Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 28 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: SSR Bartek Męcina

protokolant: sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2016 roku w Łodzi

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko P. Z.

o zapłatę

zasądza od pozwanej P. Z. na rzecz powoda M. J. kwotę 10.000 zł. (dziesięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.342 zł. (jeden tysiąc trzysta czterdzieści dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 2977/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 marca 2015 roku skierowanym przeciwko P. Z. w elektronicznym postępowaniu upominawczym, powód M. J., reprezentowany przez radcę prawnego, wniósł o zasądzenie kwoty 10.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 29 sierpnia 2014 do dnia zapłaty oraz zwrotu poniesionych kosztów procesu. W uzasadnieniu powód wskazał, iż w dniu 10 stycznia 2012 r. zawarł z pozwaną umowę przedwstępną sprzedaży na jego rzecz lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...). Cenę strony ustaliły w wysokości 102.000 zł., przy czym kwota 2.000 zł. stanowiła zadatek, a reszta miała zostać uiszczona przez powoda w terminie 7 dni. Ponadto P. Z. zażądała od powoda zapłaty kwoty 10.000 zł. jak dodatkowe zabezpieczenie umowy sprzedaży, którą powód przekazał pozwanej. Kiedy nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej, M. J. zwrócił się do pozwanej o zwrot kwoty 10.000 zł.

(pozew k. 2-3).

W dniu 30 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy dla Lublina- Zachód w L. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym nakazał pozwanej zapłacić na rzecz powoda kwotę 10.000 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 29 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.325 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

(nakaz zapłaty k. 5).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty P. Z., reprezentowana przez pełnomocnika będącego adwokatem, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

(sprzeciw k. 21 v.).

Postanowieniem z dnia 24 lipca 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w Lublinie przekazał sprawę do Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi.

(postanowienie k. 22 v.)

W piśmie stanowiącym uzupełnienie sprzeciwu P. Z. wskazała, że początkowo strony ustaliły cenę sprzedaży w kwocie 120.000 zł., jednak to powód nalegał, aby obniżyć tą kwotę argumentując, że w ten sposób będzie miał większe szanse na uzyskanie kredytu. W zamian za to M. J. zaproponował, że przekaże pozwanej dodatkowy zadatek w kwocie 10.000 zł., na co pozwana wyraziła zgodę. Ponieważ umowa sprzedaży nie doszła do skutku z przyczyn leżących po stronie powodowej, P. Z. odstąpiła od umowy sprzedaży oraz oświadczyła, że zatrzymuje zadatek w łącznej kwocie 12.000 zł. Ponadto pozwana zwróciła uwagę na użyte przez powoda sformułowanie, że kwota 10.000 zł. miała stanowić zabezpieczenie transakcji. Poza tym M. J. zgłosił żądanie zwrotu kwoty 10.000 zł. dopiero po upływie 2,5 roku po dniu, kiedy miało dojść do zawarcia umowy sprzedaży. Na koniec P. Z. wskazała, że zużyła powyższą kwotę, częściowo na prowizję dla pośrednika w handlu nieruchomościami, zatem nie jest już wzbogacona.

(pismo procesowe k. 38- 42).

W toku postępowania strony podtrzymały zaprezentowane stanowiska. (protokół rozprawy z dnia 21 stycznia 2016 roku – karta 60- 61 i protokół rozprawy z dnia 18 kwietnia 2016 roku – karta 70- 72).

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

M. J. zamierzał kupić mieszkanie, w związku z tym zawarł umowę z (...) S.A., którego pracownik przedstawił ofertę zakupu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w Ł., należącego do P. Z.. W dniu 28 grudnia 2011 r. powód i pozwana podpisali dokument, w którym określili cenę sprzedaży mieszkania na kwotę 127.000 zł. oraz 2.000 zł. tytułem zadatku. Dwa dni później P. Z. za pośrednictwem portalu społecznościowego F. poprosiła powoda o kontakt. Podczas spotkania strony ustaliły, że cena sprzedaży lokalu mieszkalnego zostanie obniżona do kwoty 112.000 zł., w tym 2.000 zł. zadatku, przy czym w umowie przedwstępnej strony wskażą kwotę 102.000 zł., jako cenę sprzedaży, a dodatkowo M. J. przekaże pozwanej kwotę 10.000 zł.

(zeznania powoda k. 61 v. w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami k. 60- 60 v.)

W dniu 10 stycznia 2012 r. M. J. zawarł z P. Z. umowę przedwstępną sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...). Cenę sprzedaży strony ustaliły na kwotę 102.000 zł., przy czym kwota 2.000 zł. stanowiła zadatek w rozumieniu art. 394 kc i została przekazana pozwanej w gotówce, a kwota 100.000 zł. miała zostać przelana przez powoda na rachunek bankowy pozwanej w terminie 7 dni od zawarcia umowy sprzedaży. Jako datę końcową zawarcia umowy sprzedaży strony ustaliły dzień 14 lutego 2012 r. Tego samego dnia M. J. przekazał pozwanej kwotę 10.000 zł.

(bezsporne, zeznania powoda k. 61 v. w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami k. 60- 60 v., zeznania pozwanej k. 61 v. w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami k. 61, przedwstępna umowa sprzedaży k. 45- 47, oświadczenie k. 48).

P. Z. zobowiązała się do zapłaty kwoty 4.317,92 zł. na rzecz (...) S.A. tytułem wynagrodzenia.

(aneks do umowy k. 49)

Nie doszło do zawarcia umowy sprzedaży pomiędzy stronami, ponieważ M. J. nie otrzymał kredytu w banku. Wobec tego P. Z. odstąpiła od umowy sprzedaży oraz zobowiązała się do zwrotu kwoty 10.000 zł.

(zeznania powoda k. 61 v. w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami k. 60 v.)

Po upływie około 6 miesięcy M. J. oraz P. Z. spotkali się w Manufakturze.

(zeznania powoda k. 61 v. w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami k. 60 v., zeznania pozwanej k. 61 v. w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami k. 61)

Pismem z dnia 22 sierpnia 2014 r. M. J. wezwał pozwaną do zwrotu kwoty 10.000 zł., wyznaczając termin do dnia 28 sierpnia 2014 r.

(bezsporne, zeznania powoda k. 61 v. w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami k. 60 v.).

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie załączonych do akt dokumentów i ich kserokopii, przy zastosowaniu przepisu art. 308 kpc, oraz zeznań powoda, a także częściowo na podstawie relacji pozwanej. Sąd nie dał wiary zeznaniom P. Z. w części, w której pozwana twierdziła, ze otrzymana w dniu 10 stycznia 2012 r. kwota stanowiła zadatek. Przyczyny powyższej oceny zeznań pozwanej zostaną szerzej omówione w następnej części uzasadnienia.

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w całości.

W przedmiotowej sprawie M. J. dochodził od pozwanej zapłaty kwoty 10.000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty, tytułem zaliczki uiszczonej na poczet ceny nabycia lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w Ł.. Nie budziło wątpliwości, że w dniu 10 stycznia 2012 r. poza zawarciem umowy przedwstępnej sprzedaży powyższego lokalu mieszkalnego, M. J. przekazał pozwanej kwotę 10.000 zł. Powyższa okoliczność nie była sporna pomiędzy stronami, była również potwierdzona pismem. Natomiast spór dotyczył charakteru jakiemu strony nadały kwocie wręczonej przez powoda na rzecz P. Z.. M. J. twierdził, że kwota 10.000 zł. stanowiła zaliczkę na poczet ceny sprzedaży lokalu mieszkalnego. Z kolei pozwana upierała się, iż przed przekazaniem powyższej strony była mowa pomiędzy stronami, że jest to zadatek.

Zgodnie z art. 394 § 1 kpc w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Zaczynając rozważania dotyczące oceny zebranego materiału dowodowego, a przede wszystkim zeznań obu stron, należy stwierdzić, że okoliczność dotycząca osoby, która wyszła z inicjatywą obniżenia ceny sprzedaży lokalu mieszkalnego, ma ona co najwyżej drugorzędne znaczenie. M. J. twierdził, że to pozwana zaproponowała obniżenie ceny, gdyż chciała w ten sposób oszczędzić na podatku. Z kolei P. Z. zeznała, że z tą inicjatywą wyszedł powód, aby mieć większe szanse na uzyskanie kredytu w banku na zakup mieszkania. W ocenie Sądu istotne jest to, że na skutek negocjacji strony ustaliły cenę sprzedaży na kwotę 112.000 zł., przy czym w umowie przedwstępnej wskazano wyłącznie kwotę 102.000 zł., w tym kwotę 2.000 zł. zadatku. Takie ustalenia co do sposobu zapłaty satysfakcjonowały obie strony, gdyż zwiększały szanse M. J. na otrzymanie kredytu w banku. Z kolei P. Z. dzięki pominięciu kwoty 10.000 zł. w umowie sprzedaży oszczędziłaby na wysokości podatku, jaki miałaby obowiązek uiścić.

Relacja M. J. jest tym bardziej wiarygodna, że w umowie przedwstępnej zawartej w dniu 10 stycznia 2012 r. strony wyraźnie stwierdziły, że kwota 2.000 zł. stanowiła zadatek w rozumieniu art. 394 kc. Tymczasem w oświadczeniu dotyczącym przekazania kwoty 10.000 zł. takiego zastrzeżenia brak. Gdyby faktycznie powyższa kwota miała stanowić zadatek to bardziej prawdopodobne jest to, że strony zawarłyby w oświadczeniu o przekazaniu tej kwoty identyczny zapis jak w umowie przedwstępnej w zakresie kwoty 2.000 zł.

Na korzyść wersji przedstawionej przez M. J. przemawia również, aczkolwiek pośrednio, fakt spotkania stron latem w Manufakturze. W ocenie Sądu, gdyby faktycznie w dniu 10 stycznia 2012 r. strony ustaliły, że kwota 10.000 zł. stanowi zadatek, to do takiego spotkania z pewnością by nie doszło, gdyż byłoby ono bezcelowe. Powód miał świadomość konsekwencji prawnych wiążących się z wręczeniem zadatku, a wynikających z treści art. 394 § 1 kc. Należy również zwrócić uwagę na proporcję przekazanej w dniu 10 stycznia 2012 r. dodatkowej kwoty wobec ceny zakupu lokalu mieszkalnego. Kwota 10.000 zł. stanowiła niemalże 10 % tej ceny, co niewątpliwie należy uznać za znaczną kwotę. Uzasadnia to stwierdzenie M. J., że nie mógłby sobie pozwolić na przekazanie pozwanej tak wysokiej kwoty zadatku, narażając się na ryzyko jej utraty. Tym bardziej, że powód nie wiedział, czy otrzyma kredyt w banku na zakup lokalu mieszkalnego.

Skoro przekazana pozwanej w dniu 10 stycznia 2012 r. kwota nie stanowiła zadatku, natomiast została uiszczona na poczet ceny nabycia lokalu mieszkalnego, a do umowy sprzedaży nie doszło, po stronie P. Z. zmaterializował się obowiązek zwrotu kwoty 10.000 zł. Nie ulega wątpliwości, że umowa sprzedaży nieruchomości jest umową wzajemną. Skoro pozwana odstąpiła od umowy to zgodnie z art. 494 kc który stanowi, że strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej wszystko co otrzymała od niej na mocy umowy, jest zobowiązana do zwrotu na rzecz powoda kwoty 10.000 zł.

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek w umówionej wysokości, jako że zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, przy czym dłużnik jest w opóźnieniu jeżeli nie spełnia świadczenia w określonym terminie. Jeżeli zaś stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe; jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2 k.c.). Tym samym za podstawę rozstrzygnięcia o odsetkach ustawowych należało przyjąć art. 481 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z twierdzeniem pozwu, które nie było kwestionowane przez stronę pozwaną, wręcz przeciwnie P. Z. potwierdził, że otrzymała wezwanie do zapłaty w sierpniu 2012 r., wezwanie do zapłaty wyznaczało termin spełnienia świadczenia na dzień 28 sierpnia 2014 r. W związku z tym Sąd uznał, że roszczenie stało się wymagalne od dnia następnego i dlatego zasądził odsetki ustawowe od kwoty należności głównej od dnia 29 sierpnia 2012 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 kpc zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwana przegrała sprawę w całości, a zatem jest zobowiązana do zwrotu na rzecz powoda poniesionych przez niego kosztów dochodzenia swych praw. Na koszty te składa się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 1.200 złotych obliczone na podstawie § 6 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych oraz opłata od pozwu w kwocie 125 zł.