Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Joanna Baranowska

SSA Mirosław Godlewski

Sędziowie: SSA Beata Michalska (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 października 2017 r. w Ł.

sprawy E. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek apelacji E. F.

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 27 września 2016 r. sygn. akt V U 302/16

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego w Łodzi radcy prawnemu M. R. kwotę 240 ( dwieście czterdzieści ) złotych powiększon ą o należny podatek VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w drugiej instancji.

Sygn. akt III AUa 1532/16

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z 27 września 2016r., w sprawie o sygn. akt V U 302/16, oddalił odwołanie ubezpieczonej E. F. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z 16 marca 2016r. odmawiającej jej po raz kolejny prawa do świadczenia przedemerytalnego na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (jt.: Dz.U. z 2013r., poz.170 ze zm.) , gdyż na wymagane 35 lat okresu uprawniającego do emerytury udowodniła 34 lata, 10 miesięcy i 2 dni.

Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w następującym stanie faktycznym:

W dniu 17 lutego 2014 roku E. F., ur. (...), złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego. Do wniosku załączyła oświadczenie, że w okresie od 27 września 1977 roku do 15 grudnia 1981 roku pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców H. i J. małżeństwa B. położonym we wsi O. o powierzchni 4,06 hektara. Decyzją z dnia 18 marca 2014 roku ZUS odmówił wnioskodawczyni przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego, wskazując, że nie spełniła żadnego z warunków przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, gdyż nie rozwiązała stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy i nie posiada okresu uprawniającego do emerytury wynoszącego co najmniej 35 lat dla kobiet, jak i nie ukończyła co najmniej 55 lat przy uzyskaniu 30-letniego stażu pracy. Według obliczeń ZUS łączny staż pracy wnioskodawczyni wynosił 33 lata, 6 miesięcy i 8 dni, w tym 24 lata, 1 miesiąc i 4 dni okresów składkowych, 4 lata, 11 miesięcy i 19 dni okresów nieskładkowych oraz 4 lata, 5 miesięcy i 15 dni okresów uzupełniających.

Jak bezspornie ustalił Sąd Okręgowy , w decyzji z 18 marca 2014 roku ZUS błędnie

obliczył staż pracy wnioskodawczyni, gdyż uznał, że okres od 27 września 1977 roku do 15 grudnia 1981 roku daje 4 lata, 5 miesięcy i 15 dni okresów uzupełniających, podczas gdy okres ten wynosi 4 lata, 2 miesiące i 20 dni. Omyłka ta spowodowała zawyżenie stażu emerytalnego ubezpieczonej o 2 miesiące i 25 dni.

W dniu 3 marca 2016 roku wnioskodawczyni wystąpiła ponownie o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego. W dniu 29 sierpnia 2015 roku ustał stosunek pracy ubezpieczonej zatrudnionej w Firmie (...) Zakładzie Pracy (...) z siedzibą w R. w wyniku likwidacji stanowiska pracy. Wnioskodawczyni była zatrudniona od dnia 2 kwietnia 2012 roku na stanowisku pracownika gospodarczego. Od dnia 2 września 2015 roku do chwili obecnej wnioskodawczyni jest zarejestrowana jako bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w R. i od dnia 2 września 2015 roku do 31 sierpnia 2016 roku pobierała zasiłek dla bezrobotnych. W okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych wnioskodawczyni nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji pracy zarobkowej lub odpowiedniego zatrudnienia. Powiatowy Urząd Pracy w R. wystawił zaświadczenie odnośnie wskazanych okoliczności w dniu 3 marca 2016 roku.

Zaskarżoną decyzją ZUS odmówił przyznania wnioskodawczyni prawa do świadczenia przedemerytalnego, gdyż do dnia rozwiązania stosunku pracy udowodniła staż ubezpieczeniowy w ilości 34 lat, 10 miesięcy i 2 dni, co jest sumą okresów składkowych w ilości 25 lat, 7 miesięcy i 9 dni, 5 lat i 3 dni okresów nieskładkowych oraz 4 lat, 2 miesięcy i 20 dni okresów uzupełniających (praca w gospodarstwie rolnym rodziców). Organ rentowy nie uwzględnił okresów od dnia 20 grudnia 2010 roku do dnia 14 stycznia 2011 roku, od dnia 27 stycznia 2011 roku do dnia 31 stycznia 2011 roku, od dnia 9 lutego 2011 roku do dnia 25 lutego 2011 roku, od dnia 20 kwietnia 2011 roku do dnia 26 kwietnia 2011 roku, od dnia 11 maja 2011 roku do dnia 13 maja 2011 roku orz od dnia 17 maja 2011 roku do dnia 31 maja 2011 roku, ponieważ w tych okresach ubezpieczona przebywała na urlopach bezpłatnych.

W uzasadnieniu stanu prawnego Sąd I instancji przywołał przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 170 ze zm.), w myśl których świadczenie przedemerytalne przysługuje osobom określonym w art. 2 ust. 1 pkt 1 – 6. Wnioskodawczyni domagała się przyznania świadczenia, jako należąca do kręgu osób opisanych w punkcie 5 wskazanego artykułu. Stosownie do jego treści prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa wyżej uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art.5-9, art.10 ust.1 oraz art.11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 roku poz. 1383). Spełnienie pozostałych warunków wymienionych w art. 2 ust 3 cyt. ustawy było bezsporne. Zgodnie z art.2 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy , ubezpieczona do dnia 29 sierpnia 2015 roku winna posiadać 35 letni okres zatrudnienia, którego to stażu pracy w przedmiotowym postępowaniu nie wykazała.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę ,że świadczenie przedemerytalne ma charakter wyjątkowy, przysługuje ubezpieczonym o długim stażu ubezpieczeniowym, którzy z przyczyn od siebie niezależnych utracili źródło dochodu, a ze względu na wiek nie mogą jeszcze uzyskać prawa do emerytury. Tym samym warunki do przyznania świadczenia winny być interpretowane ściśle, a dla uzyskania prawa do świadczenia konieczne jest łączne spełnienie wszystkich warunków wymienionych w ustawie. Powyższego nie zmienia fakt, że organ rentowy w decyzji z dnia 18 marca 2014 roku błędnie poinformował wnioskodawczynię o łącznym wymiarze osiągniętego przez nią stażu ubezpieczeniowego. Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że postępowanie sądowe w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2009 roku, sygn. akt I UK 151/09, LEX 585708). Decyzja zaskarżona przez wnioskodawczynię została wydana zgodnie z obowiązującymi przepisami. W związku z tym brak jest jakichkolwiek podstaw do jej zmiany.

Ponieważ wnioskodawczyni nie spełniła warunku z art. 2 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy, gdyż nie udowodniła na dzień rozwiązania stosunku pracy 35-letniego okresu zatrudnienia, nie mogła nabyć prawa do żądanego świadczenia. Przy tym zarówno w odwołaniu, jak i w toku procesu nie kwestionowała prawidłowości wyliczeń organ rentowego. W rezultacie Sąd I instancji oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴§1 KPC.

W apelacji ubezpieczona zaskarżyła powyższy wyrok w całości, wskazując, że we wcześniejszej decyzji z 17 lutego 2014 roku organ rentowy ustalił jej ogólny staż pracy na 33 lata, 6 miesięcy i 8 dni. W związku z tym po przepracowaniu następnie 18 miesięcy i 9 dni winna mieć ustalony staż pracy na ponad 35 lat. Na skutek błędu ZUS została pozbawiona środków do życia. Apelująca wniosła o „uchylenie zaskarżonego wyroku”.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna. Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawnych.

Ubezpieczona domagała się przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych ( j.t.: Dz.U. z 2013r., poz. 170 z późn. zm. ) . Zgodnie z treścią powołanego przepisu, prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Spełnienie pozostałych warunków wymienionych w art. 2 ust 3 cyt. ustawy było bezsporne.

Wg niespornych ustaleń Sądu I instancji, wnioskodawczyni na datę zakończenia stosunku pracy trwającego ponad 6 miesięcy z powodu likwidacji etatu, tj. na 29 sierpnia 2015 roku, miała ukończone 53 lat i do rozwiązania stosunku pracy doszło z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Natomiast ubezpieczona nie legitymuje się określonym w cyt. art. 2 ust.1 pkt 5 cyt. ustawy co najmniej 35-letnim „okresem uprawniającym do emerytury”. Przy czym, zgodnie z art.2 ust.2 cyt. ustawy, za okres uprawniający do emerytury uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( j.t.: Dz.U. z 2017r., poz.1383 ze zm.). ZUS ustalił łączny staż pracy wnioskodawczyni na 34 lata, 10 miesięcy i 2 dni . Staż ten obejmuje : 25 lat, 7 miesięcy i 9 dni okresów składkowych, 5 lat i 3 dni okresów nieskładkowych oraz 4 lata, 2 miesiące i 20 dni okresów uzupełniających pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Ustanowiony na etapie postępowania apelacyjnego profesjonalny pełnomocnik nie kwestionowała ww. wyliczeń organu rentowego co do poszczególnych okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających. Sąd Okręgowy słusznie uznał , że błędne wyliczenie stażu zawarte we wcześniejszej decyzji o odmowie prawa do świadczenia przedemerytalnego z 18 marca 2014 roku nie rodzi uprawnień po stronie ubezpieczonej do nabycia prawa do żądanego świadczenia, wobec braku przesłanki wymaganego stażu. Faktycznie w ww. decyzji ZUS błędnie ustalił okres uzupełniający pracy w gospodarstwie rolnym na 4 lata , 5 miesięcy i 15 dni w sytuacji, gdy wskazany przez stronę okres od 27 września 1977r. (ukończenie 16 roku życia) do 15 grudnia 1981r. ( data poprzedzająca okres składkowy) daje w rzeczywistości 4 lata, 2 miesiące i 20 dni. W rezultacie staż ogólny ustalony decyzją z 18 marca 2014 roku na 33 lata, 6 miesięcy i 8 dni, w tym 24 lata,1 miesiąc i 4 dni okresów składkowych, 4 lata, 11 miesięcy i 19 dni okresów nieskładkowych oraz 4 lata, 5 miesięcy i 15 dni okresów uzupełniających, został zawyżony o 2 miesiące i 25 dni.

Ponieważ apelująca, reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, nie zakwestio- nowała skutecznie powyższych wyliczeń, niezasadny jest zarzut apelacji wadliwej odmowy prawa do żądanego świadczenia. Przepis art.2 ust.1 pkt 5 ustawy o świadczenia emerytalnych, w oparciu o który strona ubiega się o świadczenie, jednoznacznie wskazuje i nie daje tym samym żadnego pola do interpretacji, odnośnie wymaganego 35-letniego „okresu uprawniającego do emerytury” A zatem słusznie, zgodnie z art.2 ust.1 pkt 5 i art. 5-9, art. 10 oraz art. 11 ustawy emerytalnej, ustalił Sąd Okręgowy ( a wcześniej ZUS ) , że łączny staż ubezpieczeniowy , o jakim mowa w powołanych wyżej przepisach jest niższy niż wymagane 35 lat i wynosi 34 lata, 10 miesięcy i 2 dni.

W rezultacie Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że odwołująca się nie udowodniła wymaganego ustawą 35-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, wskazanego w art. 2 ust.1 pkt 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, co uniemożliwia przyznanie prawa do żądanego świadczenia, ponieważ wszystkie przesłanki do nabycia świadczenia przedemerytalnego muszą być spełnione łącznie.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił, jako bezzasadną. W przedmiocie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielnej odwołującej się w drugiej instancji orzeczono w oparciu o §4 ust.1, §15 ust.2 i §16 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. poz.1805).