nie przejawia się w uszkodzeniu nawierzchni drogi. Tutaj chodzi o szkodę, która była następstwem konieczności poniesienia dodatkowych kosztów przywrócenia właściwego stanu drogi – przywrócenia jej do stanu sprzed wypadku.

IX.  Zaprezentowane rozważenia czynią bezprzedmiotowym zarzut pozwanego o niemożności zaktualizowania się jego odpowiedzialności odszkodowawczej za powstałą po stronie powoda szkodę majątkową.

X.  Zasady odpowiedzialności w razie zderzeniasię mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody reguluje art. 436 § 2 k.c. Podstawą odpowiedzialności w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacyjnych nie jest zasada ryzyka, lecz zasada winy. Ta ostatnia przewidziana jest w art. 415 k.c. [ Z. odpowiedzialności za najechanie i zderzenie się mechanicznych środków komunikacji].

XI.  W świetle art. 415 k.c. za szkodę odpowiada osoba, której zawinione zachowanie się jest źródłem powstania szkody. Czyn sprawcy pociągający za sobą odpowiedzialność cywilną musi być bezprawny, a więc niezgodny z obowiązującymi zasadami porządku prawnego, a przy tym zawiniony. Przesłankami odpowiedzialności deliktowej są: powstanie szkody, zdarzenie, związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oznaczonego podmiotu a szkodą oraz wina sprawcy. Pod pojęciem szkody rozumie się – najogólniej rzecz biorąc – uszczerbek w dobrach prawnie chronionych osoby poszkodowanej.” [wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 30 kwietnia 2015 r. I ACa 7/15]

XII.  Pozwany nie zakwestionował spełnienia się przesłanek odpowiedzialności za wypadek drogowy z 27 listopada 2016 r. o godzinie 14:00, w W., na skrzyżowaniu ulic (...) [k. 35v].

XIII.  Na skutek wypadku drogowego koniecznym było podjęcie przez powoda działań zmierzających do przywrócenia należytego stanu drogi, czyniąc ją w miejscu zdarzenia z powrotem zdatną do użytku. Powstałe z racji tego koszty są konsekwencją zniszczenia mienia, za które odpowiedzialność ponoszona jest na zasadzie art. 34 u.u.o. w zw. z art. 436 § 2 w zw. z art. 415 k.c.

XIV.  W związku z tym za zniszczenie mienia odpowiada na mocy umowy ubezpieczenia OC, zawartej ze sprawcą wypadku drogowego pozwany Ubezpieczyciel. W tej sytuacji poniesione przez powoda wydatki związane z uprzątnięciem jezdni należy uznać za wydatki poniesione w następstwie zdarzenia powodującego szkodę. To zaś stanowi o wystąpieniu po jego stronie szkody.

XV.  W związku z powyższym, to na pozwanym co do zasady spoczywa ciężar związany z pokryciem szkody powoda związanej z usunięciem skutków zdarzenia drogowego. W wyniku zdarzenia z 27 listopada 2016 r. powód poniósł bowiem szkodę majątkową, która wyrażała się w konieczności pokrycia kosztów usunięcia jego skutków. Mimo obowiązków ustawowo nałożonych na powoda jako zarządcę drogi uzasadnione jest domaganie się odszkodowania od pozwanego. Jak bowiem wskazano okoliczność, że powód z mocy ustawy był obowiązany do utrzymania drogi we właściwym stanie, nie stanowi przesłanki wyłączającej odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego.

XVI.  Pozwany zakwestionował nadto wysokość kosztów uprzątnięcia drogi [k. 38-39].

XVII.  Do rozstrzygnięcia istotnej, spornej okoliczności odnoszącej się do wysokości poniesionej przez powoda szkody potrzebne były wiadomości specjalne [k. 1v, 38v].

XVIII.  Wykorzystując dowód z opinii biegłego ustalono, że całkowity koszt usunięcia przez (...) W. skutków wypadku drogowego z 27 listopada 2016 r. wynosi 1559,64 PLN. Koszt ten obejmuje 1327,12 PLN kosztów usunięcia skutków wypadku i przywrócenia jezdni do stanu sprzed wypadku oraz 232,52 PLN godziwego zysku za usługę realizacji zadań [k. 90-99].

XIX.  Biorąc pod rozwagę powyższe w pkt. 1 wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1559,64 PLN. Jednocześnie o roszczeniu odsetkowym orzeczono na podstawie art. 481 k.c. Powód właściwie określił datę początkową naliczenia odsetek ustawowych za opóźnienie. Pozwany, nie podważał okresu ustalania żądanych odsetek.

XX.  W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

XXI.  O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. Z żądanych przez powoda 1965,60 PLN uwzględniono 1559,64 PLN. W takim razie powód wygrał proces w 79%. Szczegółowe wyliczenie kosztów procesu pozostawiono referendarzowi sądowemu, stosownie do art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c.

Zarządzenie (...)