Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Dorota Stańczyk
Protokolant:	sekr. sądowy Dagmara Nastaj

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 marca 2018 roku w L.

sprawy K. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania K. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 27 stycznia 2017 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala wnioskodawcy K. M. prawo do emerytury od dnia 1 stycznia 2017 roku.

Sygn. akt VIII U 348/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 stycznia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił K. M. prawa do emerytury wcześniejszej przyznawanej na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748, tekst jedn. ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43). W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił żadnego okresu zatrudnienia albowiem skarżący nie przedstawił żadnego świadectwa pracy w warunkach szczególnych (decyzja k. 8 akt ZUS).

K. M. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu swojego żądania wnioskodawca wskazywał, że w okresie od dnia 1 września 1972 roku do dnia 31 grudnia 1991 roku wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca w (...) (odwołanie k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 3 a.s.).

W toku procesu wnioskodawca sprecyzował, że wnosi o uwzględnienie do pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego od lipca 1975 roku, tj. po zakończeniu pracy w charakterze ucznia praktycznej nauki zawodu w Przedsiębiorstwie (...) (k.11v.a.s.) oraz w latach 1991-1999 w H.- Przedsiębiorstwie Handlu (...) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego (k.22 a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, co następuje:

K. M., urodzony dnia (...), w dniu 16 stycznia 2017 roku złożył wniosek o emeryturę. Wskazał w nim, że jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz, że wnosi o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa (wniosek k. 1-3 a.s.).

Na podstawie posiadanej dokumentacji organ rentowy w dniu 27 stycznia 2017 roku wydał zaskarżoną decyzję, odmawiając wnioskodawcy prawa do emerytury z powodu nieudowodnienia wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ ustalił jednocześnie, że wnioskodawca spełnił pozostałe warunki do przyznania prawa do emerytury (decyzja k. 8 a.e.).

K. M. w dniu 15 maja 1978 roku, będąc uczniem przyzakładowej (...) Szkoły Zawodowej, reprezentowany przez ojca B. M. zawarł umowę o naukę zawodu z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem Państwowej (...) (potem zmiana nazw na Przedsiębiorstwo (...) w K., Przedsiębiorstwo (...) w K. - akta osobowe,k.15 a.s. ) jako uczeń praktycznej nauki zawodu. Uczył się w zawodzie kierowca- mechanik. Praktyki odbywały się 3 razy w tygodniu, w pozostałe dni uczęszczał do szkoły. Umowa ta trwała do dnia 30 czerwca 1975 roku. Po ukończeniu nauki uzyskał w czerwcu 1975r. uprawnienia do kierowania (...) dniem 1 lipca 1975 roku wnioskodawca został zatrudniony w tym zakładzie pracy na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, na stanowisku mechanika napraw pojazdowych, w pełnym wymiarze czasu pracy. Z dniem 24 lipca 1975 roku został on przeniesiony na stanowisko kierowcy samochodowego. W Przedsiębiorstwie było ok. 200 samochodów ciężarowych , wszystkie o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony Przydzielono mu wówczas samochód ciężarowy marki S. o masie całkowitej 11 ton, a ładowności powyżej 6 ton. Tym samochodem jeździł kilka miesięcy, następnie przydzielono mu samochód ciężarowy marki S. z przyczepą o ładowności powyżej 12 ton. Woził tymi samochodami po terenie całego kraju różne towary, tj. buraki, węgiel, owoce. Pracę rozdzielał kierowcom dyspozytor, który mówił gdzie każdy z nich danego dnia ma jechać. Wnioskodawca codziennie wypełniał kartę drogową. Jednocześnie był konwojentem, co w praktyce oznaczało, że odpowiadał za wieziony towar. Najpierw jechał do miejsca, np. do fabryki, gdzie inne osoby, tj. ładowacze, załadowywały towar na samochód. Kierowca sprawdzał czy stan towaru się zgadza i wiózł go do miejsca przeznaczenia. Tam zdawał towar, który był rozładowywany przez inne osoby. Wnioskodawca nie zajmował się ani załadunkiem , ani rozładunkiem towaru. W okresie od 17 marca 1976 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową i w ciągu 30 dni od jej zakończenia, w dniu 12 maja 1978 roku, ponownie zawarto z nim umowę o pracę , na czas nieokreślony , na stanowisku kierowcy. W okresie od 28 września 1985r. do 16 maja 1986r. wnioskodawca przebywał w Areszcie (...) w L.. Wrócił do pracy od 1 czerwca 1986r. Po powrocie do pracy, czekając na przydzielenie mu samochodu ciężarowego, na którym poprzednio jeździł, pracował, w okresie od 1 czerwca 1986r. do 22 czerwca 1986r. jako portier. Z dniem 23 czerwca 1986r. ponownie rozpoczął pracę na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, na podstawie nowo zawartej w nim umowy o pracę. Te czynności wykonywał już do końca zatrudnienia, tj. do dnia 31 grudnia 1991 roku. Pełniąc obowiązki kierowcy , gdy nie było przydzielonego samochodu zastępczego, w razie awarii pojazdu, którym kierował dany kierowca, był on na krótkie okresy przenoszony do pracy na stanowisku mechanika. Wnioskodawca w okresach : 21 marca 1980r.-26 marca 1980 r., 3 sierpnia 1982 r.-8 września 1982 r. oraz 23 września 1982r.-26 września 1982r. był czasowo przenoszony na stanowisko mechanika samochodowego. Wówczas albo pomagał mechanikowi , albo sam dokonywał proste naprawy, pracując głównie poza kanałem remontowym. Zmiana angaży wiązała się z awarią pojazdu, na którym jeździł i niemożnością przydzielenia pojazdu zastępczego. (umowa o naukę zawodu, umowy o pracę, pismo o zmianie stanowiska pracy z dnia 24.07.1975r.,świadectwo pracy, świadectwo zwolnienia z A.. Ś , podanie o zmianę stanowiska pracy oraz zgoda na zmianę , angaże - akta osobowe, k. 15 a.s., zeznania wnioskodawcy k. 21v.-22, zeznania świadka G. S. k. 20v., zeznania świadka R. M. k. 21i v.).

Z dniem 1 kwietnia 1992 roku K. M. został zatrudniony w Przedsiębiorstwie Handlu (...) M. S., z siedzibą w K., na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierowcy - konwojenta. Pracował tam do 31 grudnia 2002 roku (umowa o pracę, świadectwo pracy, zakres obowiązków, akta osobowe – k. 25 a.s.).M. S. w ramach tej działalności gospodarczej zajmował się i nadal zajmuje, handlem artykułami , wówczas gdy pracował wnioskodawca - artykułami gospodarstwa domowego tj. lodówki, pralki. K. M. zajmował się kierowaniem samochodem ciężarowym marki J. o dopuszczalnym ciężarze powyżej 3,5 tony. Był to samochód ciężarowy z przyczepą o łącznym ciężarze powyżej 20 ton. Samochód był własnością M. S., najpierw miał jeden taki samochód, potem kupił drugi. Wnioskodawca woził tym samochodem sprzęt AGD po terenie całej Polski, głównie w ramach umów o wynajem. Będąc konwojentem odpowiadał za wożony towar w ramach odpowiedzialności materialnej. Załadunkiem i rozładunkiem się nie zajmował, robiły to inne osoby. Był jedynym kierowcą samochodu ciężarowego, zaś po zakupie drugiego samochodu ciężarowego, marki (...), M. S. zatrudnił jeszcze jednego kierowcę ( akta osobowe, k.25 a.s., zeznania świadków M. S. -k. 32v-33, A. D., k.33 zeznania wnioskodawcy, k. 21v.-22, 33 i v.).

Stan faktyczny w niniejszej sprawie zostały ustalony w oparciu o zeznania wnioskodawcy i świadków wyżej wymienionych oraz dowody z dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego i w aktach osobowych.

Zeznania świadków G. S. i R. M. odnośnie zatrudnienia skarżącego w Wojewódzkim Przedsiębiorstwem Państwowej (...) zostały uznane za wiarygodne jako spójne, logiczne i wzajemnie uzupełniające się i zgodne z dokumentacją pracowniczą. Świadkowie zeznawali na okoliczność pracy wnioskodawcy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. W szczegółowy sposób wskazali zakres obowiązków i warunki , bowiem obaj również wykonywali analogiczne jak wnioskodawca czynności. Zeznania świadków M. S. -k. 32v-33, A. D., co do charakteru pracy skarżącego w Przedsiębiorstwie Handlu (...) Sąd także uznał za wiarygodne. Były one ze sobą zbieżne , jak również korespondowały z dokumentacją zgromadzoną w aktach osobowych oraz zeznaniami wnioskodawcy.Zeznania wnioskodawcy zostały również znane za wiarygodne, z wyjątkiem pierwotnie złożonych, iż nie wykonywał nigdy czynności mechanika .Następnie jednak zmienił te zeznania i przyznał, że w krótkich okresach, podczas awarii pojazdu wykonywał takie czynności. Te ostatnie zeznania są zbieżne zarówno z zeznaniami świadków G. S. i R. M. jak i angażami znajdującymi się w aktach osobowych.

Dowody z dokumentów również zostały obdarzone wiarą. Ich forma i treść nie budziła wątpliwości Sądu, nie były także kwestionowane przez strony. Akta osobowe potwierdziły okresy pracy wnioskodawcy na poszczególnych stanowiskach oraz oddziałach, co pozwoliło doprecyzować i uzupełnić dowody z zeznań w tym zakresie.

Sąd Okręgowy w Lublinie rozważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według art. 32. ust. 2 cytowanej ustawy za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W niniejszej sprawie wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat w dniu (...) roku, wraz z wnioskiem złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, a także osiągnął co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych argumentował natomiast, że nie udowodnił co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych z uwagi na niewłaściwie wystawione świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy wskazuje, że brak formalny świadectwa pracy nie może powodować negatywnych konsekwencji dla pracownika w sytuacji, gdy za pomocą innych środków dowodowych wykaże okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Świadectwo pracy nie jest bowiem dokumentem urzędowym i w postępowaniu sądowym jest traktowane jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 roku, I UK 24/09, Legalis nr 265766). Należy mieć również na uwadze treść art. 473 k.p.c., zgodnie z którym sąd rozpoznający sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych, przy ustalaniu spornych okoliczności może korzystać z wszelkich środków dowodowych, w szczególności może w celu sprawdzenia faktów niewynikających dostatecznie z treści przedłożonych do sprawy dokumentów przeprowadzić dowód ze świadków lub z przesłuchania stron. Regulacja ta ma pierwszeństwo przed instrukcyjną normą przewidzianą w § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, zgodnie z którą okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów resortowych. Zatem w postępowaniu sądowym treść świadectwa pracy nie jest wiążąca i ubezpieczony może dowodzić innymi środkami fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

W toku niniejszej sprawy, na podstawie dowodów z zeznań świadków, zeznań wnioskodawcy przesłuchanego w trybie art. 299 k.p.c. w zw. z art. 304 k.p.c. oraz dokumentów Sąd ustalił, że wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych w następujących okresach:

- pracując w Wojewódzkim Przedsiębiorstwem Państwowej (...) ( Przedsiębiorstwie (...) w K.) - od dnia 24 lipca 1975 roku do dnia 28 września 1985 roku ( w tym zaliczono okres zasadniczej służby wojskowej), następnie od dnia 23 czerwca 1986 roku do dnia 31 grudnia 1991 roku. Łącznie – przez okres 15 lat,8 miesięcy i 14 dni . Po odliczeniu okresów pracy na stanowisku mechanika, tj. łącznie 1 miesiąc i 13 dni, okres pracy w warunkach szczególnych wynosi 15 lat, 7 miesięcy i 1 dzień..

- pracując w Przedsiębiorstwie Handlu (...) M. S. od 1 kwietnia 1992 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, tj. przez okres 6 lat, 9 miesięcy;

W obu powyższych okresach skarżący pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow.3,5 tony, wykonując pracę określoną w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, w wykazie A, dziale VIII.W transporcie i łączności - poz. 2

Podsumowując, Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca legitymuje się łącznym okresem ponad 22 lata pracy w warunkach szczególnych. Tym samym spełnił wszystkie warunki do przyznania dochodzonego świadczenia. W związku z tym Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 stycznia 2017 roku.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.