Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2022 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Bielecka-Gąszcz

Protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2022 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

przeciwko P. C. i J. C.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII C 1142/21

UZASADNIENIE

W dniu 24 sierpnia 2020 roku powód (...).
z o.o. w T., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wytoczył przeciwko pozwanym P. C. i J. C. powództwo o zasądzenie solidarnie kwoty 2.092,82 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 kwietnia 2019 roku do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wyjaśnił, że z dniem 8 kwietnia 2015 roku sprzedawca paliwa gazowego rozwiązał ze stroną pozwaną umowę kompleksową dostarczania paliwa gazowego. Rozwiązanie umowy zostało poprzedzone postępowaniem przewidzianym w art. 6b ust. 3 ustawy prawo energetyczne. W dniu 22 lutego 2017 roku powód stwierdził pobór gazu przez pozwanych bez zawartej umowy dostarczania paliwa gazowego, stanowiący nielegalny pobór tegoż. Z tej przyczyny w oparciu o przepisy prawa, zapisy OWU oraz pkt 9.5 taryfy nr 7, powód w dniu 25 marca 2019 roku wystawił dokument obciążeniowy na kwotę 2.092,82 zł z 14-dniowym terminem płatności. Ustalenie opłaty nastąpiło w oparciu o rzeczywistą ilość gazu pobraną przez pozwanych wynoszącą 561 m ³. Pomimo wezwania do zapłaty dłużnicy nie uregulowali powyższej należności. (pozew k. 3-3v.)

W dniu 23 listopada 2020 roku referendarz sądowy wydał przeciwko pozwanym nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. (nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 26)

Postanowieniem z dnia 20 października 2021 roku referendarz sądowy ustanowił kuratora dla pozwanych, nieznanych z miejsca pobytu. (postanowienie k. 55)

Kurator zaskarżył nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym sprzeciwem w całości oraz wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu podniósł, że powód nie złożył do akt sprawy zarówno umowy dostarczania paliwa gazowego, jak i oświadczenia o jej wypowiedzeniu. W konsekwencji nie sposób uznać, że umowa ta uległa rozwiązaniu, a pozwani w sposób nielegalnie pobierali paliwo gazowe. Niezależnie od powyższego kurator wskazał, że wysokość opłaty za nielegalny pobór gazu wynosi maksymalnie iloczyn trzykrotnej ceny referencyjnej paliw gazowych w miesiącu stwierdzenia nielegalnego poboru oraz ryczałtowych ilości energii zawartej w tych paliwach, przedsiębiorstwo energetyczne może jednak zastosować przy ustalaniu opłat ilości mniejsze, z uwzględnieniem rzeczywistych możliwości pobierania gazu przez odbiorcę. Wyjaśnił, że nie odcinając dopływu gazu i nie dochodząc należności przez kilka lat powód zachował się nielojalnie i nieuczciwie wobec pozwanych, będących konsumentami, co doprowadziło do bezpodstawnego zysku po jego stronie. W ocenie kuratora takie postępowanie narusza art. 5 k.c. ( sprzeciw k. 65-66v)

Postanowieniem z dnia 29 grudnia 2021 roku Sąd zwolnił od udziału
w sprawie kuratora, wobec ustalenia miejsca pobytu pozwanych.

W zajętym stanowisku procesowym pozwani wnieśli o uchylenie w całości nakazu zapłaty. Wyjaśnili, że nie zostali należycie poinformowani
o wypowiedzeniu umowy, wobec czego nie doszło do jej skutecznego rozwiązania, a tym samym do nielegalnego poboru gazu. Dodali, że powód wielokrotnie wysyłał korespondencję pod błędny adres, niewskazany w treści umowy pomimo, że pozwani stawiali się w jego siedzibie prosząc o kopie faktur i rachunków, celem dokonania zapłaty. (postanowienie k. 73, pismo procesowe
k. 78)

W odpowiedzi na sprzeciw pełnomocnik powoda podtrzymał powództwo w całości. Uzupełniająco wskazał, że powód podjął próby odcięcia gazu w lokalu pozwanych, nie został jednak do niego wpuszczony. Wobec powyższego koniecznym było wystąpienie z pozwem o wydanie gazomierza, który zakończył się wydaniem wyroku sądowego. Na jego podstawie została wszczęta egzekucja komornicza, w toku której w dniu 22 lutego 2019 roku udało się odzyskać gazomierz. W tej samej dacie powód stwierdził nielegalny pobór energii w mieszkaniu pozwanych. (pismo procesowe k. 99-99v.)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 kwietnia 2011 roku pozwana P. C. (odbiorca) zawarła z (...) (sprzedawcą) umowę kompleksową dostarczania paliwa gazowego nr (...). Umowa została zawarta na czas nieoznaczony.
W myśl zawartej umowy sprzedawca zobowiązał się do świadczenia usług
w ramach prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa, tj. do dostarczania paliwa gazowego do instalacji w lokalu nr (...) przy ul. (...) w Ł., pozwana zaś obowiązana była do zapłaty należności wynikających
z dokumentów księgowych wystawionych przez usługodawcę. Jako adres do korespondencji pozwana wskazała: Ł., ul. (...).

Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Umowy Kompleksowej Dostarczania Paliwa Gazowego, rozwiązanie umowy kompleksowej zawartej na czas nieoznaczony mogło nastąpić za wypowiedzeniem przez każdą ze stron
z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. W przypadku rażącego naruszania postanowień umowy przez drugą stronę termin wypowiedzenia wynosił 7 dni, przy czym oświadczenie w tym zakresie musiało być poprzedzone wezwaniem do zaniechania naruszeń i usunięcia ich skutków
w wyznaczonym terminie. Ponadto, w przypadku, gdy odbiorca zwlekał
z zapłatą za pobrane paliwo gazowe albo świadczone usługi co najmniej miesiąc po upływie terminu płatności, pomimo uprzedniego powiadomienia na piśmie
o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczeniu dodatkowego, dwutygodniowego terminu do zapłaty zaległych i bieżących zaległości, sprzedawca mógł rozwiązać umowę z zachowaniem 7-dniowego okresu wypowiedzenia. Postanowienia OWU nakładały na odbiorcę obowiązek zapłacenia należnych opłat lub odszkodowania w przypadku nielegalnego poboru paliwa gazowego. Nielegalny pobór paliwa gazowego został zdefiniowany, jako pobieranie paliwa gazowego bez zawartej umowy,
z całkowitym albo częściowym pominięciem gazomierza lub poprzez ingerencję w gazomierz mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez ten gazomierz. (umowa k. 116-116v., OWU k. 117-118v., okoliczności bezsporne)

W dniu 10 marca 2015 roku (...) sporządził oświadczenie
o wypowiedzeniu przedmiotowej umowy z tytułu zadłużenia. W treści pisma wskazał, że pomimo wyznaczenia w wezwaniu z dnia 16 listopada 2014 roku dodatkowego, dwutygodniowego terminu płatności zaległych należności
i poinformowania o zamiarze wypowiedzenia umowy, zaległość w kwocie 367,87 zł nie została uiszczona. Ponadto wyjaśnił, że w przypadku poboru paliwa gazowego po dacie rozwiązania umowy naliczana będzie opłata karna za nielegalny pobór paliwa gazowego w wysokości trzykrotności ceny określonej w taryfie właściwego operatora dystrybucyjnego. Przedmiotowe oświadczenie sprzedawca wysłał do pozwanej na adres: Ł., ul. (...), niebędący adresem do korespondencji podanym przez pozwaną w treści umowy. Przesyłka została zwrócona nadawcy z adnotacją „zwrot – nie podjęto
w terminie”. (wypowiedzenie k. 19, potwierdzenie odbioru k. 120-120v.)

W dniu 22 lutego 2019 roku powód przeprowadził kontrolę w lokalu pozwanych, w którym założona była instalacja gazowa, w wyniku której stwierdził, że zainstalowany w mieszkaniu licznik nalicza zużycie gazu. Wobec złożonego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy powód zdemontował gazomierz oraz odciął dopływ gazu w lokalu. Kontrola została przeprowadzona na podstawie upoważnienia z dnia 1 lutego 2019 roku, a jej celem było sprawdzenie m.in. czy miało miejsce pobieranie paliw bez zawarcia umowy. (upoważnienie k. 15, protokół kontroli k. 17-18)

W sporządzonym w dniu 21 marca 2019 roku protokole
nr (...)/LO/ (...) (...) powód naliczył opłatę z tytułu nielegalnego poboru paliwa gazowego w lokalu pozwanych. Na podstawie pkt 9.5 Taryfy nr 7 za podstawę naliczenia opłaty przyjął trzykrotność ceny referencyjnej gazu oraz ilość paliwa gazowego w wysokości 561 m ³, co stanowiło różnicę pomiędzy ilością oszacowaną na dzień rozwiązania umowy a stanem gazomierza w dniu jego demontażu. Wyliczenie przedstawiało się następującą: (...) (odpowiednik 561 m ³ gazu) x 11,334 gr/kWh (cena referencyjna gazu) x 3 = 2.092,82 zł.

W piśmie z dnia 21 marca 2019 roku powód poinformował o stwierdzeniu nielegalnego poboru gazu w lokalu nr (...) przy ul. (...) w Ł. oraz o wystawieniu z tego tytułu noty obciążeniowej na kwotę 2.092,82 zł. Pismo,
o którym mowa, powód skierował na w/w adres. (potwierdzenie odbioru k. 9-9v., k. 10-10v., pismo k. 11-11v., nota k. 12, protokół k. 13, taryfa nr 7 dla usług dystrybucji paliw gazowych k. 22-22v., okoliczności bezsporne)

W oświadczeniu z dnia 10 kwietnia 2019 roku (...) wskazał, że umowa sprzedaży paliwa gazowego zawarta z P. C. została rozwiązana z dniem 8 kwietnia 2015 roku, co zostało poprzedzone postępowaniem przewidzianym w art. 6b ust. 3 ustawy. (oświadczenie k. 14, okoliczności bezsporne)

W wezwaniu do zapłaty z dnia 13 czerwca 2019 roku powód określił zadłużenie pozwanych na kwotę 2.092,82 zł należności głównej oraz 20,47 zł odsetek. (wezwanie k. 19, potwierdzenie odbioru k. 20-20v., okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie było zasadne i nie zasługiwało na uwzględnienie.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od przypomnienia, że
w myśl treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje również swój procesowy odpowiednik w treści art. 232 k.p.c.,
w świetle którego to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Podkreślenia
w tym miejscu wymaga, że powód, jako strona inicjująca proces, jest obowiązany do udowodnienia wszystkich twierdzeń pozwu, w oparciu o które sformułował swe roszczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia
z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/ 6-7/76). Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym
i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód
i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw. To zatem powód winien w przedmiotowej sprawie wykazać, że przedmiotowa umowa na dostarczanie paliwa gazowego została rozwiązana, a tym samym pozwani dokonywali nielegalnego poboru gazu. Powinności tej powód jednak nie sprostał. Wprawdzie do akt sprawy zostało złożone oświadczenie o wypowiedzeniu wraz z potwierdzeniem odbioru, niemniej jednak samo to oświadczenie nie przesądza jeszcze o jego skuteczności. W pierwszej kolejności przypomnieć należy, że podstawą rozwiązania umowy było nieuiszczanie opłat za dostarczany gaz,
a zatem przesłanek wypowiedzenia należy upatrywać w rozdziale IX ust. 4
w zw. z rozdziałem VIII ust. 1.2 OWU. W myśl powołanych postanowień OWU, sprzedawca mógł rozwiązać umowę z zachowaniem 7-dniowego terminu wypowiedzenia jeżeli odbiorca zwlekał z zapłatą za pobrane paliwo gazowe albo świadczone usługi co najmniej miesiąc po upływie terminu płatności, pomimo uprzedniego powiadomienia na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczeniu dodatkowego, dwutygodniowego terminu do zapłaty zaległych i bieżących zaległości. Sama zwłoka w zapłacie, o której mowa
w rozdziale VIII ust. 1.2 stanowiła podstawę do wstrzymania dostarczania paliwa gazowego, przy czym treść tego postanowienia OWU stanowi implementację art. 6b ust. 3 ustawy prawo energetyczne. Jak podnosi się
w orzecznictwie, wskazany przepis ma na celu ochronę odbiorców energii poprzez jednoznaczne sprecyzowanie warunków prowadzących do wstrzymania sprzedaży podstawowego dobra jakim jest energia elektryczna. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca energetyczny zmierza wstrzymać dostarczanie energii bez ryzyka uznania takiego wstrzymania za nieuzasadnione, ma obowiązek zachowania ratio legis nałożonego na niego obowiązku informacyjnego, jaki został przewidziany w art. 6b ust. 3 Prawa energetycznego, a więc umożliwienia odbiorcy zrealizowania ciążącego na nim obowiązku. Samo istnienie zadłużenia nie jest wystarczające dla wstrzymania dostarczania energii elektrycznej, konieczne jest bowiem jeszcze należyte poinformowanie odbiorcy o wysokości zadłużenia i o skutkach braku uiszczenia należności. Aby można było uznać, że zaistniały podstawy do wstrzymania dostaw energii elektrycznej. Spółka powinna na piśmie powiadomić zainteresowanego o zamiarze wypowiedzenia umowy, wskazując kwotę niezapłaconej należności wynikającej z danej umowy i wyznaczając dodatkowy, 2-tygodniowy termin na jej uiszczenie. Przepis
art. 6b ust. 3 ustawy ma przy tym charakter bezwzględnie obowiązujący i nie zawiera żadnych wyłączeń. (por. m.in. wyrok SA w Warszawie z dnia 9 marca 2007 roku, VI ACa 1086/16, L.; wyrok SA w Warszawie z dnia 14 grudnia 2012 roku, VI ACa 403/12, L.; wyrok (...) z dnia 6 grudnia 2018 roku, XVII AmE 150/16, L.; wyrok (...) z dnia 9 lipca 2020 roku, XVII AmE 387/18, L.). Wprawdzie w przytoczonej ustawie brak jest mowy
o konieczności poinformowania odbiorcy o możliwości wypowiedzenia umowy, to o czym była już mowa, powinność taka wynika z postanowień OWU, których autorem jest (...). W realiach niniejszej sprawy niezbędne było więc nie tylko złożenie do akt oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, ale także powiadomienia sporządzonego w trybie rozdziału VIII ust. 1.2 OWU. Dokumentu takiego próżno jednak szukać w aktach sprawy. W świetle powyższego nie sposób uznać, aby pozwani zostali uprzedzeni na piśmie
o zamiarze wypowiedzenia umowy w przypadku nieuregulowania należności za paliwo gazowe, ergo wypowiedzenie z dnia 10 marca 2015 roku uznać należy za nieskuteczne. Sporne oświadczenie okazało się nieskuteczne jeszcze
z drugiego powodu. Z jego treści, jak również z załączonego potwierdzenia odbioru (k. 119-120v.) wynika, że zostało ono przesłane na adres Ł.,
ul. (...), a więc adres, pod którym dostarczano paliwo gazowe. Rzecz w tym, że umowie kompleksowej na dostarczanie paliwa gazowego pozwana podała inny adres do korespondencji, a mianowicie Ł.,
ul. (...). Sprzedawca paliwa był przy tym świadomy tego adresu, skoro wysyłał na niego faktury oraz pisma do pozwanej (k. 83-90).
W konsekwencji nie sposób uznać, aby sporne wypowiedzenie zostało złożone pozwanej w taki sposób, aby mogła zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 1 k.c.), co skutkuje jego nieważnością. To zaś prowadzi do wniosku, że po stronie powoda nie ukonstytuowało się uprawnienie do naliczenia opłaty za nielegalny pobór paliwa gazowego, albowiem umowa na dostarczanie tegoż nie została skutecznie rozwiązania, a zatem pozwani pobierali paliwo całkowicie legalnie – w oparciu o obowiązującą umowę.

Na koniec uwypuklenia wymaga, że brak było podstaw do badania, czy powodowi przysługuje jakakolwiek wierzytelność wobec pozwanych,
w szczególności z tytułu legalnie pobranego paliwa gazowego, bowiem oparcie odpowiedzialności umownej pozwanych o wypowiedzenie umowy i nielegalny pobór gazu wyznaczyło granice podstawy faktycznej dochodzonego roszczenia, którym to wskazaniem Sąd jest związany (por. wyrok SO w Łodzi z dnia
13 maja 2019 roku, III Ca 2086/18, portal orzeczeń; wyrok SO w Łodzi z dnia 2 października 2018 roku, III Ca 1475/18, LEX; cyt. wyrok SN z dnia
8 września 2016 roku). Powód swoje roszczenie oparł na okoliczności wypowiedzenia umowy i nielegalnego poboru paliwa gazowego, wobec czego badaniu przez Sąd podlegała jedynie to konkretne zdarzenie prawne. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem pozwu ani zasądzić ponad żądanie. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 marca 2005 roku (II CK 556/04, OSNC 2006/2/38, Biul. SN 2005/5/10), cytowany przepis daje wyraz tradycyjnej zasadzie wyrokowania statuującej zakaz orzekania ponad żądanie oraz zasadzie dyspozycyjności, która przejawia się w tym, że sąd jest związany granicami powództwa i nie może w tym wypadku dysponować przedmiotem procesu przez określenie jego granic niezależnie od zakresu żądania ochrony przez powoda. Przepis ten określając granice wyrokowania wskazuje, że nie można nie tylko orzekać ponad rozmiar zgłoszonego przez stronę żądania, ale także orzekać, co do rzeczy nie objętej przedmiotem żądania, czyli zasądzić coś innego niż żądała strona. Żądanie powództwa jest zatem zdeterminowane przez podstawę faktyczną żądania. W konsekwencji Sąd nie może uwzględnić roszczenia strony powodowej na innej podstawie aniżeli podstawa faktyczna wskazywana przez nią w pozwie i w dalszym toku postępowania sądowego. Wyrok uwzględniający powództwo na podstawie faktycznej, na której strona powodowa ani w pozwie, ani w postępowaniu przed sądem nie opierała powództwa stanowi zasądzenie ponad żądanie (por. m.in. wyrok SN z dnia
9 maja 2008 roku, III CSK 17/08, LEX; wyrok SN z dnia 24 maja 2007 roku, V CSK 25/07, OSNC-ZD 2008/2/32, Pr. Bankowe 2008/4/22; wyrok SN z dnia 29 października 1993 roku, I CRN 156/93, LEX; orzeczenie SN z dnia 30 grudnia 1954 roku, I C 1729/53, OSNCK 1956/3/64). Zasądzenie sumy pieniężnej mieszczącej się w granicach kwotowych powództwa, lecz z innej podstawy faktycznej stanowi orzeczenie ponad żądanie (wyrok SN z dnia
29 listopada 1949 roku, Wa.C. 165/49).

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo w całości.