Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 3 sierpnia 2023 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: Sędzia Bartek Męcina

protokolant: stażysta Aleksandra Łuczak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2023 roku w Ł.

sprawy z powództwa A. T.

przeciwko (...) Bank (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 139/23

UZASADNIENIE

W dniu 15 lutego 2023 roku powód A. T., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od (...) Bank (...) S.A. w W. kwoty 15.351,53 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu pełnomocnik wyjaśnił, że strony łączyła umowa pożyczki gotówkowej z dnia 12 marca 2021 roku, na mocy której powód otrzymał pożyczkę w wysokości 62.492,90 zł, w tym 7.492,90 zł na pokrycie prowizji. Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej (7,20%), podlegała spłacie w okresie
96 miesięcy, a wysokość każdej raty, za wyjątkiem wyrównawczej, wynosiła 858,49 zł. Całkowity koszt pożyczki wyniósł 27.420,26 zł, całkowita kwota do zapłaty 82.420,26 zł, zaś (...) 11,35%. W ocenie powoda przedmiotowa umowa naruszała przepisy art. 29 ust. 3 oraz art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17 ustawy o kredycie konsumenckim, wobec czego w dniu
30 listopada 2022 roku złożył on pozwanemu oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego oraz wezwał bank do zwrotu pobranych odsetek oraz prowizji. Pismem z dnia
14 grudnia 2022 roku pozwany odmówił uznania skuteczności w/w oświadczenia. W ocenie powoda stanowisko to jest nieprawidłowe. W tym zakresie pełnomocnik podniósł, że
w umowie pozwany podał kwotę kredytu w wysokości 62.492,90 zł, zaś jako całkowitą kwotę kredytu 55.000 zł. Dopiero dalsza część umowy zawiera prawidłowe wskazanie całkowitej kwoty kredytu z jej treści wynika bowiem, że na cele konsumpcyjne została przeznaczona suma 55.000 zł, a na prowizję 7.492,90 zł. Suma pieniężna przyjęta przez bank na potrzeby całkowitej kwoty kredytu jest zatem wyższa od sumy udostępnionych powodowi środków, co oznacza, że pozwany do całkowitej kwoty kredytu doliczył koszty okołokredytowe. Tym samym pozwany został wprowadzony w błąd”, co do wysokości realnie uzyskanych środków poprzez użycie w treści umowy pojęcia „pożyczki w kwocie”, ponieważ część z podanej kwoty stanowi faktyczny koszt uzyskania kredytu i nie trafia do konsumenta. W dalszej kolejności pełnomocnik wyjaśnił, że pozwany naliczył odsetki od kwoty kapitału powiększonej o wartość prowizji, co stanowi naruszenie art. 5 pkt 10 ustawy, a przez to art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy. Ponadto w umowie w sposób nieprawidłowy obliczona została (...), co jest pochodną zawyżenia całkowitej kwoty pożyczki i stanowi naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy. W umowie nie ujawniono także adresu kredytodawcy do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy adresów elektronicznych, brak jest w niej informacji o opłatach za korzystanie ze środków płatniczych, marżach, kosztach usług dodatkowych, monitów
i wezwań do zapłaty, co jest sprzeczne z art. 30 ust. 1 pkt 1 i pkt 10 ustawy. Wreszcie umowa ogranicza powodowi formę złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, co nie spełnia wymogu z art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy.

Finalnie pełnomocnik podniósł, że w sprawie wystąpiły co najmniej cztery przesłanki materializujące sankcję kredytu darmowego, pozwany dopuścił się bowiem naruszeń:

- art. 30 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy poprzez treść § 1 ust. 1 pkt 1 i 2
w zw. z § 2 w zw. z § 1 ust. 5 umowy,

- art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy poprzez treść § 6 ust. 6 umowy,

- art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy poprzez treść § 15 ust. 1 umowy,

- art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy w zakresie, w jakim umowa nie zawiera informacji wymaganych przez ten przepis.

Wreszcie wyjaśnił, że dochodzona kwota obejmuje pobraną prowizję (7.492,90 zł) oraz kwotę dotychczas uiszczonych odsetek umownych (7.858,63 zł).

(pozew k. 5-15)

W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu.
W uzasadnieniu pełnomocnik w pierwszej kolejności podważył skuteczność oświadczenia
o kredycie darmowym podnosząc, że zostało ono złożone po upływie ponad roku od daty wykonania umowy – wypłaty pożyczki. Niezależnie od powyższego zaprzeczył, aby umowa naruszała jakiekolwiek obowiązki informacyjne wymienione w art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim. Wyjaśnił, że pożyczkodawca w prawidłowy sposób określił stopę oprocentowania pożyczki oraz (...), że przepisy prawa nie zabraniają naliczania odsetek od kredytowanych kosztów, że z postanowień umownych nie wynika obowiązek złożenia oświadczenia o odstąpieniu na wzorze załączonym do umowy, jak również obowiązek założenia przez pożyczkobiorcę rachunku bankowego.

(odpowiedź na pozew k. 51-55v.)

W toku procesu stanowiska stron nie uległy zmianie.

(pismo procesowe k. 61-65v., k. 78-79, protokół rozprawy k. 77-77v.)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 marca 2021 roku A. T. zawarł z (...) Bank (...) S.A.
w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...) (…) (...). Na jej mocy powodowi udzielono pożyczki w wysokości 62.492,90 zł obejmującej całkowitą kwotę pożyczki określoną w ust. 2 oraz kwotę przeznaczoną na zapłatę kosztów związanych z udzieleniem pożyczki wymienionych w § 2, jeżeli koszty te, zgodnie z wolą pożyczkobiorcy podlegają kredytowaniu (§ 1 ust. 1 umowy). Całkowita kwota pożyczki (kwota pożyczki bez kredytowanych kosztów) wyniosła 55.000 zł (§ 1 ust. 2), całkowity koszt pożyczki
27.420,26 zł, zaś całkowita kwota do zapłaty, będąca sumą całkowitej kwoty pożyczki
i całkowitego kosztu pożyczki, 82.420,26 zł (§ 1 ust. 2-4). Rzeczywista roczna stopa oprocentowania została wyliczona na poziomie 11,35% (§ 1 ust. 5). Wielkości oznaczone
w § 1 ust. 1-5 zostały wyliczone przy założeniu, że umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta oraz że jej strony wypełnią zobowiązania umowne określone w jej treści (§ 1 ust. 6). W § 2 umowy wskazano, że pożyczkobiorca zobowiązuje się do zapłaty przy wypłacie przez (...) pożyczki kosztów, obejmujących prowizję za jej udzielenie w wysokości 7.492,90 zł. Prowizje i opłaty związane z obsługą pożyczki wymieniono w § 3 umowy. Kwota pożyczki była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej wynoszącej w dniu zawarcia umowy 7,2%. Odsetki były liczone od aktualnego zadłużenia, za faktyczny okres wykorzystania pożyczki, przy czym zmiana oprocentowania powodowała odpowiednio wzrost lub obniżenie wysokości raty pożyczki (§ 5 ust. 1, ust. 8-9). Tryb zmiany oprocentowania opisano w § 5 ust. 2-7 umowy. Spłata pożyczki następowała w 96 równych ratach kapitałowo-odsetkowych, z których pierwsza i ostatnia rata miały charakter wyrównawczy. Spłata rat była dokonywana przez (...) w drodze potrącenia wymagalnych należności ze środków pieniężnych na rachunku pożyczkobiorcy nr 51 1020 (…) (...), prowadzonym przez (...) (§ 6 ust. 1, ust. 5 i ust. 6). W umowie uregulowano również kwestię spłaty całości albo części pożyczki przed terminem (§ 7), zadłużenia przeterminowanego oraz czynności podejmowanych przez bank w związku z jego powstaniem (§ 8, § 9), przypadków, w których umowa ulegała rozwiązaniu oraz skutków wypowiedzenia umowy (§ 11, § 12). Wreszcie w umowie wskazano, że pożyczkobiorca ma prawo odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy albo w ciągu 14 dni od dnia wypłaty pożyczki, gdy data ta jest późniejsza niż data zawarcia umowy. Odstąpienie było skuteczne, jeśli pożyczkobiorca dostarczy lub wyśle oświadczenie na adres wskazany we wzorze oświadczenia odstąpienia od umowy, przed upływem w/w terminu (§ 15 ust. 1).
W razie odstąpienia od umowy pożyczkobiorca zobowiązany był zwrócić (...) całkowitą kwotę pożyczki wraz z odsetkami naliczonymi od dnia następnego po dniu wypłaty pożyczki do dnia jej spłaty. Wysokość należnych odsetek dziennych za każdy dzień korzystania
z pożyczki wynosiła na datę zawarcia umowy 10,85 zł (§ 15 ust. 2, ust. 4).

Umowa została zawarta w formie elektronicznej.

(umowa pożyczki wraz z załącznikami k. 22-31, okoliczności bezsporne)

W dniu 25 listopada 2022 roku A. T. sporządził oświadczenie
w trybie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z uwagi na naruszenie art. 5 pkt 10, art. 30 ust. 1 pkt 1, 7, 10, 15 ustawy oraz wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 14 dni kwoty 14.420,75 zł obejmującej pobraną prowizję – 7.492,90 zł oraz odsetki umowne – 6.927,85 zł. W odpowiedzi pozwany wskazał, że nie uznaje przedmiotowego oświadczenia za skuteczne.

(oświadczenie k. 32-32v., potwierdzenie nadania i odbioru przesyłki k. 34-34v., pismo k. 35, okoliczności bezsporne)

Do dnia wyrokowania pozwany nie zapłacił powodowi kwoty dochodzonej pozwem.

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dowodów z dokumentów, których prawdziwość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było niezasadne.

Roszczenie powoda skonstruowane zostało w oparciu o twierdzenie, że postanowienia zawartej przez nią z pozwanym umowy pożyczki gotówkowej z dnia 12 marca 2021 roku naruszały przepisy ustawy o kredycie konsumenckim (zwanej dalej ustawą), w szczególności art. 5 pkt 10, art. 30 ust. 1 pkt 1, 4, 7, 10, 15, co uprawniało go do złożenia oświadczenia
o kredycie darmowym w trybie art. 45 ust. 1 ustawy.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od przypomnienia, że umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały (art. 29 ust. 1 i 3 ustawy). Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy, umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać:

1) imię, nazwisko i adres konsumenta oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) oraz adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych kredytodawcy
i pośrednika kredytowego;

2) rodzaj kredytu;

3) czas obowiązywania umowy;

4) całkowitą kwotę kredytu;

5) terminy i sposób wypłaty kredytu;

6) stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki
i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej,
o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy;

7) rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz
z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia;

8) zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania;

9) zestawienie zawierające terminy i zasady płatności odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu, w przypadku gdy kredytodawca lub pośrednik kredytowy udziela karencji
w spłacie kredytu;

10) informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść
w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie;

10a) numer rachunku płatniczego do spłaty kredytu, jeżeli umowa przewiduje samodzielną spłatę rat kredytu przez konsumenta;

11) roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;

12) skutki braku płatności;

13) informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią;

14) sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu, jeżeli umowa je przewiduje;

15) termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym;

16) prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem;

17) informację o prawie kredytodawcy do otrzymania prowizji za spłatę kredytu przed terminem i o sposobie jej ustalania, o ile takie prawo zastrzeżono w umowie;

18) informację o prawie, o którym mowa w art. 59 ust. 1;

19) warunki rozwiązania umowy;

20) informację o możliwości korzystania z pozasądowego rozstrzygania sporów oraz zasadach dostępu do tej procedury, jeżeli takie prawo przysługuje konsumentowi;

21) wskazanie organu nadzoru właściwego w sprawach ochrony konsumentów.

Stosownie zaś do treści art. 45 ust. 1 ustawy, w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

Odnosząc powyższe wymogi wymienione w art. 30 ust. 1 ustawy do umowy stron,
a także wywiedzionych przez powoda zarzutów, w pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę, że pozwany w sposób prawidłowy, a także jasny i precyzyjny oznaczył w umowie całkowitą kwotę kredytu (pożyczki). Kwota ta, w myśl art. 5 pkt 7 ustawy, oznacza maksymalną kwotę wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, sumę wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Nie powielając ustaleń faktycznych przypomnienia wymaga, że w § 1 ust. 2 umowy wprost wskazano, że całkowita kwota pożyczki wynosi 55.000 zł, z zaznaczeniem, że jest to kwota pożyczki bez kredytowanych kosztów pożyczki. Wprawdzie w § 1 ust. 1 umowa odwołuje się do udzielenia pożyczki gotówkowej w kwocie oznaczonej na 62.492,20 zł, to jednocześnie nie sposób uznać, aby zapis ten mógł budzić jakiekolwiek wątpliwości u powoda odnośnie tego, jaką sumę otrzyma. W omawianym postanowieniu umownym jednoznacznie wskazano bowiem, że kwota udzielonej pożyczki obejmuje całkowitą kwotę pożyczki określoną w ust. 2, oraz kwotę przeznaczoną na zapłatę kosztów związanych z udzieleniem pożyczki wymienioną w § 2. Wykładnia tak sformułowanego zapisu zdaniem Sądu jest jednoznaczna i nie pozwala na uznanie, że jego treść jest niejasna, czy też wprowadza w błąd. Wręcz przeciwnie, skoro
w § 1 ust. 1 mowa jest o sumie całkowitej kwoty pożyczki oraz kosztów związanych
z udzieleniem pożyczki (tu: prowizji), to brak jest logicznych przesłanek do przyjęcia, że racjonalnie myśląca osoba mogłaby mieć wątpliwość odnośnie tego, czy otrzyma kwotę 62.492,90 zł, czy też kwotę 55.000 zł. Zaznaczenia wymaga, że prowizja podlegała uiszczeniu przez powoda przy wypłacie pożyczki, co wprost wynika z § 2 umowy i mogła być kredytowana przez pozwanego (zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2). W omawianym przypadku więc wpierw prowizja była kredytowana przez Bank, a następnie ponoszona przez pożyczkobiorcę w momencie wypłaty pożyczki poprzez jej „potrącenie” z kwoty udzielonej pożyczki. Finalnie wskazać należy, że przepisy prawa, w tym ustawa o kredycie konsumenckim nie zabraniają kredytodawcom czynienia w umowie zapisów, jak ten z § 1 ust. 1. Stanowią one wyłącznie, że ma on podać w umowie całkowitą kwotę kredytu (pożyczki) co w sprawie zostało uczynione w sposób prawidłowy. Powtórzyć należy, że całkowita kwota pożyczki została oznaczona w umowie na poziomie 55.000 zł, a więc odpowiadała kwocie środków pieniężnych udostępnianych powodowi, nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu (co zresztą wprost pozwany wskazał w § 1 ust. 2). W tożsamy sposób kwotę tę oznaczono w formularzu informacyjnym (pkt 2) z dopiskiem, że oznacza ona maksymalną kwotę udostępnionych powodowi środków pieniężnych. Osobno natomiast w formularzu odniesiono się do prowizji oraz całkowitej kwoty do zapłaty. Zupełnie chybione jest przy tym zapatrywanie pełnomocnika powoda, jakoby zwrot „całkowita kwota pożyczki” z § 1 ust. 2 był zbliżony brzmieniowo do zwrotu „kwoty udzielonej pożyczki” z § 1 ust. 1, a przez to mógł wprowadzić powoda w błąd co do realnie otrzymywanych na gruncie przedmiotowej umowy środków pieniężnych. Co więcej, oba te zwroty zostały zawarte w odrębnych postanowieniach umownych, co niewątpliwie ułatwiało ich rozróżnienie. Dodatkowo, o czym była już mowa, w spornym § 1 ust. 1 umowy pozwany wprost wytłumaczył, co w istocie obejmuje kwota udzielonej pożyczki. Powód, jako przeciętny konsument, a więc konsument dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny (art. 2 pkt 8 ustawy
o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym), nie powinien mieć zatem żadnych problemów aby w sposób właściwy, zgodny z intencją Banku, rozszyfrować ich znaczenie.

W ocenie Sądu nie ma również racji pełnomocnik powoda wywodząc, że odsetki umowne winny być naliczone wyłącznie od całkowitej kwoty pożyczki. Ograniczenie tego rodzaju występuje wprawdzie na gruncie ustawy o kredycie konsumenckim, ma jednak miejsce wyłącznie w przypadku odstąpienia od umowy, co wynika wprost z brzmienia art. 54 ust. 1 i 2. Przepisy te stanowią, że konsument nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem od umowy o kredyt konsumencki, z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu oraz, że konsument zwraca niezwłocznie kredytodawcy kwotę udostępnionego kredytu wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 1, nie później niż
w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W tej kwestii wypowiedział się m.in. Sąd Najwyższy (por. wyrok z dnia 30 stycznia 2019 roku, I (...) 9/18, L.) podnosząc, że pojęcie kredytu użyte w art. 54 ust. 1 ustawy (…) nie może być interpretowane w oderwaniu od „całkowitej kwoty kredytu”. Skoro na tle art. 5 pkt 7 ustawy (…) „całkowita kwota kredytu” oznacza środki faktycznie udostępnione konsumentowi (art. 3 lit.1 dyrektywy 2008/48/WE), to w wypadku odstąpienia od umowy konsument jest zobowiązany do uiszczenia odsetek naliczanych tylko od środków faktycznie mu udostępnionych, czyli od „całkowitej kwoty kredytu”. Brak więc podstaw do obciążania konsumenta odsetkami od kosztów kredytu, nawet w wypadku udzielenia kredytu w celu sfinansowania tych kosztów. Pogląd ten Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w całości podziela. Brak jest natomiast przepisów, w tym próżno szukać ich w ustawie o kredycie konsumenckim, które zabraniałyby bankowi naliczania odsetek także od kredytowanych kosztów zaciąganego zobowiązania. Jak wyjaśnił Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 31 marca 2023 roku (V Ca 3217/22, L.), obowiązujące przepisy nie wprowadzają zakazu naliczania odsetek od kredytowanego kosztu kredytu. Wynika to z treści art. 5 pkt 7 u.k.k., w którym expressis verbis mowa jest o „kredytowanych kosztach kredytu”. Ustawa nie zakazuje kredytowania takich kosztów, a jedynie wyłącza je z zakresu pojęcia całkowitej kwoty kredytu. Również w literaturze wskazuje się, iż dopuszczalne jest finansowanie kosztów kredytu udzielonego przez bank oraz naliczanie odsetek od kwoty przeznaczonej na ten cel. Brak jest podstaw do przyjęcia w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim odmiennych zasad pobierania odsetek od wykorzystanego kredytu, zależnych
w szczególności od tego, czy celem kredytowania są koszty udzielanego kredytu (J. G., M. S., Problematyka odsetek od kredytowanych kosztów bankowego kredytu konsumenckiego, "Monitor Prawa Bankowego" z 2022 r. Nr 6, s. 59-74). W doktrynie wskazuje się ponadto, że pojęcie „wypłaconej kwoty”, o której mowa w art. 5 pkt 10 ustawy (przepis ten stanowi, że stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym) obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie koszów związanych z tym kredytem. Przemawia za tym wykładnia językowa omawianego przepisu – przepis ten nie wymaga, aby wypłata nastąpiła do rąk konsumenta. Wypłata może być również dokonana w celu pokrycia zobowiązań konsumenta (w tym zobowiązań do zapłacenia kosztów związanych z kredytem). Wniosek ten potwierdza również wykładnia systemowa – na tle przepisów o kredycie bankowym przyjmuje się, że odsetki nalicza się od całości kapitału kredytu, niezależnie od sposobu wypłacenia tego kapitału
(por. T. Czech ((w:) Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II, W. 2018,
art. 5). Odwołując się per analogiam do przepisów prawa bankowego, regulujących pojęcie kredytu, należy również wskazać, że stosownie do art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe istotą umowy kredytu jest oddanie do dyspozycji kredytobiorcy kwoty środków pieniężnych. Uznać zatem należy, że w takiej sytuacji występuje – określone w umowie kredytu – działanie banku, które sprowadza się do umożliwienia kredytobiorcy dysponowania tą kwotą w sposób określony w umowie. Działanie to może polegać na wypłacie gotówki lub dokonaniu czynności rozliczeniowej w formie bezgotówkowej. (por. B. Smykla (w:) Prawo bankowe. Komentarz, red. A. Mikos-Sitek, P. Zapadka, LEX/el. 2022, art. 69). Stąd też stanowisko powoda, jakoby niedopuszczalne było naliczanie odsetek od kredytowanych kosztów nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach. Należy bowiem zauważyć, że nie ma przeszkód, aby między stronami umowy kredytu (pożyczki) nastąpiło rozliczenie bezgotówkowe, skutkujące pokryciem zobowiązań konsumenta – w tym przypadku prowizji od udzielonego kredytu. Przy tym art. 5 pkt 10 ustawy obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie kosztów związanych z tym kredytem i pomimo faktycznego otrzymania niższej kwoty, dopuszczalne jest naliczanie odsetek od rzeczywistej kwoty udzielonego kredytu, uwzględniającej kredytowane koszty.

Dotychczasowe rozważania prowadzą do wniosku, że pozwany w sposób prawidłowy wyliczył (...), skoro wszystkie niezbędne do jej wyliczenia kryteria zostały na kanwie umowy ustalone w sposób prawidłowy, co czyni nieskutecznym zarzut naruszenia art. 5 pkt 10 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy. Dla przypomnienia, rzeczywista stopa oprocentowania kredytu, to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Na gruncie umowy stron całkowity koszt kredytu został wyliczony poprawnie i obejmował poza prowizją także odsetki umowne, w tym naliczone od kredytowanych kosztów. Wartości te zostały następnie użyte do wyliczenia (...), przy czym powód nie dostarcza jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że samo wyliczenie zostało poczynione niezgodnie ze wzorem oraz założeniami z załącznika nr 4 do ustawy. Nie sposób jednocześnie uznać, że pozwany nie podał w umowie założeń przyjętych do obliczenia omawianego wskaźnika (te wymieniono w § 1 ust. 6), zresztą sam pełnomocnik powoda podał w pozwie, że w umowie wskazano wartość (...) oraz założenia przyjęte do jej obliczenia. Jedynie zatem na marginesie zwrócić należy uwagę, że założenia wyliczenia (...) wynikają z przepisów ustawy o kredycie konsumenckim (załącznika nr 4 do niej), a powód nawet nie starał się udowodnić (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.), że zostały one pominięte przez pozwanego, a samo wyliczenie nie poddaje się weryfikacji. Jak wyjaśniono przy tym w doktrynie (por. cyt. Komentarz pod red. T. Czecha), w przypadku gdy skorzystano z założeń określonych w załączniku nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim, nie trzeba ich podawać w dokumencie umowy. W tym przypadku, zgodnie z wymaganiem zwięzłości nie ma sensu powielanie treści przepisów ustawowych.

Reasumując dotychczasową część rozważań przyjąć należy, że w umowie kredytu zawartej przez strony prawidłowo wskazano zarówno rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, jak i całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki, wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do ich obliczenia.

Postanowienia umowne zawierają także informacje na temat kosztów, w tym opłat, stosownie do treści art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy. Te zostały wymienione w § 3 umowy
w odniesieniu do opłat za obsługę pożyczki, a następnie powtórzone w treści formularza informacyjnego. Wprawdzie rację ma powód wywodząc, że w umowie brak jest przykładowo informacji o opłatach za korzystanie ze środków płatniczych, rzecz jednak w tym, że powód zawarł umowę pożyczki, nie zaś umowę rachunku bankowego, czy też o kartę płatniczą. Trudno zatem oczekiwać, aby w umowie pożyczki bank zawierał informacje o wszystkich opłatach wymienionych w art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy, skoro część z nich z oczywistych względów na gruncie takiej umowy nie występuje. Uwypuklenia wymaga, że umowa nie przewidywała obowiązku otwarcia przez powoda rachunku bankowego, a w § 6 ust. 6 wskazuje wyłącznie, że spłata pożyczki następuje z rachunku powoda, który jednak wcześniej on już posiadał. Skoro tak, to wszelkich opłat związanych z prowadzeniem tego rachunku należy poszukiwać w tej właśnie uprzednio zawartej umowie. Nie budzi jednocześnie wątpliwości, że przykładowo opłata za prowadzenie takiego rachunku, czy też za dokonywane z niego wypłaty, będzie miała swoje źródło właśnie w umowie rachunku bankowego, nie zaś w umowie pożyczki. Tym samym podawanie tych opłat na gruncie tej ostatniej jest całkowicie zbędne.

Pozwany Bank w sposób właściwy określił w umowie także prawo konsumenta do odstąpienia od umowy. Wszelkie informacje w tym zakresie zawiera § 15 umowy. Myli się przy tym pełnomocnik powoda wywodząc, że postanowienia umowne w tej części są niejasne i wywołują u pożyczkobiorcy błędne przekonanie, że wyłącznie oświadczenie o odstąpieniu złożone na załączonym do umowy wzorze może wywołać skutek prawny. Wszak z treści
§ 15 ust. 1 wprost wynika, że odstąpienie jest skuteczne, jeśli zostanie dostarczone lub wysłane na adres wskazany we wzorze oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Wzór,
o którym mowa, został zatem przywołany w spornym postanowieniu jedynie na potrzeby wskazania adresu, na który oświadczenie o odstąpieniu ma być wysłane/dostarczone. Brzmienie § art. 15 ust. 1 jest przy tym na tyle klarowne, precyzyjne, że zdaniem Sądu odmienna jego interpretacja jest wręcz niemożliwa, a próba jej dokonywania świadczy wyłącznie o braku umiejętności czytania ze zrozumieniem. Sporna regulacja zawiera ponadto informację na temat wysokości odsetek dziennych, jakie pożyczkobiorca jest zobowiązany uiścić za czas obowiązywania umowy. Podsumowując, nie sposób uznać, aby pozwany Bank w jakikolwiek sposób naruszył obowiązek informacyjny wynikający z art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy.

Do omówienia pozostał jeszcze zarzut naruszenia przez pozwanego obowiązku informacyjnego, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy poprzez brak wskazania w treści umowy adresu do doręczeń elektronicznych kredytodawcy. I on okazał się jednak chybiony. Formułując go pełnomocnik powoda najwidoczniej niezbyt dokładnie zapoznał się z treścią ustawy z dnia 18 listopada 2020 roku o doręczeniach elektronicznych, która w art. 9 wymienia podmioty zobowiązane do posiadania adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy takich adresów, w tym podmioty niepubliczne wpisane do rejestru przedsiębiorców o którym mowa w art. 1 ust 2 pkt 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz podmioty niepubliczne wpisane do (...). O ile jednak ustawa ta faktycznie zobowiązuje w/w podmioty do posiadania adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy adresów elektronicznych, powiązanego z publiczną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego albo kwalifikowaną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego, o tyle obowiązek taki w stosunku do przywołanych podmiotów wejdzie w życie odpowiednio
w dniu 10 grudnia 2023 roku i 1 października 2026 roku. Oczywiste jest przy tym, że najpierw musi istnieć określony obowiązek posiadania odpowiedniego adresu, aby móc wymagać jego realizacji. Na powyższe zwrócono uwagę w judykaturze, wskazując w odniesieniu do posiadania przez zawodowych pełnomocników konta w portalu informacyjnym, że skutecznie doręczenie w takim portalu może mieć miejsce, jeżeli pełnomocnik uzyskał dostęp do sprawy na tym portalu, a ponadto posiada w tym portalu konto (por. m.in. wyrok SN z dnia 27 kwietnia 2023 roku, III CZ 390/22, L.). Sąd Najwyższy zaakcentował przy tym, że wprawdzie przepisy prawa (ustawa (...)owa) obciążają sąd obowiązkiem dokonywania doręczeń przez portal informacyjny, to nie zawierają one treści, z której można wyprowadzić nakaz określonego zachowania przez pełnomocnika, czyli nakaz utworzenia konta w portalu informacyjnym, choćby w taki sposób jak czyni to ustawa o doręczeniach elektronicznych. Wprawdzie rozważania Sądu Najwyższego dotyczyły innej materii, niemniej jednak per analogiam można je odnieść do kwestii posiadania adresu elektronicznego. Także bowiem z art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy
o kredycie konsumenckim nie sposób wywieść obowiązku posiadania takiego adresu.
W konsekwencji przepis ten należy odczytywać w ten sposób, że kredytodawca powinien wskazać adres o doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych kredytodawcy i pośrednika kredytowego wyłącznie w sytuacji, gdy jest zobowiązany do ustanowienia takiego adresu i adres taki rzeczywiście posiada. Skoro zaś pozwany takiej powinności nie miał, a powód nawet nie starał się udowodnić, że sporny adres pozwany ustanowił, nie można czynić mu zarzutu naruszenia przytoczonego przepisu. Jedynie na marginesie wskazać w tym miejscu należy, że niewątpliwie strony w trakcie umowy pozostawały ze sobą w kontakcie a powód dobrze znał adres pożyczkodawcy, o czym świadczy dobitnie fakt przesłania na ten adres oświadczenia o kredycie darmowym.

Podsumowując w sprawie brak jest przesłanek do uznania, że pozwany Bank naruszył obowiązki informacyjne wymienione w art. 30 ustawy, w szczególności sformułowane
w punktach 1, 4, 7, 10 i 15, co czyniło złożone przez powoda oświadczenie o kredycie darmowym nieskutecznym, wobec braku spełnienia przesłanek z art. 45 ust. 1 ustawy,
i pociągało za sobą konieczność oddalenia powództwa.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł obejmującą wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika
w stawce minimalnej,