Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Anna Bielecka-Gąszcz

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Zuchora

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2018 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko E. G.

o zapłatę 8.989,80 zł

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 8.989,80 zł (osiem tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt dziewięć złotych i osiemdziesiąt groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 czerwca 2017 roku do dnia 20 czerwca 2018 roku;

2.  zasądzoną w punkcie 1 (pierwszym) kwotę 8.989,80 zł (osiem tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt dziewięć złotych i osiemdziesiąt groszy) rozkłada na 45 (czterdzieści pięć) miesięcznych rat, w tym:

a)  44 (czterdzieści cztery) raty po 200 zł (dwieście złotych) każda,

b)  ostatnia 45-ta (czterdziesta piąta) rata w wysokości 189,90 zł (sto osiemdziesiąt dziewięć złotych i dziewięćdziesiąt groszy),

płatnych z góry do 15-go (piętnastego) dnia każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, ustalając termin płatności pierwszej raty do 15-go (piętnastego) dnia pierwszego miesiąca po uprawomocnieniu się niniejszego orzeczenia;

3.  przyznaje i nakazuje wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz radcy prawnego B. K. kwotę 1.476 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanej E. G.;

4.  nie obciąża pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu należnych stronie powodowej.

Sygn. akt VIII C 2262/17

UZASADNIENIE

W dniu 21 czerwca 2017 roku powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanej E. G. powództwo o zapłatę kwoty 8.989,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, że przedmiotowa wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwaną w dniu 15 września 2015 roku umowy pożyczki nr (...), na mocy której pozwana zobowiązała się do spłaty kwoty 11.053,66 zł. Pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania i dokonała spłaty wyłącznie kwoty 2.050 zł, z której: kwota 1.625,47 zł została zaliczona na poczet kapitału, rozumianego jako całkowita kwota pożyczki, prowizja za udzielenie pożyczki, opłata przygotowawcza i oplata za świadczenia dodatkowe wybrane przez klienta, poza świadczeniem spłaty w domu, kwota 334,53 zł na poczet odsetek zaś kwota 90 zł na poczet opłat za upomnienie (6 x 15 zł). W związku z brakiem dalszej spłaty, w dniu 26 kwietnia 2016 roku umowa została wypowiedziana, a saldo zadłużenia pomniejszone o kwotę 103,86 zł z tytułu odsetek umownych. Na dzień wytoczenia powództwa na zadłużenie pozwanej składały się: niespłacony kapitał pożyczki – 8.808,13 zł oraz odsetki umowne – 181,67 zł. (pozew k. 3-5)

W dniu 11 lipca 2017 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (VIII Nc 5747/17). (nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 21)

Nakaz ten pozwana zaskarżyła sprzeciwem w całości, wnosząc ponadto o ustanowienie dla niej pełnomocnika z urzędu. Postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2017 roku referendarz sądowy ustanowił dla pozwanej pełnomocnika z urzędu, którego wyznaczyła (...) w Ł..

W sprzeciwie złożonym na urzędowym formularzu, pozwana reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu, wniosła o oddalenie powództwa w całości, jako przedwczesnego, a z ostrożności procesowej, o rozłożenie ewentualnie zasądzonej kwoty na raty i nieobciążanie pozwanej kosztami procesu. Pełnomocnik pozwanej z urzędu wniósł ponadto o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu. Nie kwestionując faktu zawarcia umowy pożyczki, ani jej treści, pozwana podniosła, że początkowo regulowała swoje zobowiązania względem powoda, a zaprzestanie przez nią spłat miało związek z jej sytuacją zdrowotną. (sprzeciw k. 24, wniosek k. 28, postanowienie k. 31, sprzeciw na urzędowym formularzu k. 44-45v)

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał powództwo w całości. Wyjaśnił, że w okresie obowiązywania umowy pozwana dokonała wyłącznie trzech wpłat w łącznej wysokości 1.850 zł, co stanowiło podstawę wypowiedzenia umowy. Po wypowiedzeniu, przez okres ponad roku podejmowane były próby kontaktu z pozwaną, które jednak nie doprowadziły do spłaty zadłużenia, na poczet którego pozwana uiściła wyłącznie kwotę 200 zł. (odpowiedź na sprzeciw k. 60-61)

Na rozprawie w dniu 6 czerwca 2018 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pełnomocnik pozwanej podtrzymał stanowisko w sprawie, kwestionując wysokość naliczonej przez powoda prowizji oraz z ostrożności procesowej podtrzymując wniosek o rozłożenie zaległości na raty. W zakresie wnioskowanych kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu, wniósł o ich zasądzenie w wysokości 1,5 krotności stawki minimalnej. (protokół rozprawy k. 71-73)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 września 2015 roku pozwana E. G. zawarła z powodem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...), na mocy której powód udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 8.000 zł. Kwotę pożyczki wraz z odsetkami (620,06 zł), opłatą przygotowawczą (40 zł), prowizją (2.273,60 zł) oraz kosztem związanym z przystąpieniem do ubezpieczenia Pakiet Medyczny (120 zł), a więc łącznie 11.053,66 zł, pozwana zobowiązała się spłacić w 60 tygodniowych ratach po 184,23 zł pierwsze 59 raty i 184,09 zł ostatnia rata. Umowa została zawarta w ramach pakietu standard, tj. bez usług dodatkowych, a pozwana zdecydowała się wyłącznie na wykupienie pakietu medycznego, mającego fakultatywny charakter.

W umowie strony zastrzegły ponadto, że w przypadku, gdy pożyczkobiorca opóźnia się w spłacie danej raty pożyczkodawca może podjąć kroki w celu wyjaśnienia przyczyn opóźnienia i wyegzekwowania płatności polegające na wykonaniu dodatkowych kontaktów telefonicznych, wysłaniu do pożyczkobiorcy listu lub wizyty domowej. W związku z opóźnieniem w spłacie pożyczkodawca uprawniony był naliczyć opłatę za zwłokę, która miała zrekompensować pożyczkodawcy poniesione przez niego koszty w związku z powyższymi czynnościami. Opłata ta wynosiła 15 zł za każdy dodatkowy zrealizowany kontakt telefoniczny, wysłany list lub wizytę domową, chyba że do opóźnienia doszło z przyczyn, za które pożyczkobiorca nie ponosi odpowiedzialności. Opłata za upomnienie mogła być naliczana tylko jednorazowo w stosunku do danej raty, co do której klient był w zwłoce ze spłatą i nie więcej niż za 20 takich rat, przy czym łączna kwota opłat za upomnienie nie mogła przekroczyć 300 zł. Działania skutkujące obciążeniem opłatą mogły być podejmowane przez pożyczkodawcę nie częściej, niż co trzy tygodnie.

Odsetki od udzielonej pożyczki powód naliczał w stałej wysokości, odpowiadającej wysokości odsetek maksymalnych, o których mowa w art. 359 § 2 ¹ k.p.c. W przypadku, gdy wartość odsetek maksymalnych ulegała zmniejszeniu poniżej wartości odsetek oznaczonych w umowie, oprocentowanie pożyczki również ulegało stosownemu zmniejszeniu.

W umowie zastrzeżono również, że w przypadku, gdy pożyczkobiorca opóźnia się ze spłatą kwoty równej co najmniej 2 pełnym ratom pożyczki, pożyczkodawca ma prawo wezwać pożyczkobiorcę do zapłacenia zaległych rat lub ich części w terminie 7 dni od doręczenia wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy, a przypadku braku zapłaty może wypowiedzieć umowę w terminie 30 dni od doręczenia wypowiedzenia.

Podstawę zawarcia umowy stanowił wniosek pozwanej z dnia 10 września 2015 roku. (dowód z przesłuchania pozwanej 00:08:11-00:24:21 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 6 czerwca 2018 roku, umowa pożyczki k. 6-9v., wniosek o pożyczkę k. 10-11v., okoliczności bezsporne)

Na poczet zaciągniętego zobowiązania pozwana dokonała wyłącznie trzech wpłat, i tak: w dniu 14 października 2015 roku uiściła kwotę 370 zł, w dniu 9 listopada 2015 roku – kwotę 740 zł oraz w dniu 11 grudnia 2015 roku – kwotę 740 zł. Wobec nieterminowej spłaty pożyczki, powód sześciokrotnie nałożył na pozwaną opłatę za opóźnienie w kwocie 15 zł każda.

Ostatecznie, pismem z dnia 26 kwietnia 2016 roku powód wypowiedział przedmiotową umowę ze skutkiem na dzień 2 czerwca 2016 roku, ale nie później niż po upływie 30 dni od doręczenia wypowiedzenia. W dacie wypowiedzenia zadłużenie pozwanej z tytułu kapitału wynosiło 8.808,13 zł, z tytułu odsetek umownych – 306,67 zł, z tytułu opłat za opóźnienie – 75 zł. (potwierdzenie transakcji k. 51, k. 52, k. 53, wypowiedzenie k. 12-12v., wykaz k. 62-62v., okoliczności bezsporne)

Już po wypowiedzeniu umowy, w dniu 13 lipca 2016 roku, pozwana dokonała wpłaty w kwocie 200 zł, którą powód zaliczył m.in. na poczet zadłużenia z tytułu kosztów upomnień. (potwierdzenie transakcji k. 54, wykaz k. 62-62v., okoliczności bezsporne)

Pozwana do dnia wyrokowania nie uregulowała wskazanego zadłużenia, dochodzonego przedmiotowym powództwem. (okoliczność bezsporna)

Pozwana E. G. ma 57 lat. Prowadzi gospodarstwo domowe wraz z synem i synową, którzy mieszkają z trójką małoletnich dzieci. Utrzymuje się z renty po zmarłej matce w wysokości 1.200 zł oraz renty socjalnej w wysokości 680 zł. Syn pozwanej pracuje od października 2017 roku osiągając wynagrodzenie w kwocie 1.700 zł brutto. Synowa nie pracuje, otrzymuje zasiłek na niepełnosprawne dziecko oraz świadczenie 500+ w łącznej wysokości 1.500 zł. Pozwana od urodzenia choruje na dziecięce porażenie mózgowe ( zespół (...)’a), jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. Na leki pozwana miesięcznie wydaje od 350 zł do 650 zł, ponadto spłaca zadłużenie w banku (...) w wysokości 720 zł miesięcznie (umowa zawarta do dnia 10 marca 2019 roku) oraz ponosi koszty utrzymania mieszkania – 520 zł. Pozwana nie posiada żadnego majątku, ani oszczędności. Nie korzysta z pomocy finansowej syna. (dowód z przesłuchania pozwanej 00:08:11-00:24:21 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 6 czerwca 2018 roku, oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania k. 29-30v., umowa o kredyt konsolidacyjny k. 46)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dowodów z dokumentów, których prawdziwość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez strony. Za podstawę ustaleń faktycznych Sąd przyjął ponadto dowód z przesłuchania pozwanej.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W przedmiotowej sprawie niesporne były twierdzenia faktyczne powoda o tym, że łączyła go z pozwaną umowa pożyczki gotówkowej nr (...), na mocy której udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 8.000 zł, którą to kwotę wraz z opłatą przygotowawczą – 40 zł, prowizją – 2.273,60 zł, odsetkami – 620,06 zł oraz kosztem związanym z przystąpieniem do ubezpieczenia Pakiet Medyczny – 120 zł, pozwana zobowiązała się spłacić w 60 tygodniowych ratach po 184,23 zł pierwsze 59 raty i 184,09 zł ostatnia rata. Powód na potwierdzenie łączącego go z pozwaną stosunku zobowiązaniowego przedłożył umowę podpisaną przez E. G. wraz z wnioskiem o pożyczkę, których prawdziwość nie została przez pozwaną podważona, w konsekwencji Sąd uznał, że powód wykazał swoje roszczenie co do zasady. W oparciu o twierdzenia stron Sąd przyjął ponadto, że na poczet zadłużenia pozwana dokonała wpłat w łącznej kwocie 2.050 zł, zaś powód, wobec braku dalszej spłaty, wypowiedział przedmiotową umowę stawiając całość zadłużenia pozwanej w stan natychmiastowej wymagalności. Nie budzi przy tym wątpliwości, iż po stronie powoda ukonstytuowało się uprawnienie do rozwiązania łączącego go z pozwaną stosunku zobowiązaniowego, co czyni zarzut pozwanej odnośnie przedwczesności powództwa całkowicie chybionym. Jedynie na marginesie podnieść należy, że nawet, gdyby powód nie wypowiedział umowy, to w dacie wytoczenia powództwa całość zadłużenia z niej wynikającego była już wymagalna. W ocenie Sądu za chybiony należało także uznać zarzut pełnomocnika pozwanej, który kwestionował wysokość naliczonej prowizji, która stanowiła niecałe 28,5% kapitału pożyczki. Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu przypomnieć należy, że obowiązujące przepisy prawa nie zabraniają stronom stosunku zobowiązaniowego umawiania się na prowizję, która obok odsetek stanowi wynagrodzenie dla pożyczkodawcy z tytułu udostępnienia pożyczkobiorcy środków finansowych. W dacie zawierania spornej umowy nie obowiązywał przy tym przepis art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, odnoszący się do pozaodsetkowych kosztów kredytu, a który określa górną granicę kosztów, jakie w związku z kredytem konsumenckim mogą zostać naliczone. Niemniej jednak zauważenia wymaga, że naliczona przez pierwotnego wierzyciela prowizja wraz z opłatą przygotowawczą (40 zł), mieszczą się w granicach zakreślonych w/w przepisem (maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu dla kwoty pożyczki 8.000 zł i okresu spłaty 420 dni (60 tygodni) mogłyby wynieść 4.761,64 zł, tymczasem na gruncie niniejszej sprawy wyniosły łącznie 2.313,60 zł). W tym miejscu odwołać się należy dodatkowo do uzasadnienia projektu ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 roku o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw, mocą której wprowadzono przepis art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, w treści którego wskazano, że część kosztów związanych z udzieleniem pożyczki ma charakter stały, niezależny od okresu kredytowania (np. ocena zdolności kredytowej klienta, w tym sprawdzenie jego historii w Biurze (...) oraz biurach informacji gospodarczej), przygotowanie umowy w formie papierowej i przekazanie jej klientowi (w przypadku firm operujących w Internecie konieczność dostarczenia umowy pocztą), wycena ryzyka klienta na dzień zawarcia umowy (ryzyko stanowi również element części ruchomej limitu kosztów, ponieważ wraz z wydłużaniem okresu kredytowania ryzyko wzrasta), utrzymywanie baz danych o klientach (konieczność wypełniania wymogów związanych z ochroną danych osobowych), wynagrodzenia pracowników etc. W segmencie mikropożyczek, gdzie okres kredytowania na ogół nie przekracza miesiąca, koszty operacyjne kształtują się na poziomie 15–27% kwoty pożyczki. Do kosztów operacyjnych należy dodać koszt ryzyka, który w segmencie mikropożyczek oscyluje w granicach 11% (odsetek pożyczek straconych), zatem przeciętne koszty w tym segmencie kształtują się między 26% a 38% kwoty pożyczki. Wprowadzenie limitu stałego całkowitego kosztu kredytu z wyłączeniem odsetek, w wysokości 25% całkowitej kwoty kredytu, niezależnego od okresu kredytowania, w wysokości 25% całkowitej kwoty kredytu (pierwsza część wzoru z art. 36a ustawy) miało zatem na celu umożliwienie przedsiębiorcom pokrycia kosztów stałych związanych z udzieleniem pożyczki. Jednocześnie limit mieszczący się w dolnej granicy kosztów ponoszonych przez przedsiębiorców, miał na celu motywować przedsiębiorców do racjonalizacji kosztów. Z uwagi na fakt, że sektor pożyczek konsumenckich jest zróżnicowany, a zatem obejmuje również pożyczki udzielane na dłuższe okresy, w projekcie ustawy zaproponowano dodatkowo limit całkowitego kosztu kredytu z wyłączeniem odsetek, w wysokości 30%, uzależniony od okresu kredytowania (mający zastosowanie w skali roku). Wskazano, że koszty operacyjne w segmencie pożyczek udzielanych na dłuższe okresy stanowią 27,5% do 51% kwoty pożyczki. Do kosztów operacyjnych należy dodać koszt ryzyka, który szacuje się w tym segmencie na ok. 22%–25%. Całkowite koszty pożyczki udzielonej na okres ok. 1 roku oscylują więc w granicach 49,5%–76% kwoty pożyczki. I w tym przypadku zaproponowany limit mieści się w dolnych granicach kosztów ponoszonych przez pożyczkodawców (druk sejmowy nr 3460). Wskazać wreszcie należy, że za reprezentatywny przykład pożyczki przyjęto na etapie prac nad art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, sytuację, w której pożyczkobiorca otrzymuje kwotę 4.000 zł na okres 36 miesięcy, zaś kwota do zwrotu wynosi 10.800 zł, a więc jest blisko 3-krotnie wyższa. Kończąc tę część rozważań wyjaśnienia wymaga również, że firmy trudniące się udzielaniem pożyczek, w przeciwieństwie do instytucji bankowych, nie mogą osiągać wynagrodzenia w inny sposób, aniżeli przez naliczanie prowizji oraz odsetek. Jednocześnie nie budzi wątpliwości, że firmy, jak powodowa, prowadzą działalność nastawioną na zysk, a także, że pozwana miała pełną swobodę w wyborze instytucji, u której zamierzała się zadłużyć. Skoro więc pozwana zdecydowała się skorzystać z usług powoda, uznać należy, że akceptowała ona wysokość naliczanej przez niego w związku z wnioskowaną kwotą pożyczki, prowizji.

Reasumując, Sąd uznał, że naliczona przez powoda prowizja w kwocie 2.273,60 zł, w kontekście udzielonej pozwanej pożyczki i okresu zobowiązania, nie może być uznana za zawyżoną.

Pozwana nie kwestionując istnienia dochodzonego przez powoda zadłużenia, w toku postępowania sądowego, powołując się na swoją trudną sytuację materialną i życiową, wniosła o rozłożenie zadłużenia na raty w wysokości po 150 zł miesięcznie.

Zgodnie z przepisem art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Przepis ten daje Sądowi możliwość orzekania o sposobie spełnienia świadczenia w sposób bardziej dogodny dla zobowiązanego, aniżeli wynikałoby to z regulacji prawa materialnego. Uprawnienie do rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty przysługuje Sądowi w szczególnie uzasadnionych wypadkach, a więc w sytuacjach, w których ze względu na stan majątkowy, rodzinny czy zdrowotny spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanego niemożliwe do wykonania lub w każdym razie bardzo utrudnione i narażałoby go na niepowetowane szkody. Trudności w spełnieniu świadczenia mogą być obiektywne bądź subiektywne - spowodowane działaniem samego dłużnika. Należy podkreślić, że rozłożenie na raty należności nie eliminuje konieczności uwzględnienia żądania powoda zasądzenia na jego rzecz odsetek za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie, powoduje natomiast, że nie przysługują mu odsetki od świadczeń ratalnych za okres pomiędzy wydaniem wyroku a datą płatności poszczególnych rat (por. uchwała składu 7 Sędziów Sądu Najwyższego z 22 września 1970 roku, III PZP 11/70, OSNCP 1971/4/61, a także L. Stecki: Glosa do uchwały z 22 września 1970 roku, III PZP 11/70, OSPiKA 1971/11/202; por. też W. Siedlecki, w: Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz , t. I, Warszawa 1975, s. 504). Stąd też odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 8.989,80 zł Sąd zasądził wyłącznie za okres od dnia 21 czerwca 2017 roku do dnia 20 czerwca 2018 roku, tj. do dnia wydania wyroku, nie zaś do dnia zapłaty.

W ocenie Sądu w stosunku do pozwanej zachodzi taki szczególny przypadek, o którym mowa w przepisie art. 320 k.p.c. Z jednej strony należy wskazać, że ryzyko wystąpienia okoliczności uniemożliwiających lub utrudniających wykonanie zobowiązań umownych – spłatę zadłużenia z tytułu umowy pożyczki – obciąża pozwaną, z drugiej jednak strony należy mieć na względzie fakt, że pozwana E. G. znajduje się w trudnej sytuacji materialnej oraz zdrowotnej – pozwana posiada znaczne zadłużenie, którego spłata pochłania większą część otrzymywanych przez nią świadczeń socjalnych, a jednocześnie, z uwagi na porażenie mózgowe pozwana nie jest w stanie podjąć żadnego zatrudnienia. Korzystając z uprawnienia wynikającego z art. 320 k.p.c., Sąd miał na celu także uchronienie pozwanej od następnego postępowania egzekucyjnego oraz naliczania kolejnych odsetek. Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanej bardzo utrudnione, o ile w ogóle byłoby możliwe. Jednocześnie wskazać należy, że powód nie oponował wobec wniosku pozwanej o rozłożenie na raty zasądzonego w wyroku świadczenia.

Rozkładając zasądzone świadczenie na raty, Sąd określił dokładnie wysokość tychże rat i termin ich zapłaty. Zasądzone świadczenie zostało rozłożone na 45 miesięcznych rat, w tym pierwsze 44 raty po 200 zł każda rata, zaś ostatnia 45-ta rata w wysokości 189,90 złotych, uznając że w tej wysokości E. G. będzie w stanie spłacać zadłużenie i zachowana zostanie funkcja przepisu art. 320 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 8.989,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 czerwca 2017 roku do dnia 20 czerwca 2018 roku (do dnia wyrokowania – w związku z rozłożeniem zasądzonego świadczenia na raty).

Podkreślić przy tym należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek w umówionej wysokości, jako że przepis art. 481 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku, gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny. Do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności. Zgodnie z treścią § 2 art. 481 k.c. jeżeli strony nie umówiły się co do wysokości odsetek z tytułu opóźnienia lub też wysokość ta nie wynika ze szczególnego przepisu, to wówczas wierzycielowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie. Stosownie zaś do treści art. 482 § 1 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa.

Zasądzona kwota została rozłożona na 45 miesięcznych rat, płatnych z góry
do 15-go dnia każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, a termin płatności pierwszej raty Sąd ustalił na 15-ty dzień pierwszego miesiąca po uprawomocnieniu się wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., mając na uwadze szczególnie trudną sytuację życiową pozwanej, która, zdaniem Sądu, oceniana przez pryzmat zasad współżycia społecznego, uzasadnia odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest przy tym suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tegoż sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu (por. m.in. postanowienie SN z dnia 25.03.2011 r., IV CZ 136/10, LEX nr 785545; postanowienie SN z dnia 19.01.2012 r., IV CZ 118/11, LEX nr 1169157; postanowienie SN z dnia 26.01.2012 r., III CZ 10/12, OSNC 2012/7-8/98; postanowienie SN z dnia 9.02.2012 r., III CZ 2/12, LEX nr 1162689). W ocenie Sądu taki właśnie szczególny wypadek zachodzi w stosunku do pozwanej ze względów, o których mowa wyżej, a które przesądziły o rozłożeniu zasądzonego świadczenia na raty. Analiza sytuacji życiowej i majątkowej E. G. doprowadziła Sąd orzekający w sprawie do przekonania, że pozwana nie posiada wystarczających środków na pokrycie kosztów procesu, które zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności stron za wynik sprawy winna ponieść, jako przegrywająca proces w całości.

O nieopłaconych kosztach pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu Sąd orzekł w oparciu o § 8 pkt 4 w zw. z § 4 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. 2016, poz. 1715 ze zm.), przyznając i nakazując wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa na rzecz radcy prawnego B. K. kwotę 1.476 zł, w tym kwotę 276 zł podatku VAT. Orzekając o powyższych kosztach Sąd nie znalazł przy tym podstaw, aby przyznać je w wysokości 150% stawki minimalnej, o co pełnomocnik pozwanej wnosił na rozprawie w dniu 6 czerwca 2018 roku. Przypomnienia wymaga, że w myśl § 4 ust. 2 cyt. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, ustalenie opłaty w wysokości wyższej niż określona w ust. 1, a nieprzekraczającej 150% opłat określonych w rozdziałach 2-4, następuje z uwzględnieniem nakładu pracy radcy prawnego, w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjętych w sprawie, w tym czynności podjętych w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu, wartości przedmiotu sprawy, wkładu radcy prawnego w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie oraz stopnia zawiłości sprawy, w szczególności trybu i czasu prowadzenia sprawy, obszerności zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności. Wyjaśnić przy tym należy, że ustawodawca określając wysokość stawek minimalnych za poszczególne czynności lub za udział w poszczególnych postępowaniach dokonał precyzyjnego rozważenia i uwzględnienia wszelkich okoliczności charakterystycznych dla danego typu spraw. Tym samym w przyjętych stawkach minimalnych oddana została swoista wycena koniecznego nakładu pracy po stronie pełnomocnika związana ze specyfiką określonego rodzaju postępowań. Sąd otrzymał zatem możliwość miarkowania wynagrodzenia pełnomocnika, gdy strona wnosi o przyznanie tego wynagrodzenia w kwocie stanowiącej wielokrotność stawki minimalnej (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 marca 2011 roku, I GZ 66/11, LEX nr 990124, Sąd Apelacyjny w Poznaniu w postanowieniu z dnia 30 września 2009 roku, II AKz 643/09, LEX nr 553823). W ocenie Sądu stopień skomplikowania niniejszej sprawy, niezbędny nakład pracy pełnomocnika pozwanej, który nie wykazał żadnych ekstraordynaryjnych okoliczności wymagających zwiększonego nakładu pracy, który wykraczałby poza typowe sytuacje przewidziane przez ustawodawcę, a także jego wkład w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy, przemawiał za przyznaniem omawianych kosztów w podstawowej wysokości.

Z tych względów, orzeczono jak w sentencji.