Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8. września 2017 roku (...) Spółka jawna z siedzibą w W. (dalej zwana również (...)) wystąpiła przeciwko (...) Spółce akcyjnej z siedzibą w W. (dalej zwana również (...)) o zapłatę kwoty 922,50 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 14. października 2014 roku do dnia zapłaty, a także o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu od pozwanej według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że dochodzone roszczenie wynika z łączącej strony umowy świadczenia usług marketingowych, na podstawie której powód wystawił fakturę VAT, która nie została uregulowana przez pozwanego (pozew, k. 2-5).

W dniu 20. września 2017 r., wydany został w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty, sygn. akt IX GNc 6413/17, k. 38). Jego odpis został doręczony stronie pozwanej w dniu 13. października 2017 r. (k. 43).

W dniu 23. października 2017 r. pozwana złożyła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty i zaskarżając go w całości, wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana zakwestionowała żądanie dochodzone pozwem co do zasady. Pozwany zaprzeczył istnieniu zobowiązania, wskazując jednocześnie, że przedłożona przez powoda faktura VAT nie stanowi dowodu na okoliczność, iż strony łączyła umowa, jak również że została wykonana. Ponadto strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia (sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 45-46).

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29. sierpnia 2014 roku (...) – (...) Spółka jawna z siedzibą w W. wystawiła na rachunek (...) Spółki akcyjnej z siedzibą w W. fakturę VAT nr (...) na kwotę 922,50 zł brutto, tytułem usług marketingowych. Termin płatności został oznaczony na dzień 13. października 2014 roku (faktura VAT, k. 30).

Pismem z dnia 25. czerwca 2015 roku spółka (...) wezwała spółkę (...) do zapłaty kwoty 922,50 zł, z tytułu wystawionej faktury VAT nr (...) (wezwanie do zapłaty, k. 33).

W dniu 7. lipca 2015 roku spółka (...) poinformowała spółkę (...), iż nie posiada w swoich księgach rachunkowych dokumentu o numerze (...) (wiadomość e-mail, k. 31).

Pismami z dnia 17. września 2015 roku oraz 22. października 2015 r. spółka (...) poinformowała o wystawieniu duplikatu faktury VAT i ponownie wezwała spółkę (...) do zapłaty należności wynikających z faktury VAT nr (...) (wezwania do zapłaty, k. 32, 34).

Przedstawiony powyżej stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych przy odpowiednich partiach ustaleń dowodów: dokumentów prywatnych. Na poparcie swoich twierdzeń powód przedstawił wymienione wyżej kserokopie i wydruki dokumentów, które Sąd uczynił podstawą dokonanych ustaleń we wskazanym wyżej zakresie. Strony nie kwestionowały wiarygodności załączonych do pism procesowych odpisów dokumentów prywatnych, Sąd zaś nie znalazł jakichkolwiek podstaw, by czynić to z urzędu.

Postanowieniem na rozprawie w dniu 28. maja 2019 r. Sąd pominął dowód z przesłuchania powoda, wobec jego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Powód wywodził swoje roszczenie z umowy świadczenia usług marketingowych zawartej z pozwanym i potwierdzonej wystawioną fakturą VAT. Sąd ustalił, iż powyższa umowa stanowi umowę o świadczenie usług. Zgodnie z art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Powołany przepis reguluje reżim prawny umów, które łącznie spełniają dwie przesłanki: są umowami o świadczenie usług i jednocześnie nie są uregulowane innymi przepisami. Jest to bardzo rozległa kategoria umów, odgrywających w warunkach gospodarki wolnorynkowej istotne znaczenie praktyczne. Zakres zastosowania tego przepisu jest więc rozległy i obejmuje szeroki katalog umów o różnorodnej treści. Umowy, do których stosuje się uregulowanie zawarte w art. 750 k.c., są umowami nienazwanymi. Charakteryzują się tym, że ich przedmiotem jest świadczenie usług, przy czym umowa taka może dotyczyć dokonania jednej usługi, większej - określonej liczby usług, bądź też dotyczyć stałego świadczenia usług określonego rodzaju. Umowy takie mogą mieć charakter odpłatny bądź nieodpłatny i są umowami konsensualnymi. Ich stronami mogą być wszelkie podmioty prawa cywilnego. Przepis art. 750 k.c. znajduje zastosowanie do umów o świadczenie usług polegających na dokonywaniu czynności faktycznych, które nie są uregulowane innymi przepisami. Oznacza to, że przepis ten nie dotyczy umów o świadczenie usług, które podpadają pod przepisy dotyczące którejkolwiek umowy nazwanej, uregulowanej w kodeksie cywilnym bądź w innych aktach prawnych. Art. 734 § 1 k.c. stanowi, iż przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Umowa świadczenia usług jest umową wzajemną, wobec czego świadczenie jednej ze stron uzależnione jest od świadczenia drugiej strony. Zgodnie z art. 744 k.c. w razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub przepisów szczególnych.

Strona pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty zakwestionowała zasadność dochodzonego roszczenia. Zaprzeczyła okoliczności, aby łączyła ją z powodem umowa świadczenia usług marketingu. Ponadto strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia. Zarzut ten zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Powyższy przepis przewiduje - jako zasadę - ogólny termin przedawnienia, który dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata; od zasady tej zachodzić mogą wyjątki, jeżeli przepis szczególny stanowi inaczej. Jak wyjaśnił już Sąd Najwyższy, przepisem szczególnym, o którym mowa w art. 118 k.c., jest - w stosunku do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - każdy przepis przewidujący krótszy niż trzyletni termin przedawnienia (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21. października 1994 r., III CZP 136/94, OSNC 1995 nr 2, poz. 38). Taki krótszy termin przewidziany został w art. 751 pkt 1 k.c. Zgodnie z jego treścią roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom. Przepis ten enumeratywnie zatem wymienia roszczenia, które przedawniają się z upływem dwóch lat, inne zatem tj., nie wymienione we wspomnianym przepisie roszczenia z umowy zlecenia przedawniają się według przepisów ogólnych (art. 118 i nast. k.c.). Dwuletni termin przedawnienia znajduje zastosowanie jedynie do niektórych roszczeń wynikających ze stosunku zlecenia oraz z nienazwanych umów o świadczenie usług (art. 750 k.c.). Wspólną cechą tych roszczeń jest zawodowy charakter działalności usługodawcy. Przepis art. 751 pkt 1 k.c. dotyczy roszczeń o wynagrodzenie za czynności spełnione przez osobę prowadzącą przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14. stycznia 2004 r., I CK 54/03, OSNC 2005 nr 2, poz. 35, str. 86). W grupie podmiotów, do których roszczeń ma zastosowanie art. 751 pkt 1 k.c., wyróżnia się osoby stale trudniące się czynnościami danego rodzaju. Jak wskazuje się w orzecznictwie, stałe trudnienie się przez określoną osobę czynnościami danego rodzaju dotyczy czynności o charakterze powtarzalnym, których wykonywanie stanowi stałe zajęcie tej osoby, chociażby na przestrzeni ściśle określonego czasu, i przynosi stały (niekoniecznie wyłączny dochód). Przeciwieństwem stałego trudnienia się określonymi czynnościami (usługami), o których mowa w art. 751 pkt 1 k.c., jest wykonywanie czynności danego rodzaju sporadycznie, dorywczo, nieregularnie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8. marca 2012 r., V CSK 90/11). Nie ulega wątpliwości, iż strony postępowania spełniają powyższe kryteria. Tym samym w niniejszej sprawie znajdzie zastosowanie dwuletni termin przedawnienia wynikający z art. 751 pkt 1 k.c.

Podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia okazał się zatem zasadny, gdyż wierzytelność z tytułu niezapłaconej faktury VAT uległa przedawnieniu. Kwota z faktury VAT nr (...) stała się wymagalna w dniu 13. października 2014 roku, zatem roszczenie przedawniło się w dniu 13. października 2016 roku. Pozew został wniesiony w dniu 8. września 2017 roku, a zatem w dniu jego wniesienia roszczenie z powyższej faktury VAT było już przedawnione, wobec czego powództwo należało oddalić na mocy art. 751 pkt 1 k.c.

Ponadto strona pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty zaprzeczyła okoliczności, aby łączyła ją z powodem umowa świadczenia usług marketingowych, na podstawie której powód wystawił fakturę VAT załączoną do pozwu.

Skutkiem dokonania zaprzeczenia przez stronę pozwaną, jest to, iż twierdzenia powoda stają się sporne i muszą zostać przez niego udowodnione zgodnie z dyspozycją art. 6 k.c. W celu wykazania zatem zasadności swojego roszczenia powód winien wykazać fakt zawarcia umowy, jej treść oraz spełnienie po swojej stronie świadczenia. Nie ma wymogu, aby przedsiębiorcy zawierali umowę świadczenia usług w formie pisemnej w celach dowodowych (art. 74 § 3 k.c.). Zatem okoliczność, iż umowa w ogóle została zawarta powód winien wykazać przytaczając na tę okoliczność inne dowody. Jak stanowi przepis art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie natomiast z brzmieniem przepisu art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody, z których wywodzą skutki prawne. Powód jednak w toku postępowania nie sprostał ciążącemu na nim obowiązkowi.

Strona powodowa przedłożyła do akt sprawy jedynie fakturę VAT oraz wezwania do zapłaty, z których to dokumentów wywodzi swoje roszczenie. Podkreślenia jednak wymaga w niniejszej sprawie, co podniosła strona pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty, iż zgodnie z obowiązującym orzecznictwem, dowód w postaci faktury VAT jest niewystarczający dla wykazania, iż strony łączyła umowa świadczenia usług, która została przez powoda wykonana. Taki dokument jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. i może być dowodem wyłącznie na okoliczność, iż osoba, która wystawiła fakturę VAT złożyła oświadczenie woli określonej treści. Nie sposób uznać – w świetle art. 245 k.p.c., aby faktura VAT miała inną moc dowodową niż inne dokumenty prywatne. Wyłącznie na podstawie faktury VAT nie sposób ustalić, że strony łączyła umowa określonej treści, jak i tego czy i w jakim zakresie umowa ta została zrealizowana (wyrok SN z dnia 7. listopada 2007 r., II CNP 129/07). Jak wskazano powyżej umowa świadczenia usług jest umowa wzajemną, zatem samo wystawienie faktury za usługi nie oznacza zawarcia umowy między stronami. Takie jednostronne oświadczenie nie jest wystarczającym dowodem na wykazanie tej okoliczności. Obie strony winny złożyć jednoznaczne oświadczenie woli. Strona powodowa zatem wobec zakwestionowania przez pozwanego okoliczności zawarcia umowy i jej realizacji na podstawie wystawionej faktury VAT, co stanowiło jedyny dowód powoda na wykazanie zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia, winna udowodnić tę okoliczność innymi środkami dowodowymi, czego nie uczyniła. W tym miejscu należy podkreślić fakt nieusprawiedliwionego niestawiennictwa przedstawiciela strony powodowej na rozprawie, mimo zgłoszenia wniosku o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron przez samą stronę powodową.

W procesie decyzyjnym Sąd nie może oprzeć swojego rozstrzygnięcia na okolicznościach, które nie zostały udowodnione, a które stanowią podstawę dochodzonego roszczenia. Dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony (ani materialnoprawnym, ani procesowym), a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym. Nie istnieje zatem żadna możliwość egzekwowania od strony aktywności w sferze dowodowej; sąd nie może nakazać czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu. Tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Przeciwko stronie natomiast - co wynika z art. 6 k.c. - skierują się ujemne następstwa jej pasywnej postawy; fakty nieudowodnione zostaną pominięte i nie wywołają skutków prawnych z nimi związanych (Pyziak-Szafnicka M. (red.). Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz. LEX 2009).

Ponieważ umowa świadczenia usług jest umową wzajemną, a ekwiwalentem spełnienia świadczenia przez pozwanego w postaci dokonania zapłaty wynagrodzenia jest uprzednie spełnienie świadczenia przez powoda w postaci wykonania konkretnych usług, nie wykazanie przez powoda tej okoliczności również prowadziło do oddalenia powództwa w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22. października 2015 r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804). Na kwotę zasądzoną od powoda na rzecz pozwanego składa się wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym w kwocie 270,00 zł.

Mając na uwadze wszystkie opisane wyżej okoliczności, Sąd na podstawie powołanych w uzasadnieniu przepisów orzekł jak w wyroku.

Sędzia Aleksandra Zielińska-Ośko

Z. Odpis uzasadnienia wraz z odpisem wyroku doręczyć pełnomocnikowi powoda.