Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w W. III Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Jończyk

Protokolant: praktykant Olga Kamińska

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2015 r. w W., na rozprawie

sprawy z powództwa B. M., D. M.

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) z siedzibą w W.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

I.  zasądza od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. na rzecz B. M. i D. M. solidarnie kwotę (...) zł (sześćdziesiąt trzy tysiące dziewięćset jeden złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 08 lipca 2015 r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. na rzecz B. M. i D. M. solidarnie kwotę 8.467 zł (osiem tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

IV.  nakazuje pobrać od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w W. kwotę 4.488,55 zł (cztery tysiące czterysta osiemdziesiąt osiem złotych i pięćdziesiąt pięć groszy) tytułem nieuiszczonych wydatków na opinię biegłego sądowego, wyłożonych tymczasowo z sum budżetowych Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 02 sierpnia 2013 r. B. M. i D. M. domagali się zasądzenia od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W. solidarnie na ich rzecz odszkodowania, stanowiącego równowartość ustalonego w toku postępowania sądowego spadku wartości nieruchomości stanowiącej własność powodów, tj. lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku wielomieszkaniowym, położonym w W. przy ulicy (...) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia następującego po ustaleniu wysokości odszkodowania do dnia faktycznej zapłaty, zasądzenia od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kosztów rewitalizacji akustycznej przedmiotowego lokalu wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia następującego po ustaleniu wysokości odszkodowania do dnia faktycznej zapłaty, zasądzenie od pozwanego solidarnie na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych /pozew – k. 2-8 akt/.

Uzasadniając żądanie pozwu strona powodowa wskazała, iż na mocy Uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) z dnia 20 czerwca 2011 r., nieruchomość do nich należąca znalazła się w granicach nowoutworzonego obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.. Wskazane zostało, iż natężenie hałasu w lokalu powodów jest trudne do zniesienia, a immisje z tym związane odczuwalne są nawet przy zamkniętych drzwiach i oknach, zaś stan ten utrudnia normalne korzystanie z lokalu, wykluczając możliwość efektywnego odpoczynku. Zdaniem powodów, w wyniku wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, doszło do znacznego spadku wartości nieruchomości powodów, jak również zawężenia granic własności /ograniczenia zakresu władztwa/ względem nieruchomości położonej na przedmiotowym obszarze. Wskazano również, że w lokalu konieczne jest wykonanie szerokiego zakresu robót w celu poprawy izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych, zaś powodowie – jako podmiot poszkodowany – aby mogli domagać się odszkodowania z tytułu ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, nie muszą wykazywać, że już ponieśli nakłady niezbędne do osiągnięcia standardów obowiązujących na obszarze ograniczonego użytkowania. Wedle powodów, w sprawie niniejszej istnieje związek przyczynowy pomiędzy utworzeniem specjalnego obszaru i ograniczeniami w korzystaniu ze swoich nieruchomości wynikającymi z hałasu emitowanego przez lotnisko a spadkiem wartości lokalu mieszkalnego i koniecznością poniesienia nakładów na rewitalizację akustyczną /uzasadnienie pozwu – k. 4-8 akt/.

W wykonaniu zarządzenia z dnia 16 października 2013 r., strona powodowa określiła wartość przedmiotu sporu na kwotę 77.000 zł tytułem odszkodowania za spadek wartości przedmiotowej nieruchomości oraz tytułem zwrotu kosztów rewitalizacji akustycznej domagając się zasądzenia tej kwoty wraz z odsetkami ustawowymi, liczonymi od daty wytoczenia powództwa do dnia zapłaty /pismo z dnia 28 października 2013 r. – k. 26-27 akt/.

W odpowiedzi na pozew z dnia 03 stycznia 2014 r. strona pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości jako bezpodstawnego oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych /odpowiedź na pozew – k. 44 akt/.

Uzasadniając powyższe stanowisko strona pozwana wskazała, iż przypisanie odpowiedzialności na podstawie art. 129 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska wymaga wykazania ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomością, a ograniczenia te muszą powodować, że korzystanie z nieruchomości w dotychczasowy sposób lub w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone. W ocenie pozwanego powodowie nie wykazali ani szkody, ani związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy szkodą a regulacjami prawnymi wprowadzonymi na podstawie przedmiotowej Uchwały /uzasadnienie odpowiedzi na pozew – k. 45-56 akt/. Zdaniem strony pozwanej, powodowie nie wykazali, aby w lokalu istniał nieodpowiedni poziom klimatu akustycznego, wymagający przeprowadzenia rewitalizacji, a samo położenie nieruchomości w obszarze ograniczonego użytkowania nie oznacza automatycznie, że występuje na niej przekroczenie norm hałasu w środowisku. W ocenie pozwanego lokal powodów jest w większym stopniu poddawany oddziaływaniu hałasu drogowego, aniżeli lotniczego, który jest minimalny i w żadnym stopniu nie wpływa na wartość nieruchomości. Co do żądań powodów, związanych z obniżeniem wartości lokalu, podniesiono, iż nie można a priori zakładać, iż ich położenie w szczególnej strefie przedkłada się na spadek ich atrakcyjności oraz wartości / uzasadnienie odpowiedzi na pozew – k. 44 – 56 akt/.

W piśmie procesowym z dnia 06 lipca 2015 r. strona powodowa sprecyzowała żądanie pozwu wskazując, że domaga się zasądzenia od pozwanego kwoty (...) zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od daty wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za spadek wartości nieruchomości, w pozostałym zaś zakresie /tj. co do żądania odszkodowania tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej nieruchomości lokalowej/ cofnęła pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia /pismo procesowe – k. 441 akt/.

Postanowieniem z dnia 11 września 2015 r. Sąd Okręgowy w W. umorzył postępowanie w sprawie, w zakresie żądania przewyższającego kwotę (...) zł wraz z ustawowymi odsetkami, wobec cofnięcia roszczeń w przedmiocie kosztów rewitalizacji akustycznej lokalu mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) w W. /postanowienie – k. 451 akt/.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Decyzją nr (...) Burmistrza Gminy W.-U. z dnia 07 maja 1998 r. zatwierdzono projekt budowlany zabudowy i zagospodarowania terenu osiedla mieszkaniowego (...) bis – P.” oraz budynków mieszkalnych (...) wraz z garażem wielopoziomowym i zezwolono Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. na budowę wielorodzinnego budynku mieszkalnego, wraz z infrastrukturą towarzyszącą, nakładając jednocześnie obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie oraz ustanowienia nadzoru inwestorskiego /decyzja – k. 208-208v akt/. Na mocy decyzji Nr (...) z dnia 19 grudnia 2000 r. Burmistrz zezwolił Spółdzielni na użytkowanie budynku mieszkalnego wielorodzinnego /decyzja – k. 210 akt/.

B. M. i D. M. w dniu 31 marca 2010 r. nabyli na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomość, stanowiącą lokal mieszkalny nr (...), składający się z 4 pokoi, kuchni, przedpokoju, łazienki oraz WC o powierzchni 86,77 m ^{( 2)}, w budynku wielomieszkaniowym, położonym w W. przy ulicy (...), na działce ewid. nr (...) z obrębu ewidencyjnego 1-11-02, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy dla W. M. w W. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) /odpis zwykły księgi wieczystej – k. 10-12 akt/.

Przedmiotowa nieruchomość, na mocy Uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 20 czerwca 2011 r. (Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 2011 r., nr 128, poz. 4086 wraz z załącznikiem nr 6 - dalej zwana: (...) ), która weszła w życie 04 sierpnia 2011 r., znalazła się w całości w obszarze ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. poza strefami Z1 i Z2 /bezsporne; wykaz działek ewidencyjnych, które w całości lub w części znajdują się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania i w strefach Z2 i Z1 – k. 15 akt/.

Na mocy § 6 uchwały, zmienionym następnie uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 24 października 2011 r., wprowadzono wymagania techniczne dotyczące budynków objętych obszarem ograniczonego użytkowania polegające na tym, że:

1)  w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić izolacyjność akustyczną ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z ustawą z dnia 07 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy;

2)  w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające klimat akustyczny w pomieszczeniach – zgodnie z ustawą z dnia 07 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy.

W dniu 01 lipca 2013 r. pełnomocnik B. M. i D. M. zgłosił Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) z siedzibą w W. roszczenie odszkodowawcze w związku z ustanowieniem (...) Ograniczonego (...) i wezwał zarządcę lotniska do zapłaty na rzecz powodów odszkodowania, w szczególności za konieczność poniesienia nakładów akustycznych oraz spadek wartość nieruchomości /wezwanie do dobrowolnego spełnienia świadczenia – k. 13-14 akt/. Powyższe wezwanie pozostało bez odpowiedzi /bezsporne/.

Wartość rynkowa 1 m ^{( 2)} powierzchni użytkowej nieruchomości lokalowej stanowiąca własność powodów wynosiła (...) zł, a tym samym wartość rynkowa prawa własności przedmiotowego lokalu według cen na datę opinii, tj. 28 lipca 2014 r., a według stanu na dzień 4 sierpnia 2011 r. wynosiła (...) zł /d. opinia biegłej sądowej z zakresu szacowania wartości nieruchomości I. H. z dnia 28 lipca 2014 r. – k. 253-285 akt; dokumentacja fotograficzna – k. 286-287 akt; notatka z wizji – k. 291-292 akt; zaświadczenie o stanie technicznym lokalu – k. 293 akt; rzut lokalu – k. 294 akt/. Ubytek wartości nieruchomości mieszkaniowych na obszarze ograniczonego użytkowania lotniska, w ocenie biegłego ds. wyceny nieruchomości, spowodowany jest następstwami przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku przez starty i lądowania statków powietrznych oraz wynikający z tego tytułu brak możliwości zachowania odpowiedniego klimatu akustycznego w środowisku, skutkiem czego, w świadomości uczestników rynku utwierdza się pewność o złym stanie akustycznym środowiska oraz o ograniczeniach wynikających z przepisów prawa w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków i sposobu korzystania z terenów zlokalizowanych na tym obszarze. Z faktu, iż długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach, wyznaczony w ciągu dnia, w przedziale czasu odniesienia równym 16 godzinom wynosi 45 dB, zaś długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach, wyznaczony w ciągu nocy, w przedziale czasu odniesienia równym 8 godzinom wynosi 55 dB, wynika zaś ustalony ubytek wartości nieruchomości na poziomie 9,5%. Utrata wartości przedmiotowej nieruchomości, w związku z jej położeniem na obszarze ograniczonego użytkowania wynosi zatem (...) zł (...) zł x 9,5%]. Biegła podnosiła, że utworzenie obszaru legalizuje degradację środowiska, wywołaną działaniami lotniska cywilnego i nie eliminuje hałasu oddziaływującego na tym terenie na nieruchomości tam położone. Wedle biegłej, zmiana wartości nieruchomości jest reakcją rynku na obciążenie nieruchomości hałasem emitowanym przez samoloty, związane z (...) im. (...) w W.. Świadomość uczestników rynku nieruchomości oraz powszechnie znany fakt o szkodliwości hałasu oraz ograniczenia, jakie narzuca Uchwała sprawiają, że uczestnicy rynku świadomi tych zagrożeń i ograniczeń, decydują się na zakup nieruchomości położonych na obszarze ograniczonego użytkowania pod warunkiem zapłaty niższych cen od ceny za podobne nieruchomości nieobarczone takimi wadami /opinia uzupełniająca – k. 368-377 akt/. Biegła podkreśliła również, iż na spadek wartości nieruchomości wpływa samo wprowadzenie strefy automatycznie, poziom hałasu nie ma zaś znaczenia /wyjaśnienia ustne, złożone na rozprawie w dniu 15 czerwca 2015 r. – k. 440 akt; adnotacje pisemne – k. 438-439 akt/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych pomiędzy stronami, jak również dowodów z dokumentów, które obdarzył atrybutem wiary. Dokumenty urzędowe zostały bowiem sporządzone przez uprawnione organy, w zakresie ustawowo przyznanych im prerogatyw, w przepisanej prawem formie. Sąd przeprowadził również dowód z prywatnej ekspertyzy, tj. analizy rynku gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi w (...) Ograniczonego (...) wokół (...) im. (...) w W., który potraktował jako dokument prywatny, stanowiący poparcie stanowiska strony, która go przedłożyła.

Ustalając utratę wartości nieruchomości Sąd oparł na opinii wydanej przez biegłą sądową ds. (...) /opinia – k. 253-285 akt; opinia uzupełniająca – k. 368-377 akt, wyjaśnienia ustne, złożone na rozprawie w dniu 15 czerwca 2015 r. – k. 440 akt; adnotacje pisemne – k. 438-439 akt/. Oceniając przedmiotową opinię Sąd miał na uwadze to, że biegła podała zarówno podstawy materialno-prawne, jak i merytoryczne sporządzonej ekspertyzy. Biegła dokonała ustaleń co do stanu nieruchomości na podstawie wizji lokalnej, wykonując w jej trakcie nie tylko protokół oględzin, ale również dokumentację zdjęciową. Biegła sądowa I. H. dokonała analizy danych i charakterystyki rynku nieruchomości, poddając ocenie kolejno atrybuty kształtujące wartość nieruchomości oraz wpływ hałasu na zdrowie człowieka, następnie wpływ obszaru ograniczonego użytkowania lotniska na wartość nieruchomości mieszkaniowych oraz emisji hałasu lotniczego na wartość nieruchomości położonych w jego zasięgu na podstawie badań zagranicznych, by w dalszej kolejności ustalić ubytek wartości nieruchomości mieszkaniowych położonych na obszarze ograniczonego użytkowania i dokonać analizy rynku nieruchomości lokalowych. W opinii uzupełniającej z dnia 02 marca 2015 r. udzieliła odpowiedzi na zarzuty strony pozwanej, wskazując, że nie dokonywała przeliczeń jednostkowych odnośnie równoważnych poziomów hałasu, a ubytki wartości na obszarze ograniczonego użytkowania lotniska w W., z uwzględnieniem danych co do ubytku wartości nieruchomości w obszarze ograniczonego użytkowania lotniska w P., odnosząc się również do metodologii ustalania wysokości odszkodowania w zagranicznych systemach prawnych. Odnośnie wątpliwości pozwanego, co do dokonania analizy porównawczej nieruchomości przedmiotowej z nieruchomościami położonymi w dzielnicy B., wskazała iż był to porównywalny rynek równoległy. Niezależnie od kryzysu gospodarczego, który dotknął cały rynek mieszkaniowy i miał wpływ na ceny nieruchomości usytuowane zarówno w strefie obszaru ograniczonego użytkowania, jak i poza nią, wprowadzenie tej strefy miało, w ocenie biegłej, decydujący wpływ na świadomość uczestników rynku. W ustnych wyjaśnieniach, złożonych na rozprawie w dniu 15 czerwca 2015 r., biegła rozwiała wszelkie wątpliwości i podkreśliła, że metodologia i wycena sporządzona przez rzeczoznawców z P., została zaakceptowana przez (...) Federacją (...), a jako że na terenie W. badań ankietowanych nie przeprowadzono, możliwe jest odniesienie tych danych również do realiów (...).

Sąd Okręgowy zweryfikował przedmiotową opinię pozytywnie w całości, albowiem została wykonana w sposób rzeczowy, rzetelny oraz przekonywujący, w oparciu o fachową wiedzę specjalistę z danej dziedziny, posiadającego odpowiednie wykształcenie i doświadczenie zawodowe. Wnioski będące wynikiem tej analizy nie budzą w ocenie Sądu wątpliwości, a wywód do nich prowadzący jest spójny i logiczny.

Mając na względzie powyższe okoliczności, a nadto uznając, że niezadowolenie z opinii przez stronę pozwaną nie stanowi dostatecznego powodu do powołania kolejnego biegłego, Sąd oddalił wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z innego biegłego do spraw wyceny nieruchomości, albowiem okoliczność na którą miał być on powołany została już w sprawie udowodniona. Dowód z opinii biegłego ma niewątpliwie zasadnicze znaczenie w sytuacji, gdy w sprawie zachodzi potrzeba zasięgnięcia wiadomości specjalnych. Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż sąd nie jest zobowiązany do dopuszczania takiego dowodu w każdym wypadku, gdy przedstawiona opinia jest niekorzystna dla strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 1974 r. II CR 817/73 LEX nr 7404). W świetle art. 286 k.p.c. potrzeba powołania kolejnego biegłego powinna wynikać bowiem z okoliczności sprawy, a nie jedynie z niezadowolenia strony z wniosków już sporządzonej opinii. Zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie nie zaszły takie okoliczności, które rodziłyby konieczność powołania w sprawie dowodu z drugiej opinii biegłego. Ponadto w opinii uzupełniającej biegła potwierdziła swoje dotychczasowe twierdzenia oraz rzeczowo i przekonująco ustosunkowała się do pytań i wątpliwości strony pozwanej.

Sąd nie przeprowadził dowodu z opinii biegłych z zakresu budownictwa i akustyki, albowiem wniosek o przeprowadzenie tegoż dowodu został przez strony cofnięty / vide pismo procesowe z dnia 06 lipca 2015 r. strony powodowej - k. 441 akt; jak również pismo procesowe strony pozwanej z dnia 23 lipca 2015 r. k. 446-448 akt/. Z tożsamych względów Sąd nie przeprowadził dowodu z przesłuchania w charakterze strony powodów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Żądanie pozwu, którym powodowie domagali się zasądzenia na ich rzecz od pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W. kwoty (...) zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od daty wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, z tytułu odszkodowania za utratę wartości należącej do nich nieruchomości, w wyniku objęcia jej obszarem ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. zasługiwało na uwzględnienie w całości, natomiast częściowo niezasadne było żądanie odsetkowe.

Podstawę rozstrzygania o zasadności roszczenia powodów stanowił przepis art. 129 ust. 2 w zw. z ust. 1 cyt. przepisu i art. 136 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 ze zm. – dalej p.o.ś.). Zgodnie z art. 129 ust. 2 p.o.ś. w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę, a szkoda ta obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Stosownie do art. 136 ust. 2 pr.o.ś. roszczenie o wykup bądź o odszkodowanie kieruje się w stosunku do tego podmiotu, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania.

Ustawodawca ograniczył czasowo dochodzenie roszczeń, o których mowa w powyższym przepisie, albowiem zgodnie z art. 129 ust. 4 p.o.ś. z takim roszczeniem można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Ocena charakteru terminu wskazanego w powołanym wyżej przepisie art. 129 ust. 4 p.o.ś. została przedmiotem analizy orzecznictwa. W wyroku Sądu Najwyższego z 10 października 2008 r. (sygn. akt II CSK 216/08, LEX nr 577165), wyjaśniono i szeroko umotywowano stanowisko, akceptowane także przez Sąd orzekający w niniejszej sprawie, że: „Termin do zgłoszenia roszczeń, o którym mowa w art. 129 ust. 4 ustawy z 2001 r. Prawo ochrony środowiska, jest terminem zawitym, a nie terminem przedawnienia”. Podobnie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2013 r. (II CSK 578/12) wskazano, że „termin z art. 129 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska stanowi termin zawity, w którym żądania z art. 129 ust. 1 - 3 ustawy Prawo ochrony środowiska muszą zostać zgłoszone obowiązanemu do ich realizacji w celu zachowania prawa dochodzenia tych roszczeń przed sądem” (OSNC nr 4/2014, poz. 47).

Nieruchomość należąca do powodów znajduje się w obszarze ograniczonego użytkowania od daty wejścia w życie uchwały Sejmiku z 20 czerwca 2011 r. tj. od dnia 03 sierpnia 2011 r. Przed tą datą nieruchomość należąca do powodów znajdowała się poza obszarem objętym strefą ograniczonego użytkowania. Powodowie zgłosili pozwanemu swoje roszczenie w dniu 01 lipca 2013 r., a z powództwem wystąpili w dniu 02 sierpnia 2013 r. W związku z powyższym, niewątpliwym było to, że B. M. i D. M. zgłosili swoje roszczenia z zachowaniem dwuletniego terminu o jakim mowa w art. 129 ust. 4 p.o.ś.

Podkreślenia wymaga, iż art. 129 ust. 2 p.o.ś. samodzielnie reguluje podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej związanej z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości oraz w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania. Przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej w tym zakresie jest wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego, które powoduje ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, a także szkoda poniesiona przez właściciela lub właścicieli nieruchomości, czy użytkownika wieczystego oraz innych podmiotów mających prawa do nieruchomości i związek przyczynowy pomiędzy wprowadzonym ograniczeniem a szkodą. Co istotne, odpowiedzialność pozwanego z tytułu utraty wartości nieruchomości nie może mieć źródła w art. 435 k.c., albowiem przewiduje odrębny reżim odpowiedzialności od regulacji z art. 129 p.o.ś. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 24 lutego 2010 r. (III CZP 128/09, LEX nr 578138) za taką interpretacją przemawia dążenie do kompleksowego uregulowania skutków ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w zakresie szkody polegającej na obniżeniu wartości nieruchomości. Sąd orzekający podziela stanowisko Sądu Najwyższego, który w wyroku z 9 kwietnia 2010 r., III CZP 17/10, podkreślił, że: „przepisy art. 435 k.c. w zw. z art. 322 p.o.ś. i art. 129 p.o.ś. przewidują rozłączne reżimy odpowiedzialności. Rozszczepienie tych skutków na szkody wynikające z ograniczeń przewidzianych wprost w rozporządzeniu o ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania oraz szkody wynikające w emisji hałasu byłoby zresztą sztuczne” (tak samo: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 06 maja 2010 r., II CSK 602/09, oraz w postanowieniu z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09). Nadto należy zauważyć, że przyjęcie dopuszczalności zastosowania art. 435 k.c. jako podstawy odpowiedzialności pozwanego prowadziłoby do ominięcia 2-letniego terminu zawitego przewidzianego w art. 129 ust. 4 p.o.ś. i niweczyłoby funkcję gwarancyjną tego przepisu, który pozwala podmiotowi nadmiernie ingerującemu w środowisko naturalne na prowadzenie racjonalnej gospodarki finansowej, umożliwiając mu zaspokojenie roszczeń poszkodowanych w przewidywalnym terminie.

Stosownie do art. 86 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., obowiązek ochrony środowiska ma charakter powszechny, co między innymi oznacza nakaz respektowania standardów jego jakości. Nie ma on jednak charakteru bezwzględnego. Prawo polskie zna dwa instrumenty, których wdrożenie może wyłączać stosowanie powszechnie obowiązujących standardów jakości środowiska. Jednym z nich jest obszar ograniczonego użytkowania. Obszar ograniczonego użytkowania jest nowym instrumentem ochrony środowiska, istniejącym od 1 stycznia 1998 r., który tworzy się zgodnie z art. 135 p.o.ś, jeżeli z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 03 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 Nr 199 poz. 1227 ze zm.) albo z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu.

Utworzenie dla (...) im. (...) w W. obszaru ograniczonego użytkowania wynikało z tego, że podjęte przez Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W. działania i zastosowane rozwiązania organizacyjne i techniczne, ograniczające oddziaływanie akustyczne lotniska im. F. C. w W., nie spowodowały dotrzymania standardów jakości środowiska w zakresie dopuszczalnego średniego, długotrwałego poziomu dźwięku. Oddziaływanie akustyczne lotniska na środowisko nadal bowiem znacznie wykraczało poza teren, do którego Przedsiębiorstwo Państwowe (...) posiadało tytuł prawny. Zasięg oddziaływania hałasu lotniczego dla lotniska zostały obliczone w oparciu o pomiary wykonane za pomocą systemu monitoringu hałasu na terenie lotniska, punktowe pomiary kontrolne oraz obliczenia empiryczne.

W związku z powyższym, wejście w życie uchwały Sejmiku, dotyczącej ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania na nieruchomości należącej do powodów świadczy o tym, iż pozwane przedsiębiorstwo przekroczyło na tym terenie dopuszczalne normy immisji hałasu, co miało związek z funkcjonowaniem pozwanego przedsiębiorstwa. Immisje te, jako czynniki ingerujące we własność nieruchomości położonych w specjalnie utworzonej strefie stanowią niewątpliwie przesłankę, którą kierowano się ustanawiając obszar ograniczonego użytkowania terenu.

Powodowie wskazywali, że spadek wartości należącej do nich nieruchomości stanowi szkodę odniesioną przez nich w związku z objęciem tej nieruchomości strefą ograniczonego użytkowania. Obniżenie wartości nieruchomości, wynikające z ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, jest następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści aktu ustanawiającego ten obszar, ale wynika również z faktu, iż na skutek wejścia w życie takiego aktu dochodzi do zawężenia granic własności i ścieśnienia wyłącznego władztwa właściciela względem nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania, a właściciel, który przed wejściem w życie aktu ustanawiającego obszar ograniczonego użytkowania mógł żądać zaniechania immisji przekraczającej standardy ochrony środowiska, został w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania takiej możliwości pozbawiony.

Zasadność stanowiska powodów potwierdza stanowisko wyrażone w orzecznictwie, w którym wskazano, że związek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania z obniżeniem wartości nieruchomości należy rozumieć szeroko (tak: Sąd Najwyższy w postanowieniu z 24 lutego 2010 r. III CZP 128/09, LEX nr 578138). Właściciel, który przed wejściem w życie rozporządzenia mógł żądać zaniechania immisji (hałasu) przekraczającego standard ochrony środowiska, w wyniku ustanowienia obszaru możliwości takiej zostaje pozbawiony. Szkodą podlegającą naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jest więc także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2012 r. I CSK 509/11, LEX nr 1271642). Szkoda obejmująca zmniejszenie wartości nieruchomości o jakiej mowa w art. 129 ust. 2 p.o.ś. skutkuje niewątpliwie zmniejszeniem aktywów właściciela i koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. (tak: Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 30 września 2009 r. I ACa 484/09, LEX nr 756606). Nie powinno przy tym budzić wątpliwości, że obniżenie wartości nieruchomości stanowi wymierną stratę, niezależnie od tego czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań, nieruchomość jest bowiem dobrem o charakterze inwestycyjnym (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2001 r., III CZP 57/01, OSNC 2002, Nr 5, poz. 57).

Dla oceny zasadności roszczenia powodów istotna jest data w jakiej dokonali oni zakupu nieruchomości w W. przy ulicy (...). Jak wynika z przedłożonych do akt sprawy umowy sprzedaży powodowie nabyli przedmiotową nieruchomość dnia 31 marca 2010 r. Mając na uwadze powyższe, nie budziło wątpliwości Sądu, iż w dacie nabycia nieruchomości przez powodów nie znajdowała się ona jeszcze na terenie objętym strefą ograniczonego użytkowania. Objęcie tej nieruchomości obszarem ograniczonego użytkowania nastąpiło bowiem dopiero 03 sierpnia 2011 r. tj. w momencie wejścia w życie uchwały Sejmiku z 20 czerwca 2011 r.

W związku z powyższym kluczowym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawie było ustalenie, czy wejście w życie uchwały Sejmiku z 20 czerwca 2011 r. dotyczącej utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. spowodowało zmniejszenie wartości nieruchomości należącej do powodów. Stwierdzenie tej okoliczności wymagało wiadomości specjalnych, z tego też względu w tym zakresie Sąd oparł ustalenia na opinii biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości. Jak wynika ze sporządzonej przez niego opinii, nieruchomość powodów po ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania objęta jest ograniczeniami w zakresie sposobu korzystania pod względem użytkowym, gospodarczym i prawnym, które znacząco wpływają na spadek atrakcyjności nieruchomości zarówno z punktu widzenia właściciela, jak i potencjalnych nabywców. Biegła w wyniku szczegółowej analizy, stosując podejście porównawcze i metodę korygowania ceny średniej ustaliła, iż wskutek lokalizacji nieruchomość w obszarze ograniczonego użytkowania nastąpiło zmniejszenie jej wartości na poziomie (...) zł., określając, że spadek wartości wynosi ok. 9,5 %, co wynika z lokalizacji w obszarze ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...).

Nie jest przy tym istotne jak podnosił pozwany, czy na terenie strefy ograniczonego użytkowania istnieją przekroczenia norm hałasu. Stosownie do art. 135 ust. 3a p.o.ś. akt o utworzeniu obszaru ograniczonego użytkowania, powinien określać jego granice, wprowadzony w jego obrębie reżim ochronny (ograniczenia w zakresie wykorzystywania nieruchomości, wymagania techniczne dotyczące budynków) oraz sposób korzystania z terenów wynikające z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego. Wyznaczając przebieg granic obszaru ograniczonego użytkowania należy się kierować tym gdzie są, a gdzie nie są dotrzymane standardy jakości środowiska, rzecz jasna o ile daje się to precyzyjnie ustalić /zob. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 20 marca 2008 r., II SA/Gl 348/07, LEX nr 487250, zgodnie z którym „obszar ograniczonego użytkowania w zasadzie jest wyznaczany dla obszaru na którym doszło do przekroczenia określonych norm”/. A zatem samo wprowadzenie strefy ograniczonego użytkowania i objęcie jej zakresem nieruchomości powodów przesądza o istnieniu negatywnego wpływu na środowisko infrastruktury lotniska.

Nie ulega wątpliwości, iż kwota wyliczona przez biegłą stanowi uszczerbek w postaci niższej wartości należącej do powodów nieruchomości, wynikający tylko z tego, że została ona objęta obszarem ograniczonego użytkowania. Jak słusznie bowiem podkreśla się w doktrynie sam spadek rynkowej wartości nieruchomości może być po części wynikiem niemożności uzyskiwania nowych pozwoleń na budowę w strefie objętej ochroną, a po części obawą potencjalnych nabywców zabudowanych już działek przed koniecznością ciągłego znoszenia uciążliwości akustycznych / tak E. Stawicka, Czy art. 129 ustawy - Prawo ochrony środowiska stanowi wyczerpującą podstawę roszczeń właścicieli nieruchomości o wyrównanie strat wynikających z ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania wokół lotnisk, tras komunikacyjnych i tym podobnych zakładów?, Palestra 2012, z. 11 – 12, s. 203 i n./.

Powodowie wykazali zatem, że istnieje związek przyczynowy pomiędzy wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania, a odniesioną przez nich szkodą. Spadek wartości nieruchomości lokalowej powodów jest bowiem normalnym następstwem wejścia w życie uchwały Sejmiku z 20 czerwca 2011 r. Wejście w życie uchwały stanowiło potwierdzenie istniejących na tej nieruchomości uciążliwości, co znacznie wpływa na sposób postrzegania danej nieruchomości na rynku przez potencjalnych nabywców.

Obliczając powyższą szkodę Sąd miał również na uwadze, iż dla terenów położonych w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą nr (...) ale poza strefami Z1 i Z2, nie wprowadza się żadnych ograniczeń w zakresie przeznaczenia i sposobu korzystania z terenu. Określone są jedynie wymagania techniczne dotyczące budynków polegające na konieczności zapewnienia odpowiedniej izolacyjności ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów w obiektach nowoprojektowanych oraz zastosowaniu zabezpieczeń zapewniających właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach w budynkach istniejących.

Powyższe rozważania mają swoje oparcie również w orzecznictwie. Zmniejszenie wartości nieruchomości posadowionej w graniach obszaru ograniczonego użytkowania następuje wskutek ograniczeń i wpływu czynników uciążliwych. (...) położone w graniach obszaru ograniczonego użytkowania są postrzegane na lokalnym rynku nieruchomości jako mniej atrakcyjne i „gorsze od innych”. Kwestia spadku wartości nieruchomości jest związana z rynkiem lokalnym, który może mieć złą opinię opartą na występujących negatywnych czynnikach środowiskowych (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2013 r., II CSK 578/12, niepubl.). Ryzyko powiększenia się zakresu uciążliwości oraz wpływ hałasu na zdrowie i samopoczucie ludzi powoduje mniejsze zainteresowanie gruntami inwestycyjnymi i potencjalnym zakupem nieruchomości w tym rejonie, tak na cele mieszkalne, jak i gospodarcze. Ograniczenie polegające na konieczności znoszenia ponadnormatywnej immisji hałasu posiada zarówno wymiar subiektywny w postaci niedogodności, które będą odczuwane w związku ze strefą ograniczonego użytkowania przez osoby korzystające z nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem oraz wymiar obiektywny, w postaci zmniejszenia wartości rynkowej nieruchomości, ze względu na jej zlokalizowanie na ww. obszarze (por. „Dochodzenie roszczeń właścicieli nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania portu lotniczego”, R. D., (...)). Z zasad doświadczenia życiowego, jak i praw rynku gospodarczego oczywistym jest, iż zwłaszcza w wypadku nieruchomości mieszkalnych, potencjalny nabywca nie będzie zainteresowany zapłaceniem takiej samej ceny za porównywalne nieruchomości, gdzie w stosunku do jednej z nich korzystanie, zgodnie z przeznaczeniem, będzie napotykało na ograniczenia wynikające z niemożności zachowania standardów jakości środowiska związanych z długotrwałym poziomem hałasu. Chodzi tu zwłaszcza o tereny mieszkaniowe, z którymi to terenami wiąże się spełnienie przez nie potencjalnie wszystkich funkcji związanych z życiem człowieka, w tym jako miejsca wychowania dzieci czy też przebywania praktycznie przez cały dzień osób nieczynnych zawodowo ze względu na sytuację życiową czy podeszły wiek, chorobę lub inne osobiste czynniki. Budynek o charakterze mieszkalnym ma z założenia, jak i samego przeznaczenia, umożliwić osobom w nim przebywającym w szczególności pracę, odpoczynek i sen w zadowalających warunkach. Dla oceny spadku tych cen nie ma znaczenia zakres przekroczeń dopuszczalnych norm, gdyż dla każdego potencjalnego nabywcy kluczowe znaczenie ma usytuowanie danej nieruchomości w strefie ograniczonego użytkowania, gdzie „normatywnie” przewidziany został obowiązek znoszenia uciążliwości.

W związku z powyższym Sad uznał, iż powodowie doznali szkody pozostającej w związku przyczynowym z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania i w oparciu o sporządzoną przez biegłego opinię ustalił, że strata powodów wynosi (...) zł, o czym przeczono jak w pkt I sentencji wyroku.

Zgodnie z treścią art. 369 k.c., zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej. Podnieść w tym miejscu należy, iż majątek wspólny małżonków składa się z majątkowych praw podmiotowych i objęty jest wspólnością istniejącą między obojgiem małżonków, zatem podmiotami wszystkich praw tworzących wspólny majątek są oboje małżonkowie, bez względu na to, czy prawo zostało nabyte przez jednego małżonka lub oboje małżonków. Nabycie przez jednego małżonka prawa podmiotowego podlegającego zaliczeniu do majątku wspólnego powoduje wejście tego prawa do majątku wspólnego. Należy zatem przyjąć, iż drugi małżonek, będąc podmiotem majątku wspólnego, staje się również podmiotem nabytego prawa (bez względu na jego typ i rodzaj) oraz stroną stosunku prawnego, którego elementem (treści) jest nabyte prawo. Podstawę solidarnej odpowiedzialności pozwanego względem powodów stanowi więc przede wszystkim przepis art. 36 k.r.o., dotyczący zarządu majątkiem wspólnym małżonków. Uznać trzeba, iż nabyta na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej przedmiotowa nieruchomość stanowi w istocie wspólność bezudziałową. Powyższe rozważania mają swoje uzasadnienie w treści wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1985 r. (II CR 462/84, Legalis), zgodnie z treścią którego w procesie o naprawienie szkody wyrządzonej w majątku wspólnym po stronie obojga małżonków istnieje współuczestnictwo jednolite czynne. Stąd też, zasądzenie odszkodowania na rzecz powodów na zasadzie solidarności, znalazło oparcie w art. 31 § 1 k.r.o. w zw. z art. 36 § 1 k.r.o. w zw. z art. 369 k.c. i art. 367 § 1 k.c.

Podstawę rozstrzygnięcia w zakresie żądania odsetkowego stanowił przepis art. 481 § 1 i 2 k.c. Wydając rozstrzygnięcie uwzględnił zarówno ostateczną datę sprecyzowania roszczeń przez stronę powodową, jak również poglądy wyrażone w orzecznictwie co do wymagalności roszczeń odsetkowych w sprawie o zapłatę roszczeń odszkodowawczych.

Jak słusznie na tle podobnej sprawy zauważył Sąd Apelacyjny w Poznaniu (wyrok z dnia 6 lutego 2013 r., I ACa 103/13, LEX nr 1292712), „w orzeczeniach z dnia 17 czerwca 2010 r., sygn. akt III CSK308/09, Lex 852671 z dnia oraz 16 kwietnia 2009 r., sygn. akt I CSK 524/08, OSNC Zb. Dod. 2009, z. D, poz. 106, Sąd Najwyższy dokonał podsumowania dorobku orzecznictwa co do odsetek od świadczeń odszkodowawczych i wskazał na ujawniające się istotne rozbieżności. Preferując pewną elastyczność, zależną od okoliczności sprawy, w tym upływu czasu i różnicy cen między datą wezwania pozwanego do zapłaty odszkodowania a datą ustalenia wysokości szkody, sprzeciwił się koncepcji wyrównania szkody przy zastosowaniu obu mechanizmów łącznie - zarówno odsetek od dnia wezwania, jak i waloryzacji szkody poprzez ustalenie jej zgodnie z art. 363 § 2 k.c. na dzień orzekania. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę przychyla się do powyższego stanowiska jednocześnie podkreślając, iż prawidłowe stosowanie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. oraz art. 362 § 2 k.c. zależne jest od konkretnych okoliczności danej sprawy. Należy zwrócić uwagę na specyficzny charakter szkody, której naprawienia domagają się powodowie w niniejszym procesie. Wymaga podkreślenia, iż ostatecznie sprecyzowanie wysokości żądanej kwoty, a tym samym uszczegółowienie powództwa nastąpiło w piśmie procesowym z dnia 06 lipca 2015 r., gdzie strona powodowa wskazała, iż domaga się od pozwanego kwoty (...) zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od daty wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za spadek wartości nieruchomości, w pozostałym zaś zakresie /tj. co do żądania odszkodowania tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej nieruchomości lokalowej/ cofając pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. Odpis przedmiotowego pisma strona pozwana otrzymała w dniu 08 lipca 2015 r. Uzasadniało to przyznanie od zasądzonego świadczenia odsetek za opóźnienie dopiero od tej daty. Przyznanie odsetek ustawowych za okres wcześniejszy /zgodnie z żądaniami powodów – od dnia wytoczenia powództwa/ prowadziłoby do sprzecznego z funkcją odsetek z art. 481 § 1 k.c. przysporzenia powodom korzyści finansowych, nieuzasadnionych zakresem zobowiązania pozwanego, określonym w art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3 p.o.ś. Wskazać w tym miejscu należy, że ustalenie wysokości odszkodowania nastąpiło w opinii biegłej na datę 28 lipca 2014 r., a zatem zasądzenie odsetek począwszy od dnia wytoczenia pozwu prowadziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia powodów. Niedopuszczalne było również zasądzenie roszczenia odsetkowego przed datą precyzyjnego określenia wysokości żądania strony powodowej z tytułu odszkodowania i jego rozdzielenia od roszczeń z tytułu rewitalizacji akustycznej nieruchomości lokalowej w świetle treści art. 321 § 1 k.p.c., albowiem strona powodowa pierwotnie dochodziła roszczeń odsetkowych od kwoty 77 000 zł łącznie tytułem odszkodowania zarówno z tytułu spadku wartości nieruchomości, jak i kosztów niezbędnych na dokonanie rewitalizacji. Stanowcze stanowisko strony powodowej wyrażone na ostatnim terminie rozprawy co do obowiązku zapłaty odsetek /od daty złożenia pozwu, a nie od daty ustalenia wysokości odszkodowania/ również przemawiała za uwzględnieniem żądania odsetkowego dopiero od daty doręczenia odpisu pisma procesowego pozwanemu, w którym strona powodowa ostatecznie sprecyzowała wysokość dochodzonego roszczenia odszkodowawczego.

Powyższe stanowiło podstawę oddalenia częściowego żądań odsetkowych w pkt II sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu uzasadnia treść art. 100 zd. 2 k.p.c., zgodnie z którym Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Mając na uwadze to, że powodowie, w zakresie ostatecznie sprecyzowanego żądania /cofniętego zresztą w niewielkim zakresie z 77.000 zł na (...) zł/ niniejszy proces wygrali w 82 %. Sąd miał przy tym na uwadze to, że zakres uwzględnionych roszczeń strony powodowej zależał od ustaleń dowodowych Sądu dokonanych w toku niniejszego procesu. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd obciążył stronę pozwaną obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz strony powodowej w całości. Na zasądzoną w pkt II sentencji wyroku kwotę 8.467 zł składają się: opłata od pozwu w kwocie 3.850 zł /wpłaty – k. 18 akt oraz k. 33 akt/, zaliczka na poczet opinii biegłego w kwocie 1.000 zł /wpłata – k. 198v akt akt/, a także koszty pomocy prawnej ustalone adekwatnie do wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie i niekwestionowanej przez pozwaną w stawce minimalnej, w oparciu o treść § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. Nr 2013, 461) w kwocie 3.600 zł oraz opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Z uwagi na solidarny charakter odpowiedzialności względem powodów, zasądzenie kosztów na ich rzecz, per analogiam, należało oprzeć na dyspozycji przepisu 105 § 2 k.p.c., którego treść stanowi, iż na współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy sąd włoży solidarny obowiązek zwrotu kosztów. W przypadku solidarnej odpowiedzialności współuczestników sporu solidarność ta rozciąga się zatem również na obowiązek zwrotu kosztów, które dzielą los pretensji głównej.

Zgodnie natomiast z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c, nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 4.488,55 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, na którą składają się wydatki na poczet wynagrodzenia biegłej sądowej I. H., pokryte tymczasowo z sum budżetowych. Postanowieniem z dniu 10 września 2014 r. przyznano biegłej I. H. kwotę 5.387,26 zł za wydanie opinii z dnia 28 lipca 2014 r. oraz kwotę 280,39 zł tytułem poniesionych wydatków i polecono Skarbowi Państwa - Kasie Sądu Okręgowego w W. wypłacenie biegłej I. H. kwot w ten sposób, że kwotę 1.000 zł wypłacono z zaliczki uiszczonej przez powoda w dniu 20 maja 2014 r., natomiast kwotę 4.667,65 zł tymczasowo ze środków Skarbu Państwa. Pozwany wpłacił w dniu 15 grudnia 2014 r. na poczet opinii uzupełniającej kwotę 1.000 zł /k. 345v/, natomiast postanowieniem z dnia 02 kwietnia 2015 r. przyznano biegłej I. H. kwotę 786,46 złotych za wydanie opinii uzupełniającej z dnia 17 lutego 2015r. oraz kwotę 34,44 zł tytułem poniesionych wydatków, polecając Skarbowi Państwa - Kasie Sądu Okręgowego w W. wypłacenie biegłej I. H. kwot z zaliczki uiszczonej przez stronę pozwaną. Mając na uwadze, iż kwota niewykorzystanej zaliczki wynosi 179,10 zł, a nieuiszczone koszty, pokryte tymczasowo ze Skarbu Państwa wyniosły 4.667,65 zł, zasadnym było orzeczenie jak w pkt IV sentencji wyroku [4.667,65 zł – 179,10 zł].