Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2019r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SSO Jerzy Zalasiński (spr.)

Sędziowie: SO Katarzyna Antoniak

SO Jacek Witkowski

Protokolant st.sekr.sądowy Dorota Malewicka

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2019 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z wniosku Z. L.

z udziałem zainteresowanego (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 8 maja 2019r. sygn. akt IV U 78/18

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w S. na rzecz Z. L. kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

(...) J. J. W.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 8 maja 2019r. Sąd Rejonowy w Siedlcach zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z 25 stycznia 2018r. w ten sposób, że przyznał Z. L. prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w kwocie (...)złotych, co odpowiada (...) uszczerbkowi na zdrowiu.

Rozstrzygnięcie to było wynikiem następujących ustaleń i wniosków Sądu Rejonowego:

Decyzją z 25 stycznia 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił Z. L. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, jakiemu uległ w dniu 4 kwietnia 2016r. Zdaniem organu rentowego dopuścił się bowiem rażącego niedbalstwa, gdyż wszedł na drabinę bez asekuracji ze strony drugiej osoby.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł o przyznanie mu prawa do spornego świadczenia. Podniósł, że organ rentowy nie wykazał naruszenia przez niego przepisów z zakresu ochrony życia i zdrowia, jako wyłącznej przyczyny wypadku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację z uzasadnienia zaskarżonej decyzji.

Sąd Rejonowy ustalił, że Z. L.. był pracownikiem (...) sp. z o. o. w W. zatrudnionym na stanowisku montera-spawacza, w pełnym wymiarze czasu pracy. Z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu. W dniu 4 kwietnia 2016r. ubezpieczony pracował przy konstrukcji dachu maszynowni bloku nr 5 Elektrowni (...). Około godz. 23:30 przy sprawdzaniu prawidłowości połączeń elementów konstrukcji, w celu dokręcenia śrub mocujących wszedł na drabinę, aby współpracownikowi znajdującemu się w koszu podestu ruchomego podać klucz dynamometryczny, który miał za pasem. Gdy stał na trzecim szczeblu drabiny ześlizgnęła mu się noga ze szczebla i uderzył kroczem o jeden ze szczebli drabiny. Wskutek upadku Z. L. doznał złamania miednicy typu M., po wygojeniu z przemieszczeniem dolnej gałęzi kości kulszowej prawej, co powoduje długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 15%.

W przedstawionym stanie faktycznym Sąd Rejonowy stwierdził, że odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie. Przywołał treść art. 3 ust. 3 pkt 8 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. nr 199, poz. 1673 ze zm.) zgodnie z którym za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2)podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3)w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Zgodnie zaś z art. 21 ust. 1 w/w ustawy świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadków, o których mowa w art. 3, było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Jak wskazał Sąd Rejonowy, w przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami była okoliczność, czy ubezpieczony umyślnie lub przez rażące niedbalstwo naruszył przepisy dotyczące ochrony życia i zdrowia, a w konsekwencji czy zachodzą okoliczności wyłączające przyznanie mu prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Mając na uwadze zarzuty organu rentowego Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu bhp Z. B.. W sporządzonej opinii biegły wskazał, iż było szereg przyczyn wypadku, w przeważającej mierze obciążających pracodawcę ubezpieczonego. Jako przyczyny wypadku biegły wymienił bowiem w tym zakresie brak stateczności drabiny w trakcie jej użytkowania bez zapewnienia wsparcia pracownika – bez asekuracji drugiej osoby, brak odpowiednio opracowanej instrukcji prac wykonywanych do wysokości 2,5-2,7 m montażu scalonej konstrukcji i niezaznajomienie ubezpieczonego, a także nie zapoznanie go ze sposobem posługiwania się drabiną przystawną, nie zapewnienie przez pracodawcę okresowej kontroli drabiny przystawnej w zakresie jej sprawności technicznej bezpiecznego użytkowania oraz brak wyników tej kontroli, brak nadzoru ze strony kierownika nad przebiegiem prac ubezpieczonego oraz tolerowanie odstępstw od przepisów i zasad bhp w zakresie prawidłowego użytkowania drabiny przystawnej do wykonywania prac sprężania scalonej konstrukcji dachu. Oceniając powyższą opinię Sąd Rejonowy wskazał, że podzielił ją w całości jako wyczerpującą i logicznie uzasadnioną. Zdaniem Sądu Rejonowego, nie było podstaw do kwestionowania powyższej opinii biegłego, gdyż opinia ta została sporządzona przez osobę odznaczającą się fachową wiedzą w tym zakresie. Nadto przedmiotowa opinia nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Dalej Sąd pierwszej instancji wskazał, że rażące niedbalstwo zachodzi wówczas, gdy poszkodowany pracownik podejmuje działania z naruszeniem przepisów o ochronie zdrowia i życia, chociaż mógł i powinien był przewidzieć grożące mu niebezpieczeństwo, które zwykle występuje w danych okolicznościach faktycznych, co dla każdego człowieka o przeciętnej przezorności jest oczywiste. Przy tym musi to być przyczyna wyłączna (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 1980 r., III URN 40/80, (...)). Ocena niedbalstwa, jako rażącego, należy zawsze do sądu. W realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy doszedł zaś do przekonania, opierając się na opinii biegłego z zakresu bhp Z. B., że ubezpieczony, chociaż sam naruszył przepisy o ochronie zdrowia i życia, wchodząc na drabinę bez asekuracji drugiej osoby, to nie była to wyłączna przyczyna jego wypadku. Istotnie zawinił bowiem również pracodawca, dopuszczając się szeregu zaniedbań, szczegółowo opisanych w opinii przez biegłego. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że nie zachodziły okoliczności wyłączające prawo ubezpieczonego do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.

Sąd Rejonowy podniósł, że podzielił wnioski wyrażone w opinii biegłego lekarza ortopedy-traumatologa, który ocenił uszczerbek na zdrowiu, którego doznał ubezpieczony na skutek wypadku, na 15%. W jego ocenie opinia ta jest jasna, pełna i szczegółowo uzasadniona. Nie była przy tym kwestionowana przez żadną ze stron.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów i art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku. Sąd pierwszej instancji zaznaczył przy tym, że wysokość przyznanego odszkodowania uzasadniona jest z jednej strony określonym przez biegłego sądowego lekarza procentowym uszczerbkiem na zdrowiu, a z drugiej strony obowiązującą w dacie wydania zaskarżonej decyzji stawką 809 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, których iloczyn daje kwotę wskazaną w wyroku.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy rozstrzygnął w oparciu o art. 98 § 1 i 3 kpc, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).

Od powyższego wyroku apelację wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

I. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wniosków z niego niewynikających poprzez przyjęcie, że pracodawca dopuścił się szeregu zaniedbań stanowiących współprzyczynę wypadku;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, w szczególności:

- art. 3 ust. 1 w zw. z art. 21 ust. 1 i art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2018r., poz. 1376) poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, iż ubezpieczony spełnia przesłanki do przyznania prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, który miał miejsce w dniu 4 kwietnia 2016r.

Wskazując na powyższe organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania.

Ubezpieczony wniósł o oddalenie apelacji organu rentowego oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przypisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. okazała się nieuzasadniona.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne i ocenę prawną dokonane przez Sąd pierwszej instancji. W przekonaniu Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy nie dopuścił się zarzucanych mu w apelacji naruszeń prawa materialnego i procesowego, a także zasadnie przyjął, że wypadek przy pracy, jakiemu w dniu 4 kwietnia 2016r. uległ Z. L. nie został spowodowany wyłącznie na skutek naruszenia przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia. Do ustalenia takiego skłania obszerny materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania przez Sądem pierwszej instancji, w szczególności opinia biegłego z zakresu bhp mająca za przedmiot ocenę przyczyn przedmiotowego wypadku, w kontekście naruszenia przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, a także wystąpienia okoliczności niezależnych od niego, które przyczyniły się do zaistnienia wypadku. Z opinii tej wynika jednoznacznie, że o ile ubezpieczony swoim zachowaniem polegającym na wejściu na drabinę bez asekuracji drugiej osoby naruszył przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, o tyle zachowanie to nie było wyłączną przyczyną zaistnienia tego zdarzenia. Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że do wypadku doszło w wyniku zbiegu szeregu przyczyn, w tym również zaniechań pracodawcy polegających na niezapewnieniu nadzoru nad przebiegiem prac ubezpieczonego podczas sprężania scalonej konstrukcji dachu, niezapewnieniu okresowej kontroli drabiny przystawnej w zakresie jej sprawności technicznej bezpiecznego użytkowania oraz niewydaniu instrukcji prac wykonywanych do wysokości 2,5-2,7m sprężania scalonej konstrukcji. Dla przypisania osobie – tu ubezpieczonemu działania z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia w sposób umyślny lub wskutek rażącego niedbalstwa konieczne jest ustalenie, że ubezpieczony został właściwie przeszkolony z zakresu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Ustalenia Sądu pierwszej instancji pokazują, że w tym zakresie pracodawca dopuścił się zaniedbań, gdyż nie zapoznał ubezpieczonego ze sposobem posługiwania się sprzętem do pracy tymczasowej – drabiną przystawną oraz instrukcją prac wykonywanych do wysokości 2,5-2,7 m montażu scalonej konstrukcji, co doprowadziło do niewłaściwego zachowania i podjęcia nieuzasadnionego ryzyka przez osobę obsługującą drabinę przystawną. W ocenie Sądu Okręgowego przedmiotowa opinia udzieliła odpowiedzi na okoliczności przedstawione w tezie dowodowej Sądu Rejonowego, a ocena opinii dokonana przez Sąd Rejonowy nie przekracza zasady swobodnej oceny dowodów. Należy podkreślić, że oceny dowodów dokonuje Sąd, ale każda ze stron procesu ma prawo zgłaszać w tym zakresie swoje stanowisko oraz wnioskować o uzupełnienie opinii lub – w przypadku zgłoszenia umotywowanych zastrzeżeń – o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego. W niniejszej opinii apelujący nie zgłosił uwag do przedmiotowej opinii biegłego z zakresu bhp. Należy zauważyć, że pełnomocnik organu rentowego otrzymał odpis opinii biegłego z zakresu bhp znacznie ponad cztery miesiące przed terminem rozprawy poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku (zwrotne potwierdzenie odbioru opinii na k.100 akt sprawy). W tych okolicznościach organ rentowy miał możliwość zgłoszenia zastrzeżeń podnoszonych w apelacji na etapie postępowania przez Sądem pierwszej instancji. Uczynienie tego dopiero w apelacji i wnioskowanie na tej podstawie o zmianę zaskarżonego wyroku lub jego uchylenie nie może odnieść zamierzonego skutku. Niezależnie od tego wskazać należy, że ocena opinii biegłego z zakresu bhp przedstawiona przez organ rentowy w apelacji ma wyłącznie charakter polemiki z ustaleniami biegłych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy uznał apelację organu rentowego za bezzasadną i na podstawie art.385 kpc orzekł o jej oddaleniu.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r., poz. 1800), Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

(...) K. J. W.