Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Alicja Kowalska-Kulik

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Sołtys

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2019 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania K. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

z dnia 4 października 2018 roku znak: (...)

w sprawie K. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

o podleganie dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu

I.  zmienia zaskarżoną decyzję tylko w ten sposób, że stwierdza, iż K. J. podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 maja 2018r. do 31 maja 2018r. oraz od 1 lipca 2018r.;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. na rzecz K. J. kwotę 180,00 zł ( sto osiemdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 4/19

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 17 lipca 2019 r.

Decyzją z dnia 4 października 2018 roku znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. - na podstawie art. 83 ust.1 pkt 1 w zw. z art. 6 ust.1 pkt 5 , art. 11 ust.2 , art. 12 , art. 14 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017 roku, poz. 1778 z późń. zm.) - stwierdził, że K. J., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu: od dnia 1 stycznia 2006 roku do dnia 31 marca 2007 roku, od dnia 1 kwietnia 2008 roku do dnia 11 czerwca 2012 roku, od dnia 26 czerwca 2012 roku do dnia 30 kwietnia 2018 roku, od dnia 1 czerwca 2018 r. do dnia 30 czerwca 2018 roku i nie podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu: od dnia 21 lipca 2001 roku do dnia 17 sierpnia 2001 roku, od dnia 1 czerwca 2002 roku do dnia 31 października 2002 roku, od dnia 1 czerwca 2003 roku do dnia 30 listopada 2003 roku, od dnia 1 maja 2004 roku do dnia 30 listopada 2004 roku, od dnia 1 marca 2005 roku do dnia 31 października 2005 roku, od dnia 1 kwietnia 2007 roku do dnia 30 kwietnia 2007 roku, od dnia 1 lipca 2007 roku do dnia 31 lipca 2007 roku, od dnia 1 października 2007 roku do dnia 31 października 2007 roku, od dnia 12 czerwca 2012 roku do dnia 25 czerwca 2012 roku, od dnia 1 maja 2018 roku do dnia 31 maja 2018 roku, od dnia 1 lipca 2018 roku.

W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż odwołujący za miesiące: maj, lipiec, sierpień 2018 r. opłacił składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) w zaniżonej wysokości. Pismami z dnia 3 lipca 2018 r. i 3 sierpnia 2018 r. K. J. zwrócił się do ZUS z wnioskiem o wyrażenie zgody na opłacenie składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe po terminie za miesiąc maj 2018 r. ZUS odmówił odwołującemu się przywrócenia terminu płatności składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za miesiąc maj 2018 r. z uwagi na brak szczególnych okoliczności do pozytywnego załatwienia wniosku. Jednocześnie poinformowano K. J., że w przypadku braku prawa do wypłaty zasiłku chorobowego od 3 lipca 2018 r. do 17 lipca 2018 r. oraz od 18 lipca 2018 r. do 10 sierpnia 2018 r., dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustanie również w miesiącu lipcu i sierpniu 2018 r. Decyzjami z dnia 3 września 2018 r. i z dnia 2 października 2018 r. organ rentowy odmówił K. J. prawa do zasiłku chorobowego od 3 lipca 2018 r. do 10 sierpnia 2018 r. Natomiast w związku z opłaceniem składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, za miesiąc czerwiec 2018 r. w terminie i w prawidłowej wysokości, objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym nastąpiło od 1 czerwca 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. (jako wniosek dorozumiany). W związku z powyższym ZUS stwierdził, że dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu odwołujący podlega w okresach: od dnia 1 stycznia 2006 roku do dnia 31 marca 2007 roku, od dnia 1 kwietnia 2008 roku do dnia 11 czerwca 2012 roku, od dnia 26 czerwca 2012 roku do dnia 30 kwietnia 2018 roku, od dnia 1 czerwca 2018 r. do dnia 30 czerwca 2018 roku, tj. w okresach opłacania składek w terminie i w prawidłowej wysokości. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie.

Od powyższej decyzji odwołał się K. J., który wskazał, iż decyzja jest wadliwa tak pod względem formalnym, jak i ekonomicznym. Zdaniem odwołującego, od kiedy prowadzi działalność gospodarczą, opłaca on składki na bieżąco i tylko sporadycznie zdarzało mu się, że były jakieś pomyłki. Ostatni wniosek o zgodę na opłacenie składki po terminie złożył w 2012 roku. Zdaniem odwołującego, powyższa decyzja oparta jest tylko i wyłącznie na braku prawidłowej wysokości składki chorobowej, której różnica wyniosła 8, 18 zł a po rozliczeniu z nadpłatą w kwocie 1, 04 zł, różnica wyniosła 7,04 zł. Dodał, iż kwota ta została uregulowana jeszcze przed otrzymaniem decyzji o odmowie wypłaty zasiłku, różnica zaś wynikła ze zwykłego błędu rachunkowego. Podniósł decyzja pozbawiająca go zasiłku chorobowego za okres od dnia 17 maja do 25 maja 2018 roku, jak również za okres od dnia 3 lipca do dnia 10 sierpnia 2018 roku jest decyzją dla niego krzywdzącą. Wniósł o przesłuchanie księgowej M. F. prowadzącej jego sprawy rozliczeniowe.

W ocenie ZUS, który wniósł odpowiedź na odwołanie wraz z wnioskiem o jego oddalenie, płatnik ani we wniosku o przywrócenie terminu płatności, ani w odwołaniu nie wskazał żadnego obiektywnego powodu nie opłacenia w terminie składek za sporny okres. Organ rentowy wskazał, iż odwołujący powierzył prowadzenie rozliczeń z ZUS profesjonalnemu podmiotowi. Podniesione w odwołaniu argumenty na okoliczność sporadycznych pomyłek również nie przemawiają za zmianą stanowiska. W ocenie organu rentowego podstawą wyrażenia zgody na opłacenia składki po terminie są tylko okoliczności wyjątkowe o charakterze nadzwyczajnym.

Stan faktyczny w niniejsze sprawie jest w całości bezsporny i przedstawia się następująco:

K. J. prowadzi działalność gospodarczą od 2001 r. – Firma Handlowo-Usługowa (...) w N.. Odwołujący korzysta z profesjonalnej obsługi księgowej. W 2018 r. jego firmę obsługiwała M. F., prowadząca działalność usługową w zakresie księgowości. Była ona również odpowiedzialna za rozliczenia z ZUS-em.

W okresach od 21 lipca 2001 r. do 17 sierpnia 2001 r., od 1 czerwca 2002 roku do 31 października 2002 roku, od 1 czerwca 2003 roku do 30 listopada 2003 roku, od 1 maja 2004 roku do 30 listopada 2004 roku, od 1 marca 2005 roku do 31 października 2005 roku, od dnia 1 stycznia 2006 roku do 30 kwietnia 2007 roku, od 1 lipca 2007 roku do 31 lipca 2007 roku, od 1 października 2007 roku do 31 października 2007 roku, od 1 kwietnia 2008 do 11 czerwca 2012 roku, 26 czerwca 2012 r. do nadal K. J. jest zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych, wypadkowego). Ponadto z tego tytułu jest zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 1 stycznia 2006 r. do dnia 31 marca 2007 roku, od dnia 1 kwietnia 2008 roku do dnia 11 czerwca 2012 roku, od dnia 26 czerwca 2012 roku do nadal.

Za miesiąc maj 2018 r. składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe K. J. została wpłacona w terminie, ale w niższej niż należna, wysokości (niedopłata wyniosła 8,17 zł). Niedopłata ta powstała na skutek błędu rachunkowego księgowej M. F., która błędnie naliczyła składkę w zaniżonej wysokości. Ponieważ odwołujący korzystał ze zwolnień chorobowych w okresie od maja do sierpnia (z przerwami) składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za miesiące lipiec i sierpień 2018 r. były wpłacane w terminie i w wysokości uwzględniającej okresy zwolnień chorobowych. W czerwcu 2018 r., gdy odwołujący nie otrzymał zasiłku chorobowego, zwrócił się do M. F. o wyjaśnienie tej sprawy. Po wykryciu błędu niezwłocznie sporządzono korektę deklaracji i uiszczono niedopłatę (w dniu 3 lipca 2018 roku). Jednocześnie odwołujący złożył wniosek o przywrócenie terminu do uiszczenia składki pismem z dnia 3 lipca 2018 r.; wniosek ten ponowił w dniu 3 sierpnia 2018 r. Wnioski nie zostały przez ZUS uwzględnione z uwagi na „ brak szczególnych okoliczności do pozytywnego załatwienia wniosku”.

Ostatnie opóźnienie odwołującego w zapłacie składek miało miejsce w 2012 roku. W dniu 24 sierpnia 2012 roku odwołujący złożył wniosek o przywrócenie ciągłości dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego za miesiąc czerwiec 2012 rok (pismo z dnia 22 sierpnia 2012 roku k. 39). ZUS wyraził zgodę na opłacenie po terminie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za miesiąc czerwiec 2012 roku (k. 40).

Powyższy stan faktyczny praktycznie w całości bezsporny został ustalony w oparciu o materiał dowodowy wskazany w opisie stanu faktycznego. Jako w pełni wiarygodne ocenił Sąd zeznania odwołującego i M. F.; nie były one kwestionowane przez organ rentowy.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie K. J. zasługuje na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia czy odwołujący K. J. od dnia 1 maja 2018 r. do 31 maja 2018 r. oraz od 1 lipca 2018 r. podlegał dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą.

Podkreślić należy, iż w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą objęcie ubezpieczeniem chorobowym następuje na wniosek tej osoby i ma charakter dobrowolny. W myśl art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300), dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie. Określenie „składki należnej" nie jest więc przypadkowe, gdyż odnoszący się do składki przymiotnik oznacza, że chodzi o należną składkę, czyli pełną składkę, a więc nie wystarcza jej część. W sformułowaniu „nieopłacenie w terminie składki należnej" mieszczą się trzy sytuacje: nieopłacenie w terminie składki w ogóle za dany miesiąc, opłacenie składki w niepełnej wysokości oraz opłacenie składki z przekroczeniem terminu.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 cyt. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a.

Opłacenie składki po upływie terminu, w którym powinna być opłacona lub w niepełnej wysokości (jak w niniejszej sprawie) i ustanie w związku z tym dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie powoduje ponownego nawiązania stosunku ubezpieczenia, niemniej jednak w razie złożenia wniosku o przywrócenie terminu do opłacenia składki na dobrowolne ubezpieczenie, pozytywna decyzja organu rentowego powoduje kontynuowanie dotychczasowego stosunku ubezpieczenia pod warunkiem opłacenia należnych składek.

W ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych nie zostały określone przesłanki „wyrażenia zgody” na opłacenie składki po terminie, co jednak nie oznacza przyznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych niczym nieskrępowanego uznania w uwzględnieniu lub nieuwzględnieniu wniosku o wyrażenie owej zgody. Przyznana kompetencja winna być wykonywana według sprawdzalnych, sprawiedliwych kryteriów. Mimo, że przesłanki wyrażenia przez organ rentowy zgody na opłacenie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe po terminie nie zostały określone przez ustawodawcę, jednak oczywiste jest, iż stanowią je okoliczności związane z przebiegiem samego ubezpieczenia i przyczynami uchybienia owego terminu.

Przepis art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie powinien być traktowany z nadmiernym rygoryzmem, w tym znaczeniu że niejako automatycznie prowadzić do wyłączenia z ubezpieczenia, bez względu na okoliczności. Ponadto przepis ten nie wymaga - wbrew twierdzeniom organu rentowego zawartym w odpowiedzi na odwołanie - aby dany przypadek był wyjątkowy i nadzwyczajny, a przez przypadek uzasadniony rozumieć należy taki, który obiektywnie usprawiedliwia i tłumaczy, dlaczego składka nie została należycie opłacona. Z dotychczasowego przebiegu ubezpieczenia K. J. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, poza jednostkowym i niezawinionym przypadkiem w opłaceniu terminie składki w 2012 r. roku ( z przywróceniem przez organ rentowy terminu do jej opłacenia), wynika, że przez cały jego okres terminowo uiszczał on składki ubezpieczeniowe z tytułu działalności gospodarczej i był rzetelnym płatnikiem, nie dopuszczającym do powstawania zaległości wobec ZUS.

Uiszczenie składki za maj 2018 r. w niewłaściwej wysokości, zaniżonej o jedynie 8,17 zł było zwykłą, ludzką omyłką rachunkową i to nawet nie odwołującego, a osoby, która profesjonalnie zajmuje się rozliczeniami z ZUS, świadcząc usługi na rzecz jego firmy. Podkreślić należy, iż składka ta została opłacona w terminie, a zatem odwołujący wyrażał wolę kontynuowania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jednocześnie, po zorientowaniu się w krótkim czasie, iż nastąpił błąd rachunkowy w wysokości opłaconych przez odwołującego należnych składek za maj 2018 roku, K. J. niezwłocznie podjął czynności zmierzające do naprawienia „błędu” i uiścił brakującą kwotę, składając przy tym wniosek do ZUS o wyrażenie zgodny na opłacenie po terminie składek. Świadczy to o tym, iż odwołujący bardzo poważnie traktuje podleganie ubezpieczeniu chorobowemu, a jego celem nie było „oszukanie” systemu ubezpieczeń społecznych. Ponadto, zgodnie z ugruntowanym poglądem judykatury, tylko zaniechanie zapłaty składki w terminie wyraża wolę zaprzestania podleganiu ubezpieczeniu, opłacenie zaś składki wiąże się zawsze z wolą jego kontynuowania, dlatego opłaceniu składki w niższej od należnej wysokości nie należy nadawać takiego znaczenia, które powoduje ustanie ubezpieczenia, wbrew woli ubezpieczonego (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2015 r. sygn. akt II UK 443/14).

Z tych przyczyn uznać należy, że organ rentowy bezzasadnie nie wyraził odwołującemu się zgody na przywrócenie terminu do opłacenia należnej składki za miesiąc maj 2018 r. W konsekwencji nie ma podstaw, aby uznać, że od 1 maja 2018 r. do 31 maja 2018 r. i począwszy od 1 lipca 2018 r. ustało dobrowolne ubezpieczenie chorobowe odwołującego się (w przypadku przyjęcia, że za maj 2018 r. składkę opłacono prawidłowo, składki za lipiec i sierpień 2018 r. są również uiszczone w prawidłowej wysokości, bowiem odwołujący nabędzie prawo do zasiłku chorobowego)

Mając na uwadze powyższe, Sąd - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz powołanych wyżej przepisów prawa materialnego – orzekł jak w pkt I wyroku.

O kosztach zastępstwa prawnego Sąd orzekł na zasadzie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2018, poz. 265 ).

Sygn. akt IV U 4/19

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować uzasadnienie;

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego oraz pełnomocnikowi odwołującej się;

3.  kal. 14 dni.

N., dnia 23 lipca 2019 r.