Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 381/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 8 marca 2023 roku wydany w sprawie II K 634/21

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- obrazy prawa procesowego, która miała wpływ na treść wyroku, tj.: art. 7 kpk i art. 410 kpk poprzez przyjęcie, iż wyjaśnienia oskarżonego, co do założenia konta w banku (...) S.A., braku pamięci i świadomości w zakresie udostepnienia danych oraz pomocnictwa komukolwiek do popełnienia przestępstwa oszustwa, są niewiarygodne, w sytuacji gdy M. Z. (1) był w przeszłości osobą bezdomną, uzależnioną od środków odurzających, bez dostępu do komputera z którego założono konto bukmacherskie, bez własności wykorzystanego przez sprawce adresu e-mail oraz poprzez przyjęcie, że w dniu 2 lipca 2018r. oskarżony musiał być w posiadaniu swojego dowodu osobistego nr (...);

- a która to obraza przepisów miała doprowadzić do niewłaściwych ustaleń faktycznych w zakresie przypisanego oskarżonemu sprawstwa w postaci pomocnictwa do popełnienia przestępstwa oszustwa;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy jest niezasadna.

Sąd odwoławczy zważył, że sąd I instancji nie naruszył w przedmiotowej sprawie w żaden sposób przepisów postępowania, w szczególności art. 7 kpk i art. 410 kpk, toteż poczynione przez niego ustalenia faktyczne, dotyczące zaistnienia przypisanego sprawstwa oskarżonego – w oparciu o ujawnione i prawidłowo ocenione dowody, polegają na prawdzie i nie mogą być kwestionowane. Wbrew twierdzeniom apelanta, zgromadzone w sprawie dowody, oceniane w sposób zgodny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz logicznego myślenia (czyli zgodnie z dyrektywami opisanymi w art. 7 k.p.k.), dają pełne podstawy do jednoznacznego stwierdzenia, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona pomocnictwa do popełnienia przestępstwa oszustwa. W przedmiotowej sprawie sąd rejonowy stanął na stanowisku, że oskarżony pomógł w popełnieniu czynu oszustwa poprzez założenie konta bankowego (być może na prośbę nieustalonej osoby), a następnie przekazanie nieustalonej osobie wszelakich danych umożliwiających nieskrępowane korzystanie z niego, celem bezprawnego wyłudzenia pieniędzy od pokrzywdzonego. W ocenie sądu odwoławczego pisemne motywy wydanego w sprawie wyroku są dostatecznie logiczne i przekonujące. Sąd rejonowy prawidłowo ustalił, że oskarżony jako osoba dorosła, posiadająca średnie techniczne wykształcenie, a także już wcześniej karana za oszustwo (skazanie ze sprawy II K 845/17), przy uwzględnieniu okoliczności udostępniona danych do konta bankowego oraz danych adresowych, miał świadomość i co najmniej godził się na to, że przekazane tak dane będą wykorzystane do działalności przestępczej związanej z oszustwem. Nawet przy tym będąc w chwili samego czynu oszustwa w izolacji penitencjarnej, w dalszym ciągu odpowiada za swój własny czyn związany z pomocnictwem, którego dopuścił się nie tyle w chwili samego daty oszustwa wymienionej w akcie oskarżenia (tj. data niekorzystanego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego), co wcześniej, a było to na pewno pomiędzy datą założenia sporego konta bankowego, a samym oszukańczym telefonem do pokrzywdzonego, a więc w bliżej nieustalonej dacie pomiędzy 24 lutego 2018r., a 11 lutego 2019r. Z tego wglądu zaskarżony wyrok sądu rejonowego z dnia 8 marca 2023r. zmieniono - ale jedynie poprzez zmianę opisu przypisanego oskarżonemu w punkcie 1 czynu, w części dotyczącej daty jego popełnienia.

W ocenie sądu odwoławczego realia przedmiotowej sprawy pozwalają na przyjęcie, że oskarżony dopuścił się przypisanego przestępstwa pomocnictwa. O szczególnej postaci zamiaru, jaki musi towarzyszyć sprawcy przestępstwa oszustwa wielokrotnie wypowiadała się judykatura. Zachowanie sprawcy/sprawców musi być ukierunkowane na konkretny sposób działania wobec pokrzywdzonego tj. jego pokrzywdzenie poprzez wprowadzenie pokrzywdzonego w błąd, czy wykorzystanie już istniejącego takiego błędu dla osiągnięcia przysporzenia. Przestępstwo oszustwa określone w art. 286 § 1 kk jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Jego znamiona podmiotowe znacznie wybiegają poza samo zachowanie się zewnętrzne sprawcy, nadając mu sens szczególny, bez którego zachowanie sprawcy jest z punktu widzenia prawa karnego irrelewantne. Ustawa wymaga, aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca, podejmując zachowanie, musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Takie ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem wynikowym. Elementy przedmiotowe oszustwa muszą także mieścić się w świadomości sprawcy i muszą być objęte jego wolą. Sprawca nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć w tym celu użyć określonego sposobu działania lub zaniechania. Nie można uznać za wypełnienie znamion strony podmiotowej oszustwa sytuacji, w której chociażby jeden z wymienionych wyżej elementów nie jest objęty świadomością sprawcy. Brak jest również realizacji znamion strony podmiotowej w przypadku, gdy sprawca chociażby jednego z wymienionych elementów nie obejmuje chęcią, lecz tylko nań się godzi - tak przykładowo wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie w orzeczeniu z dnia 11.6.2014 r., sygn. II AKa 142/14. Inaczej ma się rzecz ze sprawcą, który jedynie pomaga innej osobie w popełnieniu przestępstwa oszustwa: tu wystarczającym jest zamiar ewentualny. Oskarżony co najmniej godził się na to, że założone przez siebie konto, z utajnieniem faktycznej osoby korzystającej z rachunku i przekazaniem jej dodatkowo danych do założonego konta w banku oraz adresowych, może posłużyć do popełnienia przestępstwa z jego wykorzystaniem, czego świadomość, jako osoba dorosła, rozumna, a korzystająca z wiedzy o „dobrodziejstwach” internetu musiał mieć. Dla pomocnictwa w popełnieniu przestępstwa oszustwa wystarcza natomiast jedynie zamiar ewentualny jego pomocnika. Potwierdzeniem powyższego jest przykładowo wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2019r. wydany w sprawie II KK 406/18, gdzie czytamy: Nie ulega wątpliwości że pomocnictwo do oszustwa z art. 286 § 1 KK, może być dokonane także w zamiarze ewentualnym. O ile więc postać sprawcza tego przestępstwa wymaga nastawienia kierunkowego, to pomocnik może jedynie godzić się na to, że ułatwia sprawcy popełnienie oszustwa (opubl. Legalis Numer 2264791).

Sąd odwoławczy zważył, iż nie przekonują wyjaśnienia oskarżonego w tej części, w której początkowo zaprzeczał osobistemu założeniu spornego konta bankowego, czy dalej przekazaniu osobie nie tylko (...) i logina do swojego konta, także innych swoich danych, a mianowicie swojego adresu zameldowania. Nie ma racji apelant, gdy stara się wykazać bierność oskarżonego w pozyskaniu przez oszusta danych związanych z adresem zamieszkania M. Z. (1). Na poparcie swojego wniosku obrońca podnosi, iż „ dowody osobiste do dnia 1 marca 2015r. posiadały takie informacje jak m.inn. adres zameldowania”. Tymczasem dokładna analiza akt sprawy, w szczególności np. karta 192 Tomu I (która dodatkowo ujawniono w toku postepowania odwoławczego oraz inne) przedstawiają zdjęcie dowodu osobistego oskarżonego, którego użyto do założenia konta (...) Sp. z o. o., którym posługiwał się oszust. Jest to dowód osobisty oskarżonego o numerach (...) wydany w dniu 1 września 2017r. , na którym nie ma żadnego adresu zamieszkania (zameldowania) oskarżonego. Tak więc oskarżony nie tylko, że po założeniu konta w banku (...) S.A. podał wszelakie dane jego dostępu innej nieustalonej osobie ( (...), login do konta), ale podał także oszustowi swój adres zamieszkania. Dla znajomości adresu oskarżonego, sprawca oszustwa nie mógł jedynie dysponować – „ewentualnie zagubionym” - dowodem osobistym M. Z., ale wiedzą przekazaną przez niego osobiście. Wiedza i doświadczenie życiowe pozwalają na uznanie, że oskarżonemu jako osobie bezdomnej mógł przyświecać cel zdobycia określonych środków finansowych za wszelka cenę. Argument podniesiony w apelacji, jakoby bezdomny i potrzebujący funduszy oskarżony, sam wypłaciłby ze swojego konta wyłudzone pieniądze, gdyby wiedział, że takowe nań wpłynęły bez podstawy prawnej, jest nietrafiony. Oskarżony zapewne został wynagrodzony (materialnie lub nie) za samo umożliwienie dostępu innej nieustalonej osobie do swojego konta, a dokładnie przekazanie jej wszelkich niezbędnych ku temu danych, także adresu - pozbawiając się samemu możliwości wypłaty pieniędzy, czy też obiecując brak własnego nimi zainteresowania. Taki obrót sprawy jest zrozumiały. Logicznie w powyższe wpisują się niezwykle częste zagubienia dowodów osobistych, czy pobyt oskarżonego w izolacji penitencjarnej. Znane z życiowego i zawodowego doświadczenia są przypadki osób, które rozpoczynając odbywanie kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym, czy wyjeżdżając za granicę, z tego właśnie powodu są przekonane o braku możliwości ponoszenia ewentualnych konsekwencji sprzedania komuś swoich danych, czy dostępu do założonego konta.

Sąd odwoławczy rozpoznający przedmiotową apelację w całej rozciągłości podziela rozważania oraz wnioski wyciągnięte przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie IV Ka 620/21. Wywody zawarte w pisemnym uzasadnieniu tego orzeczenia są wyjątkowo logiczne i przekonujące. Bardzo czytelnie i jednoznacznie w swej wymowie wypowiedział się ów sąd co do zbieżności numerów kont bankowego oraz konta internetowego w (...) Sp. Z o. o. Niemożliwym jest, by oskarżony nie przekazał innej osobie swoich wrażliwych danych zarówno co do konta bankowego jak i danych adresowych (brak takowego przekazania oznaczałby jedynie, że sam jest sprawcą, bądź współsprawca przedmiotowego oszustwa). Zdaniem sądu rozpoznającego przedmiotowa apelację nie ma potrzeby dalszego przytaczania wywodów sądu ze sprawy IV Ka 620/21, a dalsza próba wykazywania braku zasadności zarzutów postawionych aktualnie przez apelanta, oznaczałaby w istocie powielenie tożsamych argumentów co w sprawie IV Ka 620/21,

W sprawie nie mamy do czynienia z powagą rzeczy osądzonej, w szczególności w zakresie skazania w sprawie Sądu Rejonowego w Stalowej Woli sygn. II K 139/20, bo jedynie osoba oskarżonego, jako ewentualnie przekazującego sprawcy oszustwa dane dotyczące numeru konta są tożsame (nie ustalono, by była to ten sam sprawca i ta sama chwila jednokrotnego przekazania danych z łącznym zamiarem oszukania określonych pokrzywdzonych w mnogiej liczbie).

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- ze względów wyżej opisanych, brak było podstaw do korekt zaskarżonego wyroku w kierunku postulowanym przez apelanta;

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

- sprawstwo i kara,

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

- brak podstaw do korygowania rozstrzygnięć o kwalifikacji prawno-karnej przypisanego oskarżonemu zachowania i wymierzonej karze; szerzej wskazano w punkcie 3.1. uzasadnienia;

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

- data popełnienia przypisanego przestępstwa;

Zwięźle o powodach zmiany

- szerzej wskazano w punkcie 3.1. - w części zapisanej wytłuszczonym drukiem;

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

punkt 3, 4

Na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolniono oskarżonego, przebywającego w izolacji penitencjarnej, wobec którego także w przedmiotowej sprawie orzeczono kare izolacyjną, od obowiązku poniesienia kosztów sądowych powstałych w postępowaniu odwoławczym. W ocenie sądu odwoławczego wskazane okoliczności sprawiają, że oskarżony nie będzie w stanie ich ponieść, a ewentualne obciążenie nimi M. Z. jedynie powiększyłoby koszty ponoszone przez Skarb Państwa (koszty zapewne nieskutecznej egzekucji komorniczej).

O wynagrodzeniu obrońcy z urzędu orzeczono z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2022 r. sygn. SK 78/21.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 8 marca 2023 roku w sprawie II K 634/21

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana