Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II.AKa.94/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 13 października 2021 roku w sprawie o sygn. akt II.K.134/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

2.

Prokurator Rejonowy w Z. (...) zarzucił Sądowi i instancji:

„…błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na błędnym uznaniu przez Sąd orzekający, że w sprawie brak jest jednoznacznych dowodów przemawiających za winą i sprawstwem oskarżonego M. B. (1) w zakresie zarzucanego mu przestępstwa, a zaistniałych wątpliwości nie zdołano usunąć z czym zgodnie z art.5 § 2 kpk należało je uwzględnić na korzyść oskarżonego, podczas gdy właściwa i poprawna analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosku przeciwnego;…”

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego D. M. zarzucił Sądowi I instancji:

1.  „…obrazę prawa procesowego to jest przepisu art.7 kpk, która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia przez dowolną ocenę zeznań M. G. i pominięcie szeregu okoliczności, na które wskazał świadek to jest świadek wprost powiedziała, że natychmiast po tym jak pokrzywdzony został zrzucony przez oskarżonego, to powiedział o tym fakcie M. G. i M. B. (2), jak również dalsza treść zeznań świadka w zakresie wpuszczenia psa do mieszkania pokrzywdzonego czy też problemów zdrowotnych pokrzywdzonego przed upadkiem negują wersję wydarzeń przedstawioną przez oskarżonego, a z drugiej strony potwierdzają sprawstwo oskarżonego przez co ocena zeznań świadka dokonana przez Sąd jest sprzeczna ze wskazaniami wiedzy i doświadczeniem życiowym;

2.  obrazę prawa procesowego to jest przepisu art.7 kpk która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia przez dowolną ocenę zeznań M. B. (2), a w szczególności przez wzgląd na fakt, że udzielając pokrzywdzonemu pomocy świadek usłyszał od pokrzywdzonego, że M. B. (1) zrzucił go ze schodów, jak również na sprawstwo oskarżonego wskazuje zachowanie M. B. (1) tuż po zdarzeniu, o którym to zachowaniu zeznał świadek, jak również dalsza treść zeznań M. B. (2) w zakresie problemów zdrowotnych pokrzywdzonego przed upadkiem negują wersję wydarzeń przedstawioną przez oskarżonego, a z drugiej strony potwierdzają sprawstwo oskarżonego, przez co ocena zeznań świadka dokonana przez Sąd jest sprzeczna ze wskazaniami wiedzy i doświadczeniem życiowym;

3.  obrazę prawa procesowego to jest przepisu art.7 kpk, która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia przez dowolną ocenę zeznań R. W., w szczególności w zakresie zmienności relacji świadka co do przebiegu zdarzenia, którą rzekomo usłyszała od oskarżonego, jak również dalsza treść depozycji R. W. w zakresie problemów zdrowotnych pokrzywdzonego przed upadkiem negują wersję wydarzeń przedstawioną przez oskarżonego, a z drugiej strony potwierdzają sprawstwo oskarżonego, przez co ocena zeznań świadka dokonana przez Sąd jest sprzeczna ze wskazaniami wiedzy i doświadczeniem życiowym;

4.  obrazę prawa procesowego to jest przepisu art.7 kpk, która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia przez dowolną ocenę opinii biegłej E. B., której to opinia jest niepoparta jakimkolwiek materiałem dowodowym i stanowi dowolną interpretację biegłej przebiegu wydarzeń i w efekcie nie ma żadnej wartości dowodowej, przez co ocena opinii biegłej dokonana przez Sąd jest sprzeczna ze wskazaniami wiedzy i doświadczeniem życiowym;

5.  obrazę prawa procesowego to jest przepisu art.7 kpk, która miała wpływ na treść rozstrzygnięcia przez dowolną ocenę opinii biegłego M. S., który wykluczył taki przebieg zdarzenia, jaki przedstawił oskarżony, natomiast przebieg wydarzeń przedstawiony przez pokrzywdzonego uznał za jak najbardziej realny i prawdopodobny, przez co ocena opinii biegłego dokonana przez Sąd jest sprzeczna ze wskazaniami wiedzy i doświadczeniem życiowym;

6.  obrazę prawa procesowego to jest przepisu art.7 kpk która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia przez dowolną ocenę wyjaśnień oskarżonego i przyjęcie, że wersja wydarzeń przedstawiona przez oskarżonego jest możliwa i prawdopodobna i nie sposób jej jednoznacznie wykluczyć, dlatego w ocenie Sądu zasadnie jest uniewinnienie oskarżonego, podczas gdy przebieg zdarzeń przedstawiony przez oskarżonego jest sprzeczny z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy oraz doświadczenia życiowego, a nadto jest sprzeczny z pozostałym materiałem dowodowym to jest zeznaniami M. G. i M. B. (2) jak również opinią E. B.;

7.  obrazę prawa procesowego to jest przepisu art.7 kpk która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia przez dowolną ocenę zeznań pokrzywdzonego i przyjęcie, że wersja wydarzeń przedstawiona przez pokrzywdzonego jest wątpliwa ze względu na brak konsekwencji w zeznaniach, dlatego w ocenie Sądu zasadne jest uniewinnienie oskarżonego, podczas gdy przebieg zdarzenia przedstawiony przez pokrzywdzonego jest zgodny z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy oraz doświadczenia życiowego, a nadto jest zgodny z pozostałym materiałem dowodowym to jest zeznaniami M. G. i M. B. (2), jak również z opinią M. S.;

8.  obrazę prawa procesowego to jest przepisu art.5 § 2 kpk poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia przez uznanie, iż skoro zachodzą sprzeczności w relacjach stron, to w takim wypadku Sąd uznał, że oskarżony powinien zostać uniewinniony, podczas gdy okoliczność, iż w sprawie funkcjonują sprzeczne wersje wydarzeń nie powoduje, że Sąd jest zwolniony z oceny wiarygodności materiału dowodowego i weryfikowania relacji procesowych w świetle całokształtu materiału dowodowego oraz wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i zasad logiki…”

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Obie wniesione apelacje w ocenie Sądu Apelacyjnego okazały się bezzasadne.

Oczywistym jest, że jeżeli w sprawie funkcjonują sprzeczne wersje wydarzeń to nie powoduje to, że Sąd jest zwolniony z oceny wiarygodności materiału dowodowego i weryfikowania relacji procesowych w świetle całokształtu materiału dowodowego oraz wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i zasad logiki.

W sprawie nie budzi wątpliwości, że istnieją dwie wersje przebiegu zdarzenia będącego przedmiotem osądu w niniejszej sprawie:

Pierwsza: przedstawiona przez pokrzywdzonego, że został zepchnięty ze schodów, względnie pchnięty przez oskarżonego, na skutek czego upadł, doznając określonych obrażeń.

Druga: przedstawiona przez oskarżonego, że to pokrzywdzony próbując kopnąć oskarżonego, tak ułożył swoje ciało, że stracił równowagę i upadł ze schodów, doznając określonych obrażeń ciała.

Nie budzi też wątpliwości, że pokrzywdzony i oskarżony, są jedynymi bezpośrednimi „świadkami” tego zdarzenia. W czasie zdarzenia nikt inny nie był na klatce schodowej, ani nikt inny w żaden inny sposób przebiegu zdarzenia nie widział.

Relacje wszystkich świadków przesłuchanych w sprawie, a odnoszące się do przebiegu zdarzenia tj. M. G., M. B. (2), R. W. i E. M. pochodzą z relacji oskarżonego czy pokrzywdzonego. Ci pierwsi relacjonują także wydarzenia bezpośrednio po zdarzeniu i faktem jest, że wówczas pokrzywdzony twierdził, że został zepchnięty ze schodów przez oskarżonego (zeznania M. G., M. B. (2)) ale faktem jest również, co potwierdzają ci świadkowie, a co pomija pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego, że oskarżony temu konsekwentnie zaprzeczał.

Także R. W. jak i E. M. znają przebieg zdarzenia z relacji oskarżonego – ta pierwsza, i relacji pokrzywdzonego ta druga.

Nawet jeżeli w sprawie zarysowały się różne wersje przebiegu zdarzenia, nie oznacza to zawsze zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 5 § 2 k.p.k., które stosownie do zasady wyrażonej w tym przepisie, powinno się rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego. Nakaz in dubio pro reo odnosi się jedynie do takich sytuacji, które faktycznie nie dają się usunąć, co oznacza, że Sąd powinien podejmować czynności zmierzające do wyeliminowania zaistniałych wątpliwości i dopiero po wykorzystaniu wszystkich istniejących możliwości dowodowych, o ile wątpliwości te istnieją nadal, sięgnąć po regułę z art. 5 § 2 k.p.k. Reguła ta nie ma jednak zastosowania, gdy wątpliwości są następstwem niedokładnego i niewyczerpującego postępowania dowodowego bądź dokonania oceny dowodów w sposób niepełny i niespełniający standardów wyznaczonych przez zasadę swobodnej oceny dowodów określoną w art. 7 k.p.k.. (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia(...) r. (...))

Tak też uczynił Sąd Okręgowy w Z. (...) w niniejszej sprawie i mimo, że w konkluzji powołał się wprawdzie na art.5 § 2 kpk to w istocie – choć w sposób mało uporządkowany – przeprowadził dokładne i wyczerpujące postępowanie dowodowe i dokonał pełnej i spełniającej standardy wyznaczone zasadą swobodnej oceny dowodów określoną w art.7 kpk.

Dokonując oceny wyjaśnień oskarżonego M. B. (1) i zeznań pokrzywdzonego D. M. Sąd Okręgowy wskazał, że o ile w wyjaśnieniach oskarżonego występują pewne nieścisłości, jak to: czy w chwili kiedy zauważył pokrzywdzonego, to wchodził na schody, czy też stał u podnóża schodów, to wersje podawane w toku całego postępowania przez pokrzywdzonego D. M. są skrajnie różne.

Oskarżony konsekwentnie przez cały przebieg zaprzeczał zepchnięciu pokrzywdzonego ze schodów, konsekwentnie też wyjaśniał, że jego zamiarem było wejście po schodach do góry, gdyż szedł do sąsiadki K. T., a pokrzywdzony schodził po schodach. Zgodnie z zasadami logiki by kogoś zepchnąć ze schodów trzeba stać wyżej od niego.

Wersję oskarżonego potwierdziła już (...) roku biegła lek. med. E. B. stwierdzając w opinii na karcie (...), że: „…O ile uraz twarzy – okolicy oka – to raczej efekt pobicia – uderzenia pięścią, to jednak możliwe jest, że upadek ze schodów i wynikające z niego obrażenia są skutkiem stanu nietrzeźwości, a nie zepchnięcia przez osobę trzecią…” |Takie stanowisko biegła podtrzymała w opinii z (...)roku (karta(...).)

Należy bowiem pamiętać, że u pokrzywdzonego stwierdzono stan nietrzeźwości na poziomie 2 promili, co pozostaje w całkowitej sprzeczności z zeznaniami pokrzywdzonego i tym samym przeczy jego wiarygodności, skoro pierwotnie podał: „…Ja tego dnia nie piłem alkoholu, ale piłem (...)bo byłem z żoną u znajomych…” (przesłuchanie (...) karta (...)) by na rozprawie (...) – rok później –zeznać, że alkohol spożywał w dniu (...) roku i do obiadu ze znajomym w godzinach (...) i wypił 2 piwa i 2 lampki koniaku ok. 200 gramów. A nie budzi wątpliwości, że w dniu zdarzenia świadkowie M. G. i M. B. (2) czuli od pokrzywdzonego woń alkoholu, a obiektywny wynik badania krwi po przyjęciu do szpitala wykazał 2 promile. Wiedza i doświadczenie życiowe, na które powołuje się pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego, w tej sytuacji wskazuje, że gdyby zeznania pokrzywdzonego były prawdą co do czasu i ilości spożytego alkoholu, to następnego dnia (...)w godzinie zdarzenia, po upływie 20 godzin od zakończenia spożywania alkoholu pokrzywdzony byłby trzeźwy, a na pewno badanie nie wykazałoby 2 promili, co pośrednio potwierdza biegła E. B. w opinii z dnia (...) roku (karta – (...)) stwierdzając, że pokrzywdzony musiał pic alkohol poprzedniego dnia wieczorem w ilości większej niż 0,5 l wódki, koniaku alkoholu 40% lub inny – w przeliczeniu na 200 ml czystego alkoholu. Czyli była to większa ilość niż ta do której się przyznaje i wypita o późniejszej godzinie. W innym wypadku w badanej w szpitalu krwi ten poziom byłby zerowy. Ów stan nietrzeźwości pokrzywdzonego także przemawia za wersją oskarżonego i sprawia, że utrata równowagi przez pokrzywdzonego była bardzo prawdopodobna.

W dokumentacji lekarskiej zgromadzonej w aktach, kilkukrotnie zapisywano, że przyczyną hospitalizacji był „upadek ze schodów” (karty: (...)), „stan po upadku ze schodów” (karta (...), „upadek z wysokich schodów” (karta(...)) tam gdzie zawarta została informacja o pchnięciu przez osobę drugą – karty (...) zawsze dodano słowa „z wywiadu”.

Także treść notatki urzędowej z dnia (...) roku sporządzona przez st. sierżanta G. F. jest zbieżna z wersją oskarżonego.

Z opinii biegłej lek. med. E. B. z dnia 2 lutego 2020 roku wynika, że wersja pokrzywdzonego jest mniej prawdopodobna jak wersja oskarżonego.

Nie budzi wątpliwości, że pokrzywdzony D. M. (...) spadł ze schodów – upadając na nie tyłem, doznając urazów tylnych części ciała – głowy, tułowia, kręgosłupa co skutkowało wszystkimi później stwierdzonymi obrażeniami. Taki upadek według wersji podanej przez pokrzywdzonego w czasie eksperymentu procesowego był zdaniem biegłej niemożliwy, gdyż gdyby tak się stało jak pokazał pokrzywdzony, to po uderzeniu w prawy bark upadłby na ścianę z oknem lub na ścianę naprzeciwko półpiętra, a nie na podest pod schodami. Biegłą nie wykluczyła, że pokrzywdzony będąc nietrzeźwym, nie pamiętał dokładnego przebiegu zdarzenia i to czego nie pamiętał to sobie dopowiedział. Tym samym pokrzywdzony może także nie pamiętać czy nie stracił równowagi na skutek próby kopnięcia oskarżonego i to było przyczyna upadku.

Na rozprawie (...) (karty (...)) biegła zeznała, że gdyby rozważać pierwszą wersję – wersje pokrzywdzonego, to to pokrzywdzony musiałby mieć obrażenia z przodu a nie ma takich obrażeń i nie ma też o nich mowy w dokumentacji medycznej.

Biegły M. S. na tej samej rozprawie karta (...) – zeznał: „…Biorąc pod uwagę wersję, którą Sąd przedstawił mi na rozprawie stoję na stanowisku, że w tej sytuacji mogło dojść do samodzielnego upadku pokrzywdzonego i jego zsunięcia się na parter…”

Istotnym dowodem w sprawie w kontekście oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonego i zeznań pokrzywdzonego są zeznania świadka K. T. i świadka Z. T.. Świadkowie ci nie byli świadkami darzenia i zeznawali na okoliczności związane ze stosunkami miedzy sąsiadami, a w szczególności stosunkami między K. T. i pokrzywdzonym i jego rodziną. Zeznania tych świadków potwierdziły w tym zakresie wersje oskarżonego, co także przekłada się na ocenę wiarygodności jego wyjaśnień.

Sąd I instancji dokonał bardzo wnikliwej i szczegółowej oceny zeznań pokrzywdzonego świadka D. M. i wskazał z jakich powodów uznał jego zeznania za niewiarygodne. W tym miejscu wskazać należy, że sam prokurator już w toku postępowania przygotowawczego dostrzegał nieścisłości i sprzeczności w zeznaniach pokrzywdzonego (protokół przesłuchania pokrzywdzonego karta (...)) obecnie w apelacji stara się je pomijać lub niedoceniać.

Uwzględniając powyższe to konsekwentne i spójne wyjaśnienia oskarżonego zasługują na wiarę. Wyżej wskazano także jakie okoliczności pośrednie także wpływają na taką ocenę, że to oskarżony jest bardziej wiarygodny niż pokrzywdzony.

Wydanie wyroku uniewinniającego jest konieczne nie tylko wówczas, gdy wykazano ponad wszelką wątpliwość niewinność oskarżonego, lecz również wtedy, gdy nie udowodniono mu, że jest winny popełnienia zarzuconego mu przestępstwa. Wystarczy zatem, że wyjaśnienia oskarżonego, negującego tezy aktu oskarżenia zostaną uprawdopodobnione. Co więcej, wyrok uniewinniający musi zapaść jednak również i w takiej sytuacji, gdy wykazywana przez oskarżonego teza jest wprawdzie nieuprawdopodobniona, ale też nie zdołano udowodnić mu sprawstwa i winy. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w K.z dnia (...) r. (...)

Wniosek

Prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu wZ. (...)

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego wniósł o uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ze względów opisanych wyżej wnioski obu apelacji okazały się bezzasadne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Wyrok utrzymano w mocy w całości

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Jak wyżej w rozważaniach Sądu Apelacyjnego.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art.636 § 1 i 2 kpk w zw. z art.633 i art.13 ust.2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych

.

7.  PODPIS

I. P. P. G. M. Ś.