Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 9 września 2019 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny—Odwoławczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia Bogusława Jarmołowicz-Łochańska

Sędzia Adrianna Szewczyk -Kubat /spr./
Sędzia Dorota Bassa

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2019 roku w Warszawie
na posiedzeniu niejawnym sprawy
z wniosku J. W.
z udziałem K. W.
o wpis w dziale III księgi wieczystej
na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Pruszkowie z dnia 16 kwietnia 2019 r. w sprawie nr Dz.Kw (...), nr księgi wieczystej KW nr (...)

postanawia:

oddalić apelację.

Sygn. akt V Ca 1349/19

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 2 sierpnia 2018r. wnioskodawczyni J. W. zażądała dokonania wpisu w dziale III księgi wieczystej nr (...) zakazu zbywania nieruchomości do czasu zakończenia postępowania przed Sądem Okręgowym w Warszawie toczącej się w przedmiocie odwołania darowizny. Z kolei w uzupełnieniu wniosku z dnia 12 listopada 2018r. wniosła albo o przedłużenie terminu na złożenie stosownego dokumentu przynajmniej o 6 tygodni, albo o zawieszenie postępowania do czasu wydania postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia.

Wniosek został oddalony przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w Warszawie postanowieniem z dnia 22 grudnia 2018 roku ze względu na niedostarczenie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia.

Na powyższe orzeczenie w dniu 25 stycznia 2019 r. wnioskodawczyni wniosła skargę, którą Sąd Rejonowy w Pruszkowie oddalił postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2019r.

Sąd ten zważył, iż zgodnie treścią art. 398 ²² § 1 k.p.c. na orzeczenia referendarza sądowego co do istoty sprawy oraz na orzeczenia kończące postępowanie, jak również na orzeczenia, o których mowa w art. 394 § 1 pkt 1, 2, 42 i 5-9 k.p.c. przysługuje skarga, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej. Skargę rozpoznaje sąd, w którym wydano zaskarżone postanowienie. W razie wniesienia skargi orzeczenie referendarza traci moc, zaś Sąd rozpoznaje sprawę jako Sąd I instancji.

Dalej Sąd Rejonowy w Pruszkowie podniósł, że prowadzi księgę wieczystą nr KW (...) dla nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości M. stanowiącej działkę ewidencyjną (...) o powierzchni 0,0915 ha. W dziale II jako właściciel przedmiotowej nieruchomości ujawniony jest K. W.. Dział III i IV nie zawierają wpisów.

Sąd I instancji zważył, że zgodnie z art. 626 ⁸ § 1 i § 2 k.p.c. wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach. Rozpoznając zaś wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej.

Sąd Rejonowy podzielił argumentację zaprezentowaną przez referendarza sądowego w zaskarżonym orzeczeniu. Niewątpliwym było, iż wnioskodawczyni nie dołączyła żadnego dokumentu mogącego stanowić podstawę dokonania wpisu do księgi wieczystej. Także w treści uzasadnienia skargi wnioskodawczyni nie wskazywała, aby pozytywne dla niej postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia w ogóle zapadło. Natomiast podkreślenia wymagało, iż podstawy dokonania wpisu winny być dołączone do wniosku, a w niniejszej sprawie skarżąca nie wskazała nawet na ich istnienie. Ponadto poza kognicją sądu wieczystoksięgowego pozostaje badanie zasadności zastosowania zabezpieczenia. Ze względu na specyfikę postępowania wieczystoksięgowego nie byłoby także zasadne jego zawieszenie do czasu rozpoznania wniosku o zabezpieczenie. Tak więc nie mogło ulegać wątpliwości, iż zarówno w dacie złożenia wniosku, jak i skargi na orzeczenie referendarza sądowego, jak również w dacie orzekania o skardze nie złożono do akt sprawy postanowienia mogącego stanowić podstawę wpisu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy działając na podstawie art. 626 ⁹ k.p.c., oddalił wniosek.

Od powyższego rozstrzygnięcia apelację w dniu 8 maja 2019r. złożyła wnioskodawczyni, która zaskarżyła orzeczenie w całości uznając je za przedwczesne na skutek nieuwzględnienia wniosku o zawieszenie postępowania. Wniosła o uchylenie zapadłego postanowienia i jednocześnie zawieszenie postępowania do czasu rozpoznania wniosku w przedmiocie zabezpieczenia w sprawie IV C 915/18.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni okazała się niezasadna.

Niewątpliwie bowiem na datę złożenia wniosku nie istniała żadna podstawa prawna dla skutecznego dokonania wnioskowanego wpisu. Natomiast z uwagi na ograniczoną kognicję sądu wieczystoksięgowego oraz moc wsteczną wniosku, zawieszenie postępowania w sprawie wieczystoksięgowej, o ile w ogóle mogłoby być uznane za dopuszczalne, to jego zastosowanie winno zależeć od okoliczności konkretnej sprawy oraz od decyzji sądu. Wypada przy tym podkreślić, że zawieszenie postępowania co do zasady jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem Sądu.

W okolicznościach tej sprawy, w ocenie Sądu II instancji, zawieszenie postępowania stanowiłoby niedozwolone nadużycie ze strony Sądu zważywszy na wskazaną podstawę ewentualnego zawieszenia. Wnioskodawczyni żądała bowiem zawieszenia postępowania z tego powodu, że dokument stanowiący podstawę wniosku w ogóle jeszcze nie powstał, przy czym byłby to jedyny konieczny dokument mogący być podstawą wnioskowanego wpisu. Sąd Okręgowy podzielił w tym zakresie stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 9 września 2016r., V CSK 81/16, w którym Sąd ten stwierdził, iż „podstawą wpisu mogą być dokumenty uzasadniające ten wpis, które powinny być złożone razem z wnioskiem o wpis. Ponieważ zakres rozpoznania wniosku o wpis jest ograniczony tylko do rozpoznania treści wniosku, załączonych do niego dokumentów oraz treści księgi wieczystej, a chwila złożenia wniosku o wpis rozstrzyga o kolejności wniosku, a zarazem z chwilą uwzględnienia wniosku o wpis ma on moc wsteczną od chwili złożenia wniosku, to uzasadnione jest stanowisko, że uwzględniony może być wniosek o wpis w księdze wieczystej oparty na dokumentach istniejących w chwili jego złożenia, a nie na dokumentach powstałych dopiero po złożeniu wniosku o wpis. W przeciwnym przypadku dokument stanowiący podstawę wpisu odnosiłby skutek prawny w okresie poprzedzającym jego powstanie”. Podobnie wyraził się co do zasady Sąd Najwyższy w uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego (zasadzie prawnej) z dnia 16 grudnia 2009r., III CZP 80/09 wskazując, iż Sąd rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej związany jest stanem rzeczy istniejącym w chwili złożenia wniosku i kolejnością jego wpływu.

Ponadto należało wskazać, że cytowane przez wnioskodawczynię w uzasadnieniu apelacji orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2009r. III CZ 5/09 odnosiło się do zupełnie innych okoliczności faktycznych, kiedy to do toczącego się postępowania wieczystoksięgowego zgłosiła się osoba twierdząca, że ma interes prawny w ewentualnym rozstrzygnięciu. Późniejsze pozytywne dla niej wykazanie istnienia takiego interesu, bez zawieszenia postępowania wieczystoksięgowego, de facto pozbawiłoby tę osobę możliwości uczestniczenia w postępowaniu i obrony jej praw.

Na marginesie jedynie trzeba było również podkreślić, że udzielenie zabezpieczenia w żądanej przez wnioskodawczynię formie wydaje się wątpliwe, aczkolwiek słusznie wskazał sąd wieczystoksięgowy, że tego rodzaju rozważania pozostają poza zakresem jego kognicji. Zabezpieczenie powinno być bowiem jak najmniej uciążliwe dla przeciwnej strony przy zachowaniu oczywiście celu, w jakim zostało udzielone. W przypadku istnienia nieruchomości posiadającej księgę wieczystą wystarczające dla zabezpieczenia interesów wnioskującego jest z reguły wpisanie ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu, a nie ustanawianie zakazu zbywania nieruchomości.

Z tych względów Sąd Okręgowy uznał podniesione w apelacji zarzuty za niezasadne i na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację.

Sędzia Dorota Bassa Sędzia Bogusława Jarmołowicz-Łochańska Sędzia Adrianna Szewczyk –Kubat