Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia	SSO Tadeusz Strzyż (spr.)
Sędzia: Sędzia:	SSO Barbara Chłędowska SSR del. do SO Piotr Pelc
Protokolant:	st. sekr. sąd. Edyta Rak

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2013 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. M. i J. M.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. O.

o złożenie oświadczenia woli

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Dębicy

z dnia 11 kwietnia 2013 r. sygn. akt I C 96/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

I.  nakazuje pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. O. złożenie oświadczenia woli przenoszącego na rzecz powodów J.
i E. M., na prawach ustawowej wspólności małżeńskiej, własności lokalu nr (...) położonego w P. Osiedlu w budynku nr (...),
o powierzchni 45,03 m ^{(( 2))} wraz z pomieszczeniem przynależnym o powierzchni 6,82 m ^{(( 2))} oraz z udziałem w wysokości 5185/93876 w nieruchomości wspólnej, w tym udziałem w wysokości 5185/93876 w użytkowaniu wieczystym działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Dębicy prowadzi księgę wieczystą nr (...);

II.  nakazuje ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Dębicy kwotę 58 zł (pięćdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu, od której powodowie byli zwolnieni;

III.  zasadza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 58 zł (pięćdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt ICa 409/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22 listopada 2013r.

Sąd Rejonowy w Dębicy wyrokiem z dnia 11.04.2013r, sygn. akt IC 96/13 oddalił (pkt.I) powództwo E. i J. M. skierowane przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. O. o złożenie oświadczenia woli, którego treścią miało być przeniesienie na rzecz powodów do ich majątku wspólnego własności lokalu nr (...) położonego w P. O. w budynku nr (...) o pow. 45,03 m ^{(( 2))} z pomieszczeniem przynależnym o pow. 6,82m ^{(( 2))} oraz z udziałem w wysokości 5185/93873 w nieruchomości wspólnej w tym z takim samym udziałem w użytkowaniu wieczystym działki nr (...) objętej KW (...). Kosztami opłaty od pozwu (pkt.II ) Sąd Rejonowy obciążył Skarb Państwa.

Szczegółowe ustalenia faktyczne, ocena dowodów oraz ocena prawna poczynionych ustaleń faktycznych zawarte zostały w pisemnym uzasadnieniu wyroku(k.149-151). W szczególności Sąd Rejonowy wskazał, że art. 48 ust.1 ustawy z dnia 15.12.2000r, o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003r., Nr 119, poz. 1116, ze zm.) został uznany za niezgodny z art. 64 ust.1. Konstytucji RP wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14.02.2012r, sygn. P17/10 i utracił moc obowiązującą z dniem 22.02.2013r. Sąd Rejonowy powołał art. 316 § 1 kpc, i wywiódł, że Sąd wydaje wyrok biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, co obejmuje także stan prawny i obowiązujący w dacie wyrokowania. Stąd też nie można stosować w niniejszej sprawie art. 48 ust. 1 u.s.m., skoro utracił on moc obowiązującą w dniu 22.02.2013r., a pozew został wniesiony w dniu 21.09.2012r, czyli po publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W ocenie Sądu Rejonowego, zważywszy na postanowienie Statutu pozwanej Spółdzielni, powodowie aby móc skutecznie domagać się przeniesienia własności przedmiotowego lokalu musieliby dokonać jednorazowej wpłaty 50 % wartości rynkowej lokalu określonej w oparciu o aparat szacunkowy rzeczoznawcy majątkowego, zaś fakt, że w dniu 12.05.2008r., wpłacili jedynie kwotę 1.151,12zł, odpowiadającą wartości poniesionych przez Spółdzielnię nakładów koniecznych, jest niewystarczający do realizacji dochodzonego roszczenia.

Powyższy wyrok, w całości, zaskarżyli apelacją powodowie zarzucając obrazę art. 48 ust.1 u.s.m. przez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy spełnili wszelkie niezbędne przesłanki do przeniesienia własności przedmiotowego lokalu.

Wnioski apelacji zmierzały do zmiany zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie żądania pozwu, ewentualnie do jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Szczegółowe motywy popierające zgłoszony zarzut apelacji zawarte zostały w jej uzasadnieniu (k.155-157).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy jest niesporny (apelacja go nie kwestionuje), został ustalony prawidłowo, stąd też Sąd Okręgowy akceptuje go w całości i przyjmuje za własny. Wbrew argumentacji Sądu Rejonowego poczynione w sprawie ustalenia faktyczne uzasadniają uwzględnienie powództwa.

Podstawą prawną roszczenia zgłoszonego w pozwie jest art. 48 ust. 1 pkt.1 u.s.m., który przyznaje najemcy lokalu mieszkalnego, który przed przejęciem przez spółdzielnię mieszkaniową był mieszkaniem przedsiębiorstwa państwowego, państwowej osoby prawnej lub państwowej jednostki organizacyjnej, prawo do żądania zawarcia z nim umowy przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez najemcę spłat zadłużenia z tytułu świadczeń wynikających z umowy najmu lokalu w sytuacji gdy spółdzielnia mieszkaniowa nieopłatnie przyjęła lokal od jednostek wymienionych w tym przepisie. Wykładnia normy prawnej zawartej w tej regulacji jest ugruntowana w judykaturze i najogólniej rzecz biorąc sprowadza się do stwierdzenia, że najemcy mają prawo za darmo nabyć własność mieszkania zakładowego nieodpłatnie przekazanego spółdzielni mieszkaniowej przez przedsiębiorstwo państwowe (wyrok SN z 8.01.2010r., IV CSK 292/09, OSNC 2010/6/93, wyrok SN z 16.11.2011r., VCSK 524/10, Lex nr 1001346).

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 14.02.2012r, sygn. P17/10, rzeczywiście stwierdził niezgodność z art. 64 ust. 1 Konstytucji RP przepisu art. 48 ust. 1 pkt. 1 u.s.m., w zakresie, w jakim przyznaje najemcy roszczenie o przeniesieniu własności spółdzielczego lokalu mieszkalnego (…) powiązane wyłącznie z obowiązkiem spłaty zadłużenia z tytułu

świadczeń wynikających z umowy najmu lokalu, odroczył przy tym utratę mocy obowiązującej tego przepisu na okres 12 miesięcy,- co nastąpiło z dniem 22.02.2013r.

W tym miejscu podkreślić należy, że do chwili obecnej ustawodawca nie zrealizował sygnalizowanych w uzasadnieniu w/w wyroku Trybunału Konstytucyjnego zaleceń i nie uchwalił aktu prawnego, który normowały przedmiotową kwestię. Na marginesie jedynie można wskazać na projekt ustawy nowelizującej art. 48 u.s.m. (nr druku 1065, System Informacji Prawnej Lex 42/2013), który sytuacje związane z nieodpłatnym nabyciem budynku przez spółdzielnię wiąże (art. 48 ust.1 pkt. 1 projektowanej nowelizacji) z obowiązkiem spłaty przez najemcę kosztów poniesionych przez spółdzielnię tytułem nakładów zwiększających wartość budynku, w którym znajduje się zajmowany lokal, w wysokości proporcjonalnej do powierzchni użytkowej tego lokalu. Znamienne natomiast jest, iż zawarty w projektowanej nowelizacji przepis intertemporalny – art. 2 – przewiduje, iż w sprawach, w których żądanie przeniesienia własności spółdzielczego lokalu mieszkalnego zostało zgłoszone na podstawie art. 48 ust. 1 u.s.m. przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy (czyli ustawy nowelizującej), stosuje się przepisy dotychczasowe.

Powyższa uwagę poczyniono, jak już wspomniano jedynie na marginesie, albowiem projekt ustawy nie jest obowiązującym prawem i nie może posłużyć do wypełnienia luki w prawie powstałej na skutek derogacji (orzeczenie T.K.) art. 48 us. 1 pkt. 1 u.s.m. oraz brakiem należytej aktywności ustawodawcy, który – pomimo postanowienia sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego – nie uchwalił na czas stosownej nowelizacji.

Podsumowując dotychczasowe uwagi stwierdzić należy , ze aktualnie – od 22.02.2013r,- art. 48 ust.1 pkt. 1 u.s.m. nie obowiązuje w zakresie określonym przez Trybunał Konstytucyjny, a z drugiej strony ustawodawca nie dokonał sygnalizowanej przez Trybunał nowelizacji tego przepisu, skutkiem czego powstała luka w prawie, którą należy wypełnić.

Judykatura zna tego typu sytuacje. Zgodnie z wykładnią Sądu Najwyższego „ w razie określenia przez Trybunał Konstytucyjny terminu utraty mocy obowiązującej przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucją (art. 190 ust.3 Konstytucji), sąd stosuje ten przepis do oceny zdarzeń, które nastąpiły przed tym terminem także wówczas, gdy orzeka po utracie mocy obowiązującej tego przepisu (wyrok SN z 20.04.2006r., IV CSK28/06, OSNC 2007/2/31; wyrok SN z 20.04.2006R, IV CSK 38/06, Lex nr 398455; uchwała SN z 3.07.2003r., IIICZP 45/03; uchwała SN z 23.01.2004r., IIICZP 112/03, OSNC 2005/4/61).

Sąd Okręgowy akceptuje ten kierunek wykładni, a jego przełożenie na stan faktyczny niniejszej sprawy nakazuje uwzględnić żądanie pozwu. Jak wynika z poczynionych ustaleń faktycznych żądanie zawarcia umowy przenoszącej własność lokalu ( a to właśnie jest zdarzenie prawne, o którym była mowa wyżej) powodowie złożyli pozwanej spółdzielni w dniu 27.06.2012r, a więc przed dniem (22.02.2013r.) utraty mocy obowiązującej art. 48 ust. 1 pkt. 1 u.s.m. Zgodnie z prezentowaną wykładnią oceny prawnej tego żądania należy dokonać stosując art. 48 ust. 1 pkt. 1 u.s.m. w brzmieniu (i znaczeniu) dotychczasowym, pomimo iż sam akt orzekania następuje po utracie mocy obowiązującej tego przepisu. Spełnienie przesłanek tego przepisu przez powodów jest w stanie faktycznym sprawy poza sporem. Powodowie są bowiem najemcami tego lokalu mieszkaniowego, który był im przydzielony jako mieszkanie zakładowe i stanowił wówczas własność przedsiębiorstwa państwowego Zakładów (...) w P.. Następnie zaś lokal ten wraz z całym budynkiem został przez przedsiębiorstwo przekazany nieodpłatnie na rzecz pozwanej Spółdzielni. Powodowie wpłacili – jeszcze w 2008r. – pozwanej nakłady konieczne w kwocie 1.151,12 zł. oraz nie mają względem pozwanej żadnego zadłużenia z tytułu świadczeń wynikających z umowy najmu lokalu. Pozwana Spółdzielnia podjęła zresztą w dniu 29.04.2009r., uchwałę nr (...), która przewidywała wyodrębnienie i przeniesienie na rzecz powodów własności tego lokalu wraz z prawami przynależnymi, z tym, że pozwana wstrzymała się z wykończeniem tej uchwały z uwagi na wyrok T.K. z 15.07.2009r, K 64/07.

Skora zatem pozwana bezzasadnie odmawia żądaniu powodów mającemu swoje oparcie w art. 48 ust. 1 pkt. 1 u.s.m., zgłoszonemu w trakcie jego obowiązywania to objęte żądaniem pozwu złożenie oświadczenia woli znajduje swoje oparcie w art. 64kc, w zw. z art. 047 § 1 kpc, i art. 49 ¹ u.s.m.

Z powyższych względów orzeczono jak w pkt, 1 wyroku na podstawie art. 386 § 1 kpc. orzeczenie o kosztach procesu zawarte w pkt. 1 ppkt II ma swoje oparcie w art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005r, o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010, Nr 90, poz. 594 ze zm.) w zw. z art. 98 § 1 kpc, zaś w pkt. 1 ppkt III postanowiono stosownie do art. 98 § 1 i 3 kpc oraz § 6 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r., w sprawie opłat za czynności… (Dz. U. Nr 163, poz. 1348, ze zm.).

W pkt.2 orzeczono na podstawie o art. 98 § 1 kpc, a na zasądzoną kwotę składa się opłata od apelacji 58zł.