Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Przewodniczący:

Sędzia SO Grażyna Orzechowska (spr.)

Sędziowie:

Sędzia SO Agnieszka Karłowicz

Sędzia SO Jerzy Kozaczuk

Protokolant:

st. sekr. sąd. Beata Defut-Kołodziejak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 36/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 4 grudnia 2019 r., sygn. II K 808/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

--

----------

--------------------------------------------------------------

------------

--------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

--------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

---------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Przed przystąpieniem do wskazania zarzutów apelacyjnych, wyjaśnić należy, że mając na względzie treść art. 457 § 2 k.p.k oraz fakt, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego został złożony jedynie przez prokuratora, niniejsze uzasadnienie, zgodnie z art. 423 § 1a k.p.k. w zw. z art. 457 § 2 zd. 2 k.p.k ograniczone zostało wyłącznie do tych części wyroku Sądu odwoławczego, które wynikały z rozpoznania środka odwoławczego wniesionego na niekorzyść oskarżonego przez oskarżyciela publicznego, w którym podniesiony został zarzut:

- obrazy prawa materialnego, tj. art. 178 § 1 k.k. oraz art. 37b k.k. i niesłuszne jego zastosowanie poprzez wymierzenie na jego podstawie oskarżonemu kary 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz kary roku ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 25 godzin w stosunku miesięcznym, w sytuacji, kiedy przepis art. 178 § 1 kk obliguje sąd do wymierzenia kary za czyn z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k. w wysokości nie niższej niż 2 lata pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Podniesiony w apelacji zarzut obrazy prawa materialnego, tj. art. 178 § 1 k.k. oraz art. 37b k.k. nie zasługiwał na uwzględnienie, bowiem wbrew przekonaniu skarżącego, Sąd Rejonowy wydając zaskarżony wyrok nie dopuścił się uchybienia objętego tym zarzutem.

Przypomnieć trzeba, że obraza prawa materialnego polegająca na błędnym zastosowaniu lub niezastosowaniu przepisów prawa materialnego może dotyczyć wyłącznie przepisów
o charakterze stanowczym, czyli norm bezwzględnie obowiązujących, to jest nakazujących stosowanie konkretnego przepisu lub zakazujących jego stosowania. W sytuacji natomiast gdy ustawodawca stworzył sądowi jedynie możliwość zastosowania określonego przepisu, przy spełnieniu określonych w nim warunków, o obrazie prawa materialnego mowy być nie może.
W ocenie Sądu Okręgowego, taka właśnie sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie
w odniesieniu do obu przepisów wskazanych w zarzucie apelacyjnym jako naruszonych,
w zakresie w jakim przepisy te odnoszą się do kwestii kary jaką Sąd orzekający może orzec sprawcy czynu z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k.

Wbrew stanowisku oskarżyciela publicznego, bezwzględnie obowiązującej normy w zakresie rodzaju kary jaką Sąd orzekający powinien wymierzyć oskarżonemu w przypadku skazania za przestępstwo przypisane K. A., nie zawiera przepis art. 178 § 1 k.k., bowiem nie wynika z niego obligatoryjność orzeczenia za ten czyn, kary pozbawienia wolności.

Autorka apelacji uzasadniając zarzut naruszenia art. 178 § 1 k.k. ograniczyła się do własnej interpretacji jego treści, wyrażającej się w stwierdzeniu, że przepis ten „ma charakter obligatoryjny. Wskazuje na to określenie „orzeka”, nie pozostawiając w tym zakresie sądowi alternatywy (…) kara wymierzona oskarżonemu za czyn mu przypisany, nie może być niższa od 2 lat pozbawienia wolności”.

W ocenie Sądu Okręgowego, oskarżyciel publiczny błędnie zinterpretował zakres obligatoryjności omawianego przepisu, wywodząc, że obejmuje on obowiązek orzeczenia przez Sąd w przypadku skazana za czyn z art. 177 § 2 k.k. gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia, jedynie kary pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej dwóch lat. Takiego obowiązku przepis ten nie kreuje. Obligatoryjność normy zawartej w art. 178 § 1 k.k. w części w jakiej stanowi, że: „sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości (…) nie niższej niż 2 lata, do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę”, odnosi się jedynie do wymiaru kary pozbawienia wolności i wyznacza bezwzględne jej dolną i górną granicę, którą musi uwzględnić sąd orzekający w przypadku orzeczenia wobec oskarżonego kary przewidzianej w sankcji przepisu art. 177 § 2 k.k. Norma powyższa nie nakłada jednak na Sąd obowiązku orzeczenia tego rodzaju kary, bowiem w tym zakresie Sąd orzekający nadal korzysta z uznania sędziowskiego, w tym może rozważać zasadność orzeczenia kary łagodniejszego rodzaju w oparciu o instytucje przewidziane w części ogólnej Kodeksu karnego. Podkreślić należy, że stanowcze ustawowe sformułowanie: „sąd orzeka karę pozbawienia wolności” stanowi wprost o tej karze, ponieważ odwołuje się ono do treści art. 177 § 2 k.k., w którego sankcji przewidziane zostało zagrożenie ustawowe jedynie karą pozbawienia wolności, a nie alternatywnie także innymi rodzajowo karami. Obowiązek wynikający z powyższego fragmentu przepisu art. 178 § 1 k.k., nie oznacza więc obowiązku orzeczenia tego rodzaju kary, a jedynie obowiązek orzeczenia jej we wskazanym wymiarze jeżeli Sąd zdecyduje się na orzeczenie tego rodzaju kary.

Wyjaśnić należy, że przepis art. 178 § 1 k.k. nie kreuje typów kwalifikowanych czynów z art. 177 § 2 k.k., lecz wyraża instytucję sądowego wymiaru kary, sprowadzającą się do nadzwyczajnego jej obostrzenia, która to bez wątpienia nie wyłącza stosowania innych instytucji sądowego wymiaru kary, które są przewidziane w części ogólnej Kodeksu Karnego. Do takich instytucji bez wątpienia należy ta zastosowana w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy, a więc przewidziana w przepisie art. 37b k.k., która umożliwia ukształtowanie kary na etapie jej wymierzania w taki sposób, by kara ta jak najskuteczniej mogła oddziaływać na sprawcę z perspektywy dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 k.k. Warunkiem zastosowania art. 37b k.k. jest popełnienie przez sprawcę występku oraz występowanie kary pozbawienia wolności w ustawowym zagrożeniu przewidzianym za dany czyn. Nie jest przy tym istotna wysokość dolnej, ani górnej granicy ustawowego zagrożenia karą pozbawienia wolności. Możliwość zastosowania art. 37 b k.k. nie została wykluczona nawet w przypadku najcięższych występków, dla których dolna granica ustalona została na poziomie 2 lat, a górna granica kary pozbawienia wolności wynosi 12 lat. Nie ma zatem żadnych formalnych przeszkód prawnych do wymierzenia kary mieszanej na podstawie art. 37b k.k., sprawcy czynu z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178§1 k.k., który stanowi występek, zagrożony karą pozbawienia wolności, której wymiar nawet po jej nadzwyczajnym obostrzeniu wynosi od 2 do 12 lat. Zasadnie Sąd Rejonowy miał na względzie stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 16 grudnia 2016 r. zgodnie z którym przepis art. 37b k.k. pozwala na wymierzenie za dowolny występek (bez względu na wysokość dolnego progu ustawowego zagrożenia karą pozbawienia wolności za takie przestępstwo) sekwencji dwóch kar: pozbawienia wolności do 3 miesięcy lub do 6 miesięcy (w zależności od górnej granicy ustawowego zagrożenia tą karą za dany typ) oraz kary ograniczenia wolności w każdej postaci w wymiarze do 2 lat.

Mając na uwadze powyższe nie można twierdzić, że doszło w niniejszej sprawie do naruszenia art. 178 § 1 k.k. i art. 37b kk przez to, że Sąd Rejonowy w oparciu o przepis art. 37b k.k. wymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę roku ograniczenia wolności, w sytuacji gdy przepis art. 37b k.k. zezwala sądowi na orzeczenie takiej kary, w tym właśnie wymiarze w przypadku skazania za jakikolwiek występek, w tym także za przestępstwo z art. 177 § 2 kk i art. 178 § 1 kk przypisane oskarżonemu K. A..

Wniosek

Zmiana pkt I zaskarżonego orzeczenia i wymierzenie K. A. kary dwóch lat pozbawienia wolności za zarzucany mu czyn na podstawie art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku. Nadmienić należy również, że podważanie przez prokuratora przyjętych przez Sąd Rejonowy na podstawie przepisów art. 178 § 1 k.k. i art. 37b k.k. - ocen, które legły u podstaw orzeczenia o karze, które miałoby na celu doprowadzenie do wnioskowanej zmiany wyroku Sądu Rejonowego, winno przybrać postać odpowiednio umotywowanego zarzutu rażącej niewspółmierności kary, a nie naruszenia prawa materialnego. Zarzutu opartego na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 4 k.p.k. skarżący jednak nie podniósł, choć nawet gdyby tak się stało zostałby on oceniony jako bezzasadny, bowiem w przekonaniu Sądu Okręgowego, w realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy orzekając wobec oskarżonego karę z zastosowaniem dobrodziejstwa wynikającego z art. 37b k.k. nie popełnił żadnego uchybienia, a wyrażona w uzasadnieniu apelacji ocena skarżącego, że orzeczona kara jawi się jako rażąco niska i jest efektem przewartościowania okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego i nie uwzględnienia właściwie okoliczności dla niego niekorzystnych, jest nieuprawniona. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy słusznie uznał, że z uwagi na osobę sprawcy i wagę przypisanego czynu, zastosowanie instytucji z art. 37b k.k. jest zasadne, celowe i stwarza szersze możliwości poddania oskarżonego skutecznej resocjalizacji, zwłaszcza z uwzględnieniem całokształtu reakcji prawnokarnej na popełnione przestępstwo, a w związku z tym nie było żadnych podstaw do zmiany wyroku w zaskarżonej części.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczenie o karze i środku karnym dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych oraz rozstrzygnięcia o: nawiązce, zobowiązaniu oskarżonego do zwrotu prawa jazdy do właściwego Wydziału Komunikacji i o kosztach postępowania przed Sądem I instancji.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Utrzymanie wyroku w mocy w części dotyczącej orzeczenia o karze wynika z uznania za bezzasadny zarzutu apelacyjnego podniesionego w apelacji oskarżyciela publicznego, czego powody szczegółowo wyżej zostały opisane. Utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy w części orzeczenia o środku karnym oraz o nawiązce wynika z nieuwzględnienia apelacji obrońcy oskarżonego wobec bezzasadności podniesionych w niej zarzutów. Sąd Okręgowy nie doparzył się również uchybień w zakresie rozstrzygnięć o zobowiązaniu oskarżonego do zwrotu prawa jazdy do właściwego Wydziału Komunikacji oraz o kosztach postępowania przed Sądem I instancji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

----------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---------------------

Zasądzono od oskarżonego K. A. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50 złotych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS