Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Lucyna Guderska (spr.)

SSA Anna Szczepaniak-Cicha

Protokolant: sekr. sąd. Małgorzata Matusiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 września 2015 r. w Ł.

sprawy K. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o emeryturę

na skutek apelacji K. J.

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 23 września 2014 r. sygn. akt VI U 2607/13

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1424/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 września 2014 roku Sąd Okręgowy w Płocku oddalił odwołanie K. J. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. z dnia 23 sierpnia 2013 r., którą to decyzją organ rentowy odmówił wnioskodawca prawa do emerytury, bowiem nie wykazał on okresu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat.

Powyższe orzeczenie poprzedził następujące ustalenia faktyczne:

K. J. złożył w dniu 7 marca 2011 r. wniosek o emeryturę, w dniu 11 marca 2011 r. osiągnął wiek 60 lat. Na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca udowodnił 29 lat, 3 miesiące i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy uznał za udowodnione 5 lat, 6 miesięcy i 14 dni okresów pracy w szczególnych warunkach od 1.12.1992 r. do 31.12.1998 r. z tytułu zatrudnienia w (...) W. O. na stanowisku montera instalacji rurociągów wymienionym w wykazie A dział XIV poz.25, po wyłączeniu okresów zasiłkowych przypadających po 15.11.1991 r.

Decyzją z dnia 11 lipca 2011 r. organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do emerytury. Sąd Okręgowy w Płocku wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2012 r. w sprawie VI U 1044/11 oddalił odwołanie wnioskodawcy. Wyrokiem z dnia 22 marca 2013 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie III AUa 1157/12 oddalił apelację wnioskodawcy od tego wyroku.

W dniu 19 kwietnia 2013 r. odwołujący złożył ponowny wniosek o emeryturę rozpoznany także negatywnie zaskarżoną decyzją.

Odwołujący w okresie od dnia 2 stycznia 1973 r. do 30 listopada 1992 r. był zatrudniony w Zakładach (...) w L. , obecnie (...) W.- O., na stanowisku ślusarza, z przerwą na urlop bezpłatny od 4 września 1989 r. do 29 lipca 1990 r. W okresie urlopu od 4 września 1989 r. do 30 czerwca 1990 r. pracował w (...) S.A. na stanowisku szlifierza odlewów.

Zakłady (...) w L. zajmowały się głównie produkcją podzespołów do samolotów. Zakład dzielił się na wydziały: laminatów, spawalnię i ślusarnię –oddzieloną od wydziału laminatów. K. J. w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w L. wykonywał prace na wydziale spawalni i ślusarni. W latach 70-tych główna produkcja polegała na spawaniu elementów do laminatów i spawaniu elementów do masztów. Później pracownicy wykonywali różne krótkie serie np. spawanie tukanów, wykonywanie drobnych detali konstrukcji metalowych. Wnioskodawca pracował w brygadzie ze spawaczem, któremu przygotowywał i kompletował elementy do spawania. Następnie podtrzymywał i podawał detale spawaczowi, który je spawał. Na hali były też umieszczone w różnych okresach i w rożnych miejscach stanowiska spawalnicze. Na wydziale znajdowały się 3 stanowiska spawaczy argonowych, 4 stanowiska spawaczy elektrycznych. Wnioskodawca pracował też przy gięciu rur, wtedy palnikiem acetylenowym grzał rury do krępowania, wykonywał też prace przy produkcji tukanów, wtedy pracował ciągle przy spawaniu. Rodzaj wykonywanych czynności zależał od polecenia mistrza.

W ciągu okresu zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 2 stycznia 1973 r. do 30 listopada 1992 r. były umieszczane na hali kabiny spawalnicze do drobnych detali. Odwołujący trzymał detale spawaczowi podczas procesu spawania. Spawacz był wyposażony w hełm, rękawice i fartuch, zaś ślusarz miał okulary ochronne. Spawacz i ślusarz byli oddzieleni parawanem, ślusarz podawał spawaczowi elementy. Parawan miał wymiary 1,50 m x1,50 m i był umieszczony na wysokości ok. 50 cm od stołu spawalniczego.

W celu wyjaśnienia, czy odwołujący wykonywał prace przy spawaniu, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu bhp W. K..

Biegły, analizując charakter czynności wykonywanych przez wnioskodawcę, wyjaśnił w opinii, że niektóre rodzaje prac faktycznie były wykonywane na stanowisku lub w bezpośrednim sąsiedztwie stanowiska spawalniczego. Jednak prace te polegały na przygotowaniu elementów do spawania lub wykańczaniu spawanych detali, więc nie były to prace, które można zakwalifikować jako pracy przy spawaniu elektrycznym i wycinaniu elektrycznym, atomodowdorowym lub gazowym, zgodnie z działem XIV poz.12 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r.

Odnosząc się do zgłoszonych przez wnioskodawcę zastrzeżeń w uzupełniającej opinii pisemnej biegły wskazał, że K. J. praktycznie w okresie całego zatrudnienia w (...) W.- O. wykonywał prace w sąsiedztwie stanowiska spawalniczego, co potwierdzili świadkowie. Praca na takim stanowisku wiązała się z narażeniem na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia pracownika. Wnioskodawca rzadko wykonywał prace typowe dla spawacza. Miało to miejsce jedynie przy łączeniu elementów konstrukcji metalowych oraz przy gięciu rur. Ponadto, jak wynika z zeznań świadków oraz wnioskodawcy, w swojej pracy używał on przede wszystkim narzędzi i elektronarzędzi ślusarskich i monterskich, takich jak: pilników, szlifierki, papieru ściernego. Operując określeniem „ prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomo-wodorowym” opisuje się pewien proces technologiczny w ciągu produkcyjnym danego elementu lub konstrukcji metalowej. Pracami przy spawaniu są prace wykonywane w przebiegu spawania. W spornym okresie czasu wnioskodawca pracował w sąsiedztwie stanowisk spawalniczych. W tej samej hali pracowali pracownicy zatrudnieni na stanowiskach spawaczy, monterów, ślusarzy. Były też tam wydzielone stanowiska spawalnicze co obrazuje szkic sytuacyjny. W ocenie biegłego, zwrot przy spawaniu obejmuje czynności związane ze spawaniem, a nie obejmuje czynności innego pracownika znajdującego się w bezpośredniej bliskości takiego pracownika. Jeśli chodzi o pracę wnioskodawcy przy stole oddzielonym osłoną przeciw błyskową na wysokości 50 cm, to odwołujący składał części do konstrukcji metalowych, które były spawane przez spawacza. W czasie, gdy odwołujący przygotowywał i wykonywał czynności monterskie, spawacz spawał, zatem nie wykonywał on prac spawalniczych. Dlatego biegły podtrzymał swoją opinię, że nie była to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomo-wodorowym.

Sąd podzielił opinię biegłego W. K. z dnia 1.07.2014 r., uznając że jest ona pełna, logiczna, odnosi się do całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Sąd oddalił wniosek odwołującego o powołanie innego biegłego z zakresu bhp, uznając, że biegły W. K. dostatecznie wyjaśnił charakter pracy wnioskodawcy w spornym zakładzie pracy w kontekście powołanych i obowiązujących przepisów prawa.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione.

Wskazując na treść art. 32 w zw. z art. 184 ustawy emerytalnej oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze Sąd pierwszej instancji zważył, że wnioskodawca nie spełnia przesłanek do przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury, gdyż nie legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W ocenie Sądu, do stażu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć wnioskodawcy wyłącznie okres zatrudnienia w Zakładach (...) w L., którego następcą prawnym jest (...) W.- O., od 1.12.1992 r. do 31.12.1998 r., zgodnie ze świadectwem pracy w warunkach szczególnych na stanowisku montera instalatora rurociągów. Natomiast pozostałego okresu zatrudnienia od 2 stycznia 1973 r. do 3 września 1989 r. oraz od 27 lipca 1990 r. do 30 listopada 1992 r. , na stanowisku ślusarza nie można zakwalifikować jako pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym, zgodnie z wykazem wykaz A, dział XIV „Prace różne”, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r.

Powyższe orzeczenie zaskarżył apelacją wnioskodawca zarzucając:

- błąd w ustaleniach faktycznych leżących u podstaw wydanego orzeczenia poprzez przyjęcie, że praca wykonywana przez K. J. nie stanowiła pracy przy spawaniu w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze , załącznika nr 1 Dział XIV, poz. 12, pkt 2.

- naruszenie przepisów postępowania art. 286 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji, gdy biegły w czasie składania wyjaśnień potwierdził, że nie posiada doświadczenia oraz wiedzy dotyczącej zasady funkcjonowania zakładów lotniczych i podobnych wysoko wyspecjalizowanych zakładów mechanicznych, a w związku z tym nie potrafił on prawidłowo ocenić zakresu obowiązków odwołującego się.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie, że odwołujący się w okresie od 2 stycznia 1973r. do 30 listopada 1992r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku celem ponownego rozpoznania sprawy jak i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy jest bezzasadna.

W niniejszej sprawie wnioskodawca dochodzi przyznania prawa do świadczenia emerytalnego w oparciu o treść przepisu art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz.U. 2009 r., Nr 153, poz. 1227 z zm.). Poza sporem pozostaje okoliczność, że ubezpieczony poza przesłanką stażu szczególnego spełnił wszystkie wskazane w tym przepisie przesłanki.

Wnioskodawca legitymuje się bezspornym okresem 5 lat, 6 miesięcy i 14 dni okresów pracy w szczególnych warunkach od 1.12.1992 r. do 31.12.1998 r. z tytułu zatrudnienia w (...) W. O. na stanowisku montera instalacji rurociągów.

Jako okres uzupełaniający wnioskodawca wskazał okres zatrudnienia w Zakładach (...) w L., którego następcą prawnym jest (...) W.- O., od 2 stycznia 1973 r. do 3 września 1989 r. oraz od 27 lipca 1990 r. do 30 listopada 1992 r. na stanowisku ślusarza, podnosząc, że w zakres prac które świadczył można zakwalifikować jako pracę wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym, zgodnie z wykazem wykaz A, dział XIV „Prace różne”, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r.

Jednakże w ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew zarzutom apelacji, Sąd pierwszej instancji odmawiając uznania powyższego zatrudnienia za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach uprawniającą do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku nie dopuścił się obrazy prawa. Wskazany okres zatrudnienia został w toku postępowania precyzyjnie ustalony w zakresie rodzaju wykonywanej wówczas przez wnioskodawcę pracy . Przedłożono w toku postępowania dokumentację pracowniczą uzupełnioną zeznaniami trzech świadków, którzy w spornym okresie pracowali z wnioskodawcą. Dowody te zostały ocenione przez Sąd Okręgowy zgodnie z zasadami wyrażonymi w art. 233 k.p.c., a przyjęty przez Sąd zakres obowiązków wnioskodawcy w zasadzie nie był sporny. W sporze pozostawała natomiast kwalifikacja ustalonych czynności, pod względem możliwości zakwalifikowania ich do prac wykonywanych w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, dział XIV „Prace różne”, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. Dokonując powyższej oceny Sąd Okręgowy posiłkował się opinią biegłego z zakresu bhp, który w ostatecznej opinii pisemnej z dnia 1 lipca 2014 roku, uwzględniając całość materiału dowodowego, w tym w szczególności odnosząc się do zeznań powołanych w sprawie świadków oraz zeznań wnioskodawcy i przyjętego przez niego szkicu sytuacyjnego uznał, że K. J. w spornym okresie czasu pracował w sąsiedztwie stanowisk spawalniczych.

Tak przyjęte ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny w pełni podziela, wykluczają możliwość zakwalifikowania pracy, jaką wykonywał wnioskodawca w spornym okresie, jako pracy w szczególnych warunkach.

Ustalony w sprawie rodzaj pracy, charakter wykonywanych czynności nie można, wbrew twierdzeniom apelacji, kwalifikować jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Wprawdzie negatywny wpływ wykonywanej pracy na zdrowie i szybszą utratę zdolności niezbędnych do świadczenia pracy jest immanentną cechą pracy w szczególnych warunkach, jednakże nie jest uprawnione przyjęcie, że trudne warunki pracy przesądzają o tym, że praca jest wykonywana w warunkach, o jakich mowa w rozporządzeniu z 7 lutego 1983 roku uprawniającą do nabycia emerytury w obniżonym wieku . Jak trafnie wskazano w uzasadnieniach wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 7 sierpnia 2013 roku (sygn. III AUa 48/13, legalis nr 736510) i Sądu Apelacyjnego w Łodzi ( III AUa 1757/12 legalis nr 736963) nie każde zatrudnienie wykonywane w narażeniu na niekorzystne dla zdrowia czynniki, takie jak hałas przekraczający dozwolone normy, zapylenie, opary chemiczne, wysokie temperatury lub zmienne warunki atmosferyczne, jest pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach lecz jedynie takie , które zostało rodzajowo wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Rozporządzeniu zawierającym przepisy , które należąc do systemu prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter bezwzględnie obowiązujący i muszą być wykładane zgodnie z celem instytucji emerytury w obniżonym wieku , która jest przywilejem stanowiącym odstępstwo od ogólnych regulacji zawartych w przepisie art.27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( patrz: SN wyrok z 6 marca 2007 roku (...) 287/06 ). Przy czym we wskazanym rozporządzeniu znajduje się także § 2 ust.1, zgodnie z którym okresami uprawniającymi do nabycia emerytury w obniżonym wieku są tylko takie okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w których praca ta jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy . Wskazany przepis należy rozumieć tak, że pracą w szczególnych warunkach jest jedynie praca wykonywana stale ( codziennie ) i w pełnym wymiarze czasu pracy ( przez 8 godzin dziennie , jeżeli taka była norma czasu pracy dla danego stanowiska ) z tym , że wskazanego charakteru pracy nie niweczą jedynie krótkotrwałe nieobecności na stanowisku pracy wymuszone technologią pracy na danym stanowisku . Ma niewątpliwie rację apelant podnosząc, że w wykazie A dziale XIV poz. 12 wymieniona jest praca przy spawaniu . Wykonywanie wskazanego rodzaju pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy , niezależnie w jakiej branży to ma miejsce , stanowi okres wliczany do nabycia emerytury w obniżonym wieku . Jednakże w przypadku zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie nie zostały spełnione warunki z przywołanego powyżej § 2 rozporządzenia, pozwalające uznać wykonywane przez ubezpieczonego prace za pracę w warunkach szczególnych opisane w wykazie A dział XIV poz. 12. W sprawie pracy przy spawaniu Sąd Najwyższy wypowiadał się kilkakrotnie. W związku z przedstawionym opisem czynności, jakie ubezpieczony wykonywał, wskazać należy na postanowienie tegoż Sądu z dnia 11 września 2012 roku ( (...) 14/12, legalis nr 617719) w którym, przypominając dotychczasową linię orzeczniczą, podtrzymał stwierdzenie, że wykonywanie pracy w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych nie jest pracą w szczególnych warunkach jeżeli nie jest pracą przy spawaniu, czyli czynnościami wykonywanymi w przebiegu procesu technologicznego spawania, do których nie należą prace ślusarskie, montażowe czy malarskie, stanowiące etap przygotowania do procesu spawania albo obejmujące czynności wykończeniowe następujące po zakończeniu etapu spawania. Prace przy spawaniu obejmują jedynie prace wykonywane w przebiegu procesu technologicznego spawania czyli wyłącznie czynności związane ze spawaniem ( patrz - także (...) 192/07 , (...) 393/10 , II UK 106/11 - legalis). Tymczasem z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że wnioskodawca wykonywał czynności pracownicze w sąsiedztwie stanowiska spawalniczego, jednakże nie wykonywał prac przy spawaniu w powyższym rozumieniu. Wnioskodawca przygotowywał i wykonywał czynności monterskie wykorzystując do tego narzędzia ślusarskie i monterskie, takie jak szlifierki, pilniki, papier ścierny, a zatem nie wykonywał stricte prac w przebiegu procesu technologicznego spawania. Natomiast typowe prace spawarskie wnioskodawca wykonywał jedynie sporadycznie, co miało miejsce przy produkcji tukanów, czy gięciu rur. Prace te jakkolwiek były pracami przy spawaniu w powyższym rozumieniu, to z uwagi na ich sporadyczność w stosunku do pozostałych wykonywanych przez wnioskodawcę czynności ślusarskich, nie spełniają one warunku stałej i pełnowymiarowej pracy, a zatem takiej, która mogłaby być uznana za pracę w szczególnych warunkach.

W konkluzji powyższych rozważań, za uprawnione uznał Sąd Apelacyjny stanowisko Sądu pierwszej instancji w przedmiocie braku możliwości zakwalifikowania spornego okresu pracy wnioskodawcy, jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach uprawniającej do przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Z przytoczonych wyżej względów, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, Sąd Apelacyjny stosownie do treści art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Przewodniczący: Sędziowie: