Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 609/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 4 lipca 2023 roku w sprawie II K 488/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

K. D. (1)

Oskarżony K. D. (1) posiada zaległości z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z tytułu podatku od towarów i usług za lata 2011 i 2012, wynikające z czynu przypisanego mu w punkcie 1 wyroku. Zaległe należności, od 2016 roku są rozkładane na raty, a przy tym rozkładane wielokrotnie i cyklicznie, gdzie oskarżony każdorazowo spłata jakąś ich część.

Na datę 8 grudnia 2023r. - z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2011, jest to łącznie kwota 1.111.076 zł. zaległości, gdzie należność główna do zapłaty to kwota 737.880,10 zł. oraz kwota 299.156,60 zł. odsetek. Natomiast za rok 2012 jest to kwota 869.928 zł. w tym należność główna 640.776,50 zł. oraz kwota 223.058,51 zł. odsetek.

Z tytułu podatku od towarów i usług za 2011 r., do uregulowania pozostaje oskarżonemu łącznie kwota 778.439,17 zł. należności głównej i 392.687,63 zł. odsetek. Zaległość w podatku od towarów i usług do zapłaty za rok 2012, to kwota łącznie 863.834,74 zł. należności głównej i kwota 539.788,18 zł. odsetek.

pismo US w/w z załącznikami;

k.1637-1639;

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

K. D. (1)

- dokumenty załączone do akt przez US w/m, dotyczące istnienia zadłużenia podatkowego, jego wysokości oraz poszczególnych decyzji podatkowych dotyczących cyklicznego rozkładania należności (głównej i odsetek) na raty oraz wielkości spłat uiszczanych każdorazowo przez oskarżonego, zostały wystawione przez uprawniony podmiot i w przewidzianej prawem formie; fakt powstania zadłużenia potwierdzonego treścią prawomocnych decyzji administracyjnych, dalszego jego istnienia oraz jego spłatę ustalił już sąd meriti (choć bez szczegółów tego dotyczących); żadna ze stron procesu nie kwestionowała ani istniejącego zadłużenia po stronie oskarżonego - związanego z zachowaniem opisanym w akcie oskarżenia, ani jego wysokości;

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

podniesione w apelacji obrońców:

1. zarzut obrazy przepisów postępowania , która miała wpływ na treść zapadłego orzeczenia tj.:

a. art. 7 kpk w zw. z art. 113 kks poprzez sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego ocenę wyjaśnień oskarżonego i uznanie ich za niewiarygodny materiał dowodowy (w przedmiocie: istnienia osoby podającej się za K. O. (1), braku świadomości co do nieprawidłowości występujących po stronie tego kontrahenta i nierzetelnego prowadzenia własnych ksiąg rachunkowych i posługiwania się podrobionymi dokumentami, podawania nieprawdy w deklaracjach PIT-36L dla podatku dochodowego oraz w deklaracjach dla podatku od towarów i usług (...) (...), rzeczywistości transakcji gospodarczych z osobą K. O.) oraz zeznań:

- świadków S. N., M. W., Z. R. (1), R. R. i M. G. wyrażającą się uznaniem ich zeznań za niewiarygodne z racji łączących tych świadków z oskarżonym wspólnych interesów, faktu zatrudnienia czy bycia rodziną, gdy nie ma obiektywnego dowodu, by zeznali oni nieprawdę, ich zeznania są spójne, także z wyjaśnieniami K. D. oraz logiczne, nie toczy się przeciwko żadnemu ze świadków postępowanie karne dotyczące składania fałszywych zeznań, R R. był konkurencją dla oskarżonego, a Z. R. kupował od niego tłuszcz,

- świadka M. D. (1) gdy jako pracownik US brała udział w wydawaniu decyzji podatkowych stanowiących podstawę ustaleń US,

- A. B., które sąd uznał za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia, gdy jako księgowy fachowo i precyzyjnie przedstawił ograniczone możliwości sprawdzania kontrahentów i realia prowadzenia interesu,

b. art. 99a kpk w zw. z treścią Załącznika nr 8 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.11.2019r. w sprawie wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania, poprzez sporządzenia przedmiotowego uzasadnienia w sposób sprzeczny z tymi przepisami;

c. art. 175 kpk poprzez uznanie, iż prawo oskarżonego do odmowy składania wyjaśnień , z jakiego skorzystał na etapie postepowania przygotowawczego, rzutuje na ocenę wiarygodności jego wyjaśnień złożonych przed sądem;

2. zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść poprzez błędne ustalenie:

a. że wymienieni świadkowie nie mieli kontaktu z osobą podająca się za K. O. (1) i uznanie tej osoby za „widmo”,

b. że oskarżony nie weryfikował swojego kontrahenta ze względu na niepełną migrację danych do systemu (...), podczas gdy nie miał żadnego prawnego, moralnego, biznesowego obowiązku weryfikacji jakichkolwiek podmiotów gospodarczych, a ponadto nie dokumentował w żaden sposób transakcji z kontrahentem,

c. błędnym ustaleniu, iż oskarżony w czasie współpracy z kontrahentem nie posiadał do niego numeru telefonu,

d. w konsekwencji powyższego: błędne ustalenie, iż oskarżony dopuścił się przypisanych mu czynów działając w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym;

3. zarzut obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawno-karnej czynów przypisanych w punktach 1 i 2 wyroku, poprzez błędne uznanie, iż doszło do zaistnienia przesłanki winy umyślnej po stronie K. D. (1);

☐ zasadny

☒ częściowo zasadne 2a, 2c,

☒ niezasadne 1a-c, 2b, 2d, 3;

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje obrońców oskarżonego okazały się być niezasadne.

Analizując całokształt zebranych w sprawie dowodów należy uznać, że sąd rejonowy zebrał je w sposób wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia i nalżycie ocenił, co pozwoliło mu na wyprowadzenie prawidłowych ustaleń faktycznych, prowadzących do ustalenia sprawstwa oskarżonego w zakresie przypisanych mu czynów (jedyne co, to należało wyraźnie wskazać w ich opisie, iż oskarżonemu towarzyszył zamiar ewentualny ich popełnienia). Sąd Rejonowy ustosunkował się do wszystkich istotnych dowodów w sprawie i stanowisku swemu dał wyraz w zasługującym na aprobatę uzasadnieniu, które choć wydaje się być niekiedy „chaotyczne”, to jednak jest dostatecznie zrozumiałe i przekonujące (a fakt jego „niezgodności” może częściowo usprawiedliwiać sporządzenie go na wymaganym prawem Formularzu, co do zasady mającym zawierać wypowiedzi krótkie, zwięzłe, nawet poprzez zastosowanie bezokoliczników zdań). Dlatego też podzielając co do istoty sprawy ocenę dowodów zaprezentowaną przez sąd merytoryczny, sąd okręgowy nie widzi zasadniczych powodów, aby powtarzać okoliczności wyprowadzone w motywach zaskarżonego wyroku, co wiązałoby się z cytowaniem fragmentów pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne (poza rodzajem zamiaru sprawcy) znajdują odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, który został poddany analizie oraz ocenie, respektującej wymogi art. 4 kpk, art. 5 § 2 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk. Konfrontując ustalenia faktyczne z przeprowadzonymi na rozprawie głównej dowodami, wbrew stanowisku apelantów, trzeba stwierdzić, iż dokonana przez sąd rejonowy rekonstrukcja zdarzeń odnośnie przedmiotowych czynów nie wykazuje błędu i jest zgodna z przeprowadzonymi dowodami, którym sąd ten dał wiarę i się na nich oparł.

Stanowisko skarżących w tym zakresie, choć bardzo obszerne w swej treści, nie wpływa na dokonaną w postępowaniu pierwszoinstancyjnym ocenę zebranych dowodów, którą należy uznać za prawidłową oraz czyniącą zadość obowiązującej procedurze karnej. Apelacje podważają stanowisko sądu przede wszystkim z pozycji własnych subiektywnych ocen i wymowy przeprowadzonych na rozprawie dowodów, przy wybiórczym i subiektywnym ujęciu ich zakresu, charakteru i treści.

Jak już wskazano powyżej, a co znalazło odzwierciedlenie w dokonanej zmianie opisu przypisanych czynów (w zakresie zamiaru), sąd odwoławczy podzielił ustalenia, oceny i analizy sądu I instancji w zasadniczych kwestiach.

Odnosząc się natomiast do okoliczności podnoszonych w środkach odwoławczych, rację ma skarżący (adw. T. G.), gdy podnosi, iż żaden szczególny przepis ani w dziś, ani w dacie wynikającej z opisu przypisanych czynów, nie przewidywał katalogu zasad należytej staranności dla przedsiębiorcy, jakim był (i jest nadal) oskarżony K. D. (3). Takiego jednak katalogu prawdopodobnie nie będzie zapewne także i w przyszłości, albowiem wszelakie obowiązki osoby przedsiębiorcy wynikają szeregu z obowiązujących go przepisów (tak natury cywilnej, jak i karnej). Stąd nikt nie czyni dodatkowego katalogu zachowań dla przeciętnego (...), ani jako osoby fizycznej, ani jako przedsiębiorcy, a o nałożonych nań obowiązkach prawnych i przysługujących uprawnieniach decyduje cały szereg obowiązujących w kraju przepisów. Przykładowo: przedsiębiorca ma obowiązek płacić podatki, a w tym wykazywać prawdę w składanych zeznaniach podatkowych oraz należycie prowadzić księgi rachunkowe, oczywiście obowiązuje go zakaz posługiwania się sfałszowanymi dokumentami/fakturami. O tym natomiast, czy faktycznie taką prawdę wykazuje (rzetelnie), a więc także czy „wprowadza” ją dalej do swojej księgowości oraz posługuje się prawdziwymi dokumentami w znaczeniu: dokumentującymi prawdziwe transakcje (co do osoby kontrahenta, czasu, ilości towaru, ceny itd.) - decyduje już cały szereg okoliczności towarzyszących konkretnej transakcji (zakupowi, sprzedaży, rozliczeniu, posługiwaniu się dokumentem etc.), które oceniamy przez pryzmat zasad logiki, wiedzy i życiowego doświadczenia.

Już w tym miejscu odnosząc się do przytoczonego w głosach końcowych obrońców przykładu zwyczajowego braku sprawdzania kontrahentów - pod kątem uiszczania należnych przez nich podatków, np. osoby sprzedającego telefon w sklepie, czy osoby zamawiającego usługę pomocy prawnej w kancelarii, jest całkowicie nie na miejscu. To przecież okoliczności nabycia towaru, czy zamówienia usługi, decydują o zachowaniu wymaganej prawem staranności przy wyborze kontrahenta. Dość stwierdzić: czym innym jest obrazowany przez obrońcę zakup telefonu w punkcie sprzedaży w galerii handlowej - gdzie wiadomym jest, iż otwarcie takiego, jawnego miejsca sprzedaży, używanie odpowiedniego loga czy nazewnictwa sklepu, zatrudnianie zwykle większej liczy pracowników w danym punkcie etc. wiąże się z całym szeregiem czynności faktycznych i prawnych poprzedzających uruchomienie określonego biznesu, a czym innym byłby już zakup takiego samego telefonu zaproponowany przez nieznaną osobę np. siedzącą obok przy stoliku w MacDonaldzie (!).

Wymóg przedstawienia stosownych dowodów stanowi materialnoprawną przesłankę, która determinuje sytuację podatnika na gruncie opodatkowania akcyzą (por. wyrok NSA z 7 lutego 2014 r., sygn. akt I GSK 703/12, Legalis ). Obowiązkiem podatnika jest prowadzenie rzetelnej i niewadliwej dokumentacji podatkowej, zawierającej zapisy wszystkich zdarzeń gospodarczych mających wpływ na powstanie i rozmiar zobowiązania podatkowego, w sposób umożliwiającym merytoryczną ich kontrolę. Przyjęta w prawie podatkowym zasada samoopodatkowania, z jednej strony, stanowi wyraz przyznanej podatnikowi swobody w zakresie realizacji ciążących na nim obowiązków podatkowych, lecz z drugiej jednak strony, obliguje podatnika do dołożenia szczególnej staranności w tym zakresie. Stąd też, mimo ciążącego na organach podatkowych obowiązku podejmowania z urzędu działań zmierzających do pełnego zgromadzenia materiału dowodowego, podatnik nie powinien czuć się zwolniony z brania czynnego udziału w wyjaśnianiu okoliczności mających istotny wpływ na wynik sprawy.

Nie mają racji skarżący, gdy podnoszą, iż sąd rejonowy oparł swój wyrok jedynie na fakcie wydania i uprawomocnienia się decyzji administracyjnych, które określały wobec oskarżonego wysokość uszczuplonych należności publicznoprawnych i należny do zapłaty podatek. Obaj skarżący podnosili związany z powyższym zarzut nieprawidłowej oceny zeznań świadka M. D. (1), która jako pracownik US, prowadząca kontrole w firmie oskarżonego i ujawniająca nieprawidłowości, choćby z tego powodu miała być już pozbawiona waloru wiarygodności jako źródło dowodowe w sprawie karnej. Jeden z apelantów ocenie dowodu z zeznań M. D. (1) zarzucił sądowi rejonowemu błąd w definiowaniu circulus in definiendi. Faktycznie: ewentualnie uznanie, iż jej zeznania są wiarygodne, bo znajdują potwierdzenie w treściach decyzji administracyjnych (podatkowych), których sama była autorką, może „na pierwszy rzut oka” razić, ale wniosek apelanta jest powierzchowny. Po pierwsze: to właśnie ta osoba zetknęła się, bezpośrednio i jako pierwsza ze źródłami dowodowymi, w tym np. ze stanowiskiem strony prezentowanym w prowadzonej kontroli skarbowej, to ona miała możliwość bezpośredniej obserwacji np. źródeł osobowych w prowadzonych przez siebie postępowaniu, a przy tym w bliskiej odległości czasowej od dat wymienionych w akcie oskarżenia, a wydane decyzje administracyjne (m.inn. w oparciu o wnioski wywiedzione przez w/w, a nie tylko w oparciu o nie) zostały poddane kontroli instancyjnej w toku trwających wiele lat postępowań podatkowych (i ostatecznie utrzymywane w mocy).

Sąd odwoławczy zważył także, że sąd karny związany jest wynikającą z art. 8 § 1 kpk zasadą samodzielności jurysdykcyjnej nakazującej mu samodzielnie rozstrzygnięcie zagadnienia faktycznego i Sąd Rejonowy w postępowaniu II K 488/22 sprostał tej zasadzie.

Sąd karny przy ustalaniu winy nie jest związany wydanym już w tym przedmiocie orzeczeniem innego sądu lub urzędu. Orzeczenie takie, oparte w wielu wypadkach na prawdzie formalnej, nie może mieć dla sądu karnego mocy bezwzględnie wiążącej, czy też nie może zastępować tego sądu w dążeniu do ustalenia prawdy materialnej, a taka obowiązuje z procesie karnym. Nie ma więc racji apelant, gdy podnosi, że jedynie wydanie prawomocnych decyzji podatkowych, stanowiło podstawę skazania K. D. (1) w niniejszej sprawie. Oczywiście wydanie takich orzeczeń, ich uprawomocnienie się i ustalenie, iż nie mogą zostać podważone w trybie postępowania administracyjnego, ma dla sprawy karnej istotne znaczenie, ale też jest to dowód podlegający ocenie sędziego w oparciu o dyrektywy wymienione w art. 7 kpk - tak samo, jak każdy inny dowód zgromadzony w sprawie. To, że w przedmiotowej sprawie dowód taki został uznany za wiarygodny, nie oznacza wcale, że samodzielnie stał się podstawą dokonanych ustaleń faktycznych.

Przepisy regulujące postępowania podatkowe nie mogą być przekładane na grunt procesu karnego wprost, gdyż kłóciłoby się to z kardynalnymi zasadami rządzącymi tą procedurą; czym innym jest także opieranie się przez sąd rozstrzygający o odpowiedzialności karnej określonej osoby na ustaleniach poczynionych przez inny sąd lub organ, a czym innym wykorzystywanie materiału dowodowego zgromadzonego w innym postępowaniu dla poczynienia własnych, samodzielnych ustaleń faktycznych w postępowaniu karnym (po odpowiednim „wprowadzeniu” dowodów w poczet materiału dowodowego). Analiza pisemnych motywów wyroku sądu rejonowego (choć mocno skrótowe, to jednak są dostatecznie zrozumiale i pozwalające na ocenę w ramach postępowania odwoławczego) nie pozostawia jednak wątpliwości, że w niniejszej sprawie sąd karny dokonał własnych ustaleń opartych o cały szereg dowodów, gdzie wydane decyzje były tylko ich częścią. Tym samym skarżący niezasadnie utożsamia ustalenia przez sąd orzekający faktu uszczuplenia podatkowego, czy posługiwania się sfałszowanym dokumentem, z wcześniejszymi prawomocnymi decyzjami organu skarbowego stwierdzającego nieprawidłowości podatkowe.

Jeszcze raz podkreślić należy, że choć w niniejszej sprawie decyzje organów podatkowych w zakresie obowiązku podatkowego, co do zasady i wysokości pokrywają się z ustaleniami sądu I instancji; to sąd ten dokonał ustaleń faktycznych na podstawie całości zebranego w sprawie materiału dowodowego, czyli ustaleń własnych. To, iż w chwili jego orzekania w/w decyzje podatkowe (wszystkie) stały się prawomocne, wynikało jedynie ze szczególnych losów sprawy karnej, w której dwa poprzednio wydawane orzeczenia były uchylane, a sprawę każdorazowo przekazywano do ponownego jej rozpoznawania, co generowało bardzo długi okres czasu jego trwania.

Nie mają racji skarżący wywodząc, że nieprawidłowo odmówiono wiarygodności wyjaśnieniom K. D. oraz szeregu wymienionym w apelacjach świadkom (w większości osobom czy to pracującym dla oskarżonego – pracownicy, księgowy, czy z oskarżonym – inni kontrahenci) i dokonano nieprawidłowych ustaleń, co do istnienia osoby K. O. (1) (czy też raczej osoby przedstawiającej się jako K. O. (1)).

Sąd odwoławczy zauważa, że zgodnie z ustaleniami sądu meriti nie istniała firma: Handel Artykułami R. K. O. w K. i to nie od niej (w znaczeniu od firmy, a nie osoby fizycznej) oskarżony kupował tłuszcze, a w konsekeencji posiadał i sprzedawał tłuszcze „z innego nieznanego źródła” (fakty udowodnione 4, 5, 7, 8 i inne k. 1539-1540 akt), gdzie wprowadzając owe zakupy do swojej księgowości i uwzględniając w składanych zeznaniach podatkowych, ostatecznie dopuścił się przypisanych mu przestępstw.

Sąd odwoławczy zważył, że szczegółowa analiza pisemnych motywów uzasadnienia wskazuje, iż sąd meriti uznał: nie ma przekonujących dowodów, czy naprawdę istniała osoba podająca się za K. O. (1) (k.1543 ostatnie zdanie). Pomimo bowiem, iż przyznaje, że o istnieniu tak przedstawiającej się osoby wyjaśniał oskarżony i zeznawali M. G., S. N. i M. W., to odmawia im waloru wiarygodności w zakresie pewności co do istnienia w/w. Jak wymieniono na wstępie - w części przedstawiającej skrótowo postawione zarzuty - za częściowo zasadne uznał sąd odwoławczy zarzut związany z błędem w ustaleniach, o jakim mowa w punktach 2b i 2d. Ostatecznie uznał bowiem sąd odwoławczy ustalił, że mogła istnieć osoba przedstawiająca się jako K. O. (1), którą na terenie firmy oskarżonego widzieli jacyś jego pracownicy, czy kontrahenci, lub też o kimś takim „słyszeli”. Tyle tylko, iż nawet przyjęcie takiego ustalenia, nie powodowało odmiennej oceny wyjaśnień oskarżonego w zakresie braku jego świadomości, co do nierzetelności przedstawianej w dokumentach, w tym celem rozliczania się z fiskusem i zmiany co do końcowych ustaleń zakresie przypisanego sprawstwa. Otóż po pierwsze: nikt z w/w świadków, ani sam oskarżony, nigdy nie legitymował osoby przedstawiającej się za K. O. (1), po drugie: na pewno osoba, jaką łączono z takimi danymi nazywała się inaczej, a po trzecie: i co najbardziej istotne, czyn oskarżonego nie był związany z osobą fizyczną K. O. (1), lecz z podmiotem gospodarczym: Handel Artykułami R. K. O. w K.. Polegał przecież na tym, że oskarżony „wprowadzał” do swojej ewidencji zakupy jako dokonywane od firmy: (...) K. O. (1) w K., a od takiej firmy zakupów nie dokonywał i dokonywać nie mógł. To natomiast okoliczności związane ze współpracą z tak określanym podmiotem, a dokładnie z osobą podająca się jako przedstawiciel firmy (...) i przebieg tej współpracy, oceniane łącznie i przez pryzmat dyrektyw, o jakich mowa w art. 7 kpk, prowadzą do wniosku, iż oskarżony K. D. (1) godził się na to, że taka firma może faktycznie nie istnieć „w realu”, a więc nie być podatnikiem należnych podatków. Z tego natomiast płynie dalszy wniosek, że tym samym nie miał prawa do posługiwania się wystawionymi na ową firmę fakturami, ani prawa do dokonywanych rozliczeń w US uwzględniających transakcje z takim podmiotem, postępując jednak w ten sposób dopuszczał się przypisanych przestępstw w zamiarze ewentualnym.

Słusznie wywodzi i wnioskuje sąd rejonowy, a to, iż w zdecydowanej większości są to wnioski tożsame z oceną materiału dowodowego dokonywaną już dwukrotnie w ramach postępowań drugoinstancyjnych (IV Ka 144/21, IV Ka 619/22), oceny tej wcale nie umniejsza. Co więcej, sąd odwoławczy w składzie rozpoznającym przedmiotowa apelację, wnioski końcowe dotyczące sprawstwa oskarżonego także w całości podziela. Choć z pewnością w latach 2011-2012 możliwość zweryfikowania kontrahenta była trudniejsza i dużo bardziej ograniczona niż obecnie, to już jako sprzeczne z zasadami logiki i życiowego doświadczenia jawią się tłumaczenia oskarżonego, co do braku jakichkolwiek rozliczeń bezgotówkowych z w/w firmą, czy też braku jakiegokolwiek sprawdzenia tak istotnego dla firmy, w pewnym okresie czasu niemal jedynego, kontrahenta. Szczególnie przekonująco wykazano na kanwie sprawy IV Ka 619/22 możliwe do przeprowadzenia przez oskarżonego formy sprawdzenia faktycznego istnienia swojego kontrahenta (jako legalnego podmiotu gospodarczego), a sąd odwoławczy w składzie rozpoznającym przedmiotowa apelację rozważania te podziela.

W apelacji podniesiono, iż to, że K. D. (1) nie pamięta aktualnie numeru telefonu osoby podającej się za K. O. (1), wynika z upływu czasu. Tylko pobieżna ocena tak postawionego wniosku mogłaby wydawać się korzystna dla K. D., gdyby nie fakt, iż w toku prowadzonej kontroli skarbowej, co istotne prowadzonej z czynnym udziałem K. D. jako strony, a przy tym w bliskiej już odległości czasowej od daty ostatniej rzekomej transakcji, też nie udało się ustalić telefonu do tak wielkiego kontrahenta, bo żadne źródło dowodowe w postępowaniu podatkowym go nie pamiętało, ani nie potrafiło wskazać żadnych możliwych dróg jego ustalenia (zeznaje o powyższym np. M. D.).

Już w tym także miejscu ocenę zasadności stawianych zarzutów należy połączyć z powodem zmiany opisu czynów dokonanym w toku postępowania drugoinstancyjnego.

Zmiana wyroku związana była z przyjęciem działania oskarżonego w ramach winy umyślnej, ale w zamiarze ewentualnym. Wynika ona z oceny zgromadzonych w sprawie dowodów i ustaleń dokonanych przez sąd odwoławczy w składzie rozpoznającym (po raz kolejny) wniesiony środek odwoławczy. P. natomiast należy podnieść, że poprzednio wydane orzeczenia uniewinniające oskarżonego były skarżone przez oskarżyciela, który w apelacjach wnosił o ustalenie działania oskarżonego z zamiarem ewentualnym w zakresie obu zarzucanych mu czynów (tak w szczególności uzasadnienie apelacji k.1399). Także wyrok Sądu Okręgowego wydany w sprawie IV Ka 619/22 uchylający orzeczenie uniewinniające i przekazujący sprawę do ponownego jej rozpoznania (a dokładnie pisemne jego motywy) wyraźnie wskazuje, iż sąd ten przyjął, że w jego ocenie zasady logicznego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzą do jednego tylko możliwego wniosku, a mianowicie, że oskarżonemu należy przypisać działanie co najmniej z zamiarem ewentualnym w zakresie obu zarzucanych mu czynów „ (… przyjmując iż przewidywał możliwość ich popełnienia i godzi się na to” str. 7 uzasadnienia, k. 1442 akt).

Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym przedmiotowa apelację w całości podziela stanowisko zaprezentowane w cytowanym orzeczeniu.

Nie ma racji apelujący twierdząc, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uznania winy oskarżonego odnośnie przypisanych mu przestępstw: skarbowego wyczerpującego dyspozycję art. 56 § 1 kks i inne wymienione w Kodeksie karnym skarbowym oraz przestępstwa z Kodeksu karnego - art. 270 §1 kk w zw. z art. 12 kk i w zw. z art. 4 §1 kk, popełnionych z winy umyślnej a w zamiarze ewentualnym. Sąd Rejonowy dysponował bowiem na tyle jednoznacznymi relacjami procesowymi świadków oraz ustaleniami opartymi na nieosobowym materiale dowodowym, co do: okoliczności nawiązania współpracy (dane osoby P. K. podanej w toku postępowania sądowego w wyjaśnieniach oskarżonego, nieżyjącej w czasie kontroli podatkowej, pojawiają się po bardzo długim okresie czasu od prowadzonych kontroli), sposobów kontaktu, zapłaty, przywozu i odbioru towaru, że w oparciu o dyrektywy określone w art. 7 kpk wnioski końcowe tego sądu i ustalenia w zakresie przypisanego sprawstwa przekonują. Zdaniem sądu odwoławczego, zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala stwierdzić, że okoliczności towarzyszące współpracy pomiędzy oskarżonym, a osobą dostarczającą tłuszcze, wzbudzają uzasadnione wątpliwości, co do legalności udokumentowanych tymi fakturami transakcji. W przedmiotowych okolicznościach należy uznać, oskarżony jako profesjonalny przedsiębiorca, działający w niszowej branży obrotem tłuszczy pochodzenia zwierzęcego, powinien był tak zorganizować proces nabywania towaru, aby mieć pewność, co do rzetelności swoich kontrahentów i co do faktu uiszczenia podatku akcyzowego na poprzednim etapie obrotu. W prowadzonym postępowaniu sąd I instancji ustalił, że objęty zarzutem dostawcy tłuszczy był podmiotem fikcyjnym i nie prowadził legalnej działalności gospodarczej. Faktury wystawione przez ten podmiot, którymi posługiwał się oskarżony, nie odzwierciedlają rzeczywistych transakcji gospodarczych. Zaniechania sprawdzenia podmiotu, bliżej nieustalone źródło zapoznania osoby kontrahenta i nawiązania współpracy, zaniechania każdorazowego sprawdzania dokładnej wagi kupowanego tłuszczu, płatności tylko gotówką, oceniane łącznie - mają charakter intencjonalny.

Nie ma racji skarżący twierdząc, że z faktu samej tylko możliwości istnienia osoby, którą widziano na ternie zakładu oskarżonego i która przedstawiała się jako K. O. (1) (także innym osobom współpracującym z oskarżonym) wynika już, iż transakcje opisane w punkcie 1 wyroku miały realnie miejsce, a w konsekwencji K. D. (1) nie dopuścił się żadnego z przypisanych mu czynów. Jeszcze raz podkreślić należy, że zgodnie z opisem przypisanego czynu oraz ustaleniami faktycznymi, w sprawie nie chodzi o to, czy oskarżony faktycznie kupił od osoby K. O. (1) tłuszcze wynikające z 81 faktur VAT zacytowanych w wyroku (punkt1), a potem „wprowadził” te faktury do dokumentacji swojej firmy, a także dalej posługiwał się nimi – czyn z punktu 2 wyroku, lecz o to, czy wiedział tj. miał świadomość i pewność, iż dokonuje zakupu tłuszczy od podmiotu gospodarczego reprezentowanego przez K. O. (1) - jako podmiotu prowadzącego określoną legalną działalność gospodarczą tj. że kupuje je każdorazowo od podmiotu o danych: Handel Artykułami R. K. O. z K.. W sprawie nie chodzi więc tylko o istnienie osoby fizycznej tak (czy inaczej) się przedstawiającej, tylko o to, czy oskarżony kupował tłuszcze od określonego podmiotu gospodarczego: legalnego, zarejestrowanego, istniejącego w rzeczywistości, a więc w domyśle odprowadzającego należne podatki i będącego kolejnym ogniwem w podatkowej zależności pomiędzy sprzedającymi i kupującymi produkt obarczony należnym podatkiem.

Apelacja obrońców zarzuca błędną ocenę wyjaśnień oskarżonego i wymienionych świadków (a przy tym jedna z apelacji wiąże tą ocenę z niewłaściwymi ustaleniami), podnosząc, że przecież nie tylko sam oskarżony, ale też świadkowie, informowali o osobie K. O. (1) widzianej na terenie firmy oskarżonego, czy pamiętanej „ze słyszenia”. W sprawie chodzi jednak o ocenę tak zaawansowanej współpracy, jaka ma wynikać z faktur opisanych w zarzutach i wyjaśnień K. D.. Tymczasem oskarżony nie był w stanie powiedzieć niczego konkretnego o takim kontrahencie: nie posiadał i nie pamiętał numerów telefonu do kogokolwiek z tej firmy (uwagi co do upływu czasu podniesione powyżej). Tłuszcze miały być przywożone każdorazowo samochodem ciężarowym nienależącym do oskarżonego, lecz do kontrahenta. Oskarżony nigdy nie ważył kupowanego towaru, a płacił za niego ogromne pieniądze. Wierzył komuś, o kim nie wiedział nic? Płacił ogromne pieniądze nie mając pewności za jaki dokładnie towar (w znaczeniu ile wążący)? Pomimo tego, że dokonywał wielokrotnych transakcji łącznie na prawie 10 mln złotych (każdorazowo za sumy mieszczące się w przedziale od 58.000 zł. do 110 zł.), to zawsze po takie fundusze przyjeżdżał ktoś samotnie, bez kwitowania odbioru i bez niczego więcej, niż wystawienie na miejscu już faktury. Oskarżony kupował więc bez sprawdzenia ile dokładnie towaru kupuje, płacąc przysłowiową „walizką” banknotów. Oczywiście rację mają obrońcy, gdy podnosząc, że nie było obowiązku wystawiania innych dokumentów – poza fakturami, ale to całokształt okoliczności towarzyszących transakcjom opisywanym przez samego już oskarżonego, pozwala na wyprowadzenie jednego logicznego wniosku: oskarżony nie chciał się niczym interesować, co dotyczyłoby firmy jego kontrahenta, bo przewidywał, że może to być podmiot fikcyjny, ale godził się na to i dalej współpracował, a faktury przez niego wystawiane „wprowadzał” do dokumentacji swojej firmy i do obrotu prawnego. Czynił tak, bo jak sam wyjaśniał już w toku postępowania sądowego, warunki zaproponowane przez osobę podającą się za K. O. miały być tak dobre. Gdyby natomiast chciał faktycznie dokonać jakiegokolwiek sprawdzenia kontrahenta/firmy, to w toku dwóch lat współpracy mógł choćby poprosić „K. O.” o okazanie jakiegokolwiek dowodu tożsamości, czy znaleźć czas na podróż do K. (osobistą lub nie), gdzie ujawniłby, iż pod adresem widniejącym na pieczęciach kontrahenta nie tylko ma żadnej firmy, ale nawet adres widniejący na pieczątce nie istnieje.

Nie przekonują argumenty związane z ocena świadka – księgowego. Kogo, jak kogo, ale akurat taką osobę faktycznie interesują głownie dane widniejące na fakturach. To nie A. B. poszukiwał dla oskarżonego kontrahentów, potwierdzał ich realne istnienie, lecz czynił to sam oskarżony. Stąd uznanie przez sąd meriti, że jego zeznania są nieprzydatne dla rozstrzygnięcia, przekonuje. Księgowy fachowo i precyzyjnie przedstawił ograniczone możliwości sprawdzania kontrahentów i realia prowadzenia interesu w latach 2022-2012, ale nie miał żadnej wiedzy, co do tego skąd wziął się taki, a nie inny kontrahent Handel Artykułami R. K. O. z K., a dodatkowo nie nadzorowałfizycznie przywozu towaru, braku sprawdzania wagi towaru etc.

Nie ma racji skarżący, gdy podnosi zarzut obrazy art. 99a kpk w zw. z treścią Załącznika nr 8 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.11.2019r. w sprawie wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania, poprzez sporządzenia przedmiotowego uzasadnienia w sposób sprzeczny z tymi przepisami. Po pierwsze: nawet dostrzegalne mankamenty w wypełnieniu formularza/tabelki uzasadnienia nie miały wpływu na wydany wyrok (pisemne uzasadnienie to zawsze czynność następcza wobec wydanego orzeczenia). Po drugie: jak już podnoszono powyżej, tabelaryczne uzasadnienia orzeczeń są ze swej istoty mocno ograniczone i mogą być trudniejsze do „odszyfrowania” w sytuacji, gdy po jednej stronie widnieją ponumerowane ustalenia, a po drugiej nieponumerowane (powołane zbiorczo do kilku ustaleń) dowody. Po trzecie: dokładna analiza pisemnego uzasadnienia wydanego w sprawie pozwala jednak na ocenę zasadności (bądź nie) oceny dowodów i dokonanych ustaleń, a w konsekwencji prawidłowości wydanego wyroku.

Nie przekonuje także zarzut obrazy art. 175 kpk, który polegać miał na uznaniu, iż prawo oskarżonego do odmowy składania wyjaśnień, z jakiego K. D. skorzystał na etapie postępowania przygotowawczego, rzutuje na ocenę wiarygodności jego wyjaśnień złożonych przed sądem. Oczywiście prawo do obrony to także prawo do milczenia. Nie oznacza to jednak, że sposób takiej, a nie innej obrony, pozostaje bez wpływu na intelektualny proces myślowy, jakim jest ocena dowodów. O ile milczenie oskarżonego nie jest żadnym dowodem, o tyle może ono mieć wpływ na ukształtowanie sędziowskiej oceny, co do wiarygodności dowodów lub poszlak już istniejących w sprawie.

Reasumując: Sąd meriti zgromadzone w sprawie dowody dostatecznie przeanalizował, skonfrontował je z pozostałym materiałem dowodowym sprawy, po czym dokonał dostatecznej i prawidłowej oceny wyjaśnień oskarżonego i zeznań świadków oraz innych dowodów zgromadzonych w sprawie, słusznie uznając określone dowody za w pełni wiarygodne; a określonym odmawiając tego przymiotu. Argumentacji tej skarżący nie był w stanie skutecznie podważyć oskarżony i jego obrońcy w tym znaczeniu, że wniesione apelacje nie skutkowały oczekiwanym uniewinnieniem K. D. (3), a jedynie jednoznacznym ustaleniem postaci jego zamiaru.

Wniosek

- wnioski obrońców o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- ponieważ niezasadne okazały się zarzuty dotyczące kwestii braku sprawstwa po stronie K. D., także wnioski obrońców o uniewinnienie oskarżonego, nie podlegały uwzględnieniu;

3.4.

wynikający z apelacji prokuratora

- zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonych oskarżonemu kar jednostkowych i kary głównej, w rozumieniu rażącej łagodności, gdy w ocenie skarżącego okoliczności sprawy, w tym: wielkość uszczuplonej należności publicznoprawnej uzasadniająca obowiązek zastosowania nadzwyczajnego obostrzenia kary, działanie w czynie ciągłym i motywy działania sprawcy, uzasadniają orzeczenie wobec oskarżonego K. D. (1) kary jednostkowych po 2 lata pozbawienia wolności i grzywny w rozmiarze 300 stawek po 200 zł. każda za czyn z punktu 1 oraz takiej samej kary łącznej pozbawienia wolności;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zgodnie z treścią art. 12 § 2 kks sąd wymierza karę bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Decydując o wymiarze kary sąd uwzględnia także rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, motywację i sposób zachowania się sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu. Kara bowiem musi być sprawiedliwa, nie jest ona formą odwetu za popełniony czyn. Sąd I instancji przyjął, że stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego, z uwagi na sposób jego popełnienia, jak również skutki jest wysoki i wniosek taki przekonuje. Zgodnie z art. 13 § 2 kks wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności rodzaj i rozmiar ujemnych następstw czynu zabronionego, rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na sprawcy obowiązku finansowego, jego motywację i sposób zachowania się, właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem czynu zabronionego i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza gdy czynił starania o zapobieżenie uszczupleniu należności publicznoprawnej lub jej późniejsze wyrównanie. Motywacja sprawcy i sposób działania, a w tym czyn wieloczynowy, rozciągnięty w czasie i wysokość uszczuplenia podatkowego, czy uprzednia karalność oskarżonego mają znaczenie zdecydowanie obciążające.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy, niewątpliwie wysokość wyrządzonej szkody a także okoliczności zachowania oskarżonego przemawiają na jego niekorzyść. Z drugiej jednak strony nie należy zapominać, że niebagatelne znaczenie dla zasadności właściwego określenia represji karnej ma podjęta przez K. D. (1) od 2016r. próba wyrównywania uszczuplonej należności publicznoprawnej, do czego - poza decyzjami administracyjnymi, nie zobowiązywało go prawomocnie skazanie za przestępstwo karne, czy karno-skarbowe. Kolejną bardzo istotna okolicznością jest to, iż od dnia popełnienia przedmiotowego czynu upłynął już okres ponad 11 lat, w toku których oskarżony nie dopuścił się kolejnego przestępstwa związanego z uszczupleniem należności publicznoprawnych (karta karna wykazuje inne skazania). Wreszcie niebagatelne znaczenie dla oceny orzeczonej wobec sprawcy kary (jednostkowych i kary łącznej) ma dokonana w toku drugiej instancji zmiana opisu przypisanych czynów, poprzez przyjęcie, iż K. D. (1) każdorazowo działał umyślnie, ale nie z zamiarem bezpośrednim, lecz z zamiarem ewentualnym (zmiana ustalenia co do zamiaru, z jakim działał sprawca jest okolicznością łagodzącą przy wymiarze kary).

Wymierzona kara ma oddziaływać na sprawcę poprzez osiągnięcie celu zapobiegawczego i wychowawczego. Cel zapobiegawczy zostaje osiągnięty, jeśli ukarany sprawca w przyszłości nie popełni już przestępstwa, natomiast cel wychowawczy odnosi się do zmiany osobowości sprawcy, jego postawy, w szczególności do wykształcenia u niego poszanowania dla norm prawnych.

Sąd I instancji miał na uwadze zarówno dyrektywy szczególne, jak i dyrektywę prewencji ogólnej, tj. „kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa” wymierzając kary jednostkowe i karę łączną. Kara sprawiedliwa, współmierna do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, a przy tym wymierzona w granicach winy sprawcy, zawsze m pozytywny wpływ na społeczeństwo, budzi aprobatę dla wymierzonych kar oraz zaufanie do wymiaru sprawiedliwości - i w ten sposób stwarzać warunki do umacniania i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Z uzasadnienia wyroku sądu I instancji wynika, że przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu należycie uwzględniono okoliczności wskazane w 13 § 1 kks.

Istota argumentacji odwołującego koncentruje się głównie na akcentowaniu wysokości dokonanego uszczuplenia, a przez to jest zbyt powierzchowna i postuluje karę (jednostkowe i łączne) zbyt surową. W tym zakresie apelacja prokuratora nie przedstawiła argumentów tej wagi, aby mogły prowadzać do korekty reakcji karnej przez jej obostrzenie, szczególnie zgodnie z wnioskiem. Dyrektywa stopnia społecznej szkodliwości ma sprzyjać wymierzeniu kary sprawiedliwej i powinna nie tylko wyznaczyć górny pułap kary współmiernej do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, ale i przeciwdziałać wymierzeniu kary zbyt łagodnej w przypadku znacznej społecznej szkodliwości czynu; sąd przy wymiarze kary zobowiązany jest baczyć, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy. W przedmiotowej sprawie te dwie dyrektywy dostatecznie i należycie uwzględniono. Uwzględniając funkcje kary w ramach prewencji indywidualnej i generalnej sąd odwoławczy doszedł do wniosku, iż najpełniej je realizujące będą kary kumulatywne pozbawienia wolności i grzywny orzeczone przez sąd meriti, gdzie, nawet pomimo skazania w sprawie II K 467/18, istnieją formalne i materialne podstawy do warunkowego zawieszenia orzeczonej w sprawie kary łącznej pozbawienia wolności.

Z racji bliskości czasowej (w większości pokrywaniu się czasowym) czynów przypisanych w punktach 1 i 2 wyroku, a przy tym silnego ich powiązania ze sobą (posługiwanie się sfałszowanym dokumentem de facto dotyczyło tego samego zachowania, które stało się podstawą do niewłaściwego określenia podatków i zaewidencjonowania dokumentów w firmie oskarżonego) i podobieństwa zachowania sprawcy, za uzasadnione uznano sięgnięcie przez sąd rejonowy do zasady pełnej absorpcji przy wymiarze kary łącznej pozbawienia wolności, orzekanej właśnie w przypadkach takich jak przedmiotowy, czyli wyjątkowych powiązaniu czynów, oraz szczególnej bliskości czasowej, miejscowej.

Zmiana dokonana przez sąd odwoławczy w zakresie zastosowanej represji dotyczyła jedynie orzeczenia obligatoryjnego środka karnego w postaci obowiązku uiszczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej, o czym szerzej w punkcie 4.1. uzasadnienia (a na co pozwalał kierunek i zakres apelacji) .

Wniosek

- o orzeczenie wobec oskarżonego K. D. (1) kar jednostkowych po 2 lata pozbawienia wolności i grzywny w rozmiarze 300 stawek po 200 zł. każda za czyn z punktu 1 oraz kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszania jej wykonania;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- wskazano powyżej, jako że apelacja w zakresie kary spowodowała zmianę w zakresie środka karnego, zaznaczono, że sam zarzut oskarżyciela jest „częściowo zasadny”;

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

- dokonywanie przez oskarżonego, od 2016 roku, systematycznej spłaty powstałego w US w/m zadłużenia tj. uszczuplonych podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług za lata 2011 i 2012, do którego to uszczuplenia należności publicznoprawnych doszło na skutek zachowania oskarżonego, przypisanego mu w punkcie 1 wyroku;

- wysokość pozostałej faktycznie do zapłaty, na datę orzekania, uszczuplonej należności publicznoprawnej (z rozbiciem na kwotę główną podatków i odsetki), powstałej na skutek zachowania oskarżonego przypisanego mu w punkcie 1 wyroku;

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

- z uwagi na kierunek apelacji prokuratora i podniesiony w niej zarzut rażącej niewspółmierności kary, a także treść przepisów art. 447 kpk ( apelację co do kary uważa się za zwróconą przeciwko całości rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych) oraz art. 41 § 4 pkt 1 kks w zw. z art. 41 § 2 kks (obligatoryjność orzeczenia o spłacie należności) należało nałożyć na oskarżonego obowiązek spłaty uszczuplonej należności publicznoprawnej;

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

- sprawstwo, kara, wydatki za postępowanie przed sądem I instancji;

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

- brak jest podstaw faktycznych i prawnych do korekty zaskarżonego wyroku w w/w zakresach;

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

- przyjęcie, że oskarżony K. D. (1) w zakresie czynów przypisanych mu w punkcie 1 i 2 wyroku, działał umyślnie z zamiarem ewentualnym, tj. przewidując możliwość popełnienia czynów, godził się na ich popełnienie,

- w związku ze skazaniem za czyn przypisany w punkcie 1 wyroku, na podstawie art. 41 § 4 pkt 1 kks w zw. z art. 41 § 2 kks zobowiązanie oskarżonego K. D. (1) do uiszczenia w terminie lat 2 (dwóch) od uprawomocnienia się orzeczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej:

- w wysokości 737.880,10 zł. z tytułu należności głównej uszczuplonego podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2011,

- w wysokości 640.776,50 zł. z tytułu należności głównej uszczuplonego podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2012,

- w wysokości, 778.439,17 zł. z tytułu należności głównej podatku od towarów i usług za rok 2011,

- w wysokości 863.834,74 zł. z tytułu należności głównej podatku od towarów i usług za rok 2012,

- przyjęcie za podstawę prawną rozstrzygnięcia o karze łącznej zawartego w punkcie 3 przyjmuje przepisy art. 39 § 1 i 2 kks oraz art. 85 § 1 kk w zw. z art. 20 § 2 kks i art. 2 § 2 w brzmieniu na datę 29 grudnia 2012r.;

Zwięźle o powodach zmiany

Zgodnie z treścią art. 447 § 2 kpk apelację co do kary, uważa się za zwróconą przeciwko całości rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych. Mając na uwadze, iż w niniejszej sprawie jednym z podmiotów wnoszących apelację był prokurator, gdzie zaskarżył on wyrok na niekorzyść K. D. (1) w zakresie kary, za uzasadnione i możliwe uznano zmianę zaskarżonego wyroku poprzez dodanie do niego obowiązku zwrotu uszczuplonej należności publicznoprawnej, do jakiej doszło w związku z przestępstwem mu przypisanym. Powyższy obowiązek ma charakter obligatoryjny, w sytuacji gdy sąd odwoławczy utrzymał w mocy karę pozbawienia wolności orzeczona wobec oskarżonego z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. W żadnym razie obowiązku tego nie niweluje ustalenie dokonane przez sąd rejonowy w sprawie II K 488/22, iż K. D. (1) należność publicznoprawna wynikającą z popełnionego przestępstwa spłaca ratalnie. Okoliczność tą w toku postępowania drugoinstancyjnego potwierdzono ustalając konkretne kwoty zaległości tej należności z rozbiciem na należność główna i odsetki.

Potwierdzeniem powyższego obowiązku może być wyrok Sądu Najwyższego zapadły w dniu 7 listopada 2019 r. w sprawie IV KK 81/19, w którym czytamy:

I. „ Zgodnie z dyspozycją art. 41 § 2 i § 4 pkt 1 KKS warunkowo zawieszając wykonania kary przy skazaniu za przestępstwo skarbowe w związku z którym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, gdy tej wymagalnej należności nie uiszczono obligatoryjnie winien orzec obowiązek uiszczenia równowartości tego uszczuplenia i wyznaczyć ku temu termin” (Teza I);

II. „ Naruszenie przepisu mającego charakter obligatoryjny skutkuje tym, że opisane naruszenie prawa ma charakter rażący i w sposób istotny wpływa na treść wydanego w sprawie wyroku” opubl. KZS 2020/2/15.

Kolejnym orzeczeniem potwierdzającym ów obowiązek oraz jego warunku może być wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2013 r. V KK 264/13, zgodnie z którym:

I. Określenie przez sąd obowiązku, o którym mowa w art. 41 § 2 KKS, musi być poprzedzone wydaniem przez organ podatkowy decyzji wymiarowej ustalającej należność publicznoprawną nałożoną na podmiot zobowiązany; decyzja taka powinna posiadać cechy wykonalności wobec jej uprawomocnienia się albo nadania rygoru natychmiastowej wykonalności orzeczeniu ustalającemu zobowiązanie podatkowe” opubl. OSNKW 2014/3/26; Biuletyn SN 2014/3; KZS 2014/3/53;

II. Zgodnie z treścią art. 41 § 2 i 4 pkt 1 KKS, w razie warunkowego zawieszenia wykonania kary orzeczonej za przestępstwo skarbowe, w związku, z którym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej w sytuacji, gdy należność była wymagalna i nie została uiszczona, sąd jest zobligowany do określenia obowiązku uiszczenia tej należności w całości w wyznaczonym terminie.

Określenie przez sąd obowiązku, o którym mowa w art. 41 § 2 KKS, musi być poprzedzone wydaniem przez organ podatkowy decyzji wymiarowej ustalającej należność publicznoprawną nałożoną na podmiot zobowiązany.

Decyzja taka powinna posiadać cechy wykonalności na skutek jej uprawomocnienia się lub nadania rygoru natychmiastowej wykonalności orzeczeniu ustalającemu zobowiązanie podatkowe” (opubl. Legalis).

W ocenie sądu odwoławczego pojęcie „uszczuplonej należności publicznoprawnej” nie obejmuje odsetek ani kwot podatku wynikających z zastosowania przepisów sankcyjnych. Zgodnie bowiem z treścią art. 53 §2 7 kks należność publicznoprawna uszczuplona czynem zabronionym jest to wyrażona liczbowo kwota pieniężna, od której uiszczenia lub zadeklarowania uiszczenia w całości lub w części osoba zobowiązana uchyliła się i w rzeczywistości ten uszczerbek finansowy nastąpił. W praktyce władz skarbowych, jak i literaturze można spotkać się ze stanowiskiem, że takie sformułowanie przepisów wskazuje, że pojęcie „wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej” obejmuje również należne odsetki, natomiast pojęcie „uszczuplonej należności publicznoprawnej” odsetek już nie obejmuje. Sąd odwoławczy w składzie rozpoznającym przedmiotowa apelację podziela w/w pogląd, iż pojęcie „uszczuplonej należności publicznoprawnej” nie obejmuje odsetek, ani kwot podatku wynikających z zastosowania przepisów sankcyjnych. Są one bowiem skutkami podatkowymi, a nie karnymi, zachowania konkretnego podatnika. Jak czytamy w orzecznictwie § 27 art. 53 kks stanowi, że należność publicznoprawna uszczuplona czynem zabronionym jest to wyrażona liczbowo kwota pieniężna, od której uiszczenia lub zadeklarowania uiszczenia w całości lub w części osoba zobowiązana się uchyliła i w rzeczywistości ten uszczerbek nastąpił, zaś definicję tę, w myśl § 29 art. 53 kks, stosuje się m. in. do określenia „nie wpłaca w terminie podatku”). Orzeczeniem potwierdzającym powyższe rozumienie może być wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2011 r. V KK 272/11, w którym czytamy: „ W świetle art. 53 § 27 KKS należność publicznoprawna uszczuplona czynem zabronionym jest to wyrażona liczbowo kwota pieniężna, od której uiszczenia lub zadeklarowania uiszczenia w całości lub w części osoba zobowiązana uchyliła się i w rzeczywistości ten uszczerbek finansowy nastąpił. Jednakże zgodnie z nowym brzmieniem art. 53 § 29 KKS, nadanym przez art. 1 pkt 41 lit. e wspomnianej ustawy, przepisy § 27 i § 28 tego artykułu stosuje się odpowiednio również do określenia „nie wpłaca w terminie podatku”. Dlatego też, w oparciu o treść art. 53 § 27 i § 29 KKS, należy stwierdzić, że uporczywe niewpłacanie w terminie podatku, będące znamieniem wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 KKS, stanowi uszczuplenie należności publicznoprawnej„ (opubl. Legalis).

Sąd odwoławczy określił obowiązkowy termin do zapłaty zaległości i ustalił go na dwa lata od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Sąd odwoławczy zdaje sobie sprawę z łącznej wielkości istniejącej wciąż zaległości, jednakże za uzasadniony uznał orzeczony przez sąd meriti okres 3 lat okresu próby, na jaki zawieszono wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności, co uzasadnia wskazanie terminu do uiszczenia uszczuplonej należności odpowiednio krótszego, by w razie potrzeby móc wyciągnąć konsekwencje wobec osoby uchylającej się od tak nałożonego obowiązku. Jednocześnie wiadomym jest, że prawo karne w pojęciu „uchylania się” rozumie oceniane łącznie zarówno nastawienie sprawcy do orzeczonego obowiązku, jak i realne jego możliwości płatnicze.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Sąd odwoławczy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa należną opłatę za obie instancje oraz 20 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym, jako ryczałt za doręczenie pism (art. 634 kpk, art. 627 kpk).

PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońcy oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 04.07.2023r. w sprawie II K 488/22

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 04.07.2023r. w sprawie II K 488/22

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana