Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2011 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: (del.) SSR Dariusz Dąbrowski

Protokolant: Piotr Grzywacz

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2011 roku, w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w P.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone

I uznaje za niedozwolone i zakazuje (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowień wzorca umowy „Regulamin programu lojalnościowego (...)” o treści: „Uczestnik programu może zostać wykluczony przez (...) z udziału, w każdym czasie, a wtym w przypadku naruszenia przez niego postanowień Regulaminu” (§7 ust. 3 Regulaminu).

II zasądza od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz (...) z siedzibą w P. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

III nakazuje pobranie od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz Skarbu Państwa Sąd Okręgowy w Warszawie kwoty 600 (sześćset) złotych tytułem nie uiszczonych kosztów sądowych,

IV zarządza publikację prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym na koszt pozwanego.

(del.) SSR Dariusz Dąbrowski

XVII AmC 3/10

UZASADNIENIE

Powód (...) z siedzibą w P. wystąpiło w dniu 4.01.2010 roku o uznanie postanowienia wzorca umowy „Regulamin programu lojalnościowego (...)” używanego przez przedsiębiorcę (...) sp. z o.o. o treści „Uczestnik programu może zostać wykluczony przez (...) z udziału w programie, w każdym czasie, a w tym przypadku naruszenia przez niego postanowień Regulaminu.” za niedozwolony i zakazanie wykorzystywania w obrocie z konsumentami. Powód wskazał, że pozwany prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą w zakresie między innymi sprzedaży ekskluzywnej biżuterii i zegarków. Oferując towary opracował program lojalnościowy, polegający na zachęceniu konsumentów do nabywania towarów w zamian za przyznanie konsumentom określonych przywilejów. Oferując program lojalnościowy, pozwany, posługuje się wzorcem umownym. Wskazane postanowienie znajdujące się we wzorcu umownym stanowi niedozwoloną klauzulę abuzywną, gdyż przewiduje uprawnienie dla przedsiębiorcy do zerwana zawartej umowy i wykluczenia konsumenta z programu z przyczyn, które nie są enumeratywnie wymienione w regulaminie. W efekcie pozwany zastrzegł sobie, że może wykluczyć dowolnego klienta z udziału w programie bez jakichkolwiek ważnych przyczyn.

W odpowiedzi na pozew (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany podniósł, że w niniejszej sprawie ma zastosowanie art. 5 kc, ponieważ powód wytoczył wiele powództw o to samo roszczenie przeciw temu samemu pozwanemu, co stanowi nadużycie prawa. Nie miał on bowiem na celu wyeliminowanie z obrotu wadliwego wzorca, lecz jedynie przysporzenie korzyści majątkowej w postaci kosztów zastępstwa procesowego, czy też szykanowania pozwanego, który zwiększone bezprawnie koszty musiałby ponieść kilkukrotnie, a takie postępowanie nie może korzystać z ochrony. Nadto pozwany wskazał, że powód nie wykazał, że regulamin załączony do pozwu pochodzi od pozwanego oraz, że pozwany stosował go w dniu złożenia pozwu lub w okresie co najmniej sześciu miesięcy przed tym dniem, a pozwany tym okolicznościom zaprzeczył. Nadto powód nie przedłożył żadnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, a załączone do pozwu kartki papieru nie spełniają wymogów dokumentu prywatnego określonego art. 245 kpc. Nadto pozwany wskazał, że wzorzec przedłożony przez powoda nie narusza przepisów art. 385 i następne kc, nie stanowi on regulaminu lub wzorca umownego, nie narusza dobrych obyczajów i interesów konsumenta.

W kolejnych pismach procesowych strony podtrzymał swoje stanowiska.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Pozwany jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą polegającą między innymi na sprzedaży ekskluzywnej biżuterii i zegarków (bezsporne). Pozwany w działalności tej, w obrocie z konsumentami stosuje wzorzec umowny o nazwie:

„Regulamin programu lojalnościowego (...)” (k. 5-9, 42-44).

We wzorcu tym zawarte jest zakwestionowane w pozwie postanowienie umowne o treści:

„Uczestnik programu może zostać wykluczony przez (...) z udziału w programie, w każdym czasie, a w tym przypadku naruszenia przez niego postanowień Regulaminu.”

Treść tego dokumentu daje podstawy do ustalenia, że jest to wzorzec umowy. Został przygotowany w całości przez pozwanego, zawiera ustalone przez niego postanowienia umowne. „Regulamin...” jest przygotowany w formie wydruku, podzielone na mniejsze kolejno ponumerowane jednostki redakcyjne, nie zostały w nich pozostawione żadne wolne miejsca na dokonanie dodatkowych postanowień, nie ma również możliwości zmiany istniejących.

Nie jest zasadny w ocenie sądu podnoszony przez pozwanego zarzut, że stosowany przez niego w obrocie „Regulamin…” nie jest wzorcem umownym. Jest on skierowany do wszystkich konsumentów, albowiem każdy konsument może stać się stroną umowy. Rzeczy sprzedawane przez przedsiębiorę mógł nabyć każdy konsument, mógł więc stać się także osobą, do której skierowany jest przedmiotowy wzorzec. Wbrew stanowisku wyrażonemu przez pozwanego wzorzec kształtuje stosunek prawny między stronami, dając konsumentowi roszczenie o spełnienie warunków regulaminu i uzyskanie określonych rabatów lub promocji. Postanowienia umowne zawarte w regulaminie ustalone jednostronnie przez pozwanego mają za zadanie kształtować treść stosunku cywilnoprawnego pomiędzy konsumentem a pozwanym. Tym samym stanowią wzorzec umowy w rozumieniu art. 384§1 kc. Program lojalnościowy niesie za sobą cechy wzorca umownego i jako taki może stanowić postawę do wytoczenia powództwa przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w oparciu o treść art. 384§1 kc. Regulamin będący podstawą funkcjonowania programu lojalnościowego jest szczególną postacią wzorca, który podlega abstrakcyjnej ocenie Sądu ochrony konkurencji i Konsumentów w postępowaniu o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolony. Sąd w pełni podziela w tej mierze stanowisko Sądu najwyższego wyrażone w wyroku z 20.01.2011 roku wydanym w sprawie I CSK 218/10 (publ. LEX nr 707845). Jednocześnie należy wskazać, że sąd oddalił wniosek dowodowy pozwanego wskazany w piśmie procesowym z dnia 17.12.2010 roku, albowiem nie wskazał on konkretnych dokumentów, które miałyby być w niniejszym postępowaniu uznane za dowody, a które znajdują się we wskazanych aktach spraw sądowych, całe zaś akta nie mogą stanowić dowodu w niniejszej sprawie, a nadto teza dowodowa wskazana przez pełnomocnika pozwanego nie wskazuje, w jaki sposób dowód ten byłby przydatny dla rozstrzygnięcia w przedmiotowym postępowaniu.

Powód przedstawił dokument: „Regulamin programu lojalnościowego (...)”, który został wydrukowany ze strony internetowej pozwanego. Sąd nie ma żadnych wątpliwości, że „Regulamin...” pochodzi od pozwanego, wskazuje na to chociażby jego treść. Pozwany zaprzecza, że używał kiedykolwiek w obrocie wskazanego wzorca w dniu wniesienia powództwa, jednakże nie przedstawia na to żadnego dowodu. Powód jako dowód wskazał wydruk z treścią regulaminu, a następnie jego prawdziwość potwierdził potwierdzonym notarialnie odpisem regulaminu wykonanym w dniu 30.03.2010 roku. Tymczasem pozwany nie przeprowadził żadnego dowodu, na podstawie którego wykazałby, że w momencie wniesienia powództwa nie posługiwał się przedstawionym wzorcem, a ciężar dowodu leży wbrew twierdzeniom pełnomocnika pozwanego po stronie przedsiębiorcy. Fakt nie stawiennictwa strony na rozprawie, co uniemożliwiło jej przesłuchanie, należy ocenić na podstawie art. 232 kpc, a tym samym uznał, że przedsiębiorca posługiwał się wzorcem wskazanym przez powoda w dniu wniesienia powództwa, albowiem przedsiębiorca nie wskazał żadnego dowodu dla stwierdzenia faktów, z których wywodził skutki prawne. Samo zaprzeczenie w odpowiedzi na pozew, kiedy po stronie pozwanego leży ciężar dowodu jest niewystarczające dla oddalenia powództwa.

Zakwestionowane w pozwie postanowienia umowne nie dotyczą głównych świadczeń stron wynikających z umowy, nie są też uzgadniane indywidualnie z konsumentami.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Uznanie, że zakwestionowane postanowienie wzorca umownego jest niedozwolone wymagało zatem oceny, że jest ono sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta.

Przyjmuje się, że istotą dobrego obyczaju jest szeroko rozumiany szacunek do drugiego człowieka (tak np. wyrok SN z 8 czerwca 2004r., ICk-635/03). Z dobrymi obyczajami kłóci się zatem takie postępowanie, którego celem jest zdezorientowanie, wykorzystanie niewiedzy konsumenta przy kształtowaniu stosunku prawnego.

Zdaniem sądu kwestionowany zapis spełnia przesłanki niedozwolonej klauzuli. Z cała pewnością Regulamin nie dotyczy umowy zawieranej w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego i wyklucza możliwość związania wzorcem, na zasadzie uznania, że druga strona mogła z łatwością dowiedzieć się o jego treści. Stosowany przez pozwanego wzorzec umowny kształtuje prawa i obowiązki stron umowy, dlatego też możliwość rozwiązania umowy przez kontrahenta konsumenta powinna być jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości określona w umowie. Tymczasem zakwestionowana klauzula nie wskazuje ważnych powodów, dla których pozwany byłby jednostronnie uprawniony do dokonania zerwania podpisanej umowy, stanowi katalog otwarty. Zapis taki powoduje niepewność dla konsumenta, czy i kiedy może z nim zostać rozwiązana umowa. Takie postępowanie jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, które nakazują wskazanie ważnego powodu dla rozwiązania umowy w taki sposób, aby konsument miał pewność, że jego zachowanie nie narazi go na zerwanie zawartej umowy przez przedsiębiorcę, co niewątpliwie narusza uzasadnione interesy konsumenta.

Bezzasadne jest powoływanie się przez pozwanego na zasady współżycia społecznego wynikające z treści art. 5 kc. Powód jest przedstawicielem konsumentów, broniącym jego praw. Niedopuszczalne jest ograniczanie prawa do sądu poprzez, jak to chce pozwany, reglamentowanie możliwości składania przeciwko niemu pozwów i określanie, czy i ile powód może złożyć pozwów. Nadto powoływanie się na zasady współżycia społecznego w momencie naruszania obowiązujących przepisów jest niedopuszczalne.

Z tych względów na podstawie art. 385 ¹ kc uwzględniono żądanie pozwu i na podstawie art. 479 ⁴² § l kpc orzeczono jak w sentencji wyroku.

Na podstawie art. 479 ⁴⁴ kpc zarządzono publikację prawomocnego wyroku.

Na podstawie art. 98 kpc orzeczono o kosztach postępowania.

/-/ SSR del. Dariusz Dąbrowski