Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powódka A. B. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w Ł. wniosła na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. o:

1.  pozbawienie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy z dnia 1 sierpnia 2012 r. w sprawie o sygnaturze X GNc 946/12 wykonalności w całości,

2.  dopuszczenie dowodu z dokumentów w postaci:

a.  nakazu zapłaty z dnia 1 sierpnia 2012r. wraz z postanowieniem z dnia 11 września 2012r. na okoliczność wysokości należności głównej oraz sposobu jej zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda,

b.  zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dnia 3 października 2012 roku na okoliczność wystąpienia przez pozwaną z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko powódce,

c.  ugody z dnia 12 kwietnia 2013r. na okoliczność poczynienia ustaleń pomiędzy stronami niniejszego postępowania co do spłaty należności ciążącej na powódce względem pozwanej,

d.  dokumentów w postaci druków KP nr (...)- (...) z dnia 18.04.2013 r., KP nr (...)- (...) z dnia 14.05.2013 r. KP nr (...)- (...) z dnia 13.06.2014 r., na okoliczność wykonania zobowiązań przez pozwaną i wygaśnięcia ciążącego na niej zobowiązania w całości,

3.  zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego toczącego się pod sygnaturą akt Km 6230/12 przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi -Śródmieścia w Łodzi J. K., do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy,

4.  zażądanie od Komornika Sądowego Sądowym przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi -Śródmieścia w Łodzi J. K. akt postępowania egzekucyjnego o sygn. akt Km 6230/12,

5.  zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych,

6.  zwolnienie pozwanej z kosztów sądowych w całości, w tym w szczególności od opłaty sądowej od niniejszego powództwa, z uwagi na trudną sytuację finansową powódki (pozew k. 2-4 akt).

W odpowiedzi na pozew pozwany uznał żądanie pozwu w stosunku do powódki, w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na pozew k. 51-52 akt).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Nakazem zapłaty z dnia 1 sierpnia 2012 r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt X GNc 946/12 Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy zasądził solidarnie na rzecz powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. od pozwanych A. B. i A. K. - wspólniczek Apteki (...) Spółka cywilna A. B., A. K. z siedzibą w Ł. kwotę w wysokości 92.930,05 zł (dziewięćdziesiąt dwa tysiące dziewięćset trzydzieści złotych pięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lipca 2012 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.162,00 zł (jeden tysiąc sto sześćdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów postępowania i kwotę 3.617,00 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Postanowieniem z dnia 11 września 2012 Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy niniejszemu nakazowi nadał klauzulę wykonalności (dowód: nakaz zapłaty wraz z postanowieniem o nadaniu nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności k. 6-6 v akt ).

W dniu 12 kwietnia 2013 r. w Ł. pomiędzy powódką A. B. a pozwaną (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. doszło do zawarcia ugody. Z treści ugody wynika, iż pozwanej w stosunku do powódki jako dłużnika solidarnego przysługuje bezsporne i wymagalne roszczenie o zapłatę kwoty w wysokości 92.930,05 zł ( dziewięćdziesiąt dwa tysiące dziewięćset trzydzieści złotych pięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wymagalności świadczenia do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania sądowego i kosztami zastępstwa procesowego. W § 2 niniejszej ugody powódka zobowiązała się zapłacić pozwanej kwotę w wysokości 30.000,00 zł ( trzydzieści tysięcy złotych ) w trzech ratach płatnych na rachunek bankowy pozwanej lub bezpośrednio do kasy pozwanej w siedzibie (...) S.A. w Ł. w następujący sposób:

a)  do 20 kwietnia 2013 r. kwotę 10.000, 00 zł ( dziesięć tysięcy złotych),

b)  do 20 maja 2013 r. kwotę 10.000, 00 zł ( dziesięć tysięcy złotych),

c)  do 20 czerwca 2013 r. kwotę 10.000, 00 zł ( dziesięć tysięcy złotych).

Jednocześnie pozwana w § 3 ugody oświadczyła, iż zapłata powyżej wskazanych kwot wyczerpie w całości wszelkie roszczenia pozwanej wobec powódki (dowód: ugoda z dnia 12.04.2013 r. zawarta w Ł. pomiędzy A. B. a (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. k. 8-9 akt).

W dniu 18 kwietnia 2013 r. powódka w siedzibie (...) S.A w Ł. dokonała wpłaty pierwszej raty w wysokości 10.000,00 zł tytułem spłaty zgodnie z umową. Kolejne wpłaty rat w wysokości po 10.000,00 zł każda zostały dokonane w dniu 14 maja 2013 r. oraz 13 czerwca 2013 r.

(dowód: KP nr (...)- (...) z dnia 18.04.2013r., KP nr (...)- (...) z dnia 14.05.2013 r., KP nr (...)- (...) z dnia 13.06.2014 r. k. 9-9v akt).

Powódka otrzymała od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi J. K. zawiadomienie z dnia 3 października 2012 r. o wszczęciu egzekucji na podstawie nakazu zapłaty z dnia 1 sierpnia 2012 r. wydanego w postępowaniu nakazowym w Sądzie Okręgowym w Łodzi X Wydział Gospodarczy (dowód: zawiadomienie o wszczęciu egzekucji w sprawie KM 6203/12 k. 7 akt).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów. Okoliczności faktyczne będące podstawą powództwa nie były przedmiotem sporu między stronami. Pozwany nie kwestionował żądania pozwu, podniósł, że wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego wobec powódki. Podnosił jednak wadliwość sformułowania żądania pozwu, bowiem nie można pozbawić tytułu wykonawczego wykonalności w całości- został on wydany wobec dwóch dłużników, a powódka nie ma legitymacji czynnej by formułować żądanie w zakresie jej nie obejmującym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się częściowo zasadne.

Podstawą dochodzenia pozbawienia tytułu wykonawczego są przepisy art. 840 § 1 pkt 1, 2, 3 i § 2 k.p.c., statuujące zamknięty katalog podstaw wytoczenia powództwa przeciwegzekucyjnego.

Zgodnie ze wskazanym przepisem art. 840§ 1 k.p.c., dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności, gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie;

3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 k.p.c., wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

Jeżeli podstawą egzekucji jest tytuł pochodzący od organu administracyjnego, do stwierdzenia, że zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane, powołany jest organ, od którego tytuł pochodzi (art. 840 § 2 k.p.c.).

Powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego (art. 840 k.p.c.) jest sposobem obrony merytorycznej przed prowadzoną egzekucją, pozwalającym na pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, jeżeli prowadzenie egzekucji na podstawie tego tytułu narusza prawa podmiotowe dłużnika wynikające z prawa materialnego. Zmierza ono do odmiennego, niż to wynika z tytułu wykonawczego, ukształtowania prawa. Jest to zatem powództwo niezależne od podstawy roszczenia i rozstrzygnięcia objętego tytułem wykonawczym, zmierza, bowiem do pozbawienia wykonalności tego tytułu nie dlatego, że tytuł egzekucyjny nie odpowiadał prawu w dacie jego powstania (wydania orzeczenia), lecz dlatego, że bądź nie było podstaw do nadania klauzuli wykonalności, bądź też nastąpiły - po powstaniu tytułu - zdarzenia, które wyłączają dopuszczalność egzekucji (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 24 stycznia 2013 r., sygn. akt I ACz 107/13, LEX nr 1264406). Oznacza to, że przedmiotem rozpoznania w sprawie wszczętej powództwem opozycyjnym nie mogą być zdarzenia istniejące przed powstaniem tytułu korzystającego z powagi rzeczy osądzonej, gdyż wówczas jego uwzględnienie prowadziłoby do zanegowania tej powagi i zakwestionowania prawomocnych orzeczeń, co jest niedopuszczalne. Sąd rozpoznający powództwo opozycyjne jest bezwzględnie związany wyrokiem wydanym w sprawie między wierzycielem a dłużnikiem co do ustalonego w sentencji obowiązku świadczenia. Jeżeli określone okoliczności i oparte na nich zarzuty lub wypływające z nich wnioski istniały i dały się sformułować w chwili zamknięcia rozprawy, lecz strona skutecznie ich nie podniosła lub nie przytoczyła, w związku z czym nie zostały spożytkowane przez sąd przy wydawaniu wyroku, podlegają prekluzji, czyli wykluczającemu działaniu prawomocności (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r., sygn. akt III CZP 16/12, OSNC 2012/11/ 29, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2011 r. sygn. akt V CSK 199/10, LEX nr 786397, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2003 r., sygn. akt III CZP 78/03, Prok. i Pr. 2004, Nr 6, poz. 36, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt I ACa 1255/13, LEX nr 1451719, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 stycznia 2014 r., sygn. akt I ACa 1236/13, LEX nr 1438291). Wynika to zresztą z rozgraniczenia postępowania egzekucyjnego i rozpoznawczego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 1972 r., sygn. akt II PR 372/72, OSP 1973, z. 11, poz. 222).

Reasumując więc, w wypadku powództwa opozycyjnego opartego o art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. może być przedmiotem badania, czy po powstaniu tytułu egzekucyjnego, nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane, a gdy tytułem jest orzeczenie sądowe badanie może objąć również zdarzenie, które nastąpiło po zamknięciu rozprawy, oraz zarzut spełnienia świadczenia, jeżeli nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Należy podkreślić, że przepisy Działu VI Kodeksu postępowania cywilnego otwierają drogę procesu cywilnego dla dłużnika i osoby trzeciej w celu obrony przed postępowaniem egzekucyjnym w wypadku, gdy postępowanie to narusza ich prawa podmiotowe (wynikające z prawa materialnego). Droga ta nie przysługuje, gdy zostało naruszone tylko prawo formalne (przepisy prawa egzekucyjnego). W konsekwencji należy przyjąć, że do powództw tych, jak również do sądu rozpoznającego te powództwa nie mają zastosowania przepisy dotyczące organów egzekucyjnych. Wytoczenie powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (art. 840 k.p.c.) może nastąpić nawet przed wszczęciem egzekucji. Nie zmienia to jednak istoty tego środka prawnego, którego zadaniem jest umożliwienie dłużnikowi (także małżonkowi dłużnika, przeciwko któremu nadana została klauzula wykonalności) obrony merytorycznej przed przymusowym wykonaniem tytułu wykonawczego. Zakres dopuszczalnej obrony uregulowany został w art. 840 k.p.c., który w tej mierze stanowi nie tylko normę procesową, ale także normę prawa materialnego.

Powództwo opozycyjne przewidziane w art. 840 k.p..c. nie prowadzi do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem. W związku z tym nie jest dopuszczalna merytoryczna zmiana uprzednio wydanego prawomocnego orzeczenia w oparciu o przepis art. 840 KPC (wyr. SN z 12.12.1972 r., II PR 372/72, OSP 1973, Nr 11, poz. 222).

Nie ma też wątpliwości, że jeżeli po wydaniu tytułu egzekucyjnego obowiązek stwierdzony w tym tytule i objęty klauzulą jego wykonalności przestał istnieć, skutki prawne stąd wynikające mogą być stwierdzone w drodze procesu przewidzianego w art. 840 k.p.c. w trybie powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości albo w części, a przed nadaniem klauzuli wykonalności w drodze powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.), że należność objęta tytułem egzekucyjnym nie istnieje. Zatem, celem powództwa przeciwegzekucyjnego jest pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części albo jego ograniczenie, natomiast nie ma ono na celu odniesienia się do trafności samego postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności i zmierzać do uchylenia klauzuli wykonalności. Powództwo z art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. umożliwia dłużnikowi merytoryczną obronę przed egzekucją, a uchybienie formalne popełnione przez sąd w toku postępowania co do nadania klauzuli wykonalności (art. 777 § 1 pkt 1) może zatem dłużnik zwalczać w drodze - dostosowanego do tego - zażalenia (art. 795 KPC) (uchw. SN z 17.4.1985 r., III CZP 14/85, OSNC 1985, Nr 12, poz. 192). Powództwo przewidziane w art. 840 § 1 KPC jest powództwem o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, a nie powództwem o pozbawienie wykonalności tytułu egzekucyjnego.

W postępowaniu egzekucyjnym stroną chronioną powinien być wierzyciel, a dopuszczenie do rozpoznawania tych samych zarzutów w dwóch postępowaniach dawałoby dłużnikowi niczym nie dającą się uzasadnić nadmierną ochronę i możliwość przedłużania postępowania egzekucyjnego. Ochrona dłużnika przed nadaniem klauzuli wykonalności wadliwemu tytułowi egzekucyjnemu jest w sposób należyty zapewniona poprzez możliwość zaskarżenia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności zażaleniem.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, powódka spełniła warunek wynikający z § 3 zawartej pomiędzy stronami ugody, co powoduje wygaśnięcie roszczenia strony powodowej zasądzonego prawomocnym nakazem zapłaty, który po zaopatrzeniu w klauzulę wykonalności stał się tytułem wykonawczym. Pomimo spełniania warunków wynikających z zawartej ugody postępowanie egzekucyjne KM 6203/12 było nadal kontynuowane, pomimo iż już po powstaniu tytułu wykonawczego nastąpiły zdarzenia, które spowodowały wygaśnięcie roszczeń pozwanej wobec powódki A. B. - jednego z dłużników solidarnych.

Trafnie powódka zatem wskazuje, że w świetle art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. istnieją podstawy do pozbawienia tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy z dnia 1 sierpnia 2012 r. w sprawie o sygnaturze X GNc 946/12 wykonalności, jednakże nie w całości, a tylko w części -w stosunku do powódki. Pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości rodziłoby niemożność kontynuowania egzekucji także wobec drugiej dłużniczki. Pozwany zwracał uwagę na nieprawidłowe- zbyt szerokie żądanie pozwu- a mimo tego strona powodowa podtrzymała żądanie w całości.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uwzględnił powództwo w części w stosunku do powódki, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł o zasadę stosunkowego rozdziału art. 100zd. 2 k.p.c. Problemem było uwzględnienie proporcji między wygraniem a przegraniem sprawy z uwagi na zakres pozytywnego i negatywnego dla powódki rozstrzygnięcia. Sąd przyjął rozdzielenie kosztów procesu po połowie. Całość kosztów procesu łącznie z kosztami sądowymi, to kwota 11.981zł (3617zł, 3617zł, 4647zł). Pozwany powinien ponieść z tego 50%, czyli 5990,50zł, skoro poniósł 3617zł, do zasądzenia na rzecz powódki pozostała kwota 2323,50 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki,

3.  uzasadnienie sporządzone przez sędziego.

18, VII, 2016r.