Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: S.S.R. Bartek Męcina

Protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2018 roku w Łodzi

na rozprawie

z powództwa (...) S.A. w Ł.

przeciwko B. P.

o zapłatę

1.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 200 zł (dwieście złotych),

2.  oddala powództwo,

3.  zasądza od powoda (...) S.A. w Ł. na rzecz pozwanej B. P. kwotę 917 zł. (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 2331/17

UZASADNIENIE

W dniu 6 października 2017 roku powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. wytoczył przeciwko pozwanej B. P. powództwo o zapłatę kwoty 1.863,03 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 1.853,68 zł od dnia 27 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty i od kwoty 9,35 zł od daty wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, ponadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, że dochodzona pozwem wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwaną kwoty z tytułu zawartej w dniu 2 stycznia 2015 roku z pierwotnym wierzycielem umowy pożyczki. Pozwana wystąpiła o pożyczkę składając wniosek za pośrednictwem formularza zamieszczonego na stronie internetowej pożyczkodawcy, dokonała rejestracji w systemie informatycznym, co stanowiło podstawę wygenerowania profilu klienta, a następnie zaakceptowała warunki umowy ramowej pożyczki poprzez dokonanie przelewu na kwotę 0,01 zł. Po rozpatrzeniu wniosku pozwanej została wypłacona kwota pożyczki, którą pozwana zobowiązała się zwrócić wraz z kosztami do dnia 20 marca 2016 roku, czemu jednak uchybiła. Na mocy umowy cesji z dnia 30 maja 2016 roku powód nabył wierzytelność wobec pozwanej wynikającą z przedmiotowej umowy. Powód wskazał ponadto, iż na datę wyceny wierzytelności na zadłuenie pożyczkobiorcy składały się: niespłacona część pożyczki – 865,53 zł, niespłacona prowizja za udzielenie pożyczki – 233,84 zł, ubezpieczenie pożyczkobiorcy i spłaty pożyczki – 150,63 zł, składka ubezpieczenia za okres opóźnienia – 588,68 zł, koszt upomnień i monitów – 45 zł oraz skapitalizowane odsetki umowne wyliczone od kwoty niespłaconych w terminie rat kapitału pożyczki i prowizji od dnia ich wymagalności do dnia 26 kwietnia 2016 roku – 9,35 zł.

(pozew k. 3-7)

W dniu 7 listopada 2017 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (VIII Nc 8958/17), którym zasądził dochodzoną w sprawie kwotę wraz z kosztami procesu.

(nakaz zapłaty k. 22)

Nakaz ten pozwana, reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, zaskarżyła sprzeciwem w całości. W sprzeciwie pełnomocnik pozwanej podniósł, iż powód nie wykazał swojej legitymacji czynnej, zakwestionował ponadto, aby pozwana zawarła umowę pożyczki oraz otrzymała od pożyczkodawcy jakiekolwiek środki pieniężne.

(sprzeciw k. 24-27)

W odpowiedzi na sprzeciw powód cofnął pozew co do kwoty 200 zł, wnosząc o zasądzenie kwoty 1.653,68 zł z odsetkami maksymalnymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 27 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty, odsetek maksymalnych w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 100 zł od dnia 27 kwietnia 2017 roku do dnia 12 października 2016 roku i od kwoty 100 zł od dnia 27 kwietnia 2017 roku do dnia 13 listopada 2016 roku oraz kwoty 9,35 zł z odsetkami maksymalnymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Ponadto wskazał, iż pozwana poprzez dokonanie dwóch wpłat po 100 zł oraz korespondencję mailową uznała swoje zadłużenie wynikające z przedmiotowej umowy pożyczki.

(pismo procesowe powoda k. 33-34)

W toku dalszego postępowania stanowiska procesowe stron nie uległy zmianie.

(protokół rozprawy k. 47)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 maja 2016 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka (...) w W. zawarł z (...) Spółką Akcyjną w Ł. umowę o przelew wierzytelności pieniężnych wskazanych w załączniku nr 1A. Załączony do akt sprawy wykaz wierzytelności jest całkowicie nieczytelny i uniemożliwia identyfikacją wierzytelności oznaczonej w jego treści.

(umowa przelewu wierzytelności wraz z załącznikami k. 12-13, wykaz wierzytelności k. 14)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, które nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo w kształcie po modyfikacji dokonanej w piśmie procesowym z dnia 27 grudnia 2017 roku jest niezasadne w całości.

Na wstępie czynionych w niniejszej sprawie rozważań podnieść należy, że strona powodowa w piśmie procesowym, o którym mowa wyżej, cofnęła żądanie pozwu w zakresie kwoty 200 zł.

Uznając, że częściowe cofnięcie powództwa przez powoda nie jest sprzeczne z prawem ani zasadami współżycia społecznego, nie zmierza również do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.), na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. i art. 203 § 1 k.p.c., Sąd umorzył postępowanie w sprawie w części, w której nastąpiło cofnięcie, orzekając jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W dalszej kolejności godzi się przypomnieć, iż ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje również swój procesowy odpowiednik w treści art. 232 k.p.c., w świetle którego to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że powód, jako strona inicjująca proces, jest obowiązany do udowodnienia wszystkich twierdzeń pozwu, w oparciu o które sformułował swe roszczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/ 6-7/76). Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw. W niniejszej sprawie to zatem powód powinien wykazać, iż po pierwsze pozwana zawarła z pierwotnym wierzycielem umowę pożyczki przenoszącą określoną wartość, po drugie, że nabył względem pozwanej wierzytelność wynikającą z tejże umowy. W ocenie Sądu powinności tej powód nie zdołał sprostać.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż powód w ogóle nie wykazał, iż pozwana była stroną umowy pożyczki z dnia 2 stycznia 2015 roku, że otrzymała na jej mocy określoną kwotę pieniężną, którą wraz z prowizją i odsetkami zobowiązała się zwrócić do dnia 20 marca 2016 roku. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury kodeksowa definicja pożyczki wskazuje, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku i wykonanie tego świadczenia powód powinien udowodnić w procesie cywilnym. Dopiero wówczas zasadne staje się oczekiwanie od biorącego pożyczkę, że udowodni on spełnienie swego świadczenia umownego tj. zwrot pożyczki (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2012 r., I ACa 285/12, LEX nr 1162845). Innymi słowy pozwany, od którego powód domaga się zwrotu pożyczki nie musi wykazywać zwrotu pożyczki, dopóty powód nie wykaże, że pożyczka została udzielona. W niniejszej sprawie fakt udzielenia pozwanej pożyczki nie został przez powoda udowodniony. W szczególności do akt sprawy nie została złożona umowa pożyczki, zarówno ta, której postanowienia pozwana miała rzekomo zaakceptować, jak i ta, na mocy której pozwana miała otrzymać środki pieniężne. Powód poprzestał wyłącznie na złożeniu dwóch wydruków zawierających dane przelewu na kwotę 0,01 zł i 1.000 zł. Rzecz jednak w tym, iż z wydruków tych nie wynika, że pozwana była klientem pierwotnego wierzyciela, tj. dokonała czynności związanych z rejestracją na portalu klienta i weryfikacją swojej osoby, a następnie złożyła wniosek o pożyczkę, która została jej udzielona. Powód nie załączył wniosku rejestracyjnego pozwanej, potwierdzenia, że poddała się ona weryfikacji, czy wreszcie samego wniosku o pożyczkę i formularza informacyjnego, który zgodnie z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim pozwana winna otrzymać. W aktach sprawy brakuje nawet umowy pożyczki nr (...), mającej zapewne ramowy charakter, w odniesieniu do której osoba dokonująca przelewu na kwotę 0,01 oświadczyła, iż potwierdza jej warunki. Przedstawione przez powoda dokumenty dowodzą li tylko tego, że być może została sporządzona umowa zawierająca dane pozwanej (nie wiadomo jakiego rodzaju i przez kogo podane), a następnie na dany numer rachunku bankowej, oznaczony jako należący do pozwanej, przelano kwotę 1.000 zł. Nie ulega przy tym wątpliwości, że samo potwierdzenie wykonania przelewu na rzecz danej osoby, nie oznacza jeszcze, że osoba ta przelew ten otrzymała. Jak wynika bowiem z treści art. 143 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych, zlecenie płatnicze uznaje się za wykonane na rzecz właściwego odbiorcy, jeżeli zostało wykonane zgodnie z informacjami, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 1 lub w art. 27 pkt 2 lit. b, a w przypadku wskazania w treści zlecenia płatniczego unikatowego identyfikatora - jeżeli zostało wykonane zgodnie z tym unikatowym identyfikatorem bez względu na dostarczone przez użytkownika inne informacje dodatkowe; Jeżeli unikatowy identyfikator podany przez użytkownika jest nieprawidłowy, dostawca nie ponosi odpowiedzialności na podstawie art. 144-146. Unikatowy identyfikator to przy tym,
kombinacja liter, liczb lub symboli określona przez dostawcę dla użytkownika, która jest dostarczana przez jednego użytkownika w celu jednoznacznego zidentyfikowania drugiego biorącego udział w danej transakcji płatniczej użytkownika lub jego rachunku płatniczego (art. 2 pkt 33 ustawy), a więc nic innego jak numer rachunku bankowego. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 31 października 2014 roku (I ACa 607/14, LEX), na dostawcy usług płatniczych spoczywa jedynie obowiązek weryfikacji numeru rachunku, nie zaś danych posiadacza rachunku, na którego rzecz ma nastąpić wpłata. Oznacza to, że w świetle obowiązujących przepisów bankowi nie można zarzucić niedochowania należytej staranności poprzez niesprawdzenie personaliów beneficjenta przelewu z danymi posiadacza rachunku. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawie uznać należy, że potwierdzenie przelewu z k. 18 należy interpretować wyłącznie w ten sposób, iż przelew ten został wykonany na rachunek o numerze „PL 22 1050 (…) (...)”, co jeszcze nie przesądza o tym, że rachunek ten należy do B. P.. W sprawie nie zostały nadto wykazane twierdzenia powoda, jakoby pozwana spłaciła częściowo swoje zadłużenie, co zdaniem powoda prowadzi do wniosku, iż pozwana nie kwestionuje swojego zobowiązania. Wręcz przeciwnie, pozwana od samego początku postępowania zaprzeczała, aby była dłużnikiem pierwotnego wierzyciela, a zatem to powinnością powoda była wykazanie, że jego żądanie jest uprawnione, tak co do zasady, jak i wysokości. Powyższemu powód nie sprostał poprzestając na załączeniu wydruku z systemu, w treści którego zostały wykazane dwie wpłaty po 100 zł, a także wydruku z korespondencji mailowej. Z dowodów tych nie sposób jednak wywieść, że to pozwana prowadziła z powodem korespondencję mailową i w jej toku dopytywała się o spłatę zadłużenia w ratach, a także, iż to pozwana dokonała dwóch wpłat, o których twierdzi powód. W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że powołanie dowodów na wykazanie zasadności roszczenia, zarówno w aspekcie „czy się należy”, jak i aspekcie „ile się należy”, obciążało powoda już w pozwie. Powód powinien był w pozwie nie tylko jasno wykazać czego się domaga, ale też powołać dowody na wykazanie zasadności swojego żądania. Poza sporem bowiem pozostaje, że zawsze zachodzi obiektywna potrzeba powołania w pozwie dowodów na wykazanie zasadności swoich roszczeń w zakresie żądanej ochrony prawnej.

W ocenie Sądu nawet gdyby przyjąć, iż pozwana była stroną umową pożyczki z dnia 2 stycznia 2015 roku, której nie spłaciła, czym doprowadziła do powstania zadłużenia dochodzonego przedmiotowym pozwem, co w sprawie nie zostało jednak wykazane, w sprawie skuteczny okazał się zarzut braku legitymacji czynnej powoda. Powód w żaden sposób nie udowodnił bowiem, że przysługuje mu wierzytelność w stosunku do pozwanej B. P. wynikająca z rzekomo zawartej przez pozwaną dniu 2 stycznia 2015 roku umowy pożyczki w wysokości dochodzonej przedmiotowym powództwem. Powód nie wykazał, że skutecznie nabył wierzytelność względem pozwanej od (...) Sp. z o.o. w W. wobec nie wykazania, że złożona do akt sprawy umowa cesji wierzytelności z dnia 1 marca 2017 roku przenosiła na powoda sporną wierzytelność. Przypomnienia wymaga, że w treści umowy cesji wierzytelności cedent złożył oświadczenie, że przysługują mu bezsporne i wymagalne wierzytelności pieniężne szczegółowo określone w załączniku nr 1A. Powód wraz z umową cesji wierzytelności złożył wprawdzie jakiś wykaz wierzytelności, jest on jednak całkowicie nieczytelny, co po pierwsze uniemożliwia ustalenie, czy jest to załącznik nr 1A, o którym mowa w umowie cesji, po drugie, jaka wierzytelność i wobec kogo przysługująca, została w jego treści oznaczona. Przypomnienia wymaga, iż rolą Sądu nie jest prowadzenie postępowania dowodowego i to powód decyduje, jaki dowód i na jaką okoliczność przedstawia. Skoro więc powód, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, zdecydował się załączyć wykaz wierzytelności w postaci jak na k. 14, który to wykaz z uwagi na swoją nieczytelność nie poddaje się żadnej weryfikacji, to negatywne skutki powyższego mogą obciążać wyłącznie niego.

Nabycia wierzytelności dochodzonej przedmiotowym powództwem nie dowodzi również, co jest zresztą oczywiste, złożona do akt kserokopia wezwania do zapłaty, która to kserokopia może zostać potraktowana, co najwyżej wyłącznie w kategoriach dokumentu prywatnego. Dokument ten sam w sobie nie dowodzi jednak istnienia wierzytelności względem pozwanej, ani faktu jej nabycia przez powoda. Jednocześnie przypomnienia wymaga, że treść oświadczenia zawartego w dokumencie prywatnym nie jest objęta domniemaniem zgodności z prawdą zawartych w nim twierdzeń. Zatem dokument prywatny nie jest dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok SN z dnia 25 września 1985 r., IV PR 200/85, OSNC 1986, nr 5, poz. 84). Dokument taki stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

W konsekwencji uznać należy, że powód, od początku postępowania reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, w żaden sposób nie wykazał, że nabył wierzytelność względem pozwanej. W przedmiotowej sprawie powód będąc podmiotem, którego istotną działalnością jest skupowanie wierzytelności pieniężnych na masową skalę, z uwagi na zakres prowadzonej działalności winien w sposób szczególny i niewątpliwy wykazać, że nabył ze skutkiem prawnym tę konkretną, określoną wierzytelność wobec wskazanej osoby, czego jednak w sprawie nie uczynił.

Wskazać przy tym należy, że obowiązujące przepisy (art. 207 § 6 k.p.c.) nakazują stronom postępowania przytaczanie okoliczności faktycznych i dowodów, co do zasady wraz z pierwszym pismem, w którym zajmuje stanowisko w sprawie (pozwie, odpowiedzi na pozew, sprzeciwie). Już zatem w treści pozwu powód winien niezwłocznie przedstawić wszelkie wnioski dowodowe i dowody na uzasadnienie swoich twierdzeń faktycznych (B. K., Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. S. P.. (...)-148). Wskazać bowiem należy, że § 2 art. 217 k.p.c. jasno wskazuje, że fakty i dowody winny być przytaczane „we właściwym czasie” pod rygorem ich pominięcia jako spóźnionych (por. Komentarz do art. 217 Kodeksu postępowania karnego: P. Telenga i inni, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. WKP, 2012; T. Żyznowski i inni, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366. Lex, 2013; B. Karolczyk, Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. St.Prawn. 2012/1/123-148).

Z opisanych powyżej przyczyn uznać należy, że powód nie udowodnił, że pozwana ma obowiązek zapłaty na jego rzecz, jako cesjonariusza kwoty dochodzonej pozwem, co musiało skutkować oddaleniem powództwa w części, w jakiej nie zostało ono cofnięte.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. regulującego zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Strona pozwana wygrała proces w całości, a zatem należy się jej od powoda zwrot kosztów procesu w łącznej wysokości 917 zł, na którą złożyły się: koszty zastępstwa procesowego pozwanej w stawce minimalnej 900 zł (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz.U. 2018, poz. 265) oraz opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa - 17 zł.

Z powyższych względów orzeczono, jak w sentencji.