Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA– Agata Zając

Sędzia SA– Anna Orłowska (spr.)

Sędzia SO (del.) – Joanna Sieradz

Protokolant: – sekr. sąd. Mariola Frąckiewicz

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. G.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej (...) w W.

o uchylenie uchwał

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 5 czerwca 2013 r.

sygn. akt III C 564/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w W. na rzecz W. G. kwotę 135 (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 1544/13

UZASADNIENIE

Powód W. G. w pozwie z dnia 9 maja 2013 r. wniósł o uchylenie pięciu uchwał z dnia 28 marca 2012 r. Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w W.:

- uchwały nr (...) w przedmiocie przyjęcia sprawozdania Zarządu z działalności za okres 1.01.11-31.12.11 ;

- uchwały nr (...) w przedmiocie przyjęcia sprawozdania finansowego za okres 1.01.11-31.12.11;

- uchwały nr (...) w przedmiocie udzielenia Zarządowi absolutorium za okres 1.01.11-31.12.11;

- uchwały nr (...) w przedmiocie uchwalenia miesięcznej opłaty na koszty zarządu nieruchomością wspólną w wysokości 8,83 zł/m ² oraz na fundusz remontowy w wysokości 1,20 zł/m ²;

- uchwały nr (...) w przedmiocie przyjęcia planu gospodarczego za rok 2012 zgodnie z załącznikiem nr 1 do uchwały.

Powód podniósł, że zaskarżone uchwały pozostają w sprzeczności z zasadami prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną oraz naruszają jego interesy poprzez uniemożliwienie mu realnej kontroli procesów finansowych zachodzących we wspólnocie i w konsekwencji brak możliwości weryfikacji kosztów ponoszonych na utrzymanie lokali powoda oraz części wspólnych.

Pozwana Wspólnota Mieszkaniowa (...) w W. wniosła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 5 czerwca 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie, uwzględniając w całości powództwo, uchylił zaskarżone uchwały i zasądził od pozwanej Wspólnoty na rzecz powoda kwotę 1.197 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło po dokonaniu następujących ustaleń i rozważań.

Powód jest współwłaścicielem w ramach współwłasności małżeńskiej dwóch lokali mieszkalnych nr (...), położonych w nieruchomości przy ul. (...) w W. i jednocześnie członkiem Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w W..

W zawiadomieniu o zwołaniu na dzień 28 marca 2012 r. zebrania właścicieli lokali nieruchomości podany został porządek obrad zebrania. Dnia 28 marca 2012 r. odbyło się zebranie właścicieli lokali tworzących Wspólnotę Mieszkaniową (...) w W., na którym nie był obecny zarząd Wspólnoty. Przewodniczący zebrania Z. B. (1) odczytał sprawozdanie zarządu. Dopiero na zebraniu dostarczono właścicielom dokumenty w postaci sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności zarządu, projekt planu gospodarczego oraz projekty uchwał. Podczas zebrania właściciele nie mieli czasu na zapoznanie się z dostarczonymi dokumentami. Kilka minut nie było wystarczające na zapoznanie się z dokumentami i ustalenie czy odzwierciedlają rzeczywisty stan finansowy Wspólnoty, czy zawierają błędy. W trakcie zebrania były zgłaszane zastrzeżenia merytoryczne. Udzielane w tym zakresie wyjaśnienia – jak podał przewodniczący zebrania – były niewyczerpujące.

Księgowania finansowe w pozwanej Wspólnocie za wcześniejsze okresy przed 2011 r. nie były dokonywane, miały być uzupełnione przez Z. B. (1) w późniejszym czasie, dopiero po zebraniu, po sprawdzeniu wyciągów z kont bankowych i potwierdzeniu sald z kontrahentami poprzez uzgodnienie obrotów za ostatnie pięć lat. Bilans otwarcia na kolejny rok 2012 został pominięty.

Na zebraniu w dniu 28 marca 2012 r. podjęte zostały zaskarżone uchwały nr (...). Powyższe uchwały podjęte zostały większością głosów właścicieli reprezentujących łącznie 55,5% udziałów, przeciwko uchwałom głosowali właściciele reprezentujący 37,1% udziałów.

W okresie od 20 maja 2011 r. do 9 września 2011 r., na wniosek członków Wspólnoty P. B., W. G. i Z. B. (2), została przeprowadzona przez H. N. i J. V. kontrola działalności zarządu pozwanej Wspólnoty. W ramach tej kontroli ustalono szereg nieprawidłowości w działalności zarządu, w szczególności w zakresie prowadzenia dokumentacji księgowej i finansowej.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że P. B. i W. G. wystąpili z pozwami o uchylenie wcześniejszych uchwał pozwanej Wspólnoty z dnia 19 stycznia 2011 r. dotyczących zasadności poniesienia przez członka Wspólnoty T. M. na rzecz Wspólnoty nakładów i wydatków na nieruchomość wspólną, zaakceptowania czynności zarządu przekraczających zwykły zarząd, polegających na akceptacji zakresu robót podejmowanych przez T. M. na nieruchomości wspólnej w 2010 r. oraz w sprawie proporcjonalnego zwrotu T. M. przez pozostałych członków Wspólnoty, nakładów poczynionych przez niego na nieruchomość wspólną w łącznej kwocie 523.492,42 zł. W sprawie tej (sygn. akt III C 232/11) Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 14 maja 2013 r. wydał wyrok uwzględniający powództwo w całości. W toczącej się przed tym samym Sądem sprawie III C 1197/11 z powództwa T. M. przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej (...) w W. o zapłatę kwoty 227.058,97 zł, pozwana Wspólnota uznała w całości powództwo. Powód W. G. nie wiedział o toczącym się postępowaniu w sprawie III C 1197/11.

W ocenie Sądu Okręgowego, powództwo oparte na przepisie art. 25 ustawy o własności lokali zasługuje na uwzględnienie, bowiem zasadne okazały się zarzuty powoda kierowane przeciwko zaskarżonym uchwałom. Z zeznań świadków, powoda oraz dokumentu w postaci raportu z kontroli pozwanej Wspólnoty jednoznacznie wynika, że w działalności zarządu Wspólnoty, w latach poprzednich i obecnie, jest bardzo wiele nieprawidłowości szczegółowo omówionych w ww. raporcie. Zeznania przewodniczącego zebrania Z. B. (1), dotyczące kwestii finansowych i księgowych, wskazują na zasadność twierdzeń powoda, iż zaskarżone uchwały pozostają w sprzeczności z zasadami prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną, jak również naruszają interesy powoda. Zdaniem Sądu Okręgowego, wobec nieprowadzenia prawidłowej księgowości Wspólnoty, trudno w przypadku powoda, jak i pozostałych członków wspólnoty mówić o możliwości realnej kontroli procesów finansowych zachodzących w pozwanej Wspólnocie i możliwości weryfikacji kosztów ponoszonych na utrzymanie lokali powoda oraz części wspólnych. Powyższe okoliczności, jak również fakt, iż dopiero w trakcie zebrania przedstawiono dokumenty, które miały być przedmiotem tego zebrania, stanowią podstawę do przyjęcia, że właściciele zostali pozbawieni faktycznie możliwości zaznajomienia się z przedstawionymi im dokumentami, a tym samym zostali pozbawieni w dniu 28 marca 2012 r. możliwości podejmowania głosowania nad zaskarżonymi uchwałami. W konsekwencji Sąd I instancji uznał, iż zaskarżone uchwały naruszają zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną, jak również naruszają interesy powoda i innych właścicieli.

Powyższy wyrok zaskarżyła apelacją pozwana Wspólnota wnosząc o jego zmianę i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie art. 25 ust. 1, art. 12 ust. 2, art. 13 ust. 1, art. 15 ustawy o własności lokali, naruszenie art. 6 k.c. oraz naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c., art. 316 § 1 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c., art. 3 w zw. z art. 227 w zw. z art. 232 zd. 1 k.p.c., art. 231 k.p.c., art. 278 § 1 k.p.c.

Powód wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, znajdujących oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, które Sąd Apelacyjny podziela i trafnie przyjął, że zachodzą podstawy do uchylenia zaskarżonych uchwał. Podniesione w apelacji zarzuty nie mogą podważyć prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Wobec postawienia w apelacji zarówno zarzutów naruszenia prawa materialnego, jak i procesowego, w pierwszej kolejności rozważenia wymagają zarzuty naruszenia przepisów postępowania. Prawidłowość zastosowania lub wykładni prawa materialnego może być bowiem właściwie oceniona jedynie na kanwie niewadliwie ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, nieuzasadnione są zarzuty naruszenia przepisów art. 328 § 2 i art. 233 § 1 k.p.c. w sposób zaprezentowany w apelacji.

Uzasadnienie Sądu I instancji, aczkolwiek dość lakoniczne, odnosi się do istoty sporu i poddaje się kontroli instancyjnej, a tylko w przypadku braku takiej możliwości ten zarzut procesowy mógłby okazać się skuteczny. O uchybieniu przepisowi art. 328 § 2 k.p.c. można mówić wówczas, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera wskazanych w nim elementów, co uniemożliwia jednoznaczną rekonstrukcję podstaw rozstrzygnięcia sprawy i nie pozwala na weryfikację stanowiska Sądu orzekającego, a w konsekwencji uniemożliwia dokonanie kontroli instancyjnej orzeczenia. Sporządzone w niniejszej sprawie uzasadnienie nie zawiera uchybień uniemożliwiających przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku. Z jego treści wynika bowiem bezspornie, jakimi względami kierował się Sąd I instancji uchylając zaskarżone uchwały.

Przy dokonywaniu oceny zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. należy mieć też na uwadze, iż z natury rzeczy sposób sporządzenia uzasadnienia orzeczenia nie ma wpływu na wynik sprawy, ponieważ uzasadnienie wyraża jedynie motywy wcześniej podjętego rozstrzygnięcia. Ponadto w ramach obecnie obowiązującego modelu apelacji rola sądu odwoławczego nie ogranicza się tylko do kontroli prawidłowości wydanego przez sąd I instancji rozstrzygnięcia, lecz polega również na ponownym badaniu całej sprawy i rozważeniu wyników postępowania przed tym sądem. Sąd Apelacyjny jako instancja nie tylko kontrolna, lecz także merytoryczna, jest nie tylko uprawniony, ale i zobowiązany do rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału i dokonania jego własnej oceny prawnej.

Analizując treść złożonej przez pozwaną Wspólnotę apelacji należy stwierdzić, iż pozwana nie zdołała skutecznie wykazać przyczyn, które dyskwalifikowałyby możliwość uznania dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych za prawidłowe. Samo przeświadczenie skarżącej, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należało ocenić w odmienny sposób, co w efekcie skutkować winno dokonaniem odmiennych ustaleń faktycznych i wyprowadzeniem odmiennych wniosków prawnych – nie może być uznane za wystarczające dla stwierdzenia naruszenia przez Sąd orzekający treści art. 233 § 1 k.p.c.

Wypada w tym miejscu zauważyć, iż dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie można poprzestać na stwierdzeniu, że dokonane ustalenia faktyczne są wadliwe. Niezbędne jest bowiem wskazanie konkretnych przyczyn, które dyskwalifikują postępowanie sądu w zakresie ustaleń. Strona skarżąca powinna zwłaszcza wskazać, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając (zob. postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, Lex nr 52753, wyrok SN z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, Lex nr 180925). Jeżeli z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Podkreślić należy, iż zarzuty apelacji w zakresie dotyczącym stanu faktycznego w istocie nie dotyczą ustalonych faktów, lecz ich oceny i wyciągniętych na ich podstawie wniosków. Sprowadzają się one bowiem w głównej mierze do kwestionowania dokonanej oceny zaskarżonych uchwał i w konsekwencji wyrażonego przez Sąd I instancji stanowiska, że uchwały te naruszają zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną, jak również naruszają interesy powoda i innych właścicieli.

Sąd Apelacyjny podziela nie tylko poczynione w sprawie ustalenia faktyczne ale też aprobuje ocenę prawną zgromadzonego materiału dowodowego. Prawidłowa jest dokonana przez Sąd Okręgowy na gruncie art. 25 ustawy o własności lokali ocena prawna roszczenia powoda. Omawiany przepis wymienia cztery podstawy do zaskarżenia uchwał wspólnoty: niezgodność z przepisami prawa, niezgodność z umową właścicieli, naruszenie przez uchwałę zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną, naruszenie przez uchwałę interesów właściciela lokalu w inny sposób. Każda z wymienionych przesłanek może stanowić samodzielną podstawę zaskarżenia uchwały. Zgodnie zaś z art. 6 k.c. ciężar wykazania powyższych okoliczności spoczywa na stronie powodowej żądającej uchylenia uchwały.

Domagając się uchylenia przedmiotowych uchwał powód zarzucał, że uchwały te pozostają w sprzeczności z zasadami prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną oraz naruszają jego interesy poprzez uniemożliwienie mu realnej kontroli procesów finansowych zachodzących w pozwanej Wspólnocie i w konsekwencji uniemożliwienie weryfikacji kosztów ponoszonych na utrzymanie lokali powoda oraz części wspólnych ze względu na nieprzedstawienie rzetelnego sprawozdania finansowego z działalności Wspólnoty. Powoływał się na brak rzetelności sprawozdania zarządu i sprawozdania finansowego wskazując na zachodzące między nimi sprzeczności, które nie zostały wyjaśnione na zebraniu właścicieli, na brak rzetelności planu gospodarczego, nieprawidłowo prowadzoną księgowość. Na powyższe okoliczności powód zgłosił stosowne wnioski dowodowe wnosząc o przeprowadzenie dowodów zarówno osobowych (z zeznań zawnioskowanych świadków i stron), jak też z dokumentów, które to dowody zostały przeprowadzone i pozytywnie zweryfikowane przez Sąd I instancji, stanowiąc podstawę poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych i wyprowadzonych w oparciu o nie wniosków. Tym samym uznać należy, iż powód zrealizował obowiązki wynikające z art. 6 k.c., art. 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c., w zw. z art. 232 zdanie pierwsze k.p.c.

U podstaw rozstrzygnięcia Sądu I instancji legło uznanie, poprzedzone analizą przebiegu zebrania właścicieli, że poddane pod obrady zebrania dokumenty, będące przedmiotem głosowanych uchwał, nie poddają się konstruktywnej kontroli. W sprawie nie było kwestionowane, że wymienione dokumenty obejmujące sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z działalności zarządu, projekt planu gospodarczego oraz projekty uchwał zostały dostarczone członkom Wspólnoty dopiero na zebraniu, w związku z czym nie mieli wystarczającej ilości czasu na zapoznanie się z przedstawionymi dokumentami i tym samym rzeczywistej możliwości ich weryfikacji. Zgłaszane przez powoda i innych właścicieli merytoryczne zastrzeżenia odnośnie do zawartości owych dokumentów nie zostały wyjaśnione w wystarczający sposób ze względu na brak na zebraniu kompetentnych osób mogących udzielić jasnych i rzetelnych informacji w tym przedmiocie.

Dla oceny zaskarżonych uchwał w aspekcie stawianych im przez powoda zarzutów kluczowe znaczenie miały zeznania świadka Z. B. (1) – przewodniczącego zebrania, potwierdzające zastrzeżenia co do prawidłowości sporządzenia przedstawionych dokumentów i rzetelności oraz kompletności zawartych w nich danych. Zeznania tego świadka korespondują z zeznaniami pozostałych przesłuchanych w sprawie świadków, których wiarygodność nie została skutecznie podważona przez pozwaną Wspólnotę, a także z wnioskami przeprowadzonego na zlecenie części właścicieli lokali (w tym powoda) Raportu z kontroli działalności zarządu, wskazującymi na szereg zaistniałych wcześniej nieprawidłowości w zakresie prowadzenia dokumentacji księgowej i finansowej Wspólnoty, co znalazło przełożenie w treści poddanych pod głosowanie dokumentów, które ze względu na wcześniejsze nieprawidłowości nie oddają rzeczywistego obrazu gospodarki finansowej pozwanej Wspólnoty oraz stanu jej finansów w kontekście rozrachunków z właścicielami lokali.

W tym miejscu zaznaczyć należy, iż przedłożony do akt sprawy Raport z kontroli działalności zarządu pozwanej Wspólnoty, opracowany przez H. N. i J. V., nie zastępuje opinii biegłego i takiej roli nie przypisał mu Sąd Okręgowy. Prywatne opinie i ekspertyzy nie mają waloru dowodu z opinii biegłego sądowego, stanowią jedynie poparcie twierdzeń strony z uwzględnieniem wiadomości specjalnych. Za chybiony uznać zatem należy postawiony w apelacji zarzut naruszenia art. 278 § 1 k.p.c. Ubocznie tylko zauważyć trzeba, iż pozwana Wspólnota poza wskazaniem w odpowiedzi na pozew, że treść wymienionego Raportu nie stanowi dowodu z opinii biegłego w rozumieniu przepisów postępowania cywilnego, nie odniosła się do jego merytorycznej zawartości.

Jakkolwiek zarząd Wspólnoty nie miał formalnego obowiązku wcześniejszego dostarczenia dokumentów finansowych, które miały być przedmiotem zebrania, jednakże ochrona właściwie rozumianego interesu powoda, jako członka pozwanej Wspólnoty, wymagała zapewnienia mu możliwości rzetelnej kontroli nad finansami Wspólnoty, co w niniejszym przypadku nie miało miejsca, o czym świadczy przebieg zebrania. Wprawdzie ustawa o własności lokali nie wprowadza żadnych regulacji na temat formy i zawartości sprawozdania składanego właścicielom lokali przez zarząd, tym niemniej w orzecznictwie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 listopada 2012 r., I ACa 1069/12, LEX nr 1311963) i literaturze przedmiotu przyjmuje się, że do takiego sprawozdania, podobnie jak do innych sprawozdań finansowych, stosować należy wymogi rzetelności (zgodności z faktami i dokumentami), kompletności (ujmowanie wszystkich faktów, jakie miały miejsce) i czytelności (przedstawianie informacji w taki sposób, aby wszyscy mogli przeczytać i zrozumieć treść przekazu). Istotą wymienionych sprawozdań jest zapewnienie przejrzystej i pełnej kontroli członków wspólnoty nad finansami wspólnoty (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 6 lutego 2013 r., I ACa 1415/12, LEX nr 1312132). Jak zostało wykazane kwestionowane przez powoda dokumenty takich wymogów nie spełniały. Słusznie podnosił przy tym powód, iż w oparciu o niekompletne, nierzetelne materiały, nie sposób było w pełni świadomie podjąć przedmiotowe uchwały.

Uchylając zaskarżone uchwały Sąd Okręgowy nie naruszył art. 25 ust. 1 ustawy o własności lokali. Uchylenie uchwały w przedmiocie udzielenia absolutorium zarządowi stanowi konsekwencję omówionych wyżej uchybień w zakresie przedstawionej na zebraniu dokumentacji finansowej Wspólnoty, bowiem wadliwość sprawozdań finansowych rzutuje na kwestię akceptacji działalności zarządu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanych jako bezzasadną. Kosztami postępowania apelacyjnego na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. obciążono stronę przegrywającą spór w tej instancji.