Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Bogusława Jarmołowicz-Łochańska
Sędziowie:	Agnieszka Wiśniewska (spr.) del. Wiesława Śmich
Protokolant:	sekr. sądowy Marta Szczęsna

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. K.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

z dnia 6 listopada 2018 r., sygn. akt I C 3808/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz K. K. kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 564/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 06 czerwca 2018 r. /data wpływu/, skierowanym przeciwko (...) S.A. w W., powód K. K. wniósł o zasądzenie na swoją rzecz kwoty 6.181,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu /k.3-6/.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 19 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu /k.21/.

Strona pozwana, w sprzeciwie od powyższego nakazu, wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów procesu /k.25-32/.

Wyrokiem z dnia 06 listopada 2018 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.181,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty. Dalej idące powództwo zostało oddalone.

Jednocześnie Sąd I instancji zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.416 zł tytułem zwrotu kosztów procesu /k.105/.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego wydane zostało w oparciu o następujący stan faktyczny:

W dniu 11 czerwca 2008 r. K. K. złożył w (...) S.A. z siedzibą w W. (uprzednio (...) Bank S.A. z siedzibą w W.) wniosek o udzielenie kredytu hipotecznego (...) walutowy na formularzu sporządzonym przez bank. Wnioskowana kwota kredytu wynosiła 370.000 zł. Okres kredytowania określono na 360 miesięcy. Jako docelowe zabezpieczenie spłaty kredytu wskazane zostały: hipoteka na nieruchomości stanowiącej przedmiot kredytowania, grupowe ubezpieczenie nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych oraz (...). W przedmiotowym wniosku jako zabezpieczenie przejściowe kredytu zaproponowane zostało „ubezpieczenie spłaty kredytu” bez dokładnego sprecyzowania. Wniosek kredytowy zawierał oświadczenie kredytobiorcy, w którym wyraził on zgodę na udostępnienie ubezpieczycielowi - (...) S.A., informacji stanowiących jego dane osobowe oraz objęte tajemnicą bankową, zawarte w dokumentacji kredytowej, zebranej przez (...) Bank S.A. przed zawarciem i w trakcie trwania umowy kredytowej, w celu wykonania Generalnej Umowy Ubezpieczenia niskiego wkładu.

Decyzją kredytową z dnia 24 czerwca 2008 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. przyznał K. K. kredyt w wysokości 370.000 zł. Jako prawne zabezpieczenie kredytu wskazano hipotekę na nabywanej nieruchomości, przelew na rzecz banku praw z tytułu umowy grupowego ubezpieczenia spłaty rat kredytu w zakresie poważanego zachorowania oraz pobytu w szpitalu w wyniku choroby i nieszczęśliwego wypadku, przelew na rzecz banku praw z tytułu polisy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych oraz ubezpieczenie niskiego wkładu kredytu w (...) S.A. na 36-miesięczny okres ubezpieczenia. Ponadto, jako prawne zabezpieczenie kredytu na okres przejściowy do dnia uprawomocnienia się wpisu hipoteki ustanowiono ubezpieczenie spłaty kredytu w (...) S.A.

W dniu 24 czerwca 2008 r. K. K. zawarł z (...) S.A. z siedzibą w W. (uprzednio (...) Bank S.A. z siedzibą w W.) umowę numer (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) na kwotę 370.000 zł w celu sfinansowania zakupu lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym. W § 3 umowy zawarty został katalog możliwych sposobów prawnego zabezpieczenia kredytu. W § 3 ust. 3 umowy ustanowiono zabezpieczenie w postaci ubezpieczenia niskiego wkładu kredytu w (...) S.A., na 36-miesięczny okres ubezpieczenia. Jeśli z upływem pełnych 36 miesięcy okresu ubezpieczenia nie nastąpiła całkowita spłata zadłużenia lub inne zdarzenie kończące okres ubezpieczenia, ubezpieczenie podlegało automatycznej kontynuacji przy czym łączny okres ubezpieczenia nie mógł przekroczyć 108 miesięcy licząc od miesiąca, w którym nastąpiła całkowita spłata kredytu. Ponadto kredytobiorca upoważniał (...) S.A. w W. do pobrania środków tytułem zwrotu kosztów ubezpieczenia w wysokości 3,50 % kwoty kredytu objętej ubezpieczeniem, tj. 2.590 zł oraz zwrotu kosztów z tytułu kontynuacji przedmiotowego ubezpieczenia z rachunku wskazanego w § 6 bez odrębnej dyspozycji.

Zgodnie z § 25 umowy integralną częścią umowy był „Regulamin (...)”. Kredytobiorca oświadczył, że zapoznał się z niniejszym dokumentem oraz, że uznawał jego wiążący charakter.

Pozwany dokonał płatności składek uiszczanych przez powoda na rzecz (...) S.A. w ramach zawartej pomiędzy tymi podmiotami umowy generalnej ubezpieczenia ryzyka spłaty kredytów hipotecznych w zakresie odpowiadającym niskiemu wkładowi własnemu.

Kredytobiorca przed zawarciem umowy kredytu z (...) Bankiem S.A. w W. podpisał w dniu 16 kwietnia 2007 r. umowę kredytu mieszkaniowego (...) z (...) S.A. w W.. Wspomniana umowa przewidywała dodatkowe zabezpieczenie kredytu w postaci ubezpieczenia kredytowanego wkładu.

W dniu 14 lipca 2008 r., w związku z ubezpieczeniem niskiego wkładu własnego od K. K. pobrano na rzecz (...) S.A. kwotę 2.590 zł tytułem składki ubezpieczeniowej niskiego wkładu własnego; w dniu 2 września 2011 r., w związku z odnowieniem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego od kredytobiorcy pobrano kolejną składkę ubezpieczeniową w wysokości 2.787,01 zł, natomiast w dniu 01 września 2014 r. pobrano kwotę 804,69 zł.

K. K. wezwał (...) S.A. w W. do zwrotu pobranych składek z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego pismem z dnia 02 czerwca 2017 r. w terminie 7 dni od otrzymania tego pisma.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, (...) S.A. pismem z dnia 13 czerwca 2017 r. odmówił spełnienia świadczenia.

Umowa o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) została zawarta przez strony według standardowego wzorca umownego stosowanego przez bank. Postanowienia umowy w zakresie zabezpieczenia prawnego w postaci ubezpieczenia niskiego wkładu własnego nie były indywidualnie uzgodnione między stronami, nie podlegały one negocjacjom, nie było także możliwości przeredagowania umowy o kredyt w zakresie postanowienia dotyczącego umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Powód nie rozumiał mechanizmu działania ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Kredyt został przeznaczony na zakup mieszkania, które nie służy kredytobiorcy do prowadzenia działalności gospodarczej. Umowa kredytu, którą zawarł K. K. z (...) również zawierała ubezpieczenie niskiego wkładu własnego kredytu, jednakże kredytobiorca zawierając ją nie rozumiał mechanizmu działania ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Kredytobiorca nie wiedział, że w razie wypłaty pozwanemu świadczenia przez ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, ubezpieczyciel będzie mógł zwrócić się do K. K. z roszczeniem regresowym.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w przeważającej części, oddalając je jedynie w niewielkim zakresie co do należności odsetkowej.

W pierwszej kolejność Sąd Rejonowy odniósł się do treści wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2012 r., w sprawie XVII AmC 2600/11, w którym sąd uznał za niedozwolone postanowienie umowne stosowane we wzorcu umownym pozwanego o następującej treści: jeśli z upływem pełnych 36 miesięcy okresu ubezpieczenia nie nastąpi całkowita spłata zadłużenia objętego ubezpieczeniem ani inne zdarzenie kończące okres ubezpieczenia, ubezpieczenie podlega automatycznej kontynuacji, przy czym łączny okres ubezpieczenia nie może przekroczyć 108 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nastąpiła wypłata kredytu. Kredytobiorca upoważnia bank do pobrania środków tytułem zwrotu kosztów ubezpieczenia w wysokości 3,5 % różnicy między wymaganym wkładem własnym kredytobiorcy a wkładem wniesionym faktycznie, tj. (...) oraz zwrotu kosztów z tytułu kontynuacji przedmiotowego ubezpieczenia z rachunku wskazanego w § 6 bez odrębnej dyspozycji. Wskazane postanowienie umowne zostało wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod pozycją nr (...) i tym samym zostało wyeliminowane z wzorca umowy (...) S.A. z siedzibą w W..

W ocenie Sądu I instancji wpisanie klauzuli umownej do rejestru klauzul niedozwolonych nie oznacza automatycznego uznania wszystkich tożsamych postanowień umownych za niedozwolone i niewiążące konsumentów z mocą wsteczną, co wyłączałoby możliwość dokonywania ich kontroli incydentalnej. Sąd Rejonowy podzielił natomiast stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym postępowanie w sprawie abstrakcyjnej kontroli klauzul używanych we wzorcach umownych ma na celu wyeliminowanie pewnych postanowień wzorców, nie zaś postanowień samych umów. Dalej Sąd wskazał, iż z uwagi na treść przepisów art. 385 ¹ - 385 ³ k.c. dotyczących niedozwolonych postanowień umownych, ocena, czy konkretne postanowienie umowy stanowi klauzulę abuzywną, czy też nie, jest dopuszczalna podczas rozpoznawania każdej sprawy cywilnej dotyczącej konkretnego stosunku obligacyjnego, czyli w toku tzw. kontroli indywidualnej, nie zaś wyłącznie w trakcie tzw. kontroli abstrakcyjnej dokonywanej przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Sąd Rejonowy podał, że postanowienie umowy kredytu zawarte w § 3 ust. 3 dotyczyło ubezpieczenia niskiego wkładu własnego kredytu w (...) S.A. i tym samym opłacenia składki ubezpieczeniowej za 36-miesięczny okres ubezpieczenia w wysokości 3,50 % kwoty kredytu objętej ubezpieczeniem. Sąd dokonał kontroli incydentalnej wskazanego przez stronę powodową postanowienia umowy i uznał, że w niniejszej sprawie bez wątpienia istniały podstawy do uznania, że postanowienie to zawarte w § 3 ust. 3 umowy kredytowej stanowi niedozwoloną klauzulę umowną w rozumieniu przepisu art. 385 ¹ §1 k.c.

Sąd Rejonowy uznał w świetle przepisu art. 22 ¹ k.c., że powód w relacjach z pozwanym był konsumentem. Dalej Sąd ocenił, że kwestionowane postanowienie umowy we wskazanym powyżej zakresie odnosiło się do świadczenia niebędącego świadczeniem głównym, a nadto świadczenie, którego dotyczyło nie zostało w jego treści określone w sposób jednoznaczny. Zdaniem Sądu Rejonowego sporne postanowienie umowne nie dawało konsumentowi żadnych uprawnień w zakresie oceny zasadności kontynuowania umowy ubezpieczenia po upływie początkowych 36. miesięcy okresu kredytowania, bowiem brak w jego treści jakiegokolwiek postanowienia wskazującego, na jaki okres umowa ubezpieczenia niskiego wkładu zostanie automatycznie przedłużona po upływie 36. miesięcy. W postanowieniu tym przewidziano jedynie maksymalny okres trwania ubezpieczenia, który został określony na 108 miesięcy, zaś w ramach tego limitu pozwany mógł faktycznie dowolnie przedłużać ochronę ubezpieczeniową a konsument nie miał na takie decyzje żadnego wpływu.

W świetle powyższego Sąd stwierdził, że umowa kredytowa zawierała postanowienie kształtujące prawa, a przede wszystkim obowiązki powoda w sposób niejednoznaczny i jednocześnie uprzywilejowywała bank, co pozostaje w sprzeczności z zasadą swobody umów.

W ocenie Sądu I instancji, uznać należało, że postanowienia umowne dotyczące upoważnienia banku do naliczania i pobrania od powoda kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego nie zostały z nim uzgodnione indywidualnie, nie miał on bowiem żadnego wpływu na ukształtowanie umowy w tym zakresie. Decyzja powoda ograniczała się wyłącznie do wyrażenia zgody (lub jej niewyrażenia) na warunki umowy kredytowej zaproponowane i ustalone jednostronnie przez stronę pozwaną.

Sąd Rejonowy zaakcentował, że szczegółowa analiza postanowień umowy kredytowej prowadzi do wniosku, że postanowienie umowy zawarte w § 3 ust. 3 kształtowało prawa (obowiązki) powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszało jego interesy. Zdaniem Sądu już samo nieprzedstawienie powodowi treści umowy ubezpieczenia, polisy, OWU uznać należało za działanie, czy też zaniechanie skutkujące naruszeniem dobrych obyczajów. Nieudzielenie stronie powodowej informacji o treści stosunku ubezpieczenia, a w szczególności pozbawienie powoda możliwości zapoznania się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia niskiego wkładu własnego celem uzyskania przez niego wiedzy, jaki był rzeczywisty zakres ochrony ubezpieczeniowej, jakie wypadki były objęte tą ochroną oraz jakie były ewentualne wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela, nie usprawiedliwiał fakt, że zgodnie z postanowieniami umowy kredytowej powód nie był stroną umowy ubezpieczenia, a co za tym idzie nie był również uprawniony do wyboru ubezpieczyciela. Zgodnie z kwestionowanym postanowieniem umowy to powód miał pokrywać koszty ubezpieczenia, bowiem (...) S.A. z siedzibą w W. miał od niego pobierać „środki tytułem zwrotu ubezpieczenia”. Co więcej, kredytobiorca mógł również stać się dłużnikiem ubezpieczyciela z racji odszkodowania wypłaconego pozwanemu bankowi na podstawie przysługującego mu roszczenia regresowego.

W takiej sytuacji należało zdaniem Sądu uznać, że korzyść z zawartej umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego była ewidentnie jednostronna. Tylko pozwany korzystał z ochrony ubezpieczeniowej wynikającej z przedmiotowej umowy i jednocześnie nie ponosił żadnych kosztów z tego tytułu, co stanowiło rażący przypadek przerzucenia na konsumenta kosztów i ryzyka prowadzonej działalności. Co więcej, porównując narzucone powodowi rozwiązanie do sytuacji, w której to on byłby ubezpieczającym i ubezpieczonym, jego sytuacja prawna jako konsumenta była znacznie pogorszona. Musiał się on bowiem liczyć z obowiązkiem zwrotu świadczenia ubezpieczycielowi w zakresie wypłaconego odszkodowania, co w sytuacji, w której sam byłby ubezpieczającym i ubezpieczonym, nie miałoby co do zasady miejsca.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że sposób zabezpieczenia kredytu w postaci ubezpieczenia niskiego wkładu został powodowi narzucony. Sporna klauzula ze względu na swoją lakoniczność powodowała dezorientację konsumenta co do jego praw i obowiązków, nie wyjaśniała podstawowych elementów powstałego stosunku prawnego. Sformułowanie wzorca umowy w § 3 ust. 3 umowy przez pozwanego należało uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami. Uwzględniając to, że w toku niniejszego postępowania zostały, zdaniem Sądu Rejonowego, wykazane wszystkie przesłanki uznania kwestionowanego postanowienia umowy kredytowej za klauzulę niedozwoloną, Sąd stwierdził, że postanowienie umowy zawarte w treści § 3 ust. 3 nie wiązało powoda, przy jednoczesnym związaniu go umową kredytową w pozostałym zakresie. W takiej sytuacji świadczenie w postaci pobranych przez pozwanego kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu Sąd uznał za świadczenie nienależne. Z tego względu, na podstawie art. 410 § 1 i § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c., Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powoda od pozwanego kwotę 6.181,70 zł.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek za opóźnienie stanowił art. 481 § 1 i § 2 k.c. oraz art. 455 k.c.

W pozostałym zakresie, tj. niewielkiej części roszczenia odsetkowego, powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na brak podstaw przyjęcia wcześniejszej daty wymagalności odsetek.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, skarżąc go w części uwzględniającej powództwo oraz w zakresie rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu /k.118-123/.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

I.  naruszenie prawa procesowego, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj.:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c. poprzez uznanie za wiarygodne twierdzeń powoda o niewypełnieniu przez bank obowiązku informacyjnego względem UNWW, poprzez przypisanie zeznaniom powoda waloru spójnych, logicznych i zgodnych z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, podczas gdy pozostają one w sprzeczności z treścią decyzji kredytowej oraz umowy kredytowej, których treść nie pozwala na wyciągnięcie wniosków co do funkcjonowania UNWW zgodnych z twierdzeniami powoda;

2.  art. 233 § 1 k.p.c.:

- poprzez sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ustalenie, że postanowienie § 3 ust. 3 umowy o kredyt nie zawierało dostatecznie jasnych i precyzyjnych informacji pozwalających kredytobiorcy na uzyskanie szczegółowej wiedzy, w jaki sposób będą się kształtowały koszty ubezpieczenia i jak długo będzie zobowiązany do refundowania ich pozwanemu, jeżeli w ciągu 36 miesięcy od dnia uruchomienia kredytu nie nastąpi całkowita spłata zadłużenia objętego ubezpieczeniem;

- poprzez sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ustalenie, że umowa kredytu została zawarta według standardowego wzorca, mimo że podstawą zawarcia umowy kredytu był wniosek o udzielenie kredytu, w którym powód określił swoje preferencje co do warunków umowy, a zatem treść umowy została sformułowana w oparciu o indywidualne potrzeby kredytobiorcy i wyłącznie na jego użytek;

- poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego oraz dokonanie sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny dowodów w zakresie oceny, czy powód miał rzeczywisty wpływ na postanowienie zawarte w § 3 ust. 3 umowy o kredyt, dotyczące obowiązku zwrotu kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (UNWW);

- poprzez uznanie, że pomimo, iż powód nie był stroną umowy ubezpieczenia, to powinien mieć możliwość zapoznania się treścią stosunku ubezpieczenia, w tym umową ubezpieczenia zawartą między bankiem a towarzystwem ubezpieczeń oraz ogólnymi warunkami ubezpieczenia;

- poprzez sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego uznanie, że korzyść z zawartej umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego była rażąco jednostronna oraz naruszała zasadę równorzędności stron stosunku obligacyjnego, podczas gdy ustanowienie tej formy zabezpieczenia pozwalało kredytobiorcy na uzyskanie kredytu we wnioskowanej wysokości pomimo nieposiadania wymaganych przez bank środków własnych, w konsekwencji uznać należy, iż zapewniony mu został dostęp do pieniądza, którym nie dysponował, a który pozwolił mu na zrealizowanie celu mieszkaniowego;

II.  naruszenie prawa materialnego, tj.

1.  art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie przez Sąd I instancji, że postanowienie § 3 ust. 3 umowy zawartej pomiędzy stroną powodową a pozwanym bankiem, nie zostało uzgodnione indywidualnie z powodem, kształtuje jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy powoda jako konsumenta, co zdaniem pozwanego banku nie zachodzi albowiem klauzula ta ani nie jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, ani nie narusza w sposób rażący interesów strony powodowej;

2.  art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 385 ² k.c. w z art. 22 ¹ k.c. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że przepis art. 385 ¹ § 1 k.c. stanowi wyraz paternalistycznej ochrony przyznanej konsumentowi jako stronie umowy zawartej z przedsiębiorcą w taki sposób, iż konsument nie jest obowiązany do wykazania staranności przy podejmowaniu decyzji o wstąpieniu w relację kontraktową z przedsiębiorcą;

3.  art. 6 k.c. poprzez uznanie, że powód udowodnił, że postanowienie § 3 ust. 3 umowy jest rażąco naruszającym jego interesy jako konsumenta oraz jest sprzeczne z dobrymi obyczajami;

4.  art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 385 ¹ k.c. poprzez przyjęcie, że świadczenie spełnione przez powoda tytułem zwrotu kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego stanowi świadczenie nienależne;

5.  art. 411 pkt 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uwzględnienie powództwa, podczas gdy powód nie wykazał, aby złożył zastrzeżenie zwrotu przy uiszczeniu kosztów ubezpieczenia za okres pierwszych 36 miesięcy ubezpieczenia, ani przy uiszczeniu kosztów na kolejne 36 miesięczne okresy ubezpieczenia, co w konsekwencji włącza po stronie powodowej możliwość żądania zwrotu kwot dochodzonych pozwem;

6.  art. 70 ust. 1 i 2 w zw. z art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowego poprzez ich niezastosowanie w sytuacji, gdy bank udzielił powodowi kredytu hipotecznego bez wniesienia przez niego wymaganego wkładu własnego, a zabezpieczenie spłaty części kredytu hipotecznego stanowiącej tzw. niski wkład własny, poprzez ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, może stanowić formę zabezpieczenia spłaty zobowiązania kredytowego;

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości, tj. także co do kwoty 6.181,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za I instancję;

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i o zasądzenie kosztów procesu /k.131-135/.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację uznać należy za bezzasadną, a podniesione w niej zarzuty nie mogły skutkować zmianą zaskarżonego orzeczenia. Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne zarówno dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, jak również prawną ocenę tych ustaleń wskazaną w pisemnych motywach orzeczenia.

Sąd Rejonowy prawidłowo dokonał oceny zasadności żądania pozwu przez pryzmat zapisu § 3 ust. 3 łączącej strony umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF, zawartej w dniu 24 czerwca 2008 r., odnosząc go do treści art. 385 ^{( 1)} k.c. Jednocześnie słusznie Sąd ten ocenił, iż na gruncie sprawy niniejszej spełnione zostały wszystkie przesłanki z tego przepisu, pozwalające na ocenę abuzywnego charakteru § 3 ust. 3 umowy kredytowej. Sąd Rejonowy wskazał, że na gruncie sprawy niniejszej doszło do takiego uksztaltowania praw i obowiązków konsumenta, które naruszają dobre obyczaje. Jednocześnie Sąd ocenił, iż doszło do rażącego naruszenia interesu konsumenta. Sąd Rejonowy odniósł się do wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2012 r., sygn. akt XVII AmC 2600/11. Dalej Sąd I instancji przedstawił wszystkie argumenty, które jego zdaniem przemawiają za abuzywnym charakterem kwestionowanych zapisów umowy.

Sąd Okręgowy w pełni podziela argumentację Sądu I instancji, uznając ją za wyczerpującą i trafną. Brak jest zatem w ocenie Sądu II instancji potrzeby powielania tej argumentacji na obecnym etapie. W ocenie Sądu Okręgowego podniesione w apelacji zarzuty stanowią jedynie polemikę z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego.

W szczególności jako chybiony należy ocenić zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., bowiem zdaniem Sądu Okręgowego Sąd I instancji nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ten bowiem dokonał oceny dowodów w ramach swobody zakreślonej treścią ww. przepisu, nie przekraczając jednakże tych granic, czemu dał wyraz w sporządzonym, zgodnie z wymogami art. 328 § 2 k.p.c., uzasadnieniu. Sąd Okręgowy podziela bowiem pogląd Sądu Najwyższego, że skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania względnie doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest więc wystarczające przekonanie strony o innej, niż przyjął Sąd, wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena Sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08 kwietnia 2009 r., sygn. akt II PK 261/08, LEX nr 707877; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 listopada 1998 r., sygn. akt III CKN 4/98, LEX nr 50231). Strona skarżąca nie wykazała takich uchybień, a tym samym nie wykazała naruszenia przepisu objętego zarzutami apelacyjnymi, wskazującymi na naruszenie art. 233 § 1 k.p.c.

W szczególności zdaniem Sądu Okręgowego powód udowodnił skutecznie, iż postanowienia § 3 ust. 3 umowy rażąco naruszają jego interesy jako konsumenta oraz są sprzeczne z dobrymi obyczajami. W ocenie Sądu Okręgowego kryteria, którymi kierował się Sąd Rejonowy oceniając naruszenie dobrych obyczajów zostały przedstawione prawidłowo, w szczególności wbrew twierdzeniu apelacji konsument nie otrzymał jasnych i precyzyjnych informacji co do wysokości obciążenia z tytułu UNNW i co do czasu jego trwania. Nie można również uznać, że powód miał możliwość sformułowania umowy w oparciu o jego indywidulane potrzeby. Twierdzenie to odnosi się zapewne do kwoty kredytu i okresu kredytowania, ale już nie co do sposobu zabezpieczenia, jakim było UNNW, w wypadku nie posiadania wkładu własnego. Powód nie miał wypływu na sposób uksztaltowania tego ubezpieczenia, nie znał jego warunków. Tak naprawdę jego rola ograniczała się do jego finasowania. Umowa obejmująca UNNW trafnie została przez Sąd I instancji oceniona jako rażąco jednostronna. I oceny tej nie zmienia okoliczność, że dzięki temu postanowieniu umowy powód miał zapewniony dostęp do środków finansowych, którymi nie dysponował.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się również naruszenia pozostałych przepisów prawa materialnego wskazanych w apelacji, bowiem wbrew jej twierdzeniu na gruncie sprawy niniejszej spełniły się wszystkie przesłanki z art. 385 ¹ k.c. pozwalające na uznanie, że zapis § 3 ust. 3 umowy ma charakter abuzywny, co skutkować musiało zwrotem pobranych kwot na postawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Przy czym nie ma racji strona apelująca wskazując, iż doszło do naruszenia art. 411 pkt 1 k.c., poprzez nie zastrzeżenie przez powoda zwrotu świadczenia. Bowiem brak zastrzeżenia zwrotu, wyłączałby zwrot świadczenia, ale jedynie w wypadku, gdyby spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, natomiast na gruncie sprawy niniejszej podstawa świadczenia odpadła dopiero w związku z następczym uznaniem kwestionowanych postanowień za klauzulę abuzywną.

Jako bezzasadny należało ocenić również zarzuty dotyczące naruszenia przepisów ustawy – Prawo bankowe, bowiem abuzywna nie jest sama instytucja UNNW, lecz sposób jej ukształtowania w tej konkretnej umowie. Tym samym nie kwestionując prawa do jej stosowania, Bank powinien tak sformułować zapisy umowy, aby nie naruszać dobrych obyczajów i interesu konsumentów.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację jako bezzasadną.

Rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu w instancji odwoławczej zostało wydane w oparciu o treść art. 98 § 1 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika powoda w kwocie 900 zł, obliczone na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800), według stanu na dzień wniesienia apelacji.