Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jerzy Geisler

Sędziowie: SSA Ryszard Marchwicki

SSA Mariola Głowacka /spr./

Protokolant: st. sekr. sąd. Kinga Kwiatkowska

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2019 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. (...) w W.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 19 września 2017 r. sygn. akt IX GC 478/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4.050 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Ryszard Marchwicki SSA Jerzy Geisler SSA Mariola Głowacka

Sygn. akt IAGa 291/18

UZASADNIENIE

Powódka P. (...) z siedzibą w W. pozwem z dnia 27 czerwca 2016r. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. w postępowaniu nakazowym kwoty 140.831,35 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w dniu 15 lutego 2017r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Sprzeciw od tego nakazu wniosła pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. domagając się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia od powoda na jej rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 19 września 2017r. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 140.831,35 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27 czerwca 2016r. do dnia zapłaty oraz kwotę 14.259 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że w dniu 2 kwietnia 2010r. strony zawarły umowę nr (...) na podstawie której w § 1 ust. 1 pozwana powierzyła, a powódka zobowiązała się do wykonywania wskazanych usług pocztowych. Stosownie do § 1 ust. 2 i § 8 ust. 5 umowy pozwana zobowiązała się do uiszczania z dołu opłat za wskazane usługi w oparciu o wystawiane przez powódkę faktury w terminie 14 dni od ich wystawienia. W § 8 ust. 8 umowy strony ustaliły, że za opóźnienie zapłaty faktury pozwana zobowiązuje się do zapłaty na rzecz powódki odsetek w wysokości ustawowej za każdy dzień opóźnienia. W trakcie współpracy pozwana nie opłaciła należności wynikających z wystawionych przez powódkę faktur, wobec czego w dniu 5 lipca 2013r. strony zawarły ugodę w której w § 1 ustaliły zasady dobrowolnej spłaty należności głównej na łączną kwotę 99.019,66 zł oraz uregulowania odsetek liczonych od dnia wymagalności dowodów księgowych będących podstawą powstania należności. W § 2 ust. 1 ugody ustalono, że ugoda ta nie obejmuje wierzytelności odsetkowych w łącznej kwocie 116.843,30 zł przysługujących powódce na podstawie dokumentów księgowych w postaci noty odsetkowej:

-nr (...)/5/07/2011 z dnia 20 lipca 2011r. na kwotę 1.636,90 zł,

-nr (...) z dnia 24 października 2011r. na kwotę 15.239,84 zł,

- nr (...) z dnia 23 stycznia 2012r. na kwotę 39.986,73 zł,

- nr (...) z dnia 10 sierpnia 2012r. na kwotę 48.610,23 zł,

- nr (...) z dnia 4 października 2012r. na kwotę 4.979,17 zł,

- nr (...) z dnia 13 marca 2012r. na kwotę 6.390,43 zł.

W § 2 ust. 2 ugody wskazano, że wierzyciel wstrzymuje proces windykacji wierzytelności odsetkowych wskazanych powyżej do czasu uregulowania przez dłużnika, zgodnie z § 4 i § 6, należności określonych w § 1 i § 6 albo do czasu ziszczenia się którejkolwiek z przesłanek określonych w § 5. Natomiast w § 2 ust. 3 strony ustaliły, że po uregulowaniu przez pozwaną należności określonych w § 1 zgodnie z postanowieniami ugody, zostaną podjęte negocjacje dotyczące spłaty należności odsetkowych, o których mowa w § 2 ust. 1.W § 3 ugody pozwana uznała w całości - co do zasady i wysokości - ciążące na niej zobowiązanie pieniężne określone w § 1 i § 2 ugody. W § 4 ugody pozwana zobowiązała się do spłaty zadłużenia określonego w § 1 w wysokości 99.019,66 zł w kolejnych, miesięcznych ratach, płatnych do 28-go dnia każdego następującego po sobie miesiąca, począwszy od lipca 2013r. zgodnie z przedstawionym harmonogramem. W § 5 ugody strony ustaliły, że w przypadku niedochowania przez pozwaną terminu zapłaty bądź niezapłacenia w pełnej wysokości którejkolwiek z ustalonych rat, jak również w przypadku niezapłacenia bieżących należności, cała pozostała do zapłaty kwota wraz z odsetkami staje się natychmiast wymagalna, a powódka uprawniona jest do wszczęcia postępowania egzekucyjnego celem przymusowego jej ściągnięcia. Zgodnie z § 6 ugody po wpłaceniu przez pozwaną kwot, o których mowa w § 4, miały zostać naliczone odsetki ustawowe od dnia wymagalności dokumentów wyszczególnionych w § 1, które pozwana zobowiązała się zapłacić w ciągu 10 dni od daty wystawienia noty odsetkowej.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że termin płatności ostatniej raty przypadał na dzień 28 grudnia 2013r. Pozwana zapłaciła tę ratę w dniu 9 stycznia 2014r. Pismem z dnia 9 grudnia 2013r. pozwana zwróciła się do powódki o umorzenie w pełnej wysokości zobowiązań odsetkowych opisanych w § 2 ust. 1 ugody. W dniu 17 stycznia 2014r. powódka wystawiła pozwanej kolejne dwie noty odsetkowe – nr (...) i nr (...)/1/01/2014 na łączną kwotę 24.152,05 zł. Powódka pismem z dnia 13 lutego 2014r. nie uwzględniła wniosku pozwanej zawartego w piśmie z dnia 9 grudnia 2013r. wskazując na nieuregulowanie przez pozwaną w umówionym terminie ostatniej raty oraz poinformowała pozwaną o wystawionych, zgodnie z § 6 ugody, kolejnych notach odsetkowych. Pozwana w piśmie z dnia 24 lutego 2014r. ponownie zwróciła się do powódki o umorzenie wierzytelności odsetkowych w kwocie 116.843,30 zł. Powódka pismem z dnia 20 maja 2016r. wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 140.831,35 zł w terminie 7 dni od daty wystawienia wezwania wskazując na poszczególne noty odsetkowe i kwoty z nich wynikające. Pozwana pismem z dnia 1 czerwca 2016r. wniosła o odstąpienie przez powódkę od dochodzenia należności odsetkowych. Powódka w piśmie z dnia 10 czerwca 2016r. wskazała, że podtrzymuje decyzję przekazaną pismem z dnia 13 lutego 2014r. o niewyrażeniu zgody na umorzenie odsetek i wezwała pozwaną do uregulowania należności w łącznej kwocie 140.831,35 zł w terminie 7 dni.

Sąd pierwszej instancji stan faktyczny w niniejszej sprawie ustalił w oparciu o przedstawione przez strony dokumenty. Sąd uznał za wiarygodne wszystkie zgromadzone w sprawie dokumenty przedstawione przez strony, gdyż ich wiarygodność, a tym samym i moc dowodowa, nie została przez żadną ze stron skutecznie zakwestionowana, a Sąd nie znalazł podstaw, aby czynić to z urzędu. Dokumenty prywatne stanowiły dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenia zawarte w dokumentach (art. 245 k.p.c.). Na szczególną uwagę zasługuje ugoda zawarta między stronami, bowiem to w niej strony określiły jasno kwestie związane z możliwością dochodzenia przez powódkę kwot wynikających z not odsetkowych. Pozwana nie kwestionowała zasadności ich wystawienia ani też wysokości. Na rozprawie w dniu 12 września 2017r. Sąd oddalił wniosek pozwanej o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania w charakterze strony M. T., gdyż zebrany w sprawie materiał dowodowy okazał się wystarczający dla ustalenia stanu faktycznego.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji uznał, że powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że w niniejszej sprawie powódka domagała się zasądzenia od pozwanej kwot wynikających z wystawionych not odsetkowych wskazując na nie wywiązanie się przez pozwaną z postanowień zawartej między stronami ugody, co skutkowało wystąpieniem z powództwem.

Sąd pierwszej instancji podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia w kwocie 116.843,30 zł uznał za nietrafny. Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Stosownie zaś do art. 123 § 1 pkt 2 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. Pozwana w § 3 ugody uznała w całości - co do zasady i wysokości - ciążące na niej zobowiązanie pieniężne określone w § 1 i w § 2 ugody, a zatem zarówno należność główną odnośnie której ustalono harmonogram spłat, jak i noty odsetkowe na łączną kwotę 116.843,30 zł. Ugoda między stronami została zawarta w dniu 5 lipca 2013r., natomiast pozew w niniejszej sprawie został nadany w dniu 27 czerwca 2016r., a zatem przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia, który na nowo rozpoczął bieg w dniu 5 lipca 2013r. W świetle art. 118 k.c. także i roszczenia z not odsetkowych wystawionych przez powódkę w dniu 17 stycznia 2014r. nie uległy przedawnieniu.

Sąd Okręgowy wskazał, że pozwana nadto powołując się na brzmienie art. 5 k.c. podniosła zarzut nadużycia przez powódkę prawa podmiotowego zarzucając, że ze spłatą ostatniej raty spóźniła się jedynie o kilkanaście dni, a nadto wielokrotnie wnosiła do powódki o umorzenie zobowiązania wynikającego z not odsetkowych, co spotkało się z brakiem odzewu powódki. Zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Zdaniem Sądu wobec ustaleń poczynionych przez strony w ugodzie z dnia 5 lipca 2013r. trudno jednak uznać, aby dochodzenie należności odsetkowych przez powódkę w niniejszej sprawie stanowiło nadużycie prawa. Powódka zdecydowała się na rozłożenie na raty wymagalnego zobowiązania pozwanej względem niej pod warunkami określonymi w ugodzie. W § 5 ugody strony ustaliły, że w przypadku niedochowania przez pozwaną terminu zapłaty bądź niezapłacenia w pełnej wysokości którejkolwiek z ustalonych rat, jak również w przypadku niezapłacenia bieżących należności, cała pozostała do zapłaty kwota wraz z odsetkami staje się natychmiast wymagalna, a powódka uprawniona jest do wszczęcia postępowania egzekucyjnego celem przymusowego jej ściągnięcia. Natomiast w § 2 ust. 1 ugody ustalono, że ugoda ta nie obejmuje wierzytelności odsetkowych w łącznej kwocie 116.843,30 zł. W § 2 ust. 2 ugody wskazano, że powódka wstrzymuje proces windykacji tych wierzytelności odsetkowych do czasu uregulowania przez pozwaną należności głównej zgodnie z harmonogramem lub do czasu wystąpienia przesłanki określonej w § 5 tj. np. niedochowania przez pozwaną terminu płatności którejkolwiek z rat. Skoro zatem pozwana spóźniła się z zapłatą ostatniej raty, to zgodnie ze wskazanymi powyżej postanowieniami ugody wierzyciel miał prawo żądać zapłaty należności odsetkowych opisanych w § 2. Powódka zwróciła się do pozwanej z żądaniem zapłaty, jednakże pozwana wniosła o umorzenie wierzytelności odsetkowych, na co powódka nie wyraziła zgody. To właśnie zawarta między stronami ugoda stanowiła wyraz chęci powódki polubownego rozwiązania kwestii niezapłaconych przez pozwaną należności. W ugodzie jasno określono warunki przy zaistnieniu których powódka wstrzymuje proces windykacji należności odsetkowych, a przy prawidłowym spełnieniu zobowiązania przez pozwaną poprzez zapłatę w ustalonych ratach i terminach, strony miały podjąć negocjacje dotyczące spłaty należności odsetkowych. Pozwana nie spełniła należycie swojego zobowiązania w postaci zapłaty wszystkich ustalonych rat w umówionych terminach. Powódka mimo jasnego brzmienia § 5 ugody nie rozpoczęła natychmiastowego procesu windykacji, a wezwała jeszcze pozwaną do zapłaty. Także w pismach stanowiących odpowiedź na prośbę o umorzenie zobowiązań odsetkowych wyraźnie wskazała, że takiego umorzenia nie dokona. Powódka dała zatem szansę pozwanej na uniknięcie poniesienia kosztów sądowych, które ostatecznie powstały w niniejszej sprawie. Aby uznać czy określone zachowanie strony stanowiło nadużycie prawa należy dokonać moralnej oceny takiego zachowania oraz ustalić, czy było ono sprzeczne z dobrymi obyczajami i poczuciem słuszności. Zdaniem Sądu nie sposób jednak uznać, że doszło do nadużycia prawa przez wierzyciela jedynie dlatego, że nie wyraził on zgody na umorzenie zobowiązań odsetkowych w szczególności w sytuacji, gdy to dłużnik nie dochował umówionego terminu płatności już dawno wymagalnego roszczenia, a na postanowienia ugody w tym zakresie zgodziły się obie strony. Sąd uznał, że w niniejszej sprawie nie zaszły żadne przesłanki stanowiące o takim zachowaniu powódki, które byłoby sprzeczne z dobrymi obyczajami, niemoralne czy niesłuszne. Wbrew twierdzeniom pozwanej powódka wyraziła swoje stanowisko odnośnie umorzenia zobowiązań wynikających z not odsetkowych, a mianowicie wskazała w sposób jasny i zrozumiały, że takiego umorzenia nie dokona. W treści ugody nie można nawet doszukać się przesłanki do takiego umorzenia, skoro strony ustaliły, że po spłacie należności głównej podejmą negocjacje w sprawie spłaty należności odsetkowych. Nadto także w § 6 ugody strony ustaliły, że po wpłaceniu kwot w umówionych ratach zostaną naliczone odsetki ustawowe od dnia wymagalności dokumentów wyszczególnionych w § 1, które pozwana zapłaci w ciągu 10 dni od daty wystawienia not odsetkowych. Na podstawie tego postanowienia powódka wystawiła kolejne noty odsetkowe na łączną kwotę 24.152,05 zł, o czym poinformował pozwaną. Także i w tym przypadku Sąd nie dopatrzył się nadużycia prawa przez powódkę. W konsekwencji Sąd na podstawie art. 917 k.c. w zw. z art. 481 k.c. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 140.831,35 zł. O odsetkach ustawowych za opóźnienie od w/w kwoty Sąd orzekł stosownie do art. 482 § 1 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i z uwagi na uwzględnienie powództwa w całości zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 14.259 zł na którą złożyły się opłata od pozwu w kwocie 7.042 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia pozwu, a także opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zaskarżając wyrok w całości i domagając się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrot kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana nadto wniosła o zasądzenie od powódki na jej rzecz zwrot kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powódka P. (...) z siedzibą w W. w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania w drugiej instancji w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Nie był trafny zarzut przytoczony w apelacji naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów prawa procesowego tj. art. 299 k.p.c. w związku z art. 217 § 3 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania w charakterze strony pozwanej M. T.. Sąd Okręgowy w punkcie 2 postanowienia wydanego na rozprawie w dniu 12 września 2017r. oddalił wniosek pozwanej o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania w charakterze strony M. T. (vide: k. 227 akt). Obecny na tej rozprawie pełnomocnik pozwanej będący radcą prawnym w trybie art. 162 k.p.c. nie zwrócił Sądowi pierwszej instancji na uchybienie przepisom postępowania i nie wniósł o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania polegającego na wydaniu postanowienia, które może być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie w toku posiedzenia, a w razie nieobecności - na najbliższym posiedzeniu, chyba że niezgłoszenie zastrzeżenia nastąpiło bez jej winy (vide: wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2015r. II CSK 450/14 LEX nr 1754049 i z 29 sierpnia 2013r. ICSK 713/12 LEX nr 1391108). Niepodniesienie przez stronę reprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika zarzutu naruszenia przez sąd przepisów postępowania w sposób określony w art. 162 k.p.c. powoduje bezpowrotną utratę tego zarzutu w dalszym toku postępowania (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2012r. II PK 159/11 OSNP 2013/3-4/32). Jeżeli jednym z celów regulacji art. 162 k.p.c. jest zapobieganie nielojalności procesowej i niedopuszczenie do celowego tolerowania przez strony uchybień procesowych Sądu, z zamiarem późniejszego wykorzystania ich w środkach odwoławczych, to należy przyjąć, że możliwość, a właściwie konieczność zgłoszenia zastrzeżeń do czynności Sądu w trybie przewidzianym w art. 162 k.p.c. obejmuje również postanowienia o odmowie przeprowadzenia dowodu, którymi zgodnie z art. 240 § 1 k.p.c. sąd nie jest związany i stosownie do okoliczności może je uchylić lub zmienić (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2014r. I UK 311/13 LEX nr 1498596). Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 6 grudnia 2012r. III CSK 62/12 (LEX nr 1293777) wskazał, że celem regulacji z art. 162 k.p.c. jest pobudzenie inicjatywy stron w doprowadzeniu do szybkiego usunięcia dostrzeżonych przez nie naruszeń przepisów postępowania i umożliwienie Sądowi niezwłocznego naprawienia błędu; cel art. 162 k.p.c. byłby trudny do osiągnięcia przy założeniu, że strona, która we właściwym czasie nie zgłosiła odpowiedniego zastrzeżenia, może powoływać się na uchybienia procesowe w środku zaskarżenia.

Zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie. Wskazać należy, że do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. skarżący obowiązany jest wykazać, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. W celu wykazania naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. strona nie może jedynie ograniczyć się do przytoczenia treści tegoż przepisu, lecz musi wykazać jakich dowodów Sąd nie ocenił lub które z dowodów ocenił wadliwie. Pozwana w uzasadnieniu do apelacji nie podała który z dowodów przeprowadzonych przez Sąd pierwszej instancji Sąd ten ocenił wadliwie, w apelacji nie zarzuciła, że Sąd nie ocenił któregoś z dowodów.

Pozwana w apelacji zarzuciła naruszenie art. 65 § 2 k.c. w związku z art. 118 k.c. oraz art. 123 § 1 punkt 2 k.c. poprzez wadliwą wykładnię ugody zawartej pomiędzy stronami odnoszącą się do uznania roszczenia przez pozwaną i początku biegu terminu przedawnienia. Kwota dochodzona pozwem w wysokości 140.831,35 zł obejmuje dwie należności – kwotę 116.843,30 zł o której mowa w § 2 ugody pozasądowej zawartej w dniu 5 lipca 2013r. (vide: k. 100 akt) i kwotę 24.152,05 zł wynikającą z not odsetkowych z 17 stycznia 2014r. wystawionych na 20.637,08 zł (vide: k. 89 akt) i 3.514,97 zł (vide: 95 akt). W § 2 w/w ugody pozasądowej ustalono, że niniejsza ugoda nie obejmuje wierzytelności odsetkowych w łącznej kwocie 116.843,30 zł przysługujących wierzycielowi (vide: k. 100 akt). § 3 ugody pozasądowej stanowi, że dłużnik uznaje w całości, co do zasady i wysokości, ciążące na nim zobowiązanie pieniężne określone w § 1 i § 2 ugody (vide: k. 101 akt). Pozwana uznała więc, zarówno co do zasady jak i wysokości, zobowiązanie wobec powódki określone w § 2 ugody na kwotę 116.843,30 zł, która jest dochodzona w niniejszej sprawie. Przewidziany w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń okresowych należy stosować do roszczeń o odsetki za opóźnienie (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2017r. II CSK 202/16 LEX nr 2258038). W tych warunkach zasadnie Sąd pierwszej instancji uznał, że uznanie roszczenia przez pozwaną spowodowało przerwanie biegu przedawnienia zgodnie z art. 123 § 1 punkt 2 k.c. W myśl art. 124 § 1 k.c. po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. W niniejszej sprawie przedawnienie odnośnie kwoty 116.843,30 zł zaczęło biec na nowo od daty 5 lipca 2013r. tj. od podpisania ugody pozasądowej. Pozew w niniejszej sprawie został nadany w dniu 27 czerwca 2016r., a więc przed upływem trzyletniego terminu liczonego od daty zawarcia ugody. Wbrew więc twierdzeniu pozwanej roszczenie o zapłatę kwoty 116.843,30 zł nie uległo przedawnieniu.

Powyższe stanowisko należy też odnieść do kwoty 24.152,05 zł. W § 1 ugody pozasądowej mowa jest o kwocie w łącznej wysokości 99.019,66 zł i uregulowaniu odsetek liczonych od dnia wymagalności dowodów księgowych wyszczególnionych w tym postanowieniu ugody. Kwota 24.152,05 zł stanowi odsetki naliczone od należności wskazanych w fakturach VAT, o których mowa w § 1 ugody pozasądowej. Zgodnie z § 4 ugody pozasądowej kwotę 99.019,66 zł pozwana zobowiązała się spłacić w ratach przy czym ostatnia rata w wysokości 16.503,27 zł powinna była zostać zapłacona do dnia 28 grudnia 2013r. podczas, gdy pozwana zapłaciła ją w dniu 9 stycznia 2014r., a więc 11 dni po upływie umówionego terminu. Stosownie do § 5 ugody pozasądowej w przypadku nie dochowania przez dłużnika terminu zapłaty bądź nie zapłacenia w pełnej wysokości którejkolwiek z ustalonych rat, o których mowa w § 4 ugody, jak również w przypadku nie zapłacenia bieżących należności cała pozostała do zapłaty kwota wraz z odsetkami staje się natychmiast wymagalna. W sytuacji, gdy pozwana nie zapłaciła w terminie ostatniej, szóstej raty należność odsetkowa stała się natychmiast wymagalna. Należności określone w § 1 ugody pozasądowej miały być uregulowane w kwotach i terminach podanych w § 4 ugody pozasądowej. W § 2 ustęp 3 ugody pozasądowej uzgodniono, że po uregulowaniu przez pozwaną należności określonych w § 1, zgodnie z § 4 i § 6, zostaną podjęte negocjacje dotyczące spłaty należności odsetkowych, o których mowa w ustępie 1 (vide: k. 101 akt). Szósta rata należności nie została uregulowana w terminie określonym w § 4 ugody pozasądowej, stąd nie zaktualizowało się podjęcie negocjacji przez strony. Zresztą strony ustaliły, że zostaną podjęte negocjacje, po spełnieniu przesłanek o których mowa w § 2 ustęp 3 ugody pozasądowej, a nie, że powódka odstąpi od dochodzenia należności odsetkowych. Nie jest wiadomym czy i w jaki sposób negocjacje te by się zakończyły, ale samo podjęcie negocjacji nie oznacza, że powódka zrezygnowałaby z należnych jej należności odsetkowych.

Zasadnie Sąd pierwszej instancji stwierdził brak podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie art. 5 k.c. Pozwana wywodzi, że nie wyrażenie przez powódkę zgody na umorzenie wierzytelności należy uznać za naruszenie zasad współżycia społecznego, o których mowa w przywołanym przepisie. W sytuacji, gdy pozwana nie zapłaciła w terminie ostatniej raty powódka, zgodnie z ugodą pozasądową zawartą przez strony, mogła egzekwować od pozwanej niezapłacone należności, których dotyczyła ugoda pozasądowa. Nie można zmusić wierzyciela do podpisania porozumienia w sprawie umorzenia wierzytelności. Przy czym nawet w ugodzie pozasądowej nie zostało postanowione, że spłata należności przez pozwaną skutkować będzie umorzeniem przez powódkę przysługujących jej od pozwanej wierzytelności.

Pozwana zarówno w sprzeciwie od nakazu zapłaty jak i w dalszym toku postępowania przed Sądem Okręgowym nie wniosła, w przypadku uwzględnienia powództwa, o zastosowanie przez Sąd pierwszej instancji art. 102 k.p.c. Okoliczność, że pozwana w dniu 9 listopada 2016r., a więc ponad dwa i pół roku temu, złożyła w Sądzie Rejonowym Poznań – Stare Miasto w P. wniosek o ogłoszenie upadłości (vide: pismo z dnia 30 października 2017r. – k. 273 akt) oraz, iż nie posiadała wówczas wystarczających środków na pokrycie kosztów tego postępowania nie uzasadnia zastosowania wobec pozwanej art. 102 k.p.c. Pozwana do 5 czerwca 2018r., pomimo zobowiązania się w piśmie z dnia 14 maja 2018r. (k. 493 akt) nie nadesłała Sądowi rachunku zysku i strat oraz bilansu, stąd aktualna sytuacja finansowa pozwanej Spółki nie jest znana, gdyż pozwana nie przedstawiła na tą okoliczność dokumentów.

Ustalenia poczynione przez Sąd pierwszej instancji, jako znajdujące uzasadnienie w materiale zgromadzonym w aktach sprawy, Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne. Wnioski z nich płynące Sąd Apelacyjny aprobuje. Biorąc powyższe pod rozwagę apelację pozwanej na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 6 w zw. z § 10 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. 2018.265) obciążając nimi pozwaną i z tego tytułu zasądzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.050 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Ryszard Marchwicki SSA Jerzy Geisler SSA Mariola Głowacka