Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 9 czerwca 2016r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Od kwietnia 2015r. G. K. starał się o udzielenie mu przez (...) z/s w W. Oddział w R. kredytu hipotecznego w kwocie 220 000 zł na zakup mieszkania. W tej sytuacji została wszczęta procedura kredytowa, której prowadzeniem zajmowała J. P. zatrudniona na stanowisku doradcy klienta w (...)w R.. Na podstawie informacji uzyskanych od oskarżonego wypełniła ona wniosek o udzielenie kredytu hipotecznego, który został następnie podpisany przez oskarżonego.

Z uwagi na to, że wysokość dochodów wynikająca z treści przedłożonego przez oskarżonego zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach nie odpowiadała wysokości środków finansowych wpływających na jego konto osobiste prowadzone przez oddział banku (...) został zobligowany do przedłożenia zaświadczenia z Z. dotyczącego podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wobec tego, że oskarżony w wyznaczonym terminie nie przedłożył wszystkich wymaganych dokumentów procedura dotycząca udzielenia mu kredytu hipotecznego nie została doprowadzona do końca a jego wniosek odrzucony.

Po uzupełnieniu dokumentacji, na prośbę G. K., podpisany przez niego pierwotny wniosek o udzielenie kredytu hipotecznego w kwocie 220 000 zł został w dniu 27.05.2015r. ponownie zarejestrowany w systemie informatycznym banku. Czynność tą przeprowadziła J. P.. Ponadto w celu nadania biegu wnioskowi oskarżonego, po uprzednim uzgodnieniu tego z G. K., J. P. dokonała niezbędnych zmian w treści pierwotnego wniosku o udzielenie kredytu hipotecznego. Zmiany dotyczyły daty wniosku, jego numeru, wysokości prowizji za udzielenie kredytu oraz nr ID wniosku.

W treści wniosku znalazło się pisemne oświadczenie, z którego treści wynikało, że oskarżony miesięcznie osiąga dochód w wysokości 9000 zł ze stosunku pracy na czas nieokreślony.

Załącznik do wniosku kredytowego stanowiło przedłożone przez oskarżonego zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach datowane na 27.04.2015r., z którego treści wynikało, że jest on zatrudniony na stanowisku dyrektora handlowego w (...) s.c. z/s w R. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony ze średnim miesięcznym wynagrodzeniem netto w ostatnich sześciu miesiącach w wysokości 9000 zł. Pod treścią tego dokumentu odciśnięta została pieczątka współwłaściciela firmy (...), na której nakreślono nieczytelny podpis.

Oprócz zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach G. K. do wniosku o udzielenie kredytu hipotecznego dołączył zaświadczenie Z.w P. datowane na 22.05.2015r. o numerze (...). Z treści tego dokumentu wynikało, że oskarżony jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia przez M. od 01.07.2014r. zaś podstawę wymiaru składek w okresie od listopada 2014r. do kwietnia 2015r. stanowiły kwoty po 12 813,93 zł miesięcznie. Pod treścią zaświadczenia zostały naniesione pieczątki imienne o treści: (...) oraz „Starszy specjalista R. W.”, na których nakreślone zostały nieczytelne podpisy.

Zaświadczenie dotyczące podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne G. K., z uwagi na nieobecność w pracy J. P., przekazał M. S., która także była zatrudniona w (...)z/s w R. na stanowisku doradcy klienta. Następnego dnia po uprzednim zeskanowaniu tego dokumentu i przesłaniu drogą email do analityka bankowego M. S. przekazała jego oryginał J. P..

Dane zawarte w pisemnym zaświadczeniu o zatrudnieniu i zarobkach datowanym na dzień 27.04.2015r. oraz pisemnym oświadczeniu znajdującym się w treści wniosku o udzielnie kredytu były nierzetelne. Oskarżony faktycznie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na stanowisku dyrektora handlowego w (...)z/s w R. od 01.06.2011r. jednak w okresie od 04.03.2013r. do 31.07.2015r. przebywał na urlopie wychowawczym i nie pobierał żadnego wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w wymienionej firmie. Po powrocie z urlopu wychowawczego począwszy od sierpnia 2015r. oskarżony otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 12 813,93 zł miesięcznie.

Zaświadczenie dotyczące podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, które miało zostać wystawione przez pracownikówZ.w P. w dniu 22.05.2015r. a którym posłużył się oskarżony zostało podrobione przez nieustalonego sprawcę oraz zawierało nierzetelne informacje. Dokument ten został sporządzony według wzoru jaki wykorzystywany był przez I.w P. jednak w jego treści wskazano, że organem wydającym jest (...) w R.. Umieszczony na nim numer nie figuruje w żadnych z rejestrów wymienionych jednostek ZUS. Dokument zaświadczenia nie został wystawiony przez pracowników żadnej z wymienionych jednostek ZUS, osoby które miały podpisać się pod jego treścią nie są zatrudnione w (...) R. i podległych mu inspektoratach, nie figurują również w ogólnopolskiej bazie pracowników ZUS. Określona w zaświadczeniu podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie była zgodna z rzeczywistością w sytuacji gdy oskarżony w okresie od 04.03.2013r. do 31.07.2015r. przebywał na urlopie wychowawczym i nie pobierał żadnego wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w firmie (...).

Dołączone przez G. K. do wniosku kredytowego dokumenty w postaci zaświadczenia (...) w P. datowanego na 22.05.2015r. o numerze (...), pisemnego oświadczania o osiąganych dochodach oraz zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach datowanego na 27.04.2015r., zgodnie z obowiązującą w (...) procedurą, miały istotne znaczenie dla podjęcia przez bank decyzji dotyczącej udzielenia kredytu hipotecznego.

Po przeanalizowaniu treści dokumentów przedstawionych przez G. K. analityk banku podjął negatywną decyzję dotyczącą złożonego przez niego wniosku kredytowego. Powodem takiej decyzji było powzięcie podejrzenia, iż zaświadczenie, które w dniu 22.05.2015r. mieli wystawić pracownicy (...) w P. zostało podrobione.

Po uzyskaniu przez G. K. wiedzy, iż jego wniosek kredytowy nie został uwzględniony w dniu 15.09.2015r. udał się on do siedziby (...) z/s w R., gdzie zwrócił się do J. P. o udostępnienie dokumentów, które przedłożył wraz z wnioskiem o udzielenie kredytu. Wskazał, że są mu one potrzebne do przeprowadzenia rozmowy z dyrektorem oddziału banku na temat przeprowadzonej w jego sprawie procedury bankowej. Wobec tego, że klientowi banku przysługuje prawo wglądu do dokumentów przedłożonych wraz z wnioskiem kredytowym J. P. udostępniła oskarżonemu wymienioną dokumentację. G. K. zabrał ją a następnie wyszedł pomimo próby zatrzymania go podjętej przez J. P..

(zeznania: J. P. k. 3-4, 24-26 zbioru B akt sprawy, S. P. k. 1 zbioru B akt sprawy, M. C. k. 6, 9 zbioru B akt sprawy, B. Ż. k. 11 zbioru B akt sprawy, M. P. k. 14-15 zbioru B akt sprawy, P. B. k. 17 zbioru B akt sprawy, M. S. k. 99 zbioru C akt sprawy, częściowo wyjaśnienia oskarżonego k. 165-166, 538-542, 555-558, kopia wniosku o udzielenie kredytu k. 3-17, 29-33, kopia dowodu osobistego k. 35 zbioru C akt sprawy, kopia zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach z dnia 27.04.2015r. k. 18, 34 zbioru C akt sprawy, kopia zaświadczenia ZUS nr (...) k. 36, wydruk ze strony ZUS.pl k. 19, kopia notatki służbowej pracownika banku z dnia 11.05.2015r. k. 20, 38, korespondencja mailowa pracowników banku k. 21, pismo (...) z dnia 14.09.2015r. k. 24, kserokopia raportów bankowych k. 39-41, dokumentacja dotycząca zakupu mieszkania k. 42-100, protokół przeszukania siedziby firmy (...) k. 102-103, 104-161, dokumenty dotyczące zasad udzielania kredytów hipotecznych przez (...) S.A. k. 181-537, historia rachunku oskarżonego k. 45-52 zbioru C akt sprawy, pismo ZUS z dnia 20.08.2015r. k. 53 zbioru C akt sprawy)

G. K. ma 44 lata. Jest on żonaty. Posiada troje dzieci w wieku trzech, dziewiętnastu i dwudziestu lat, które pozostają na jego utrzymaniu. Oskarżony posiada wykształcenie wyższe. Zatrudniony jest w firmie (...) z/s w R. na stanowisku dyrektora handlowego. Z tego tytułu osiąga miesięcznie dochód w wysokości około 9000 zł. Jest współwłaścicielem domu o powierzchni 120m ² oraz mieszkania o powierzchni 46 m ². Nie leczył się psychiatrycznie, neurologicznie ani odwykowo. Nie był dotychczas karany.

(dane osobowe oskarżonego k. 555-556, karta karna k. 173, informacja o dochodach k. 564-565)

G. K. na etapie postępowania przygotowawczego początkowo nie przyznawał się do popełnienia zarzuconego mu czynu zaprzeczając, aby przekazał J. P. informacje, na podstawie których wypełniła wniosek kredytowy, aby wyrażał zgodę na ponowne nadanie biegu jego wnioskowi i zmianę jego daty, że przekazał któremukolwiek z pracownikowi Oddziału (...) S.A. w R. zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach datowane na dzień 27.04.2015r. oraz zaświadczenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w P. datowane na dzień 22.05.2015r., że składał je do banku, że zabrał z oddziału banku oryginały wymienionych dokumentów oraz że zostały one przez niego sporządzone. Ostatecznie oskarżony przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu i potwierdził, że w celu uzyskania kredytu na zakup mieszkania przedłożył do banku zaświadczenia, które nie były prawdziwe. G. K. wyraził również skruchę.

Wyjaśnienia oskarżonego tylko częściowo zasługują na wiarę. Sąd dał wiarę ostatecznej wersji wydarzeń przedstawionej przez G. K., gdyż znajduje ona potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym materiale dowodowym. Koresponduje zwłaszcza z zeznaniami J. P. oraz B. Ż.. W pozostały zakresie wyjaśnienia oskarżonego nie są wiarygodne. Przedstawionym w nich okolicznościom w sposób jaskrawy przeczą zeznania wymienionych powyżej świadków, pozostałych osób przesłuchanych na etapie postępowania przygotowawczego oraz treść zgromadzonej w aktach dokumentacji.

Dokonując ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie Sąd oparł się na zeznaniach J. P., M. S. oraz M. P.. Relacje wymienionych świadków dotyczyły okoliczności złożenia przez oskarżonego wniosku kredytowego, rodzaju dokumentów przedstawionych wraz z nim, ich treści, powodów odmowy udzielenia kredytu oraz wyników procesu weryfikacji dokumentów przedłożonych przez oskarżonego. Zeznania pracowników (...) S.A. są jasne, logiczne, szczegółowe, konsekwentne, wewnętrznie spójne. Ponadto relacje wymienionych osób są ze sobą zbieżne i wzajemnie się uzupełniają.

W całości Sąd dał wiarę zeznaniom S. P. i B. Ż., których przedmiotem była kwestia autentyczności zaświadczenia (...) w P. datowanego na dzień 22.05.2015r., którym posłużył się oskarżony oraz rzetelności zawartych w nim danych. Przedstawione przez wymienionych świadków okoliczności faktyczne nie budzą żadnych wątpliwości. Ich zeznania były obiektywne, szczere i zgodne ze stanem ich wiedzy. Mają one ponadto oparcie w przedstawionej do akt dokumentacji.

Z kolei do kwestii autentyczności i rzetelności dokumentu zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach datowanego na 27.04.2015r. odnosiły się zeznania M. C.. W ocenie Sądu także i jego zeznania w całości zasługują na wiarę. Przedstawione przez świadka informacje na temat wynagrodzenia pobieranego przez oskarżonego w okresie objętym zarzutem korespondują z danymi będącymi w dyspozycji ZUS, które zostały zaprezentowane przez B. Ż..

Sąd dał wiarę także relacji P. B. gdyż znajduje ona w całości potwierdzenie w przedłożonej przez niego dokumentacji dotyczącej zakupu przez oskarżonego mieszkania. Ze względu na przedmiot niniejszego postępowania zeznania świadka miały jednak niewielkie znaczenie dla podjętego rozstrzygnięcia.

Sąd uznał również za wiarygodne zgromadzone w aktach sprawy dowody z dokumentów wskazanych wyżej jako podstawa ustaleń faktycznych, albowiem zostały one sporządzone przez powołane do tego podmioty w zakresie ich kompetencji, w sposób rzetelny, szczegółowy i zgodny z prawem, a ich treść, zarówno co do autentyczności jak i rzetelności, nie budziła wątpliwości Sądu. Powyższa ocena nie odnosi się oczywiście do zaświadczenia ZUS datowanego na dzień 22.05.2015r. o numerze (...) oraz oświadczania i zaświadczenia o osiąganych przez oskarżonego dochodach gdyż zgromadzony materiał dowodowy wskazuje jednoznacznie, że wymienione dokumenty zostały podrobione i są nierzetelne.

Oskarżonemu zarzucono popełnienie przestępstwa o znamionach opisanych w art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Na podstawie art. 297 § 1 kk odpowiedzialności karnej podlega m.in., ten, kto w celu uzyskania dla siebie od banku kredytu przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument ewentualnie nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredytu.

Do znamion przedmiotowych ww. czynu zabronionego należy zatem m.in. przedłożenie podrobionego lub nierzetelnego dokumentu ewentualnie nierzetelnego, pisemnego oświadczenia dotyczącego okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredytu. Przedłożenie wymienionych dokumentów jest relewantne na gruncie tego przepisu, jeżeli dotyczą one okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredytu. Przy ubieganiu się o kredyt takimi okolicznościami są niewątpliwie fakt zatrudnienia, wynikająca z tego faktu wysokość osiąganych dochodów, stan majątkowy i zobowiązania majątkowe ciążące na ubiegającym się o kredyt.

Występek określony w art. 297 § 1 kk ma charakter formalny. Dla jego bytu nie ma znaczenia, czy ostatecznie doszło do uzyskania kredytu przez sprawcę.

Strona podmiotowa czynu z art. 297 § 1 kk cechuje się kierunkowym nastawieniem woli sprawcy na cel jakim jest uzyskanie dla siebie lub innej osoby wsparcia finansowego. Czyn ten może zatem być popełniony jedynie w zamiarze bezpośrednim.

Z kolei znamiona czasownikowe przestępstwa określonego w art. 270 § 1 kk wyrażono określeniami: „podrabia”, „przerabia”, „używa”. Dokument jest podrobiony wówczas, gdy nie pochodzi od tej osoby, w imieniu której został sporządzony, zaś przerobiony jest wówczas, gdy osoba nieupoważniona zmienia dokument autentyczny wyrok SN z 27 listopada 2000r., III KKN 233/98. Użycie za autentyczny to przedstawienie lub przedłożenie podrobionego czy przerobionego dokumentu osobie prywatnej albo instytucji, czyli wykorzystywanie funkcji, jakie może pełnić taki podrobiony czy przerobiony dokument.

Czyn stypizowany w art. 270 § 1 ma charakter wyłącznie formalny.

Przestępstwo podrobienia lub przerobienia dokumentów ma charakter kierunkowy i może być popełnione wyłącznie z zamiarem bezpośrednim. W przypadku używania dokumentu jako autentycznego możliwy jest też zamiar ewentualny bowiem sprawca może przewidywać i godzić się na to, że dokument nie jest autentyczny.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt poczynionych w przedmiotowej sprawie ustaleń faktycznych Sąd uznał, że G. K. swoim zachowaniem wypełnił znamiona zarzuconego mu przestępstwa.

Ze zgromadzonych dowodów wynika bowiem, że oskarżony w (...) w R. przedłożył nierzetelne dokumenty. Dane zawarte w zaświadczeniu ZUS datowanym na dzień 22.05.2015r. o numerze (...) oraz oświadczaniu i zaświadczeniu o osiąganych przez oskarżonego dochodach były niezgodne z prawdą, gdyż G. K. w okresie objętym zarzutem był wprawdzie zatrudniony w firmie (...) z/s w R. jednak nie pobierał wynagrodzenia w wysokości określonej w wymienionych dokumentach.

Ponadto w świetle zeznań S. P. i B. Ż. nie budzi wątpliwości, że zaświadczenie ZUS datowane na dzień 22.05.2015r. zostało podrobione. Powyższa ocena wynika z tego, że umieszczony na nim numer nie figuruje w żadnym z rejestrów (...) Oddział R. i podległych mu inspektoratach, dokument ten nie został wystawiony przez pracowników żadnej z wymienionych jednostek ZUS a osoby które miały podpisać się pod jego treścią nie są zatrudnione w (...) Oddział R. i podległych mu inspektoratach, nie figurują również w ogólnopolskiej bazie pracowników ZUS. Wobec tego, że oskarżony wykorzystał funkcję jaką podrobione zaświadczenie dotyczące podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne mogło pełnić w obrocie prawnym należało przyjąć, że wypełnił znamię czynnościowe czynu zabronionego stypizowanego w art. 270 § 1 kk.

Powyżej wskazane działanie oskarżonego było nakierowane na uzyskanie środków finansowych w postaci kredytu, przy czym zgodnie z obowiązującymi w (...) S.A. zasadami udzielenia kredytów hipotecznych treść przedłożonych przez oskarżonego dokumentów miała istotne znaczenie dla podjęcia decyzji o zawarciu z klientem umowy oraz wypłaty pieniędzy.

Od strony podmiotowej zachowanie oskarżonego charakteryzowało się zamiarem bezpośrednim. Wynika to z relacji samego G. K., który przyznał, że jego działania były nakierowane na uzyskanie kredytu na zakup mieszkania. Z ujawnionych okoliczności wynika również, że musiał sobie zdawać sprawę iż dane zawarte w przedkładanych pracownikom banku dokumentach nie odpowiadają rzeczywistości oraz że zaświadczenie dotyczące podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zostało uprzednio podrobione.

Społeczna szkodliwość czynu popełnionego przez oskarżonego nie była znaczna. Naruszał on wprawdzie istotne dobra prawne jakimi są wiarygodność dokumentów oraz prawidłowość funkcjonowania obrotu gospodarczego jednakże jego popełnienie nie doprowadziło do spowodowania ujemnych następstw o charakterze majątkowym dla indywidualnych interesów pokrzywdzonego banku.

Czyn popełniony przez G. K. miał charakter zawiniony. Oskarżonemu można przypisać zawinienie bowiem sprawca ten jest do tego zdatny z uwagi na swój wiek, dojrzałość życiową, doświadczenie życiowe oraz w pełni zachowaną w czasie popełnienia czynu poczytalność co oznacza, iż można postawić mu zarzut, że postąpił wbrew prawu mając pełną możliwość zastosowania się do jego norm.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż w stosunku do oskarżonego zachodzą przesłanki określone w art. 66 § 1 kk umożliwiające zastosowanie wobec niego instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zgromadzone w sprawie dowody w sposób nie budzący wątpliwości wyjaśniły wszystkie okoliczności popełnionego czynu. Zdaniem Sądu, dotychczasowy sposób życia G. K., a zwłaszcza jego dotychczasowa niekaralność, jego właściwości i warunki osobiste świadczą o tym, że zdarzenie stanowiące przedmiot niniejszego postępowania miało w jego życiu charakter incydentalny. Jednocześnie zgodnie zawartymi powyżej uwagami wina oskarżonego jak i społeczna szkodliwość popełnionego przez niego czynu nie były znaczne.

W konsekwencji Sąd uznał iż istnieją podstawy do przyjęcia tezy, że mimo warunkowego umorzenia postępowania G. K. będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa zwłaszcza, że wyraził skruchę. Należy także dodać, iż przestępstwo popełnione przez oskarżonego zagrożone są karą, której górna granica nie przekracza 5 lat pozbawienia wolności. Natomiast określona w wyroku długość okresu próby jest wystarczająca do zweryfikowania zasadności przyjętej w stosunku do oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej.

Kierując się treścią art. 67 § 3 kk Sąd, jako środek probacyjny, orzekł wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 2000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 kk pełni funkcję związaną z potrzebą kształtowania świadomości prawnej, będąc wyrazem tego, że sprawca, popełniając czyn zabroniony, powinien spotkać się z pewną, nawet łagodną, formą dolegliwości (Mozgawa Marek (red.), Budyn-Kulik Magdalena, Kozłowska-Kalisz Patrycja, Kulik Marek, Kodeks karny. Komentarz, LEX nr 140833).

W ocenie Sądu ujawnione w przedmiotowej sprawie okoliczności w pełni uzasadniają orzeczenie wobec G. K. świadczenia pieniężnego jako środka probacyjnego, zaś określona w wyroku jego wysokość jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynu jakiego dopuścił się oskarżony, co czyni zadość potrzebie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa poprzez wskazywanie na negatywne konsekwencje wynikające z braku poszanowania przepisów prawa.

Sąd w wydanym worku orzekł o przepadku kserokopii zaświadczenia (...) w P. datowanego na dzień 22.05.2015r. o numerze (...) oraz nierzetelnego oświadczenia i zaświadczenia o osiąganych dochodach gdyż przeprowadzone w przedmiotowej sprawie dowody wskazują, że wymienione dokumenty służyły oskarżonemu do popełnienia przestępstwa objętego wyrokiem wydanym w przedmiotowej sprawie, są nierzetelne a zaświadczenie o numerze (...) zostało podrobione.

Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe uznając, iż jest on w stanie ponieść ich ciężar, za czym przemawia jego sytuacja rodzinna i majątkowa oraz wysokość osiąganych przez niego dochodów.