Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością I” spółki komandytowa w (...) wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) spółki jawnej w W. kwoty 31 309,01 zł stanowiącej zwrot kwoty pobranej przez pozwaną tytułem wypracowania przez powódkę zysku.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, ewentualnie odrzucenie pozwu. Podniosła zarzut potrącenia.

Pismem z dnia 28 października 2016 r. powód cofnął powództwo wraz ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty należności głównej 24 019,20 zł uznając skuteczność potrącenia w tym zakresie. W pozostałym zakresie podtrzymał powództwo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. w W. oraz pozwana zawarły umowę, w oparciu o którą podjęta została współpraca w zakresie inwestycji w ziemię (niesporne). W dniu 25 lipca 2013 r. spisano porozumienie określające wzajemne określenie praw i obowiązków, w tym zasady wynagradzania w projekcie. Określono, iż strony zawiązały spółki celowe w formie spółek komandytowych, w której jedynym komplementariuszem jest spółka zarządzająca, zaś komandytariuszami są Inwestorzy pozyskani do danej spółki celowej oraz W. i Prowadzący. Jako jedną ze spółek określono spółkę powodową (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością I spółkę komandytową W. (umowa o współpracy – k. 24 – 27). Spółka powodowa została zawiązana aktem notarialnym z dnia 23 kwietnia 2009 r., wpisana do rejestru w dniu 12 maja 2009 r. (odpis z KRS – k. 8 – 20, akt notarialny – k. 37 – 56).

Pozwana, będąca wspólnikiem powoda pobrała w 2013 r. ze spółki powodowej kwotę 35 626,91 zł. Kwota została wypłacona w ocenie pozwanej wypracowaniem przez powoda zyskiem. Powód z kwoty tej dokonał potrącenia przysługującej pozwanej zwrotu części wniesionych przez nią wkładów, ustalając należną mu kwotę 31 309,01 zł, z uwagi na to, iż nie zaistniała przesłanka w postaci wypracowanego zysku. W dniu 26 sierpnia 2013 r. pomiędzy (...) S.A. w W. a pozwaną zostało zawarte porozumienie. Na jej podstawie pozwana potwierdziła wysokość swoich zobowiązań do poszczególnych spółek celowych i do zwrotu łącznej kwoty 263 015,24 zł, w tym na rzecz powoda kwoty 31 309 zł. Równocześnie określono należne pozwanej opłaty za zarządzanie w kwocie 9251,05 zł za 2013 r. oraz 14 768,15 zł za 2015 r. Jako kwotę do zwrotu ustalono 7 289,81 zł i ustalono, że będzie ona płatna do dnia 30 listopada 2013 r. W dniu 8 kwietnia 2014 r. podjęta została uchwała w przedmiocie rozwiązania powodowej spółki. Ustanowiono likwidatorów. W 2015 r. pozwana nie podejmowała czynności związanych z zarządzeniem powodową spółką (niekwestionowane twierdzenia pozwu, porozumienie z dnia 26 sierpnia 2013 r. , odpis z KRS k. 145, przesłuchanie stron).

Spółka powodowa zarówno w 2012 r., jak i 2013 r. nie osiągnęła zysku. Strata w tych latach wyniosła odpowiednio 6 034,67 zł oraz 69 021,28 zł (rachunek zysków i strat – k. 68).

W dniu 26 stycznia 2015 r. powód wystawił faktury tytułem opłat z zarządzenie – za 2013 r. na kwotę 11378,79 zł brutto, za 2014 r. na kwotę 18 164,82 zł brutto, za 2015 r. na kwotę 42 796,07 zł brutto (faktury – k. 118). Pismem z tego samego dnia złożył oświadczenie o potrąceniu owych należności z kwotą dochodzoną pozwem (oświadczenie o potrąceniu- k. 119).

Powołany wyżej stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o wskazane dokumenty, które nie budziły wątpliwości co do wiarygodności, jak też dowód z przesłuchania stron, których relacje nie były ze sobą sprzeczne, a nadto zbieżne z dokumentami.

Wniosek z zeznań świadka M. W. został pominięty z uwagi na cofnięcie wniosku dowodowego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu co do kwoty 7 289,81 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty. Umorzeniu co do kwoty należności głównej 24 019,20 zł. W pozostałej części podlegało oddaleniu.

W pierwszej kolejności odnosząc się do wniosku pozwanego odrzucenie pozwu, wskazać iż wniosek ten był niezasadny. W sprawie nie zachodziła żadna z przesłanek z art. 199 k.p.c. Podnoszony zarzut braku właściwej reprezentacji powódki był niezasadny. W chwili udzielenia pełnomocnictwa tj. w dniu 24 marca 2012 r. – k. 86, spółka była właściwie reprezentowana tj. przez J. K. (powołana (...) z dnia 24 marca 2012 r. – k. 97), wraz z M. K. (k. 101). Działali oni w imieniu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W., ale pełnomocnictwo udzielone zostało także w imieniu spółek komandytowych, w których spółka z o.o. jest komplementariuszem, co wynika z treści pełnomocnictwa z k. 86. Jak wynika z odpisu KRS powoda (k. 95) uprawnionym do jej reprezentacji jest (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. jako komplementariusz.

Równocześnie na rozprawie w dniu 13 września 2016 r. likwidatorzy powoda potwierdzili czynności zdziałane przez pełnomocnika i substytutów i potwierdzili udzielenie mu pełnomocnictwa procesowego.

Stan faktyczny sprawy, który co do zasady nie był sporny, wskazuje na to, iż żądanie powoda należy zakwalifikować z przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, a ściślej rzecz biorąc jako nienależne świadczenie. Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Zgodnie zaś z art. 410 § 2 k.c., świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Brak było podstawy do wypłaty pozwanej opłaty od zysku. Zgodnie z § 8 porozumienia z dnia 25 lipca 2013 r. opłata od zysku będzie pobierana odpowiednio przez W. oraz prowadzącego. Opłata od zysku jest szczegółowo opisana w § 7 umowy spółki celowej. I tak zgodnie z owym postanowieniem – k. 55 V zysk do podziału jest zdefiniowany jaki łączna suma zysku za ostatni rok obrotowy oraz niewypłaconych zysków za lata ubiegłe przeznaczonych do wypłaty dla wspólników. Brak tam jest innej definicji zysku, aniżeli ten w zwykłym ujęciu. Tym bardziej, iż w umowie o współpracy z dnia 25 lipca 2013 r. w § 1. Definicje określono jako zysk do podziału – nadwyżkę przychodów spółki celowej nad jej kosztami zgodnie ze szczegółową definicją w umowie danej spółki celowej. Przy kalkulacji zysku do podziału wyłączone zostaną koszty składek ZUS komandytariuszy. Zarówno w 2012 r., jak i 2013 r. spółka osiągnęła stratę.

Nie było sporu, iż do zwrotu pozostała kwota 31 309 zł co wynika z porozumienia z dnia 26 sierpnia 2013 r. Przy czym w porozumieniu zawartym pomiędzy (...) S.A., będącym wspólnikiem powoda (stroną umowy inwestycyjnych) a pozwaną, zawarto także obowiązek zwrotu owej kwoty na rzecz powoda. Umowa ta wprawdzie nie została zawarta z powodem jako uprawnionym do zwrotu, ale siłą rzeczy regulowała jego uprawnienia. Umowę tą w sensie cywilistycznym potraktować można jako umowę rzecz osoby trzeciej. Zgodnie z art. 393 § 1 k.c. jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia. Zgodnie zaś z § 2 zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.

Także, co jest niesporne, określono już w tym porozumieniu kwestię opłat za zarządzanie należnych pozwanej w 2013 i w 2014 r. – odpowiednio 9 251 zł i 14 768,15 zł, które już w tym momencie zostały potrącone z kwoty do zwrotu na rzecz powoda. Jeśli chodzi o wysokość tych kwot, to zdaniem sądu nie było podstaw do uznania, iż są to kwoty netto, ale pełne kwoty do zapłaty, a więc kwoty brutto. W braku bowiem ścisłego wskazania, czy dana kwota to część ceny, wynagrodzenia należy traktować oznaczoną kwotę do zapłaty, a więc brutto. Wynika to z bezpośrednio z przepisu art. 3 ust. 1 pkt 1 obowiązującej wówczas Ustawy z dnia 5 lipca 2011 r. o cenach, którą można traktować jako dyrektywę interpretacyjną. Zgodnie z tym przepisem cena to wartość, wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym. Ponadto w myśl art. 12 ust. 2 powołanej ustawy w miejscach sprzedaży. Wskazać należy, iż poza tym, iż powód przyznał wysokość opłat za zarządzanie za 2013 i 2014 r. w wysokości określonej w porozumieniu, pozwany nie wykazał sposobu ich wyliczenia.

Zgodnie z pkt 3 a porozumienia z dnia 26 sierpnia 2013 r. zapłata pozostałej kwoty czyli zgodnie z tabelą nr 1 wyniesie 7 289,81 zł ma nastąpić do 30 listopada 2013 r. Tak więc już na tym etapie dokonano pomniejszenia zobowiązania, bez konieczności składania na późniejszym etapie oświadczeń o potrąceniu. Nie sprzeciwia się zasadzie swobody umów dokonanie potrącenia, czy też ustalenie wysokości zobowiązania z uwzględnieniem przyszłych rozliczeń stron.

Przy czym potrącenie z owej kwoty w toku procesu opłaty za zarządzanie za 2015 r. było niezasadne, gdyż wierzytelność ta nie istnieje. W 2015 r. pozwana nie podejmował żadnych czynności zarządzania, zaś umowa o współpracy z dnia 25 lipca 2013 r. nie dawała podstaw do wynagradzania za gotowość do zarządzania. Zarządzaniem jako kierowanie bieżącymi sprawami spółki, zgodnie z jej celem i strategią, nie są czynności likwidacyjne, które w związku z otwarciem likwidacji w 2014 r. powinny być od tego czasu podejmowane. Zgodnie z art. 282 § 1 k.s.h. likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Nowe interesy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku.

Tym samym zasądzono kwotę 7289,81 zł na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 2 k.c. O odsetkach od zasądzonej kwoty orzeczono na podstawie art.481 § 1 i 2 k.c. według wysokości ustawowej. Ich termin początkowy naliczania uzasadniony był po upływie terminu określonego w porozumieniu z dnia 26 sierpnia 2013 r.

Zasądzenie ustawowych odsetek za opóźnienie nie zmienia nic w zakresie kategoryzacji odsetek, zwłaszcza wobec zmiany, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2016 r. w związku z art. 2 Ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 9 listopada 2015 r.). Porównanie treści przepisu art.481 § 1 i 2 k.c. obecnie obowiązującego do tego obowiązującego do 31 grudnia 2015 r. skłania do wniosku, iż również poprzednio obowiązywały ustawowe odsetki za opóźnienie. W art. 481 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r. była mowa, iż jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia. W § 2 wskazane jest, iż jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Zestawienie tych dwóch przepisów każe przyjąć, iż również przed 1 stycznia 2016 r. istniała instytucja ustawowych odsetek za opóźnienie. Zmiana zaś od 1 stycznia 2016 r. dotyczy kwestii sposobu obliczania ich za ten okres. Oczywiście za okres poprzedzający tę datę odsetki za opóźnienie obliczane są w wysokości obowiązującej w konkretnej dacie opóźnienia.

W pkt II wyroku orzeczono na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. z uwagi na skuteczne cofnięcie pozwu w tym zakresie.

W pozostałym zakresie powództwo oddalono – co do odsetek od kwoty 24 019,20 zł. Odsetki od tej kwoty nie były zasadne, gdyż nie było opóźnienia w jej zapłacie. Już w porozumieniu z dnia 26 sierpnia 2013 r. dokonano potrącenia tej kwoty z bezpodstawnego wzbogacenia. Powód zaś oznaczył początek naliczania odsetek po tej dacie.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie 100 k.p.c. Powód wygrał proces w 23,28 % - tj. w zakresie pkt I wyroku, pozwany zaś wygrał co do 76,72 %. Należy zwrócić uwagę, iż powództwo od samego początku było zasadne tylko co do pkt I wyroku. Jak już wskazano wyżej, z uwagi na treść porozumienia nie było potrzeby składania oświadczenia o potrąceniu, gdyż to dokonane zostało już w dniu 26 sierpnia 2013 r. Tym samym wniesienie pozwu o kwotę 24 019, 20 zł nie było zasadne od samego początku.

Po wyciągnięciu proporcji kosztów poniesionych przez każdą ze stron (koszty sądowe, zastępstwa procesowego) ich różnica należna pozwanej od powoda wyniosła 1053,84 zł.

W pkt V Sąd orzekł na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 a Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

ZARZĄDZENIE

-odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.