Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	SSO Agnieszka Łukaszuk (spr.)
Sędziowie:	SO Bogusława Jarmołowicz-Łochańska SO Zbigniew Podedworny
Protokolant:	protokolant Justyna Szewczak

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. C.

przeciwko K. K. Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Pragi Południe w W. oraz Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Okręgowego dla Warszawy - Pragi

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy -Woli w Warszawie

z dnia 27 kwietnia 2016 r., sygn. akt II C 2366/15

oddala apelację.

Sygn. akt V Ca 1689/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 grudnia 2014 roku K. C. wniosła o zasądzenie od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy- Pragi Południe w W. K. K. oraz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego dla Warszawy-Pragi reprezentowanego przez Prezesa Sądu Okręgowego dla Warszawy-Pragi o zasądzenie solidarnie na jej rzecz kwoty 27.831,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania liczonych według norm przepisanych.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości.

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie oddalił powództwo (I) oraz zasądził od K. C. na rzecz K. K. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi-Południe kwotę 2.417,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (II), zaś na rzecz Skarbu Państwa-Prezesa Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie kwotę 2.400,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (III).

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach:

R. C. oraz K. C. w dniu 28 grudnia 1996r. zawiązali spółkę cywilną prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowa (...) s.c.- R. C. i K. C..

W dniu 3 lutego 2010 roku R. C., zobowiązał się do spłaty w terminie do dnia 9 lutego 2010 roku zobowiązania w kwocie 1.247.237,59 zł wobec wspólników spółki cywilnej Firma Handlowa (...) s.c. w T. reprezentowanych przez K. C.. Jednocześnie R. C. złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c., przed Notariuszem P. S., które zostało spisane w formie aktu notarialnego wpisanego do Repertorium (...). Przedmiotowy tytuł egzekucyjny został zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 26 lutego 2010 r.

W dniu 15 kwietnia 2011r. K. C. został wydany kolejny tytuł wykonawczy w postaci ww. aktu notarialnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności oznaczony numerem 3 – w celu prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi R. C. z ruchomości stanowiących jego własność. W uzasadnieniu tegoż postanowienia wskazano, że jego podstawą był wniosek wierzyciela o wydanie dalszego tytułu wykonawczego umożliwiającego przyłączenie się do postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego D. W..

Na skutek wniosku złożonego w dniu 20 kwietnia 2012 roku przez „(...) spółka” Sp.j. E. S., Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi- Południe w Warszawie wszczął pod sygnaturą akt Km (...) postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi R. C.. Egzekucja w toku postępowania została skierowana do ruchomości stanowiących własność dłużnika. W toku postępowania Komornik dokonał licytacji ruchomości dłużnika R. C.. Tytułem ich sprzedaży uzyskano kwotę 68.005,75 zł. Następnie postępowanie egzekucyjne zostało umorzone dnia 28 czerwca 2013 r. z uwagi na jej bezskuteczność.

Dnia 11 czerwca 2012 roku K. C. wystąpiła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi- Południe K. K. z żądaniem wszczęcia egzekucji z ruchomości przeciwko dłużnikowi R. C. w celu ściągnięcia kwoty 2.654.393,29 zł na podstawie ww. aktu notarialnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Komornik postanowieniem z dn. 11 czerwca 2012 roku odmówił przyjęcia wniosku oraz stwierdził swą niewłaściwość do prowadzenia egzekucji. Przekazał jednocześnie wniosek Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Wołominie D. W.. Wskazał, że nie jest on właściwy do prowadzenia egzekucji, zaś wierzyciel nie skorzystał z prawa wyboru komornika. Postanowienie zostało odebrane przez K. C. w dniu 21 czerwca 2012 roku. Dnia 27 czerwca 2012 roku wydano postanowienie w przedmiocie zwrotu wierzycielowi tytułu wykonawczego przedłożonego wraz z wnioskiem z dn. 11 czerwca 2012 r., co było wynikiem wskazania przez Komornika D. W., że nie prowadzi obecnie żadnych postępowań wobec R. C.. K. C. odebrała odpis postanowienia dnia 4 lipca 2012 r. Próbę formalnego zwrotu tytułu podjęto pismem z dn. 27 marca 2013 r., a następnie dnia 24 kwietnia 2013 roku.

K. C. złożyła skargę w przedmiocie zwrotu wniosku wraz z pismem Komornika z dnia 24 kwietnia 2013 roku. Postanowieniem z dnia 6 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy w Tarnowie uwzględnił skargę w całości skutkiem czego uchylił zaskarżoną czynnością Komornika.

Wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie zaopatrzonego w klauzulę wykonalności aktu notarialnego Rep A numer (...) K. C. ponowiła dnia 11 lipca 2012 roku, z jednoczesnym wskazaniem, że dokonuje wyboru Komornika Sądowego K. K. jako właściwego do prowadzenia egzekucji na podstawie art. 8 ust. 6 ustawy z dn. 29 sierpnia 1997 r. Kolejny wniosek w tym przedmiocie nadano dnia 10 lipca 2013 roku.

Na tle tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy oddalił powództwo stwierdzając, iż żądanie K. C. pozbawione było zasadności.

Powołując się na treść art. 417 k.c. Sąd I instancji podkreślił, że K. C. zasadności swego żądania upatrywała w fakcie odmowy przyjęcia przez Komornika Sądowego K. K. wystosowanego przez nią wniosku o wszczęcie egzekucji z ruchomości R. C.. Zaznaczył, iż powódka wskazywała, że w toku postępowania egzekucyjnego skierowanego do ruchomości dłużnika uzyskano kwotę 55.663,01 zł, zaś ona powinna partycypować w połowie środków uzyskanych z egzekucji ruchomości. Tym samym połowa uzyskanej sumy, tj. kwota 27.831,50 zł, miała stanowić wartość poniesionej przez powódkę szkody. Odpowiedzialność Skarbu Państwa-Prezesa Sądu Okręgowego dla Warszawy- Pragi miała być uzasadniona sprawowaniem bezpośredniego nadzoru nad prezesem sądu rejonowego w obrębie którego działa Komornik.

Sąd Rejonowy wskazał, że w celu wszczęcia egzekucji wobec ruchomości dłużnika R. C., K. C. przedłożyła Komornikowi zaopatrzony w klauzulę wykonalności akt notarialny z dnia 3 lutego 2010 roku wpisany do Repertorium (...), w treści którego dłużnik poddał się w trybie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. egzekucji wobec wspólników spółki cywilnej Firma Handlowa (...) s.c. w T.. Tytuł wykonawczy przedłożony przez powódkę pozwanemu Komornikowi w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego był oznaczony numerem 3. Jednocześnie z treści postanowienia zaopatrującego ów akt w klauzulę wykonalności wskazano, że jego podstawą był wniosek K. C., w treści którego podniesiono, że uzyskanie kolejnego tytułu wykonawczego ma na celu skierowanie egzekucji do ruchomości dłużnika w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego D. W..

Mając powyższe na uwadze Sąd I instancji podkreślił, iż nie sposób uznać, aby Komornik Sądowy K. K. był właściwy do prowadzenia egzekucji wedle tytułu wykonawczego przedłożonego przez K. C.. Ponadto, wskazał, że zgodnie z art. 844 § 1 k.p.c. egzekucja z ruchomości należy do komornika tego sądu, w którego okręgu znajdują się ruchomości, chyba że wierzyciel wybierze innego komornika, a zgodnie z art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji wierzyciel ma prawo wyboru komornika spoza właściwości.

Podkreślając, że K. C. nie skorzystała z ww. prawa Sąd Rejonowy uznał, iż Komornik był w pełni uprawniony do odmowy przyjęcia wniosku. Zwrot tytułu wykonawczego pismem z dnia 24 kwietnia 2013 roku stanowił jedynie czynność techniczną mającą na celu wykonanie postanowienia Komornika z dnia 27 czerwca 2012 roku. Zaznaczył także, że żadne ze postanowień Komornika nie zostało przez powódkę zaskarżone. Tym samym odmowa przyjęcia wniosku oraz zwrotu tytułu wykonawczego nastąpiły prawomocnie zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Uwzględniając powyższe rozważania Sąd I instancji stwierdził, iż nie sposób uznać, aby Komornik Sądowy K. K. poczynił uchybienie uzasadniającego po jego stronie odpowiedzialność w oparciu o art. 417 § 1 k.c.

Wskazując także, że powódka nie udowodniła w żaden sposób wysokości swego roszczenia, bowiem nie wskazała podstawy swych ustaleń Sąd Rejonowy oddalił powództwo zarówno wobec Komornika Sądowego, jak i Skarbu Państwa-Prezesa Sądu Okręgowego dla Warszawy-Pragi, jako organowi sprawującemu nadzór nad organem egzekucyjnym.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając powódkę, jako przegrywającą kosztami poniesionymi przez pozwanych.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła K. C. zaskarżając wyrok w całości. Zaskarżonemu wyrokowi powódka zarzuciła:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że pozwani nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną działaniem organu egzekucyjnego w przypadku, gdy jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego zaniechanie tego organu doprowadziło do udaremnienia udziału powódki w postępowaniu egzekucyjnym;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że Komornik Sądowy uprawniony był do odmowy przyjęcia wniosku w przypadku, gdy czynność ta została uchylona w wyniku skargi na czynność Komornika postanowieniem z dnia 6 lutego 2014 roku;

3.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że powódka nie udowodniła w żaden sposób swojego roszczenia do czego obliguje ją przepis art. 6 k.c. w przypadku, gdy powódka już w pozwie wskazała na jakiej podstawie dokonała wyliczenia należnej jej kwoty, a nadto przedstawiła stosowne dowody w postaci kopii dokumentów, a w szczególności kopię obwieszczenia o licytacji nieruchomości oraz kopię pisma komornika wraz z kopią faktury VAT (...), a ponadto wskazała znanych jej pozostałych wierzycieli uczestniczących w postępowaniu egzekucyjnym;

4.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że wierzyciel miał obowiązek zaznaczyć w treści wniosku egzekucyjnego, iż dokonuje wyboru innego komornika niż ten właściwy do prowadzenia sprawy albowiem zgodnie z art. 5 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. komornik ma obowiązek udzielić wierzycielowi występującemu bez adwokata potrzebnych wskazówek co do czynności egzekucyjnych oraz pouczyć go o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań a zatem miał także i obowiązek pouczyć i wezwać wierzyciela do złożenia ewentualnego oświadczenia o skorzystaniu z wyboru komornika.

5.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 417 § 1 k.c. polegające na jego niezastosowaniu.

Zważywszy na powyższe zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanych kosztów postępowania według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługiwała na uwzględnienie, albowiem wyrok Sądu Rejonowego odpowiada prawu.

Sąd Okręgowy podzielił ustalenia stanu faktycznego dokonane przez Sąd Rejonowy i przyjął je za swoje, jednakże na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie dokonał ich odmiennej oceny. Wskazać bowiem należy, iż uwadze Sądu I instancji uszła konieczność dokonania weryfikacji legitymacji czynnej powódki do wystąpienia z przedmiotowym pozwem, która to okoliczność w pierwszej kolejności ma wpływ na treść rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 382 k.p.c . Sąd drugiej instancji ma nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej jego oceny. Sąd Okręgowy tym samym nie ogranicza się tylko do kontroli orzeczenia wydanego przez Sąd pierwszej instancji, ale bada ponownie całą sprawę, rozważając wyniki przeprowadzonego postępowania i władny jest je ocenić samoistnie. Sąd odwoławczy winien zatem wyjaśnić wątpliwości ujawniające się w obrębie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, w tym także w zakresie legitymacji strony powodowej.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż powódka źródła swojej szkody upatrywała w odmowie wszczęcia egzekucji przeciwko dłużnikowi R. C., co przełożyło się na powstanie uszczerbku w jej majątku. Podstawę wszczęcia egzekucji stanowić miał tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności w postaci aktu notarialnego obejmującego oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji w zakresie zapłaty kwoty 2.654,394,29 zł. Zważyć jednak należy, iż wierzycielem z tytułu zapłaty wskazanej kwoty nie była K. C. jako osoba fizyczna, lecz reprezentowani przez nią wspólnicy spółki cywilnej Firma Handlowa (...) K. C. i R. C.. Tym samym tytuł wykonawczy upoważniał do egzekucji wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników spółki, nie zaś na rzecz powódki osobiście. Ewentualna szkoda jaka mogłaby powstać w wyniku nieuprawnionego działania wspólnika, nie powstała zatem w majątku osobistym powódki, lecz majątku wspólnym wspólników spółki cywilnej.

Tymczasem K. C. wytoczyła powództwo o zapłatę wyłącznie na swoją rzecz, nie zaś na rzecz wspólników spółki cywilnej, z których jednym, co nie umknęło uwadze Sądu Okręgowego, jest również dłużnik R. C.. Powódka nie jest jednakże legitymowana do dochodzenia należności z tytułu ewentualnych uchybień komornika w postępowaniu egzekucyjnym wyłącznie na swoją rzecz. W sprawie o zasądzenie wierzytelności należącej do majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej po stronie powodowej zachodzi bowiem współuczestnictwo materialne konieczne (art. 72§ 1 pkt 1 i § 2 k.p.c.). O takim charakterze współuczestnictwa świadczy wspólność praw i obowiązków wynikających ze współwłasności łącznej, wymagająca łącznego występowania w sprawie wszystkich uprawnionych podmiotów. Do działania we własnym imieniu i na własną rzecz nie legitymuje wspólnika przysługujące mu prawo do reprezentacji spółki. Dla skutecznego wniesienia powództwa w przedmiotowej sprawie niezbędny jest łączny udział w procesie wszystkich wspólników spółki cywilnej jak powodów w ramach współuczestnictwa materialnego koniecznego.

Jednocześnie Sąd Okręgowy wskazuje, iż nawet w przypadku uznania, że występując przed sądem powódka działała jako wspólnik spółki cywilnej, to powództwo również nie mogłoby podlegać uwzględnieniu. Zgodnie bowiem z ugruntowanym poglądem judykatury wspólnik spółki cywilnej nie jest legitymowany do samodzielnego dochodzenia wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2011 r., III CZP 130/10). Wspólnik może dochodzić wierzytelności objętej majątkiem wspólnym tylko na rzecz wszystkich wspólników. To zaś nie zostało wykazane w przedmiotowym postępowaniu. Powódka nie przedstawiła pełnomocnictwa do występowania w imieniu R. C., nie wytoczyła również powództwa na jego rzecz, wskazując w pozwie jedynie siebie, jako osobę uprawnioną do dochodzonej należności.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż niezależnie od dokonanej oceny materialnoprawnej stanu faktycznego ustalonego w sprawie powództwo podlegało oddaleniu wprost z uwagi na brak legitymacji czynnej do występowania K. C. w niniejszym postępowaniu w charakterze strony powodowej. Tym samym wyrok jako odpowiadający prawu winien się ostać, a co za tym idzie nie zachodzi potrzeba do ustosunkowywania się do merytorycznych zarzutów powódki podniesionych w apelacji.

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną.