Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Agnieszka Łukaszuk
Sędziowie:	Adrianna Szewczyk-Kubat del. Dorota Walczyk (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sąd. Urszula Widulińska

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. T.

przeciwko Skarbowi Państwa – Ministrowi Sprawiedliwości

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie

z dnia 26 lipca 2018 r., sygn. akt I C 1285/14

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie na rzecz adw. A. G. kwotę 1 200 (tysiąc dwieście) złotych powiększoną o należny podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 1660/19

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 15 maja 2014 r. K. T. żądał zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Dyrektora Aresztu Śledczego W. – M.
w W. kwoty 45.000,00 zł zadośćuczynienia w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych wynikających z narażenia na utratę zdrowia w związku z nieprzestrzeganiem przepisów prawa regulujących palenie wyrobów tytoniowych na terenie wspomnianej jednostki penitencjarnej.

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – Dyrektor Aresztu Śledczego
w W. - M. żądał oddalenia powództwa.

W toku sprawy niniejszej następcą prawnym Skarbu Państwa – Dyrektora Aresztu Śledczego w W. – M. stał się Skarb Państwa – Dyrektor Aresztu Śledczego
w W. - S..

Wyrokiem z dnia 26 lipca 2018 r. Sąd Rejonowy:

I.  oddalił powództwo;

II.  odstąpił od obciążenia K. T. kosztami procesu poniesionym przez Skarb Państwa – Dyrektora Aresztu Śledczego w W. – S. (poprzednio Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Aresztu Śledczego w W. – M.);

III.  przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. G. kwotę 180 zł, powiększoną o należny podatek od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu;

IV.  cofnął zwolnienie K. T. od kosztów sądowych i obciążył K. T. na rzecz Skarbu Państwa kwotą 2.000 zł nieuiszczonych kosztów sądowych powstałych w sprawie niniejszej, w pozostałym zakresie przejmując takie koszty na rachunek Skarbu Państwa.

Za podstawę wyroku Sąd Rejonowy przyjął następujące ustalenia i wnioski:

W Areszcie Śledczym W. – M. w W. powód K. T. odbywał karę pozbawienia wolności w okresie od dnia 18 stycznia 2014 r. do dnia 17 czerwca 2014 r. Poprzednio powód odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w P., gdzie w okresie od dnia 10 lipca 2008 r. do dnia 7 stycznia 2014 r. deklarował, że pozostaje osobą używającą wyrobów tytoniowych. W dniu 7 stycznia 2014 r. zadeklarował natomiast, że pozostaje osobą nieużywającą wyrobów tytoniowych. Po przetransportowaniu powoda do Aresztu Śledczego W. – M. w W.
w dniu 18 stycznia 2014 r. zachodziła konieczność udzielenia powodowi pomocy medycznej, wobec czego powód osadzony został w oddziale szpitalnym, gdzie obowiązywał całkowity zakaz używania wyrobów tytoniowych. Po zakończonej hospitalizacji w dniu 12 lutego 2014 r. powód osadzony został w oddziale mieszkalnym (...) w celi dla osób używających wyrobów tytoniowych.

W okresie od dnia 12 lutego do dnia 3 czerwca 2014 r. powód osadzony był
w oddziale mieszkalnym (...) w celi dla osób używających wyrobów tytoniowych ze względu na to, że deklarował funkcjonariuszowi Służby Więziennej pełniącemu funkcję wychowawcy, że pozostaje osobą używającą wyrobów tytoniowych. W dniu 3 czerwca 2014 r., kiedy powód zadeklarował, że pozostaje osobą nieużywającą wyrobów tytoniowych, został osadzony w celi dla osób nieużywających wyrobów tytoniowych.

Sąd wskazał, że podstawę prawną wyroku stanowiły art. 23, art. 24 § 1, art. 417 § 1 oraz art. 448 Kodeksu cywilnego.

Według art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w Kodeksie cywilnym może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

W myśl art. 448 Kodeksu cywilnego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Odpowiedzialność na tych podstawach uzależniona jest zatem jak wskazał Sąd od zaistnienia:

- bezprawnego zagrożenia lub naruszenia dobra osobistego cudzym działaniem,

- krzywdy oraz

- związku przyczynowego pomiędzy takim zagrożeniem lub naruszeniem a krzywdą.

Dalej Sąd wskazał, że według utrwalonej wykładni art. 448 Kodeksu cywilnego przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę uzależnione jest od zawinienia, gdy chodzi o bezprawne zagrożenie lub naruszenie dobra osobistego (por. Gerard Bieniek, Komentarz do art. 448 k.c., w: Jacek Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania, LexisNexis 2013, teza 3 i 4 oraz orzeczenia Sądu Najwyższego tam przywołane). Na podstawie art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Żądanie zapłaty zadośćuczynienia za krzywdę powoda wyrządzoną naruszeniem
i zagrożeniem jego dobra osobistego w postaci zdrowia okazało się w ocenie Sądu nieusprawiedliwione ze względu na brak bezprawnego i zawinionego niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy Służby Więziennej pełniących służbę u pozwanego, polegających na nieprzestrzeganiu wobec powoda przepisów poprzednio obowiązującego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków używania wyrobów tytoniowych na terenie obiektów podlegających Ministrowi Sprawiedliwości oraz w środkach przewozu osób (Dz. U. z 2011 r. Nr 135, poz. 795), znajdującego zastosowanie w sprawie niniejszej, zważywszy na objęty sporem okres odbywania kary pozbawienia wolności przez powoda. Według § 6 ust. 1 tego rozporządzenia na terenie aresztów śledczych dopuszczalne było używanie wyrobów tytoniowych przez osadzonych w celach mieszkalnych, które były wyodrębnione w sposób uniemożliwiający oddziaływanie dymu tytoniowego na osoby niepalące. W myśl § 6 ust. 2 tego rozporządzenia dla osadzonych używających wyrobów tytoniowych należało wyznaczyć odrębne cele mieszkalne. Na podstawie § 6 ust. 3 tego rozporządzenia dopuszczalne było ponadto używanie wyrobów tytoniowych poza celami mieszkalnymi, o których mowa w ust. 2, w miejscach
i w czasie wyznaczonym przez kierownika. Według § 8 tego rozporządzenia miejsca wyznaczone do używania wyrobów tytoniowych, o których mowa w § 6 ust. 3:

1) powinny być wyznaczone w sposób uniemożliwiający oddziaływanie dymu tytoniowego na osoby niepalące, z zachowaniem stref wolnych od dymu tytoniowego;

2) nie powinny znajdować się w pobliżu pomieszczeń przeznaczonych do pracy, nauki i służby;

3) powinny być oznaczone w widoczny sposób.

W sprawie niniejszej, jak wskazał Sąd, nie ujawniły się jakiekolwiek okoliczności wskazujące na to, aby w Areszcie Śledczym W. – M. względem powoda nie stosowano przepisów wspomnianego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2011 r. i przez to nie zachowywano stanu rzeczy zgodnego z prawem powszechnie obowiązującym.

Sąd podkreślił, że ze zgromadzonego w sprawie niniejszej materiału dowodowego nie wynikało, aby w okresie pobytu w Areszcie Śledczym W. – M. w W. do dnia 12 lutego 2014 r., gdy powód osadzony był w oddziale szpitalnym, gdzie obowiązywał całkowity zakaz używania wyrobów tytoniowych, zakaz ten nie był przestrzegany wobec powoda na skutek okoliczności zawinionych przez funkcjonariuszy Służby Więziennej. W okresie zaś od dnia 12 lutego do dnia 3 czerwca 2014 r., gdy powód osadzony był w oddziale mieszkalnym (...) w celi dla osób używających wyrobów tytoniowych, powód deklarował funkcjonariuszowi Służby Więziennej pełniącemu funkcję wychowawcy, że pozostaje osobą używającą wyrobów tytoniowych oraz wyrobów takich używał. Ponadto co podkreślił Sąd zgromadzony w sprawie niniejszej materiał dowodowy nie stanowił wystarczającej podstawy do ustalenia, aby w związku z odbywaniem przez powoda kary pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym W. – M. w W. wystąpił uszczerbek na zdrowiu powoda mogący pozostawać w związku przyczynowym z narażeniem powoda na dym tytoniowy, w szczególności wskutek wdychania dymu tytoniowego.

Sąd wskazał, że podstawę cofnięcia zwolnienia powoda od kosztów sądowych i obciążenia go na rzecz Skarbu Państwa kwotą 2.000 zł nieuiszczonych kosztów sądowych powstałych w sprawie niniejszej stanowił art. 110 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 300), według którego sąd cofa zwolnienie od kosztów sądowych, jeżeli okazało się, że okoliczności, na podstawie których je przyznano, przestały istnieć, a wówczas strona obowiązana jest uiścić wszystkie przepisane opłaty oraz zwrócić wydatki, jednakże w drugim wypadku sąd może obciążyć stronę tym obowiązkiem także częściowo, stosownie do zmiany, jaka nastąpiła w jej stosunkach. Postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 26 czerwca 2018 r. powodowi przyznano od Skarbu Państwa znaczącą kwotę 2.000 zł, a w związku z odbywaną obecnie przez powoda karą pozbawienia wolności całość kosztów utrzymania powoda ponosi Skarb Państwa.

Podstawę rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu stanowił art. 102 Kodeksu postępowania cywilnego, według którego w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Odstąpienie od obciążenia kosztami procesu powoda, który przegrał sprawę, w części ponad kwotę 2.000 zł, znajdowało usprawiedliwienie w niekorzystnej sytuacji majątkowej powoda, związanej z odbywaną obecnie karą pozbawienia wolności.

Podstawę rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu stanowiły § 15-16 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 490), znajdującego zastosowanie w sprawie niniejszej zważywszy na chwilę wszczęcia postępowania.

Apelację od wyroku złożył Powód zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie z dnia 26 lipca 2018 roku w całości.

Zaskarżonemu Wyrokowi zarzucając naruszenie prawa materialnego oraz prawa procesowego, mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie, a mianowicie:

(1) przepisów postępowania, tj. art. 328 KPC § 2 KPC, polegającego na sporządzeniu uzasadnienia Zaskarżonego Wyroku w sposób uniemożliwiający jego kontrolę instancyjną w zakresie dokonanej oceny dowodów, albowiem w uzasadnieniu w poszczególnych akapitach kilku okolicznościom przypisano szereg dowodów, co uniemożliwia ustalenie relacji pomiędzy okolicznościami a dowodami, mającymi prowadzić do ich wykazania;

(2) przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 KPC, polegającego na dokonaniu dowolnej oceny zebranego materiału dowodowego, w szczególności:

(a) przypisaniu przymiotu wiarygodności zeznaniom świadków Pozwanego w całości, mimo istniejącej relacji podległości służbowej wobec Pozwanego;

(b) nieuzasadnionym pominięciu zeznań świadków Z. C., A. M. i T. Z. w zakresie, w jakim potwierdzają oni, że Powód zgłaszał Pozwanemu, iż jest osoba niepalącą i chce zostać umieszczony w celi dla osób niepalących, a także oświadczeń pisemnych współosadzonych, które potwierdzają tę okoliczność;

(c) nieuzasadnionym wywiedzeniu z zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego jakoby Powód deklarował, iż jest osobą palącą, mimo że żaden z przeprowadzonych dowodów na taką okoliczności nie wskazuje;

(d) nadinterpretacji zeznań J. W. prowadzącej do uznania, że świadek ten potwierdza, iż Powód był osobą paląca, mimo że z jego zeznań taka okoliczność nie wynika;

prowadzącej do błędu w poczynionych ustaleniach faktycznych

przyjętych przez Sąd I instancji za podstawę Zaskarżonego Wyroku, a mianowicie:

(a) błędnym przyjęciu, że Powód w okresie od dnia 12 lutego 2014 roku do dnia 3 czerwca 2014 roku deklarował, że pozostaje osobą używającą wyrobów tytoniowych;

(b) błędnym przyjęciu, że Powód w okresie od dnia 12 lutego 2014 roku do dnia 3 czerwca 2014 roku używał wyrobów tytoniowych;

(c) błędnym przyjęciu, że Powód nie deklarował funkcjonariuszom Służby Więziennej, że jest osobą nieużywającą wyrobów tytoniowych w okresie od dnia 12 lutego 2014 roku do dnia 3 czerwca 2014 roku;

(3) przepisów postępowania, tj. art. 6 KC, polegającego na obciążeniu Powoda ciężarem dowodu, iż złożone przez niego w dniu 7 stycznia 2014 roku pisemne oświadczenie, że jest osobą niepalącą, nie zostało cofnięte, podczas gdy to na Pozwanym winien ciążyć ciężar dowodu zaprzeczenia tej okoliczności, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż doprowadziło do ustalenia przez Sąd I instancji, że Powód pozostawał osobą palącą;

(4) przepisów postępowania, tj. art. 299 KPC, polegającego na oddaleniu wniosku dowodowego o przesłuchanie Stron, mimo że po przeprowadzeniu pozostałych dowodów wciąż pozostawały do wyjaśnienia istotne fakty m.in. co do cofnięcia przez Powoda oświadczenia z dnia 7 stycznia 2014 roku, iż jest on osobą niepalącą, jak również tożsamości adresatów postulatów Powoda przeniesienia go do celi dla osób niepalących, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż uniemożliwiło poczynienie kluczowych (szczególnie z punktu widzenia motywów rozstrzygnięcia wskazanych w uzasadnieniu Zaskarżonego Wyroku) dla sprawy ustaleń;

(5) przepisów prawa materialnego, tj. art. 23 KC w zw. z art. 24 KC w zw. z art. 448 KC poprzez ich błędną wykładnię i nieuzasadnione przyjęcie, iż warunkiem stwierdzenia naruszenia dóbr osobistych osoby osadzonej, która deklaruje się jako niepaląca, jest uszczerbek na zdrowiu wywołany używaniem wyrobów tytoniowych przez współosadzonych, podczas gdy naruszeniem dóbr osobistych takiej osoby jest samo wystawienie jej na obecność dymu pochodzącego z wyrobów tytoniowych;

Powód wniósł o zmianę Zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa - w ten sposób, że Sąd zasądzi od Pozwanego na rzecz Powoda kwotę 45.000,00 (słownie: czterdzieści pięć tysięcy) złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia doręczenia Pozwanemu pozwu;

Ewentualnie na zasadzie art. 386 § 4 KPC oraz art. 108 § 2, uwzględnienie niniejszej apelacji oraz o uchylenie Zaskarżonego Wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przez Sąd I instancji.

Ponadto, na podstawie § 4 i n. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed sądem okręgowym, oświadczając, że koszty te nie zostały opłacone ani w całości, ani w części.

W dalszym toku sprawy niniejszej następcą prawnym Skarbu Państwa – Dyrektora Aresztu Śledczego w W. – M. stał się Skarb Państwa – Minister Sprawiedliwości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie może skutkować zmianą ani uchyleniem zaskarżonego wyroku w związku z brakiem zasadności podniesionych w niej zarzutów i prawidłowością rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz dokonaną na ich podstawie ocenę prawną i przyjmuje za własne co czyni zbędnym ich powielanie. Ustalenia, stanowiące podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, jako nie budzące wątpliwości i zastrzeżeń, wszechstronne i wyczerpujące, Sąd Okręgowy przejmuje jako podstawę własnego rozstrzygnięcia, nie dostrzegając jednocześnie potrzeby ich uzupełnienia.

Sąd Okręgowy w zaskarżonym wyroku nie dopatrzył się także rozważanych
z urzędu i skutkujących eliminacją orzeczenia naruszeń prawa proceduralnego stwierdzając, że podważany przez powoda wyrok odpowiada prawu.

Roszczenie pozwu podlegało bowiem oddaleniu wobec nie wykazania jego przesłanek, a wobec tego apelacja nie może odnieść zamierzonego skutku.

Odnosząc się do zarzutu apelacji naruszenia przepisów postępowania należy uznać go za chybiony i wskazać, że Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, które znajdują oparcie tak w zgromadzonym materiale dowodowym, jak i w obowiązujących przepisach prawa procesowego, a dokonana ocena dowodów nie nosi znamion dowolności i jest zgodna z zasadami doświadczenia życiowego. Tym samym niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Uzasadnienie wyroku zawiera wszystkie elementy wymienione w tym przepisie, a orzeczenie poddaje się kontroli instancyjnej.

Odnosząc się do dalszych zarzutów wskazać należy, że Powód żądanie swoje opierał na przepisach art. 23 i 24 k.c w zw. z art. 448 k.c. wskazując na naruszenie przez pozwanego jego dóbr osobistych i żądając z tego tytułu zadośćuczynienia.

Przesłankami udzielenia ochrony dóbr osobistych przewidzianej w art. 24 k.c., są: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra oraz bezprawność tego zagrożenia lub naruszenia. Przy czym wszystkie powyższe przesłanki muszą zaistnieć łącznie, zaś ciężar dowodzenia rozłożony jest w ten sposób, że pierwsze dwie przesłanki odpowiedzialności udowodnić musi powód dochodzący ochrony, natomiast na pozwanym spoczywać będzie ciężar udowodnienia, że naruszenie dóbr osobistych nie było bezprawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2008 r., I CSK 319/07, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2007 r., V CSK 431/06). Dodatkowo należy silnie podkreślić, iż zasądzenie zadośćuczynienia ma charakter fakultatywny i od oceny sądu opartej na analizie okoliczności konkretnej sprawy zależy przyznanie pokrzywdzonemu ochrony w tej formie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 11 stycznia 2007 roku, I ACa 833/06).

W przypadku naruszenia dóbr osobistych bezprawnym działaniem sprawcy pokrzywdzonemu przede wszystkim przysługują środki o charakterze niemajątkowym przewidziane w art. 24 k.c., a w przypadku gdy działanie naruszyciela jest także zawinione środki o charakterze majątkowym o których stanowi art. 448 k.c. Obydwa roszczenia mają charakter samodzielny i pokrzywdzonemu przysługuje prawo ich wyboru, ale sądowi pozostawiona jest ocena celowości przyznania ochrony w żądanej formie, jego adekwatności do rodzaju naruszonego dobra, a przede wszystkim rozmiaru doznanej krzywdy. Przy żądaniu przyznania odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego podstawowym kryterium oceny sądu winien być rozmiar ujemnych następstw w sferze psychicznej pokrzywdzonego bowiem celem przyznania ochrony w formie majątkowej jest zrekompensowanie i złagodzenie doznanej krzywdy moralnej. Z tych przyczyn sąd jest zobowiązany ustalić zakres cierpień pokrzywdzonego, a przy ocenie tej przesłanki nie może abstrahować od wszystkich okoliczności towarzyszących powstaniu krzywdy. Znikomość ujemnych następstw może być podstawą oddalenia powództwa o przyznanie zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego (Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 lipca 2008 r. I ACa 1150/06).

Podstawą odmowy zastosowania środka przewidzianego w art. 448 k.c. może być np. nieznaczny rozmiar krzywdy, niewłaściwe zachowanie poszkodowanego. Oceniając zarówno możliwość zasądzenia, ze względu na brak obligatoryjności, jak i wysokość odpowiedniej sumy pieniężnej, sąd musi wziąć pod uwagę kompensacyjny charakter zadośćuczynienia i rodzaj naruszonego dobra - ciężar gatunkowy poszczególnych dóbr osobistych nie jest bowiem jednakowy i nie wszystkie dobra osobiste zasługują na jednakowy poziom ochrony za pomocą środków o charakterze majątkowym. Ponadto, sąd musi zbadać nasilenie złej woli oraz celowość zastosowania tego środka. Przekłada się to zarówno na możliwość zasądzenia zadośćuczynienia w konkretnej sprawie, jak i na jego wysokość (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 lipca 2008 r., I ACa 278/08).

O naruszeniu dóbr osobistych nie decyduje subiektywna ocena poszukującego ochrony, lecz obiektywna ocena (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 stycznia 2007 r. I ACa 833/06).

„Podstawą odmowy zadośćuczynienia z art. 448 KC może być nieznaczny rozmiar szkody majątkowej. W art. 448 KC powinno chodzić o naruszenie dobra osobistego w sposób rzeczywiście dotkliwy z obiektywnego punktu widzenia. Jeżeli naruszenie było nieznaczne, nie wymaga ono ochrony sądowej w myśl premii de minimis non curat pretor (...) zadośćuczynienie z art. 448 KC nie powinno być przyznawane, jeżeli wyrządzona szkoda niemajątkowa przestała istnieć" na przykład w skutek przeproszenia, wyjaśnienia bez reszty całej sprawy (A. Szpunar, Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową", s. 215).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy trzeba wskazać, iż Powód dochodzący w niniejszym postępowaniu rekompensaty za krzywdy jakich miał doznać, wskazywał, że doszło do naruszenia jego dóbr osobistych w postaci zdrowia i godności na skutek umieszczenia go w celi dla palących w okresie od 12 lutego 2014 roku do 3 czerwca 2014 r. , pomimo deklarowania przez niego, iż jest on osobą niepalącą.

Powód winien wobec powyższego wykazać, że doszło do naruszenia dobra osobistego, a rozmiar krzywdy z tego powodu doznanej uzasadnia przyznanie mu zadośćuczynienia.

W ocenie Sądu Odwoławczego Powód nie wykazał powyższych przesłanek, a wobec tego jego żądanie zasadnie zostało oddalone.

Powód w celi dla osób palących przebywał przez okres 3,5 miesiąca. Jak wynika z opinii biegłych w szczególności z opinii biegłego pulmonologa przebywanie przez Powoda w areszcie z osobami palącymi nie przyczyniło się do pogorszenia jego stanu zdrowia. Biegły miał przy tym na uwadze prawidłowe wyniki badań spirometrycznych, brak podstaw do przyjęcia, że cierpi on na astmę. Podkreślenia przy tym wymaga także własny stosunek Powoda do swojego zdrowia, co nie jest obojętne dla rozważań o zasadności zasądzenia zadośćuczynienia za naruszenie takiego dobra osobistego jak zdrowie. Jak wynika z materiału dowodowego powód palił papierosy od 8 roku życia. Ponadto wielokrotnie się okaleczał, połykał ciała obce, odmawiał leczenia czy też chirurgicznego usunięcia połkniętych ciał obcych, czym narażał swoje zdrowie na pogorszenie. Stosunek powoda do własnego ciała i zdrowia nasuwa już poważne wątpliwości co do poniesienia uszczerbku z powodu przebywania w jednej celi z co najwyżej dwoma osobami palącymi (cela była bowiem 3 osobowa). Taki sposób traktowania własnej osoby nie jest także obojętny dla uznania zasadności żądania zadośćuczynienia. Z obiektywnego punktu widzenia narażenie na wdychanie dymu papierosowego osoby niepalącej (jak twierdzi powód) przez 3,5 miesiąca, nie może zostać uznane za tak dotkliwe, że uzasadniające przyznanie jakiejkolwiek kwoty tytułem zadośćuczynienia.

W ocenie Sądu Okręgowego nawet więc gdyby za uzasadnione przyjąć, że Powód deklarował się jako osoba niepaląca i zgłaszał to pracownikom aresztu, rozmiar wykazanej przez niego krzywdy polegającej na konieczności przebywania przez niego w celi dla palących przez 3 miesiące i 3 tygodnie, mając też na uwadze jego własny stosunek do zdrowia, stanowi podstawę do odmowy przyznania mu zadośćuczynienia.

W powyższych okolicznościach zbędne stały się rozważania w przedmiocie bezprawności. Nie jest również konieczne odnoszenie się do szczegółowo do pozostałych zarzutów apelacji nie mogły one bowiem mieć już znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Mając na uwadze powyższe wobec nie wykazania zaistnienia krzywdy uzasadniającej przyznanie jakiegokolwiek zadośćuczynienia apelacja nie mogła odnieść zamierzonego skutku, a ponieważ nie zaszły także podstawy do stwierdzenia, że Sąd nie rozpoznała istoty sprawy nie ma podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

Sąd Odwoławczy przyznał ze Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika z urzędu Powoda kwotę 1200 złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej Powodowi w instancji odwoławczej na podstawie § 4 w zw. z § 8 pkt 5 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.