Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 28 lutego 2020 roku

W pozwie wniesionym przez Bank (...) S A w W., skierowanym przeciwko K. W. (2) w (...) strona powodowa domagała się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym pozwany zostałby zobowiązany do zapłaty na jej rzecz kwoty 113.245,50 zł. jako wierzytelności z umowy pożyczki ekspresowej wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie w zapłacie od dnia 14 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty .

W uzasadnieniu wskazano, że przedmiot roszczenia stanowi wymagalna wierzytelność, przysługującą stronie powodowej od pozwanego na podstawie umowy pożyczki ekspresowej > W dniu 30.08.2017 roku bank wezwał Pozwanego do spłaty zadłużenia przeterminowanego pod rygorem wypowiedzenia umowy, z poinformowaniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację , jednak należność nie została zapłacona .

Nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu upominawczym dnia 03 sierpnia 2019 roku w trybie (...) nakazano pozwanemu zgodnie z żądaniem pozwu , aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacił stronie powodowej 113.245,50 z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 14 czerwca 2019 roku oraz 1416 zł , tytułem kosztów procesu { nakaz k.4} .

Pozwany od nakazu tego wniósł sprzeciw (k. 90-92 i 126-128), w którym podnosił, że wnosi o rozłożenie należność , zawartej w nakazie na raty .Zobowiązał się do uregulowania należności w 120 ratach , podnosząc , że obecnie pracuje za najniższą krajową . Na utrzymaniu ma nieletniego syna oraz żonę, która nie pracuje , przyznał , że sytuacja materialna nie pozwala na spłatę długu w całości , od tej spłaty się nie uchyla , jednak zaplata w ratach pozwoliłaby na uregulowanie długu bez egzekucji komorniczej . Podał także , że nie ma żądnych nieruchomości , ani cennych przedmiotów , a mieszka w wynajmowanym mieszkaniu . { sprzeciw k. 5}.

Strona powodowa w odpowiedzi na sprzeciwy (k.11) wniosła jak w nakazie zapłaty oraz wskazała , że nie wyraża zgody na restrukturyzację zadłużenia , ponieważ zawarła z pozwanym porozumienie w dniu 07-02-2018. Pozwany nie wywiązał z warunków porozumienia. Ponadto pozwany, po wniesieniu pozwu i po wydaniu nakazu zapłaty, pismem z dnia 22.07.2019 zwrócił się o restrukturyzację zadłużenia. Strona powodowa pismem z dnia 13. 08. 2019 roku poinformowała pozwanego, iż nie wyraża zgody na restrukturyzację zadłużenia .

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego z dokumentów , Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20.02.2015 roku K. W. (2) zawarł z Bankiem (...) SA w W. umowę pożyczki ekspresowej nr (...) , na podstawie której strona powodowa zobowiązała się do udzielenia pozwanemu kredytu w kwocie 150 000 zł Spłata kredytu mała nastąpić do dnia 22.02.2022 roku ( rj. Na 7 lat ) , w miesięcznych ratach kapitałowo- odsetkowych, które na dzień zawarcia umowy wynosiły 2.496 zł . Oprocentowanie kredytu jest zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 10.72 % w skali roku ( pkt. II umowy) . Na dzień sporządzenia całkowity koszt kredytu wynosił 209 642,68 zł Zabezpieczeniem spłat kredytu było tylko prawo do dysponowania rachunkiem , na który wypłacono pożyczkę i przeznaczonym do jego obsługi . Z kwoty kredytu 91.241,70 zł przeznaczone miało być na spłatę kredytu , udzielonego już przez ten sam bank w kwietniu 2014 roku , 1.500 z l na prowizję , a 57.252,30 zł na cele komercyjne . Zastrzeżono , iż Bank może wypowiedzieć umowę kredytu w przypadku, gdy pożyczkobiorca zalega w całości z zapłatą dwóch rat kredytu i pomimo pisemnego wezwania do zapłaty nie spłaci zaległości terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania lub nie ustanowi w terminie 30 dni zabezpieczenia. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni .

Pozwany początkowo spłacał należności w terminie , albo jedynie z małym opóźnieniem, powodującym naliczenie kilkuzłotówkowych odsetek za przeterminowane zadłużenie . W lipcu 2016 roku nastąpiło pierwsze większe opóźnienie , wyrównane wpłatą 11.867 zł, później – jeszcze trzykrotnie – do czerwca 2017 roku następowało wyrównania zaległości powiększonymi wpłatami . Od stycznia 2018 roku wpłaty nie następowały w terminie i były niższe od należnej raty . Ostatecznie do rozliczenia pozostawała kwota 105.639,52 zł w tytułu kapitału na dzień 28 września 2018 roku

Dowód : - umowa pożyczki ekspresowej - k.28 -33, wykaz wpłat k. 48 , wyliczenia odsetek k. 49,50 )

Pismem z dnia 30 sierpnia 2017 roku wezwano pozwanego do zapłaty przeterminowanego zadłużenia na kwotę 5.888,56 zł w terminie 14 dni ze wskazaniem , że dalsze uchylanie się od spłaty spowoduje wypowiedzenie umowy i konieczność zapłaty całej należności pod rygorem egzekucji .

Pismem z dnia 30 września 2017 roku wezwano do zapłaty kwoty 114.845,81 zł w terminie 30 dni od daty wezwania , wskazując, że wypowiedzenie może być cofnięte , jeśli zostaną spłacone zalegle należności tj. kapitał – 5.704,02 zł odsetki – 2.69014 zł w okresie wypowiedzenia . Należności nie zostały uregulowane . Strona powodowa wystosowała ostateczne wezwanie przedsądowe z dnia 19.12.2017 roku .

.

Dowód: wezwania k. 33 i 34, zwrotka k. 35,wezwanie k. 36 , zwrotka k. 27

Pozwany złożył 15 stycznia 29018 roku wniosek o restrukturyzację kredytu , wskazując , iż powodem braku spłat jest utrata pracy , we wniosku wskazał jako jedyne źródło dochodów umowę o pracę z wynagrodzeniem 2.400 zł , przy umowie na czas określony do marca 2018 roku , deklarując raty po 1.500 zł miesięcznie przez 12 m-cy , a następnie po od stycznia 2019 roku po 3.000 zł . Strony zawarły porozumienie , iż od lutego 2018 roku do grudnia 2018 roku raty będą wynosić 1.500 zł , a ostatnia rata , stanowiąca spłatę reszty zadłużenia nastąpi do 25 stycznia 2019 roku . Pozwany spłacał na poczet tego porozumienia po 1500 zł 6 rat, przy czym ostatnia wpłata nastąpiła 28 września 2018 roku . Pismem z dnia 20 lutego 2020 roku pozwany został wezwany do zapłaty kwoty 108.562 , 15 zł – w tym kapitał wynosił 105.639.52 zł

Dowód: wniosek o restrukturyzację k. 38-40, porozumienie k. 41- 43, wykaz spłat k. 48, wezwanie do zapłaty k. 44, wyliczenie salda zadłużenia k. 50

Fakt udzielenia kredytu , zaprzestanie spłaty , wysokość należności, fakt ubiegania się o zawarcie porozumienia nie były między stronami sporne . Dłużnik także w sprzeciwie wskazał ,że zna zadłużenie , nie kwestionował jego wysokości ,a jedynie powoływał się na niemożność spłaty należności jednorazowo . Z kredytu spłacony został inny kredyt w tym samym banku .

Pozwany zawarł umowę i wiedział , że powinna ona zostać spłacona . Chciał w ten sposób pomóc bratu , który miał raty faktycznie spłacać , ale nie uczynił tego i zwlekał aż do wezwania sądowego . Pozwany pracuje w (...) w Z. , od stycznia 2018 roku i ma umowę do końca obecnego roku . Jest praktycznie pracownikiem ekipy konserwatorskiej , ale pełni także dyżury na portierni , zarabia ok. 2750 zł brutto . Innego zadłużenia nie ma , zamieszkuje u teściowej . Żona utraciła pracę dwa miesiące temu - firma , gdzie pracowała ( prywatna pralnia ) nie wystawiła odpowiednich dokumentów , stąd trudności żony z uzyskaniem zasiłku dla bezrobotnych . Pozwany i żona jako rodzina zastępcza wychowują wnuka , na utrzymanie którego otrzymują 500 + oraz 660 zł dla rodzin zastępczych , jest on obecnie w Internacie . Wydają na prąd wodę , opał i jedzenie ok. 1500 zł , Pozwany zadeklarował , że może zapłacić na poczet kredytu po 1.000 zł miesięcznie , bowiem nie może realnie liczyć na to , że brat odda mu pożyczone 50.000 zł , a nie ma także pewności , czy żona uzyska pracę lub emeryturę . Ona sam może w razie potrzeby dorobić , ale niewielką kwotę z uwagi na pracę zmianową .

Dowód: zeznania pozwanego k.198 i 98 v nagranie od 00:07;01 ;

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów w postaci powołanych wyżej dokumentów. W ocenie Sądu dokumenty te w pełni zasługiwały na to ,aby zostały ocenione jako wiarygodne, ponieważ były przekonujące, spójne, a także wzajemnie się uzupełniały. Ich prawdziwości nie zaprzeczał pozwany , nie formułował żadnych konkretnych zarzutów do tych dokumentów . Dokumenty te pozwoliły na pełniejszą weryfikację twierdzeń stron odnośnie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności i dlatego też Sąd w całości się na nich oparł dokonując ustaleń w zakresie stanu faktycznego.

Sąd ustalił również stan faktyczny w zakresie przyczyn niepłacenia kredytu oraz kontaktu pozwanego z wierzycielem, możliwości spłaty , zasobów majątkowych i koniecznych wydatków , osób na wspólnym utrzymaniu , ich możliwości utrzymania się i możliwości spłaty należności w tym w drodze egzekucji .

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie strony powodowej należy uznać za zasadne .

Wierzytelność dochodzona pozwem wynika z umowy pożyczki ekspresowej , zawartej przez pozwanego w niniejszym postępowaniu. Wielkość zadłużenia nie była kwestionowana , wynika z wykazu dokonywanych spłat i była także weryfikowana przez strony w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego na wniosek pozwanego . Nie było także sporne , że znaczna większość wypłaconej przez stronę powodową kwoty została przeznaczona na spłatę pożyczki w tym samym banku .

Przez umowę pożyczki czy kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczoną w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, Dz.U. z 2016 r., poz. 1988 t.j. ze zm.).

Dłużnik , któremu pożyczka została udzielona zobowiązany był do jej zwrotu w okresie 7 lat . W związku z tym, że nie zastosował się do postanowień umownych, umowa została zasadnie wypowiedziana przez stronę powodową po upływie terminów do spłaty dwóch rat oraz nie wpłaceniu zaległości w okresie 30 dniowego terminu . Z zeznań pozwanego wynika , że fakt zaprzestania spłaty i kłopoty finansowe wystąpiły w celu uzyskania możliwości spłaty długu ubiegał się o restrukturyzację długu , ale sytuacja ponownie się pogorszyła , gdyż żona utraciła pracę .

W ocenie Sądu zasadność dochodzonej przez bank należności została w sposób należyty wykazana przedłożoną umową, pismem ją wypowiadającym, wezwaniami do zapłaty . Fakt istnienia zadłużenia , opisanego w wezwaniu i dalszymi pismami nie został skutecznie za kwestionowany , zatem wobec braku dowodu przeciwnego należy uznać iż co do zasady zadłużenie w wysokości , objętej sporem istniało .

Raz jeszcze natomiast trzeba podkreślić, że w świetle przedłożonych przez stronę powodową dowodów roszczenie co do dochodzonej kwoty należy uznać za wykazane. To samo dotyczy jego wymagalności, po jego wypowiedzeniu (§ 24 pkt.1 i 2 ).

Za zasadne ocenił Sąd także żądanie, w zakresie w jakim dotyczyło zaległych odsetek za opóźnienie.

Zgodnie z treścią art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie . Umowna wartości odsetek ograniczenie to respektuje . Odsetki są dochodzone od daty następnej po dniu , za który je naliczono .

Dlatego orzeczono , jak w pkt. I wyroku .

Zgodnie z treścią art. 354 § 1 i 2 kodeksu cywilnego - dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje- także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. § 2.W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.

W ocenie Sądu ta ogólna regulacja , związana z istnieniem zobowiązania winna być stosowania zwłaszcza w tych umowach , które ze swej istoty są umowami długoterminowymi , przy których zawarciu żadnej ze stron nie jest i nie może być wiadome , czy i w jaki sposób stan faktyczny , związany z wykonaniem zobowiązania może uleć zmianie. Współdziałanie to musi być realne i uwzględniać dobrą lub złą wiarę stron oraz rzeczywiste czynniki , mające wpływ na sposób zawarcia i wykonania zobowiązania .

W niniejszej sprawie zauważyć należy , że strona powodowa nie dochowała należytej staranności w ocenie możliwości pozwanego co do spłaty należności . 2/3 „pożyczonej” kwoty stanowi de facto splata już istniejącego w tym samym banku zobowiązania , przy czym pożyczka ekspresowa zazwyczaj ma mniej korzystne warunku spłaty oraz prowadzi do poniesienia przez klienta banku dwukrotnie opłat bankowych, oraz prowizji , a także – przynajmniej częściowo odsetek w sytuacji już istniejącego zadłużenia w tym samym banku . Koszt pożyczki jest dość wysoki , zatem bez rzetelnego ocenienia możliwości płatniczych strony umowy może prowadzić do pogłębiania stanu zadłużenia , prowadzącej do niewypłacalności dłużnika.

W tym przypadku z materiału dowodowego wynika , że jedynym zabezpieczeniem pożyczki było prawo banku do dysponowania kontem bankowym , na które wpłynęła pożyczka , zatem zabezpieczało to tylko zapłatę na rzecz tego samego banku jego własnej wierzytelności z tytułu innego kredytu . Stan ten budzi już na tym etapie wątpliwości co do zasadności udzielenia spornej pożyczki a zwłaszcza na możliwość jej spłaty. Analogiczne zastrzeżenia należy odnieść także do badania sytuacji pozwanego na skutek wniosku o restrukturyzację zadłużenia , gdzie – oprócz oświadczenia o umowie ( kończącej się za 2 miesiące od wniosku ) i wysokości zarobków -2.400 zł brutto wyraźnie wskazano brak jakiegokolwiek wartościowego składnika – do którego w razie konieczności mogłaby być skierowana egzekucja banku .

Również i pozwany w ocenie Sądu nie wykazał należytej staranności w zakresie zawarcia umowy i wykonania zobowiązania . Pozwany obciążył swoje dochody wysokim kredytem na wiele lat traktując to jajko przysługę dla brata , jednak nie zapewnił sobie żadnego zabezpieczenia z jego strony na wypadek niemożności spłaty, wykazał się beztroską w przekazywaniu środków na spłatę oraz nie pilnował terminów spłaty należności .

Pozwany jednak przez pierwszy okres spłacał należności z tytułu pożyczki ( spłacił ok. 1/3 kapitału ) oraz spłacał także początkowo układ ratalny , zawarty ze stroną powodową . Jego sytuacja nie uzasadniała w ocenie sądu możliwości uzyskania aż tak wysokiej pożyczki , mimo to jednak pozwany starał się dokonywać spłat . Pozwany i jego żona mający skromne dochody są rodziną zastępczą dla swojego wnuka ( traktowanego jako syn). Istotnym jest zatem zachowania dla rodziny pozwanego możliwości bytowych , a pozwany nie dysponował w dacie zawarcia umowy i nie dysponuje nadal żadnym wartościowym składnikiem majątkowym, dlatego w ocenie Sądu uzasadnione jest w tej sprawie zastosowanie art. 320 kpc , zgodnie z którym – w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości o opróżnienie pomieszczenia –wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia świadczenia.

W pocenie Sądu uzasadnione jest stanowisko pozwanego , że w warunkach rodzinnych oraz przy osiąganych dochodach może on płacić raty po 1.000 zł . Dlatego zasądzone w pkt. roszczenie Sąd rozłożył na 125 rat ustalając je w następujący sposób : .Kapitał do spłaty wynosi 105.639,52 zł . Ta kwota , podzielona na 114 rat = 926, 67 = 927 zł . Ilość 114 rat pozwoli zatem pozwanemu spłacić cały kapitał oraz – w każdej racie 73 zł z tytułu odsetek . Ilość 114 rat pozwala więc także na spłatę kwoty 8.322 zł z tytułu odsetek ( 114x 73 zł ) , zatem zaspokoi żądanie zapłaty odsetek skapitalizowanych ( 7.605,98 zł ) oraz będzie stanowiło częściową wpłatę na poczet odsetek , zasądzonych w pkt. 1 . Po spłacie kapitału możliwe będzie ostateczne obliczenie należności z tytułu odsetek i rozłożenie ich na 11 ostatnich rat , a pozwany będzie miał realną możliwość zapłaty przewidywalnych kwot. W ocenie Sądu strona powodowa w aktualnej majątkowej sytuacji pozwanego nie uzyska ani wcześniej , ani wyższych kwot spłaty, nawet w toku egzekucji .

Skoro pozwany od początku sporu deklaruje spłatę należności po 1.000 zł winien być przygotowany do bezzwłocznego uiszczania rat , bez oczekiwania na prawomocność wyroku , dlatego sąd wskazał terminy płatności do ostatniego dnia miesiąca , począwszy od marca 2020 roku . Sąd bowiem stoi na stanowisku , że rozłożenie należności na wiele znacznie niższych niż umowne rat powinno dawać stronie powodowej jak najszybciej bieżące , choć częściowe zaspokajanie należności .

Uzasadniony interes strony powodowej w połączeniu z powołaną wyżej regulacja art. 354 kc powinien także być zabezpieczony przed dalszą zwłoką dłużnika , dlatego ustalono zasadę analogiczną , jak w umowie stron – tj. iż brak wpłaty dwóch kolejnych rat powoduje natychmiastową wymagalność całości roszczenia, bowiem znacznemu złagodzeniu wymogów dla pozwanego w stosunku do treści umowy musi odpowiadać rygorystyczne przestrzeganie terminów spłat i brak dalszych opóźnień w wykonaniu wyroku .

Dlatego orzeczono , jak w pkt. II wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na zasadzie art. 98 kpc. oraz par.2 pkt 5 rozporządzenia Min Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ze zmianami Dz. Z 2018 roku poz. 265) ; zobowiązując pozwanego do zapłaty na rzecz strony powodowej kwoty 1416 zł stanowiącej równowartość kosztów związanych z uiszczoną opłatą od pozwu oraz 0.049,15 zł ), kosztami opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł ,oraz kwotą 3.600z tytułu kosztów zastępstwa procesowego . ( pkt. III wyroku );