Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K.

przeciwko A. S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 600 zł (sześćset złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 5 sierpnia 2014 roku do dnia, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 151,20 zł (sto pięćdziesiąt jeden złotych dwadzieścia groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 45/16

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2015 roku powód Kancelaria (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanej A. S. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 830 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 180 zł.

W uzasadnieniu powód podniósł, że dochodzona pozwem wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwaną kwoty z tytułu zawartej w dniu 15 lipca 2014 roku z pierwotnym wierzycielem (...) sp. z o.o. umowy pożyczki. Na mocy przedmiotowej umowy do dyspozycji pozwanej zostały oddane środki pieniężne w kwocie 500 zł, które pozwana zobowiązała się zwrócić do dnia 4 sierpnia 2014 roku. Pozwana nie wywiązała się z powyższego zobowiązania. W dniu 19 lutego 2015 roku pierwotny wierzyciel zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności, na mocy której przejął prawa do wierzytelności wobec pozwanej z tytułu umowy pożyczki.

(pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 2-4)

W dniu 28 października 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie postanowienie, w którym wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

(postanowienie k. 5)

W piśmie procesowym opatrzonym datą 21 grudnia 2015 roku strona powodowa wskazała, że na żądanie pozwu składają się: kwota udzielonej pożyczki
– 500 zł, prowizja za udzieloną pożyczkę – 100 zł oraz koszty wezwań do zapłaty naliczone w trybie § 6.4 umowy ramowej – 230 zł.

(pismo procesowe powoda k. 25)

Na termin rozprawy nie stawili się: strona powodowa oraz pozwana, która nie zajęła także w sprawie żadnego stanowiska. W sprawie zapadł wyrok zaoczny.

(protokół do wyroku zaocznego k. 31)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana A. S. zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowę pożyczki, na mocy której otrzymała w dniu 15 lipca 2014 roku kwotę 500 zł, zobowiązując się do jej zwrotu wraz z prowizją za udzielenie pożyczki w wysokości 100 zł, w terminie do dnia 4 sierpnia 2014 roku.

Pozwana nie spłaciła pożyczki, wskutek czego pożyczkodawca skierował do pozwanej wezwania do zapłaty, naliczając za każde wystawione wezwanie opłatę. Opłata za pierwsze cztery wezwania wynosiła 20 zł, a za piąte – 150 zł. Wezwanie mogło być przesłane w formie pisemnej i/lub w formie wiadomości
e-mail. Forma w jakiej następowało wezwanie do zapłaty pozostawała bez wpływu na wysokość naliczanych za to wezwanie opłat.

(umowa ramowa pożyczki k. 15-18, potwierdzenie dokonania przelewu k. 19, okoliczności bezsporne)

W dniu 19 lutego 2015 roku powód Kancelaria (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z (...) w W. umowę o przelew wierzytelności,
m.in. wobec dłużnika A. S..

W wyciągu z załącznika nr 1 do umowy przelewu wierzytelności zadłużenie pozwanej zostało określone na łączną kwotę 830 zł, z czego zadłużenie kapitałowe stanowiło 500 zł.

Pismem opatrzonym datą 19 lutego 2015 roku powód powiadomił pozwaną o dokonanym przelewie wierzytelności oraz wezwał ją do zapłaty kwoty 830 zł.

(umowa przelewu wierzytelności z dn. 19.02.2015 r. k. 9-11, wyciąg z załącznika
nr 1 do umowy przelewu wierzytelności k. 12, zawiadomienie k. 13, potwierdzenie nadania przesyłki k. 14, okoliczności bezsporne)

Do dnia wyrokowania pozwana nie zapłaciła kwoty dochodzonej przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w sprawie dokumentów, których prawidłowość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez strony postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne częściowo i zasługuje na uwzględnienie w zakresie kwoty 600 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty.

W przedmiotowej sprawie Sąd wydał wyrok zaoczny, z uwagi na spełnienie przesłanek z art. 339 § 1 k.p.c. i art. 340 k.p.c. Sąd przyjął, zatem, za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie i w pismach procesowych doręczonych pozwanej przed rozprawą, uznając, że nie budzą one uzasadnionych wątpliwości i nie zostały przytoczone w celu obejścia prawa

W przedmiotowej sprawie niesporne były zatem twierdzenia faktyczne powoda o tym, że pozwana zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowę pożyczki, na mocy której pierwotny wierzyciel udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 500 zł, którą to kwotę
wraz z określoną w umowie prowizją (100 zł) pozwana zobowiązała się spłacić w terminie do dnia 4 sierpnia 2014 roku. Pozwana nie wywiązała się z warunków umowy, wskutek czego pierwotny wierzyciel skierował do pozwanej wezwania do zapłaty, za które to wezwania pożyczkodawca naliczył opłaty w łącznej wysokości 230 zł (20 zł + 20 zł + 20 zł + 20 zł + 150 zł).

Skoro zatem pozwana zaciągnęła pożyczkę i zobowiązała się do jej spłaty
wraz z prowizją, którego to obowiązku nie dotrzymała, powód miał prawo żądać od pozwanej zapłaty kwoty 600 zł, na którą składają się: niespłacony kapitał
– 500 zł oraz prowizja za udzielenie pożyczki – 100 zł.

W tym miejscu wskazać należy, że strona powodowa naliczyła pozwanej i dochodziła w przedmiotowej sprawie także kwoty 230 zł z tytułu kosztów wystawionych wezwań do zapłaty. Wskazane opłaty zostały zastrzeżone w zawartej przez strony umowie pożyczki (§ 6 ust. 6.4), jako obciążające pozwaną w razie niewykonania umowy pożyczki przez pożyczkobiorcę.

Zgodnie z treścią przepisu art. 353 ¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, że ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem ograniczającym swobodę umów jest między innymi przepis
art. 385 ¹ § 1 k.c., który znajduje zastosowanie do wszystkich umów konsumenckich.

Zgodnie z jego treścią, postanowienia umowy zawartej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Przepis ten stanowi nadto, iż nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 ¹ § 3 k.c.).

Okoliczności niniejszej sprawy wskazują na to, że w odniesieniu do zastrzeżonych w umowie należności za czynności pożyczkodawcy w postaci wezwań do zapłaty, nie były one z pozwaną jako konsumentem indywidualnie uzgadniane, a niewątpliwie kształtują jej obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. Należy zatem uznać, że postanowienia te nie wiążą pozwanej, gdyż w tym zakresie spełnione są przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. Umowa pożyczki została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem – A. S.. Pozwana jako pożyczkobiorca nie miała rzeczywistego wpływu na treść tych postanowień umownych, które zostały jej narzucone w omawianym zakresie przez pożyczkodawcę. Powód posługiwał się wzorcem umowy w omawianym zakresie, zaś kwestionowane postanowienia umowne o kosztach obciążających pożyczkobiorcę w przypadku niewykonania zobowiązania zostały przejęte z wzorca umowy zaproponowanej pozwanej jako konsumentowi przez kontrahenta. Omawiane postanowienia umowy pożyczki kształtują określony obowiązek konsumenta, w przypadku uchybienia terminowi zwrotu pożyczki, w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami, gdyż zastrzegają na ten wypadek dodatkowe opłaty w wygórowanej wysokości, które w dodatku zostały z góry ściśle i dokładnie określone. Wskazać przy tym należy, iż opłata za wezwanie do zapłaty
(20 zł za pierwsze cztery wezwania oraz 150 zł za piąte wezwanie), uwzględniając wysokość kosztów tego rodzaju usług stosowanych przez firmy je świadczące, jest znacznie zawyżona.

W tym miejscu podkreślić również należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zapadłym w sprawie o sygn. akt XVII AmC 624/09, za niedozwolone i zakazane do wykorzystywania w obrocie z konsumentami zostały uznane postanowienia wzorców umownych nakładających na kredytobiorcę obowiązki w postaci konieczności poniesienia kosztów związanych z monitorowaniem kredytobiorcy, w przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z umowy – a dotyczyło to kosztów telefonicznych upomnień, korespondencji kierowanej do kredytobiorcy związanej z nieterminową spłatą kredytu w postaci zawiadomień, upomnień itp., wyjazdu interwencyjnego do kredytobiorcy. Analogicznie orzekł Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 9 października 2006 roku w sprawie o sygn. akt XVII Amc 101/05.

Powyższe rozważania dają podstawę do wniosku, że zastrzeżenie dochodzenia od pozwanej zapłaty kosztów windykacyjnych związanych z wystawionymi wezwaniami do zapłaty jest niedozwolonym postanowieniem umownym, a jako takie – w świetle przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c. – nie wiąże pozwanej.

Dodatkowo wskazać należy, że uwzględniając wysokość opłat, o których mowa, a także to, że już w samej umowie ustalono je na stałym poziomie, niezależnie od kosztów faktycznie poniesionych w związku z ich podjęciem, obciążenie nimi pożyczkobiorcy można również rozważać w kategoriach kary umownej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego za niewykonanie w terminie świadczenia pieniężnego. Wszelkie bowiem dodatkowe opłaty, jak opłaty za czynności windykacyjne muszą mieć uzasadnienie ekonomiczne i nie mogą być określone w sposób dowolny. Przede wszystkim powód, zgodnie z przepisem
art. 6 k.c. musiałby wykazać, że te zostały w takiej wysokości poniesione.

W konsekwencji Sąd w omawianym zakresie - co do należności dochodzonych z tytułu kosztów wezwań do zapłaty w łącznej wysokości 230 zł - oddalił powództwo.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 600 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, w pozostałym zakresie oddalając powództwo.

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek w umówionej wysokości, jako że przepis art. 481 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny. Do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, do dnia 31 grudnia 2015 roku należały się odsetki ustawowe, zaś od dnia 1 stycznia 2016 roku - odsetki ustawowe za opóźnienie.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto w oparciu art. 100 k.p.c.
w zw. z art. 98 k.p.c.

Strona powodowa wygrała sprawę w około 72 % i dlatego w takim stopniu należy się jej zwrot kosztów procesu.

Na koszty poniesione przez stronę powodową złożyły się: opłata od pozwu
– 30 zł oraz koszty zastępstwa radcy prawnego w kwocie 180 zł – § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
(Dz. U. z 2013, poz. 490 j.t.).

Mając na uwadze powyższe należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda kwotę 151,20 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami faktycznie poniesionymi a kosztami, które powód powinien ponieść.

Wobec zaistnienia ustawowych przesłanek do wydania wyroku zaocznego, Sąd wydał w przedmiotowej sprawie wyrok zaoczny. Oczywiście, wydanie wyroku zaocznego nie przesądzało o uwzględnieniu powództwa w całości. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości (por. uzasadnienie SN z dnia 18 lutego 1972 r., III CRN 539/71, OSNCP 1972/7-8/150). Z uwagi na to, że działanie przepisu
art. 339 § 2 k.p.c. nie rozciąga się na dziedzinę prawa materialnego, obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenie strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999 roku, I CKU 176/97, Prok. i Pr. 1999/9/30, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 roku, I CKU 87/97, Prok. i Pr. 1997/10/44, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972 roku, III CRN 30/72, LEX nr 7094). Mając powyższe na uwadze, Sąd wydając w sprawie wyrok zaoczny oddalił powództwo w zakresie dochodzonej przez powoda kwoty 230 zł z tytułu kosztów wezwań do zapłaty.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku.