Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 6 / 20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

4

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 8 października 2019 r. w sprawie VII K 596 / 17

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

w odniesieniu do wszystkich oskarżonych

w odniesieniu do oskarżonego B. P. (1)

- w dniu 13 lipca 2015 r. wobec braku płatności raty kredytu przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. pierwsze czynności windykacyjne w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie w celu ustalenia powodu braku wpłaty, zaś ten zadeklarował termin wpłaty zaległej raty;

- w dniu 12 sierpnia 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie i poinformował o kosztach naliczanych w związku z opóźnieniem płatności, ten z kolei poinformował, iż kredyt był zaciągnięty dla osoby trzeciej; ustalony został termin spłaty zaległości;

- w dniu 24 sierpnia 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie, ten zaś zadeklarował, iż wpłata zostanie zrealizowana oraz, że wpłaty ma dokonać jego bratowa;

- w dniu 7 września 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie i poinformował o możliwych konsekwencjach dalszego braku wpłaty, ten zaś go poinformował, iż „ pożyczka była dla osoby trzeciej ”;

- w dniu 16 listopada 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie i poinformował o konsekwencjach dalszego braku wpłat w terminie;

- w dniu 2 grudnia 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie i poinformował o konsekwencjach braku wpłat, ten zaś go poinformował, iż „ pożyczka była dla bratowej ” i to ona miała dokonywać wpłat;

- w dniu 13 stycznia 2016 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, tym razem w postaci wyjazdu interwencyjnego – w rozmowie z M. S. został przez niego poinformowany, iż „ pożyczka była dla bratowej ” i ma z nią porozmawiać na temat terminowych wpłat;

- w dniu 4 maja 2016 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, ponownie w postaci wyjazdu interwencyjnego, podczas którego w rozmowie z M. S. został przez niego poinformowany iż „ kredyt miała spłacać bratowa ”; M. S. podjął w jego obecności bezskuteczną próbę nawiązania kontaktu telefonicznego z bratową, po czym zadeklarował przeprowadzenie z nią rozmowy z i wpłynięcie na terminowe uiszczanie rat.

B. P. (1) w czasie zawarcia umowy pożyczki, do której odwołuje się akt oskarżenia, związany był z (...) Agricole Bank (...) na podstawie umowy agencyjnej

Informacja z (...) Bank (...) SA;

zeznania świadka K. K.

kopia umowy agencyjnej oraz oświadczenie o wypowiedzeniu tej umowy

k. 767, k. 895 odwrót – 896 odwrót

k. 783

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Informacja z (...) Bank (...) SA;

zeznania świadka K. K.

świadek jest osobą postronną, obcą dla stron, nie zainteresowaną wynikiem procesu, w związku z czym nie ma podstaw, by negować wiarygodność jej zeznań oraz zgodność sporządzonej przez niego informacji z danymi wprowadzonymi do systemu bankowego.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Zeznania świadków I. Z., A. P., J. K.

Świadkowie formułowali swoje przypuszczenia co do tego, iż M. S. nie zawarł świadomie umowy pożyczki (...) Agricole wyłącznie w oparciu o znane im jego cechy charakterologiczne. Nie wytrzymują one jednak konfrontacji z wymową innych występujących w sprawie dowodów, którą przedstawiono poniżej.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  zarzuty obrońcy wszystkich oskarżonych, podnoszące mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 kpk oraz art. 410 kpk wskutek nienależytego rozważenia wszystkich okoliczności sprawy oraz dowolną, a nie swobodną ocenę zabranych w sprawie dowodów, w następstwie czego doszło do błędnych ustaleń faktycznych poprzez przyjęcie, iż M. S. nie był świadomy zawarcia umowy z (...) Agricole Bank

2.  zarzut pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego podnoszący obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 46 kk poprzez odstąpienie od orzeczenia od oskarżonych na rzecz oskarżyciela posiłkowego obowiązku naprawienia szkody – wobec uwzględnienia wniosków obrońcy oskarżonych o ich uniewinnienie odnoszenie się do tego zarzutu uznać należy za bezprzedmiotowe w rozumieniu art. 436 kpk ;

3.  zarzut pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego podnoszący rażącą łagodność wymierzonych wszystkim oskarżonym kar – wobec uwzględnienia wniosków obrońcy oskarżonych o ich uniewinnienie odnoszenie się do tego zarzutu uznać należy za bezprzedmiotowe w rozumieniu art. 436 kpk ;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadne

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. zarzutu z punktu 1.

Z konstrukcji oraz treści aktu oskarżenia wnosić należy, iż oparty został na założeniu, iż zakwestionowana umowa pożyczki, formalnie udzielona przez (...) na rzecz M. S., w rzeczywistości sporządzona i podpisana została wbrew jego wiedzy i woli. Z kręgu osób objętych zarzutami oraz treści samych zarzutów zdaje się także wynikać, iż beneficjentem tego procederu była przede wszystkim A. C. (1), która przy współdziałaniu B. P. (2) oraz M. G., podstępnie doprowadziła do przedłożenia M. S. do podpisu niezbędnej do przyznania pożyczki dokumentacji, z umową pożyczki na czele, a następnie do jej zaakceptowania w ramach systemu bankowego (...) Agricole, a w końcu do przetransferowania za pośrednictwem przelewów gotówki z tego tytułu pozyskanej na własne konto i w końcu do jej przywłaszczenia.

Z zaskarżonego wyroku wynika, iż przedstawione powyżej założenia zostały przez sąd I instancji przyjęte w całości i bez zastrzeżeń. Do wiarygodności zeznań M. S. oraz jego bratowej, A. S., którzy odżegnywali się od jakiegokolwiek związku z przedmiotową pożyczką, sąd odniósł się bezkrytycznie. Zdyskredytował natomiast wyjaśnienia oskarżonych, którzy przedstawiali odmienne powody i okoliczności zawarcia zakwestionowanej umowy. Ich bowiem zdaniem, M. S. umowę podpisał z pełnym rozeznaniem charakteru i znaczenia tej czynności, za namową borykającej się z poważnymi kłopotami finansowymi bratowej oraz ze świadomością, iż gotówka stąd pozyskana zostanie przeznaczona do jej użytku – na pokrycie już istniejących, wcześniej zaciągniętych, licznych długów, ze spłatą których samodzielnie już sobie nie radziła.

Sąd odwoławczy, po uzupełnieniu materiału dowodowego, doszedł do wniosku, iż jego kompleksowa ocena na tak bezkrytyczną ocenę zeznań M. S. oraz A. S. nie pozwala. Przede wszystkim, większą ostrożność przy ocenie wiarygodności prezentowanej przez nich wersji winno wzbudzić już choćby to, że w podobnych do opisywanych przez oskarżonych okolicznościach i celu M. S. zaciągnął na rzecz swojej bratowej pożyczkę w innym banku, albowiem także w przypadku pożyczki z Banku (...) całą kwotą z tego tytułu pozyskaną M. S. zadysponował na rzecz bratowej, ona zaś zobowiązała się do jej całościowego spłacenia. Również w tym przypadku zawarcie umowy odbyło się w tajemnicy przed członkami ich najbliższej rodziny, zaś w tym celu wypłatę gotówkową poprzedziło jej transferowanie przelewami poza należącymi do nich kontami bankowymi. Nie przekonuje wybrzmiewające z zeznań M. S. twierdzenie, iż nie miał świadomości, że pieniądze pozyskane z Banku (...) zostaną przelane na rachunek osoby trzeciej, jeśli się je zestawi z zeznaniami co prawda przypadkowego, ale bezstronnego świadka ( por. zeznania E. W. – k. 273 ), słyszącego rozmowę prowadzoną pomiędzy M. S., jego bratową i A. C. (1), podczas której pierwsi z wymienionych zwracali się do A. C. (1), aby „ (…) pieniądze były wypłacone u Pani C. w Biurze z uwagi na fakt aby nikt się o tej pożyczce nie dowiedział z bliskich im osób (…) ”. Kolejną okolicznością, nad którą sąd I instancji przeszedł do porządku dziennego było, iż A. S. na poczet spłaty pożyczki zaciągniętej w (...) Agricole dokonała osobiście kilku wpłat gotówkowych w jednej z placówek tego właśnie banku: w dniu 8 września 2015 r. na kwotę 1250 złotych, w dniu 7 października 2015 r. na kwotę 600 złotych oraz w dniu 1 grudnia 2015 r. na kwotę 300 złotych. Z treści dokumentów wygenerowanych w związku z tymi wpłatami wynika, iż rachunek bankowy, na który miały one wpłynąć, oznaczony był numerem odpowiadającym temu rachunkowi, na który w świetle postanowień umowy zawartej z (...) Agricole wpływać miały raty spłat zaciągniętej pożyczki. Nie sposób było w tym kontekście dać wiary A. S., iż o zaciągnięciu przez M. S. umowy nic jej nie było wiadomo. Skoro osobiście dokonywała wpłat tego rzędu, to uprawdopodobnionym jawił się wniosek, iż to ona była beneficjentem również tej zawartej przez swojego szwagra umowy i w związku z powyższym poczuwała się do obowiązku regulowania zadłużenia. A. S. nie może się tłumaczyć, iż wpłaty kwot tego rzędu, dokonywane przez nią osobiście w placówce banku (...), były skutkiem dezinformacji ze strony A. C. (2), która miała ją przekonywać o połączeniu banków (...) oraz Banku (...). Przypomnieć należy, iż comiesięczna rata spłaty pożyczki zaciągniętej w pierwszym z wymienionych podmiotów wynosiła niemal 600 złotych ( dokładnie – 597,93 złotych ), zaś w przypadku podmiotu drugiego – ponad jedenaście razy mniej, tj. ok. 53 złotych miesięcznie. A. S. niewątpliwie miała świadomość, jaką ratę ma miesięcznie uiszczać na rzecz spłaty pożyczki zaciągniętej w Banku (...), albowiem faktu zawarcia tej umowy na jej rzecz nigdy nie kwestionowała, jak również przyjętego na siebie zobowiązania spłacania tej pożyczki. Z harmonogramu spłat pożyczki w Banku (...) ( k. 86 ) wynika, iż raty miesięczne, ustalone na równe kwoty po 53,16 złotych miały być uiszczane od 10 lipca 2015 r. To zaś oznacza, iż do 10 września 2015 r. A. S. zobligowana do tego, by tytułem spłat trzech rat tej pożyczki uiścić jedynie 159,48 złotych. Tymczasem już tylko w dniu 8 września 2015 r. dokonuje osobiście na rzecz (...) Agricole i w placówce tego właśnie banku kwoty 1250 złotych, zaś w dniu 7 października 2015 r. wpłaty kolejnej, tym razem na kwotę 600 złotych. W rzeczywistości były to kwoty zbliżone do zaległości nie w Banku (...), lecz w (...) Agricole ( w tym ostatnim banku raty były ustalone na kwoty po 597,93 złotych miesięcznie, począwszy od 30 czerwca 2015 r. – por. harmonogram spłat k. 101 ).

Pamiętać też należało, iż nie została przez M. S. zakwestionowana autentyczność któregokolwiek z podpisów i paraf widniejących na dokumentacji bankowej, co jest znamienne zważywszy na tak dużą liczbę podpisanych i parafowanych przez niego dokumentów.

Już tylko w świetle tych faktów i okoliczności z większą ostrożnością należało podchodzić do wersji, iż wykorzystując cechy charakterologiczne M. S. ( który uchodził za osobę prostoduszną, łatwowierną i ufną ) oraz jego nieobeznanie z procedurami bankowymi, przedłożono mu do podpisu dokumentację pożyczkową licząc, iż nie będzie chciał zapoznawać się bliżej z jej treścią, mając zwłaszcza na uwadze, że posługiwała się ona skomplikowaną i mało dla niego czytelną terminologią. Pamiętać też należało, iż przedstawionej przez M. S. wersji w istocie nie wspierał żaden inny dowód, zaś on sam zmieniał tę wersję odnośnie czasu i miejsca, gdzie dokumentacja miała mu zostać podłożona do podpisania. Dowodem o takiej randze nie jest jednorazowa wpłata części zaległości za pośrednictwem A. C. (2), albowiem z jej wyjaśnień wynikało, iż tego rodzaju operacje na zlecenie swoich klientów dokonywała częstokroć. Jej wyjaśnienie znajdują potwierdzenie w wyciągu z historii jej rachunku bankowego ( k. 185 – 192 ) za zbliżony okres, z którego wynika, iż zdecydowana większość przelewów wychodzących z jej konta ma w tytule operacji wpisywaną spłatę należności kredytowych szeregu różnych, imiennie wskazywanych w przelewach osób. Podobnie wersji oskarżonych nie przekreśla eksponowana przez pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych okoliczność, iż A. C. (2) wykazywała nadzwyczajne zainteresowanie losem pożyczki udzielanej M. S. w Banku (...), czego wyrazem było towarzyszenie mu w podróży do placówki tego banku. Jednakże z zeznań pracownicy tej placówki ( por. zeznania R. K. – k. 144 odwrót ) wynika, iż A. C. (1) zazwyczaj przyjeżdżała do nich razem ze swoimi klientami. Z jej zeznań wynika nadto, iż M. S. z rozeznaniem złożył dyspozycję przelewu pieniędzy pochodzących z pożyczki na inne, aniżeli własne konto bankowe, zaś bank taką praktykę akceptował i nie wnikał w motywy, jakimi pożyczkobiorca się w tej materii kierował.

Przy tylu wątpliwościach co do prawdziwości wersji wynikającej z zeznań M. S. oraz A. S. niezrozumiałym jawiło się odstąpienie od przesłuchania przed sądem I instancji ówczesnej pracownicy (...) Agricole – K. K., której zeznania złożone na etapie postępowania przygotowawczego przywoływały okoliczności mogące podważać wiarygodność wyżej wymienionych osób. Ukierunkowane wymową jej ówczesnych zeznań postępowanie dowodowe przeprowadzone przed sądem II instancji wykazało, że:

- w dniu 13 lipca 2015 r. wobec braku płatności raty kredytu przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. pierwsze czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie w celu ustalenia powodu braku wpłaty zaległej raty, zaś ten zadeklarował termin jej uiszczenia;

- w dniu 12 sierpnia 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie i poinformował o kosztach naliczanych w związku z opóźnieniem płatności, ten zaś go poinformował, iż kredyt był zaciągnięty dla osoby trzeciej, po czym ustalony został termin spłaty zaległości;

- w dniu 24 sierpnia 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie, ten zaś zadeklarował, iż wpłata zostanie zrealizowana oraz, że wpłaty ma dokonać jego bratowa;

- w dniu 7 września 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie i poinformował o możliwych konsekwencjach dalszego braku wpłaty, ten zaś go poinformował, iż „ pożyczka była dla osoby trzeciej ”;

- w dniu 16 listopada 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie i poinformował o konsekwencjach dalszego braku wpłat w terminie;

- w dniu 2 grudnia 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, w ramach których skontaktował się z nim telefonicznie i poinformował o konsekwencjach braku wpłat, ten zaś go poinformował, iż „ pożyczka była dla bratowej ” i to ona miała dokonywać wpłat;

- w dniu 13 stycznia 2016 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, tym razem w postaci wyjazdu interwencyjnego – w rozmowie z M. S. został przez niego poinformowany, iż „ pożyczka była dla bratowej ” i ma z nią porozmawiać na temat terminowych wpłat;

- w dniu 4 maja 2016 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. kolejne czynności windykacyjne, ponownie w postaci wyjazdu interwencyjnego, podczas którego w rozmowie z M. S. został przez niego poinformowany iż „ kredyt miała spłacać bratowa ”; M. S. podjął w jego obecności bezskuteczną próbę nawiązania kontaktu telefonicznego z bratową, po czym zadeklarował przeprowadzenie z nią rozmowy i nakłonienie do terminowego uiszczanie rat.

Z zeznań K. K. złożonych przed sądem odwoławczym wynikało nadto, iż wedle przyjętych w (...) Agricole procedur, osoba podejmująca w imieniu tego banku czynności windykacyjne ( w związku z nieterminowym regulowaniem zobowiązań lub nie płacenia ich w ogóle ) ma min. obowiązek przed przystąpieniem do nich wyjaśnić, na rzecz kogo i w związku z czym czynności te są podejmowane. Z powyższego wnosić należy, iż M. S. był informowany wielokrotnie – tak w drodze rozmów telefonicznych, jak i w drodze bezpośredniego kontaktu – iż windykator swoje czynności podejmuje w imieniu banku (...) oraz w związku z zaciągnięciem w tym właśnie banku pożyczki, która nie jest spłacana zgodnie z ustalonym harmonogramem. Ze sprawozdań z tych czynności wynika, iż M. S. nigdy nie wyraził zdziwienia, że kontakt nawiązuje z nim przedstawiciel tego właśnie banku i w takiej, a nie innej sprawie. Przez okres ponad dziesięciu miesięcy nie negował ani faktu zaciągnięcia pożyczki w tym banku, ani jej wielkości. Przeciwnie – wielokrotnie potwierdzał, iż pożyczkę taką zaciągał, nadmieniając jedynie, że czynił to na rzecz osoby trzeciej ( wielokrotnie określał ją mianem „ bratowej ” ), która zobowiązała się do jej spłacania. Wobec przedstawiciela banku min. zobowiązywał się, że bezzwłocznie nawiąże z tą osobą kontakt oraz, że nakłoni ją do terminowego spłacania bieżących należności oraz uregulowania zaległości. W świetle wielości kontaktów przedstawicieli (...) Agricole z pokrzywdzonym, rozciągniętych na przestrzeni niemal dziesięciomiesięcznego okresu czasu oraz ich przebiegu, a zwłaszcza wypowiedzi, jakie podczas prowadzonych rozmów padały z ust M. S., nie da się obronić tezy o niezrozumieniu charakteru i powodu prowadzanych wobec niego czynności oraz omyłkowego potraktowania rozmówcy jako przedstawiciela innego banku. Wymownym jest także zestawienie czasu niektórych czynności windykacyjnych podejmowanych przez przedstawiciela (...) Agricole z datami niektórych płatności zaległych rat pożyczki. I tak w dniu 13 lipca 2015 r. przedstawiciel (...) podjął wobec M. S. pierwszą czynność windykacyjną, podczas których z ust M. S. padła deklaracja wpłaty zaległej raty i tego samego jeszcze dnia na rzecz (...) Agricole uiszczona została kwota 620 złotych. Podobnie, gdy w dniu 7 września 2015 r. przedstawiciel (...) ponownie skontaktował się z nim telefonicznie i poinformował o możliwych konsekwencjach dalszego braku wpłaty, M. S. nadmienił, iż „ pożyczka była dla osoby trzeciej ”, po czym już następnego dnia A. S. w siedzibie jednego z oddziałów CA Bank dokonała na poczet spłaty pożyczki wpłaty gotówkowej w kwocie 1250 złotych. Wprawdzie żadnej z tych wpłat M. S. nie dokonał osobiście, tym niemniej logicznym jawi się wniosek, iż rozmowa z przedstawicielem banku była impulsem do nawiązania kontaktu z A. S., a następnie ona – czy to osobiście, czy za pośrednictwem A. C. (2) – szybko dokonywała wpłat na poczet zaciągniętej pożyczki. Skoro zaś wpłaty czynione były na rzecz (...) Agricole, w wielkościach zbliżonych do faktycznych zaległości oraz na numer rachunku bankowego przypisany do tej, a nie innej umowy, to racjonalnym jawi się wiosek, iż M. S. przekazywał swojej bratowej dokładną informację, przedstawiciel którego banku nawiązał z nim kontakt i w związku z jakim zadłużeniem. Nie sposób więc dać było wiarę zeznaniom M. S., iż o pożyczce w (...) Agricole nie miał pojęcia aż do dnia w którym pojawił się w jego domu windykator z tego banku.

W ocenie sądu odwoławczego, wymowa przedstawionych wyżej faktów i okoliczności stanowi dostateczną podstawę do tego, by podważyć zaufanie co do wiarygodności tak zeznań M. S., jak i A. S., przynajmniej w zakresie odnoszącym się do okoliczności i celu zawarcia umowy pożyczki z (...) Agricole. Najbardziej prawdopodobną jawi się wersja, iż podobnie jak miało to miejsce w przypadku umowy pożyczki zawartej w Banku (...), M. S. uległ namowom znajdującej się w bardzo trudnym położeniu finansowym bratowej oraz zaufał jej zapewnieniom, iż pożyczki będą przez nią systematycznie i w pełnej wysokości spłacone. Zawarcie tych umów miało pozostać w tajemnicy przed członkami ich rodzin i min. z tego powodu pieniądze były przelewane i finalnie wypłacone z pominięciem ich własnych kont bankowych. Oczywiście nie można wykluczyć, iż zaangażowanie oskarżonych A. C. (1) oraz M. G. w przetransferowaniu kwot pozyskanych z tytułu pożyczki za pośrednictwem własnych kont bankowych dla umożliwienia gotówkowego podjęcia pieniędzy przez A. S. nie było bezinteresowne oraz, że pobrały z tego tytułu dodatkowe „ prowizje ”. Tak też zapewne należy tłumaczyć pomniejszenie przelewanej na kolejne konto kwoty o 500 złotych przez M. G., jak również to, że A. C. (2) nie okazała jakiegokolwiek dowodu potwierdzającego, jaką dokładnie kwotę wypłaciła A. S.. Tyle tylko, że jeśli cały ten proceder odbywał się przy akceptacji osoby zaciągającej pożyczkę i godzącej się na takie rozporządzanie przyznanych mu pieniędzy, to w zachowaniach oskarżonych nie można doszukać się naruszenia przepisów prawa karnego.

Na marginesie podnieść jedynie należy, iż przy założeniu prawdziwości wersji opartej na zeznaniach M. S., oskarżonym winien być raczej stawiany zarzut współdziałania w popełnieniu przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 kk. Przypisywanie czy to B. P. (1), czy to M. G. realizacji znamion występku z art. 271 § 1 kk w jakiejkolwiek formie zjawiskowej było nietrafione już choćby z tego tylko powodu, że strona stosunku cywilnoprawnego ( taką jest wszak również umowa pożyczki ) nie może być sprawcą przestępstwa z art. 271 § 1 kk w zakresie sporządzonych przez nią dokumentów odnoszących się do zawarcia, zmiany lub ustania tego stosunku. Umowa cywilnoprawna jest realizacją zwykłych, a nie szczególnych uprawnień sporządzających ją osób, które przy tym oświadczają, a nie „ poświadczają ” własną wolę. Stąd podpisanie umowy, której treść odbiega od rzeczywistej treści stosunku prawnego łączącego strony nie stanowi przestępstwa z art. 271 § 1 kk. Dokument taki nie ma charakteru dokumentu publicznoprawnego, a poświadczenie w nim nieprawdy nie może prowadzić do odpowiedzialności karnej z art. 271 § 1 kk. Uprawnienie „ innej osoby ” z art. 271 § 1 kk powinno stanowić uzupełnienie kompetencji funkcjonariusza publicznego i nie może być utożsamiane z ogólną kompetencją do udziału w obrocie prawnym, zaś dokument przez tę osobę wystawiony ma zawierać w swojej treści poświadczenie, któremu przysługuje cecha zaufania publicznego, a w związku z tym domniemanie prawdziwości ( por. komentarz do art. 271 kk i orzecznictwo tam przywoływane w: Kodeks karny. Komentarz. Red. Prof. Dr hab. R.A. Stefański, rok akt. 2021., Legalis el.; ). Podanie nieprawdy w dokumencie, który nie jest przedmiotem wykonawczym z art. 271 kk, może natomiast w realiach danej sprawy wyczerpać znamiona innego przestępstwa, w tym również jako czynność zmierzająca do realizacji przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 kk.

Z kolei co do czynu zarzuconego B. P. (1) w punkcie II. tak oskarżyciel, jak i sąd I instancji pominęli, iż wbrew opisowi tego czynu, oskarżony nie był z (...) Agricole związany umową o pracę, lecz umową agencyjną. Tymczasem według występującego w doktrynie prawa karnego poglądu ( por. komentarze do art. 296a kk w: Kodeks karny. Komentarz. Red. Prof. Dr hab. R.A. Stefański, rok akt. 2021., Legalis el. oraz: Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 222 – 316 kk, prof. dr hab. Michał Królikowski, prof. dr hab. Robert Zawłocki, rok aktual. 2017, Legalis el. ) za podmiot przestępstwa z art. 296a § 1 kk nie można uznać osoby, która z jednostką organizacyjną wykonującą działalność gospodarczą połączona jest węzłem umowy, do której przepisy o umowie zlecenia stosuje się jedynie odpowiednio, jak np. w umowy agencyjnej ( art. 758 kc ). Podnosi się w ramach tego poglądu, iż zasada ustawowej określoności zakazu karnego spod zakresu obowiązywania art. 296a § 1 kk każe wyłączyć te zachowania, które są realizacją innych umów nazwanych, aniżeli expresis verbis wymienione w treści tego przepisu umów o pracę, umów o dzieło oraz umów zlecenia. Zatem w przypadku, gdy określona osoba związana jest z jednostką gospodarczą na podstawie innej umowy, aniżeli wymienione w zdaniu poprzednim, to nie spełnia ona warunków podmiotu czynu zabronionego z art. 296a kk. Podkreślić także trzeba, iż w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie przywołano jakichkolwiek podstaw dowodowych, na których oparto przypisanie B. P. (1) „ przyjęcie obietnicy korzyści majątkowej w nieustalonej wysokości ” ( kwestia powyższa nie była objęta przedmiotem rozważań sądu ani co do czasu, ani co do miejsca, ani osoby udzielającej takiej obietnicy, ani poddana próbie doprecyzowania charakteru obiecanej korzyści majątkowej ). W istocie więc ustalenie takie – przynajmniej na gruncie uzasadnienia zaskarżonego wyroku – jawi się jako dowolne.

Wniosek

Wnioski obrońcy oskarżonych o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych od zarzuconych im czynów

☒ zasadne

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W świetle poczynionych przez sąd odwoławczy oceny dowodów oraz ustaleń faktycznych zachowania oskarżonych nie wyczerpują znamion czynów zabronionych przez prawo karne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Co do wszystkich czynów wszystkich oskarżonych – poprzez ich uniewinnienie.

Zwięźle o powodach zmiany

opisano powyżej

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS