Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: SSO Urszula Sipińska-Sęk

Sędziowie: SSO Agnieszka Leżańska, SSO Magdalena Marczyńska

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. J.

przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Usługowemu (...) Spółce Jawnej z siedzibą w P.

o ustalenie wykonywania pracy w warunkach szczególnych

na skutek apelacji powoda A. J. od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 stycznia 2020 r. sygn. akt IV P 115/19

oddala apelację.

SSO Agnieszka Leżańska SSO Urszula Sipińska-Sęk SSO Magdalena Marczyńska

Sygn. akt Pa 19/20

UZASADNIENIE

Powód A. J. żądał w pozwie ustalenia, iż w okresach: od 1 listopada 1997 roku do dnia 30 kwietnia 1998 roku, od dnia 15 października 1999 roku do dnia 30 kwietnia 2000 roku i od dnia 1 listopada 2001 roku do dni 30 kwietnia 2002 roku pracował w warunkach szczególnych będąc zatrudnionym na podstawie umowy u pozwanego (...) Spółka Jawna w' P..

Pozwany (...) Spółka Jawna w P. nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie z uwagi na brak legitymacji procesowej biernej oraz brak interesu prawnego w dochodzeniu zgłoszonego powództwa.

Powód wskazał, iż dochodzone ustalenie pracy w ^: warunkach szczególnych jest mu potrzebne dla nabycia prawa do emerytury.

Zaskarżonym wyrokiem z 30 stycznia 2020 roku, w' sprawie o sygn. akt IV P 115/19 Sąd Rejonowy w' P.oddalił powództwo.

Podstawą powyższego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

Powód w okresach od 1 listopada 1997 roku do dnia 30 kwietnia 1998 roku, od dnia 15 października 1999 roku do dnia 30 kwietnia 2000 roku i od dnia 1 listopada 2001 roku do dni 30 kwietnia 2002 roku był pracownikiem firmy (...) (...) Spółka Jawna w P..

Postanowieniem z dnia 11 lipca 2012 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia wykreślił firmę (...). (...) Spółka Jawna w P. z Krajowego Rejestru Sądowego.

Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Lodzi z dnia 22 maja 2012 roku w sprawie X GC 368/09 Spółka jawna (...) w' P. została rozwiązana. M. N. (2) przyznano majątek spółki jawnej, a tym przedsiębiorstwo spółki w rozumieniu art. 551 k.c. z jednoczesną spłatą przez M. N. (2) na rzecz W. K..

Przedsiębiorstwo prowadzone przez M. N. (2) jako M. N. (2) -(...) zostało przekształcone w' (...) Spółka Jawna w P..

Sąd Rejonowy wskazał , iż pozwana Spółka jest następcą prawnym podmiotu zatrudniającego powoda w latach 1999 - 2002, a więc zarzut braku legitymacji procesowej biernej jest nie zasadny.

Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne z uwagi na brak interesu prawnego powoda w żądaniu ustalenia, iż będąc zatrudnionym na podstawie umowy w firmie (...) Spółka Jawna w P. na stanowisku palacza przy piecach z płaszczem wodnym pracował w warunkach szczególnych.

Powód jako interes prawny wskazał, iż przedmiotowe ustalenie jest potrzebne dla ustalenie jego uprawnień emerytalnych.

Sąd Rejonowy wskazał, iż kwestia wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie jest elementem treści stosunku pracy. Nie ma żadnego znaczenia dla wzajemnych praw i obowiązków stron w' zakresie stosunku pracy - pojęcie to zostało wprowadzone w sprawach ubezpieczeniowych, związanych ze świadczeniami emerytalnymi. Żadnemu innemu celowi, niż uzyskaniu świadczeń emerytalnych (szeroko pojętych) pojęcie to nie służy. W szczególności kategoria ta nie ma znaczenia w zakresie prawa pracy, w zakresie stosunków ⁷ między pracownikiem a pracodawcą. Zatem należy zauważyć, iż nie ma między stronami niezgodności co do takich faktów prawotwórczych . które miałyby znaczenie dla łączącego te strony stosunku prawnego. Nie jest sporna między stronami treść stosunku pracy, ale fakt, jak praca ta była wykonywana, tj. nie jest to spór o to, na jakim stanowisku zatrudniony był powód, ale w jakich warunkach wykonywał pracę, bowiem sam fakt ustalenia stanowiska, na którym zatrudniony jest pracownik nie wystarcza do stwierdzenia, że wykonuje on prace w warunkach szczególnych, bo do tego trzeba ustalić dodatkowe okoliczności (zaliczenie określonego rodzaju prac do określonego działu załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., Dz.U. 83/8/43 ze zm, stałość (codzienność wykonywania danego rodzaju pracy w pełnym wymiarze itp.).

Sąd I Instancji w pełni podzielił stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w postanowieniu z 25 września 2003 r., iż na podstawie art. 189 k.p.c. pracownikowi nie przysługuje roszczenie przeciwko zakładowi pracy o ustalenie wykonywania pracy w' szczególnych warunkach (w szczególnym charakterze), jeśli celem tego powództwa jest uzyskanie dowodu, który miałby być wykorzystany w' postępowaniu o świadczenia emerytalno - rentowe. Wynika to z tego, że brak interesu prawnego występuje w sytuacji, gdy powód może żądać określonego świadczenia - w tym wypadku emerytury bądź na drodze sądowej, bądź w postępowaniu administracyjnym (zob. wyr. SN 21.1.1998 r., II CKN 572/97, niepubl.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

Apelację od wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości. Wyrokowi zarzucił:

1)  naruszenie art. 189 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, iż w niniejszej sprawie powodowi nie przysługuje interes prawny w ustaleniu wykonywania pracy w' szczególnych warunkach,

2)  naruszenie art. 227 k.p.c. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosków dowodowych z zeznań świadków na okoliczność charakteru pracy powoda u pozwanego.

Mając powyższe na uwadze powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od powoda na rzez pozwanego kosztów postępowania za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa. Sąd Okręgowy podziela wszystkie ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, przyjmując je za własne i uznając, że są wystarczające do rozpoznania apelacji.

Zarzuty apelacji nie zasługują na uwzględnienie.

Materialnoprawną podstawą dochodzonego powództwa stanowi art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa tylko wówczas, gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny musi istnieć obiektywnie, aby uzasadniać żądanie ustalenia prawa lub stosunku prawnego.

Z utrwalonej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika brak interesu prawnego po stronie pracownika domagającego się ustalenia prawa lub stosunku prawnego w ramach stosunku pracy, w' sytuacjach, w których pracownikom przysługiwały już roszczenia o konkretne świadczenia. Przyjmuje się bowiem, że postępowanie sądowe o ustalenie nie może być środkiem do uzyskania dowodów potrzebnych w innym postępowaniu, np. rentowym, emerytalnym. W takich przypadkach ustalenie stosunku prawnego lub prawa ma charakter prejudycjalny, co oznacza, iż jego dokonanie jest niezbędne dla zweryfikowania dochodzonych roszczeń majątkowych. Sądy orzekają wówczas na podstawie tego ustalenia, tyle że o roszczeniach majątkowych, co nie prowadzi do objęcia dokonanego ustalenia sentencją wydanego orzeczenia.

Ustalenie pracy w szczególnych warunkach - jak podnosi powód - jest mu potrzebne do uzyskania świadczenia emerytalnego. To, że powód nie występował o prawo do emerytury, ani nie występuje obecnie, nie ma znaczenia dla sprawy. Istotne jest to, że powodowi który w lutym 2020 roku ukończył 60 lat przysługuje prawo dochodzenia prawa do emerytury pomostowej , a nie to czy z tego prawa chce skorzystać. Skoro zaś powodowi przysługuje konkretne świadczenie (prawo do emerytury), to nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia pracy w szczególnych warunkach w' trybie art. 189 k.p.c., jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy. Ta kwestia będzie bowiem przedmiotem badania bezpośrednio w sprawie o roszczenie majątkowe jakim jest prawo do emerytury.

Za bezpodstawny należy uznać zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. Słusznie Sąd Rejonowy oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków' na okoliczność czy wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Okoliczność ta nie miała bowiem znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, wobec nie wykazania przez powoda interesu prawnego w żądaniu ustalenia szczególnych warunków zatrudnienia. Tylko w przypadku ustalenia istnienia interesu prawnego, Sąd Rejonowy byłby obligowany do ustalenia w dalszej kolejności, czy wykonywana przez skarżącego praca była wykonywana w warunkach szczególnych. Interes prawny jest warunkiem umożliwiającym dalsze badanie w zakresie istnienia lub nieistnienia ustalanego prawa lub stosunku prawnego. Tym samym stwierdzenie przez Sąd Rejonowy braku interesu prawnego wyklucza dalsze badanie charakteru zatrudnienia powoda. Zarzut nierozpoznania przez Sąd Rejonowy istoty sprawy jest zatem chybiony.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.