Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, VIII Wydział Cywilny

w następującym składzie :

Przewodniczący : Sędzia SR Tomasz Kalsztein

Protokolant : Anita Zięba

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2018 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko M. K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego M. K. na rzecz powoda A. M. kwotę 1.054,68 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt cztery złote sześćdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 17,06 zł (siedemnaście złotych sześć groszy) od dnia 11 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty;

- 518,81 zł (pięćset osiemnaście złotych osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 11 lutego 2017 roku do dnia zapłaty;

- 518,81 zł (pięćset osiemnaście złotych osiemdziesiąt jeden groszy) od dnia 11 marca 2017 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego M. K. na rzecz powoda A. M. kwotę 317 zł (trzysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w całości.

Sygn. akt VIII C 1226/18

UZASADNIENIE

W dniu 28 marca 2018 roku powód A. M., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wytoczył przeciwko pozwanemu M. K. powództwo o zapłatę kwoty 1.054,68 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty: 17,06 zł od dnia 11 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty, 518,81 zł od dnia 11 lutego 2017 roku do dnia zapłaty, 518,81 zł od dnia 11 marca 2017 roku do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż w dniu 17 czerwca 2015 roku zawarł z pozwanym umowę najmu lokalu użytkowego nr (...). Pozwany nie regulował terminowo należności z tytułu najmu wynikających z wystawionych faktur VAT. Powód wskazał ponadto, iż w ramach umowy pozwany wpłacił kaucję 550 zł, która została zaliczona na poczet odsetek w kwocie 48,25 zł oraz faktury nr (...) w kwocie 501,75 zł (nieopłacona część faktury wyniosła 17,06 zł).

(pozew k. 3-4)

W dniu 4 kwietnia 2018 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał przeciwko pozwanemu nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (VIII Nc 3931/18), którym zasądził dochodzoną pozwem kwotę wraz z kosztami procesu.

(nakaz zapłaty k. 18)

Nakaz ten pozwany zaskarżył sprzeciwem w całości. W uzasadnieniu skarżący, nie kontestując faktu zawarcia przedmiotowej umowy najmu oraz przyjętej wysokości stawki czynszu, wskazał, iż powód domaga się w niniejszym postępowaniu kwoty innej, aniżeli oznaczonej w wezwaniu do zapłaty. Ponadto podniósł, że w myśl § 3 pkt 5 umowy najmu, najemca nie jest odpowiedzialny za roszczenia powstałe z tytułu umowy ponad kwotę wpłaconej kaucji.

(sprzeciw k. 25-26v.)

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał pozew w całości. Wyjaśnił, że w wezwaniu do zapłaty błędnie wskazano, iż pozwany winien uiścić należność z tytułu noty nr NK/1/2017/ART, w rzeczywistości bowiem nie zostały spełnione przesłanki z ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, dlatego też należność ta na etapie sporządzania pozwu została anulowana. Jednocześnie powód zaprzeczył, aby postanowienia umowy najmu ograniczały odpowiedzialność finansową najemcy z tytułu niewywiązania się z umowy wyłącznie do wysokości wpłaconej kaucji.

(odpowiedź na sprzeciw k. 33-33v.)

Na rozprawie w dniu 4 grudnia 2018 roku pełnomocnik powoda podtrzymał stanowisko w sprawie. Pozwany nie stawił się.

(protokół rozprawy k. 42)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód A. M. jest właścicielem nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...).

W dniu 17 czerwca 2015 roku firma A (...) Sp. z o.o. w Ł., działając na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez powoda, zawarła z pozwanym M. K. umowę najmu lokalu użytkowego o pow. 18,50 m ² położonego w należącej do powoda nieruchomości, o której mowa wyżej. Zgodnie z treścią umowy, wynajmujący zobowiązał się wydać pozwanemu lokal z dniem 20 czerwca 2015 roku w zamian za uiszczanie na rzecz właściciela czynszu w kwocie 259 zł + podatek VAT, płatnego z góry do 10-go dnia każdego miesiąca na podstawie wystawianej przez wynajmującego faktury VAT. W przypadku braku akceptacji faktury najemca zobowiązany był w ciągu 3 dni od jej otrzymania lub nie odebrania w wyznaczonym terminie, złożyć o tym wynajmującemu pisemne oświadczenie. Brak takiego oświadczenia był uważany za akceptację faktury przez najemcę. Wysokość czynszu podlegała automatycznie rewaloryzowaniu rocznemu w oparciu o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszany przez Prezesa GUS za rok poprzedzający. Oprócz czynszu najemca był obowiązany uiszczać na rzecz właściciela opłatę eksploatacyjną pokrywającą koszty świadczeń dodatkowych na rzecz najemcy.

Umowa została zawarta na czas oznaczony od dnia 17 czerwca 2015 roku do dnia 30 czerwca 2016 roku i po tym czasie ulegała przekształceniu w umowę zawartą na czas nieoznaczony z jednomiesięcznym okresem wypowiedzenia. Wynajmujący mógł rozwiązać umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia, jeżeli najemca rażąco naruszał warunki i obowiązki określone w umowie, w szczególności pozostawał w zwłoce z zapłatą czynszu i opłat eksploatacyjnych za jeden okres płatności.

W dniu podpisania umowy pozwany uiścił kaucję w wysokości jednomiesięcznych opłat za czynsz i media brutto, tj. kwotę 550 zł brutto, jako zabezpieczenie roszczeń po zakończeniu okresu najmu. Kaucja podlegała zwrotowi najemcy po zakończeniu umowy w momencie uregulowania wszelkich zobowiązań z niej wynikających, zaś w innym wypadku podlegała przeznaczeniu na ich pokrycie.

(umowa najmu k. 7-8)

Przedmiotowy lokal został wydany pozwanemu zgodnie z umową, a wynajmujący wystawiał co miesiąc faktury VAT. W dniach 1 grudnia 2016 roku, 1 lutego 2017 roku i 1 marca 2017 roku wynajmujący wystawił faktury VAT o nr (...) opiewające na kwoty po 518,81 zł brutto z tytułu czynszu najmu i opłat eksploatacyjnych, z terminem płatności do dnia 10-go dnia danego miesiąca. Pozwany nie uiścił należności objętych przedmiotowymi fakturami.

W dniu 18 kwietnia 2017 roku wynajmujący wystawił notę odsetkową nr (...) opiewającą na kwotę 48,25 zł z tytułu odsetek za opóźnienie w płatnościach należności za miesiące od marca do listopada 2016 roku oraz za styczeń 2017 roku.

W dniu 8 stycznia 2018 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 1.582,25 zł z tytułu niezapłaconych faktur VAT, o których mowa wyżej, a także z tytułu noty księgowej z dnia 20 stycznia 2017 roku opiewającej na kwotę 527,57 zł, a wystawionej na podstawie przepisów ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Wezwanie to pozwany odebrał w dniu 23 stycznia 2018 roku.

(nota odsetkowa k. 9, faktury k. 9v.-10v., wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania przesyłki k. 11-11v., wydruk ze strony internetowej operatora pocztowego k. 12-12v., okoliczności bezsporne)

Wpłacona przez pozwanego kaucja w kwocie 550 zł została zaliczona na poczet należności wynikającej z noty odsetkowej nr (...) (48,25 zł) oraz faktury nr (...) (501,75 zł), w wyniku czego z tytułu przedmiotowej faktury pozostała do zapłaty należność wyniosła 17,06 zł. Ostatecznie powód anulował należność wynikającą z noty księgowej z dnia 20 stycznia 2017 roku uznając, iż brak było podstaw do jej wystawienia.

Do dnia wyrokowania pozwany nie zapłacił kwoty dochodzonej przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił częściowo, jako bezsporny, a częściowo w oparciu o dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwość ani rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w całości.

W niniejszej sprawie twierdzenia faktyczne powoda nie były podważane przez stronę przeciwną. M. K. nie kwestionował w szczególności faktu związania umową najmu lokalu użytkowego z dnia 17 czerwca 2015 roku oraz jej postanowień, w tym dotyczących wysokości czynszu najmu oraz opłat eksploatacyjnych, jak również wystawienia przez wynajmującego faktur nr (...), a także kwot, na które opiewały wymienione dokumenty księgowe. W konsekwencji kwoty te Sąd uznał za bezsporne, jednocześnie przyjmując, że powód przedkładając opisane dokumenty udowodnił zadłużenie pozwanego w wysokości w nich wskazanej. Sąd przyjął ponadto, że pozwany nie spłacił zadłużenia wynikającego z faktur, o których mowa wyżej, oraz noty odsetkowej. M. K. bowiem nie tylko nie złożył żadnych dowodów, które dawałyby podstawę do przyjęcia, iż należność wynikająca z przedmiotowych faktur została pokryta choćby w części, ale nawet nie zgłosił żadnych twierdzeń w powyższym zakresie. Nie budzi przy tym wątpliwości, iż to na pozwanym ciążyła powinność wykazania, iż opłacił należności objęte wystawionymi przez wynajmującego fakturami, jeśli z faktu tego chciał wywodzić korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.). Kontestując żądanie powoda pozwany skupił się na dwóch zarzutach, pierwszym, iż powód dochodzi pozwem kwoty zupełnie innej (niższej), aniżeli oznaczonej w wezwaniu do zapłaty z dnia 8 stycznia 2018 roku, drugim, iż odpowiedzialność finansowa najemcy z tytułu niewywiązania się z postanowień umowy najmu była limitowana do wysokości uiszczonej kaucji mieszkaniowej. Wywiedzione przez pozwanego zarzuty okazały się niezasadne w całości. Wprawdzie rację ma M. K. podnosząc, że powód wpierw żądał zapłaty kwoty wyższej, a następnie wytoczył powództwo o kwotę niższą, to jednak jak wyjaśnił powód, wezwaniem do zapłaty była objęta, poza fakturami, również nota księgowa wystawiona w dniu 20 stycznia 2017 roku na kwotę 527,57 zł na podstawie przepisów ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Ponieważ jednak w stosunku do pozwanego nie ziściły się przesłanki z art. 10 ust. 1 przedmiotowej ustawy, nota ta ostatecznie została anulowana, co przełożyło się na wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie. Wyjaśnienia powoda uznać należy za w pełni przekonujące, jeśli bowiem od kwoty oznaczonej w wezwaniu do zapłaty (1.582,25 zł) odejmie się kwotę 527,57 zł, to uzyskany wynik będzie odpowiadał żądaniu dochodzonego w przedmiotowym postępowaniu. Pamiętać przy tym należy, że powód wcześniej zaliczył uiszczoną przez pozwanego kaucję na poczet noty odsetkowej nr (...) (48,25 zł) oraz faktury nr (...) (501,75 zł), dlatego też dochodzona pozwem należność obejmuje wyłącznie nieopłaconą część w/w faktury (17,06 zł) oraz należności z tytuły faktur za luty i marzec 2017 roku.

Odnosząc się natomiast do drugiego zarzutu pozwanego wyjaśnienia wymaga, iż sporny zapis § 3 pkt 5 umowy miał wyłącznie ten skutek, że w razie powstania jakichkolwiek zaległości z tytułu umowy najmu, wynajmujący mógł zaliczyć uiszczoną przez najemcę kaucję na poczet ich spłaty. Treść przedmiotowego postanowienia umownego nie daje natomiast podstaw do przyjęcia, iż jego mocą strony umowy ograniczyły odpowiedzialność finansową najemcy wyłącznie do wysokości kaucji. Wykładnia przedstawiona przez pozwanego nie tylko nie znajduje oparcia w literalnym brzmieniu § 3 pkt 5, ale nadto jest sprzeczna z zasadami wiedzy życiowej oraz logicznego rozumowania. Limitowanie odpowiedzialności finansowej najemcy wyłącznie do kwoty 550 zł brutto, a więc odpowiadającej wysokości jednomiesięcznego czynszu i opłat eksploatacyjnych, w sytuacji, gdy umowa została zawarta na okres jednego roku, a następnie podlegała przekształceniu w umowę zawartą na czas oznaczony, a więc tak naprawdę jej strony nie były w stanie ustalić całkowitego okresu jej trwania, byłoby działaniem nie tylko skrajnie niekorzystnym dla właściciela lokalu, ale nadto pozbawionym jakiejkolwiek racjonalności. Godzi się przypomnieć, że oświadczenie woli jest szczególnego rodzaju zachowaniem ludzkim, opartym na przeżywanym wewnętrznie akcie woli (czyli wewnętrznej decyzji) oraz ukierunkowanym na wywołanie określonych skutków prawnych. W ujęciu dynamicznym, oświadczenie woli polega na ujawnieniu świadomie podjętej decyzji wobec określonych podmiotów. Oświadczenie woli niejednokrotnie nie jest prostą informacją, ale zawiera w sobie żądanie składającego oświadczenie uwzględnienia ujawnionego faktu, jako podstawy roszczenia. Podlega ono wykładni (por. K. Markiewicz, A. Torbus, O wykładni pisemnych oświadczeń stron w postępowaniu cywilnym rozpoznawczym, Polski Proces Cywilny, 1/2013). Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 29 czerwca 1995 roku (III CZP 66/95, OSNC 1995/12/168), wykładnia oświadczeń woli polega na ustalaniu ich znaczenia, czyli sensu. Ma ona na celu ustalenie właściwej treści regulacji zawartej w oświadczeniu woli. Ogólne reguły interpretacyjne, prowadzące do osiągnięcia tego celu, określone zostały w art. 65 k.c. w myśl którego, oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje; § 2 stanowi natomiast, że w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Wyrażone w przytoczonym przepisie reguły interpretacyjne grupują się wokół dwóch respektowanych przez prawo cywilne wartości. Są nimi z jednej strony wola (intencja) osoby dokonującej czynności prawnej, z drugiej natomiast zaufanie, jakie budzi złożone oświadczenie woli u innych osób. Odpowiednio do tych wartości w doktrynie wyróżnia się subiektywną metodę wykładni, zorientowaną na wolę osoby składającej oświadczenie woli, oraz metodę obiektywną (normatywną), akceptującą punkt widzenia adresata. Możliwa jest również kombinowana metoda wykładni, uwzględniająca obie wspomniane wartości. W ocenie Sądu Najwyższego, podzielanej w pełni przez Sąd meriti, należy przyjąć kombinowaną metodę wykładni, opartą na kryteriach subiektywnym i obiektywnym. Stanowisko takie zajmują też przedstawiciele nauki prawa cywilnego. Stosowanie kombinowanej metody wykładni do czynności prawnych inter vivos obejmuje dwie fazy. W pierwszej fazie sens oświadczenia woli ustala się mając na uwadze rzeczywiste ukonstytuowanie się znaczenia między stronami. Oznacza to, że uznaje się za wiążący sens oświadczenia woli, w jakim zrozumiała go zarówno osoba składająca, jak i odbierająca to oświadczenie. Decydująca jest zatem rzeczywista wola stron. Podstawę prawną do stosowania w tym wypadku wykładni subiektywnej stanowi art. 65 § 2 k.c., który, choć mowa w nim o umowach, odnosi się w istocie do wszystkich oświadczeń woli składanych innej osobie. Jeżeli okaże się, że strony nie przyjmowały tego samego znaczenia oświadczenia woli, konieczne jest przejście do drugiej, obiektywnej fazy wykładni, w której właściwy dla prawa sens oświadczenia woli ustala się na podstawie przypisania normatywnego, czyli tak, jak adresat sens ten rozumiał i rozumieć powinien. Za wiążące uznać trzeba w tej fazie takie rozumienie oświadczenia woli, które jest wynikiem starannych zabiegów interpretacyjnych adresata. Decydujący jest normatywny punkt widzenia odbiorcy, który z należytą starannością dokonuje wykładni zmierzającej do odtworzenia treści myślowych osoby składającej oświadczenie woli. Przenosząc powyższe na grunt omawianej sprawy, w ocenie Sądu za niesporne uznać należy, że treść spornego zapisu nie uprawniała najemcy do takiej jego wykładni, w myśl której, jego odpowiedzialność finansowa limitowana była wyłącznie do wysokości wpłaconej kaucji.

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.054,68 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot: 17,06 zł od dnia 11 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty, 518,81 zł od dnia 11 lutego 2017 roku do dnia zapłaty i 518,81 zł od dnia 11 marca 2017 roku do dnia zapłaty.

M.-prawną podstawę roszczenia odsetkowego powoda stanowi przepis art. 481 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wskazany przepis obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminowi płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku, gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 2 k.c., jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w oparciu art. 98 k.p.c. Strona powodowa wygrała sprawę w całości i dlatego też była uprawniona żądać zwrotu kosztów procesu w pełnej wysokości.

Na koszty poniesione przez powoda złożyły się: opłata od pozwu – 30 zł, koszty zastępstwa pełnomocnika w kwocie 270 zł – § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. 2018, poz. 265) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł.

Mając na uwadze powyższe należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 317 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.