Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Teresa Rak
Sędziowie:	SSA Jerzy Bess SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
Protokolant:	st.sekr.sądowy Katarzyna Wilczura

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2014 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego

w K.

przeciwko S (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R.

o ustalenie

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 6 listopada 2013 r. sygn. akt I C 2035/12

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie począwszy od dnia 17 czerwca 2013r. i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 358/14

UZASADNIENIE

Powód, Naczelnik I Urzędu Skarbowego w K. wniósł, o ustalenie, że pomiędzy stronami umowy sprzedaży z dnia 16 kwietnia 2008 r., tj. sprzedającym (...) Sp. z o.o. w R., a kupującym S (...) Sp. z o.o. w K. nie doszło do skutecznego wywołania jej skutku prawnego. Domagał się również przyznania kosztów sporu.

W uzdatnieniu pozwu wskazał, iż umowa pomiędzy pozwanymi miała charakter pozorny w rozumieniu art. 83 § 1 kc, a przez to jest nieważna. Została bowiem zawarta pomiędzy podmiotami powiązanymi ze sobą węzłami towarzyskimi i biznesowymi. Nadto faktycznie cena sprzedaży nigdy w pełni nie zapłacona, co więcej zła kondycja finansowa nabywcy, uniemożliwiała i uniemożliwia nadal jej realną zapłatę.

Strona pozwana S (...) Sp. z o.o. w K. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

Przyznała, że z treści uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2010r dowiedziała się, że prawomocnym wyrokiem Sąd Okręgowy w Radomiu z dniu 11 czerwca 2008r. w sprawie stwierdził nieważność umowy sprzedaży prawa współużytkowania wieczystego, współwłasności budynku i własności przedmiotowych nieruchomości z powodu pozorności tej umowy, jednak wyrok ten zapadł blisko dwa miesiące po zawarciu umowy kwestionowanej przez powoda w niniejszej sprawie. Taka zatem ocena prawna umowy na podstawie której zbywca stał się podmiotem praw , które następnie przeniósł na pozwaną pozostaje bez wpływu na jej skutki prawno - rzeczowe.

Zaprzeczyła, jakoby zawarła umowę z dnia 16 kwietnia 2008r dla pozoru.

Argumentowała , że cena sprzedaży może być płacona nie tylko w pieniądzu, ale także w innej formie ; np. w drodze potrącenia wierzytelności, czy w drodze przejęcia zobowiązań sprzedającego. Taką właśnie, odmienną, od pieniężnej formę zapłaty ceny strony miedzy sobą uzgodniły. Dodała, iż zawierając przedmiotową umowę kierowała się zasadą rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych i zasadą domniemania prawdziwości wpisów w księgach wieczystych , które wskazywały , w dacie zawarcia kwestionowanej czynności na spółkę (...) jako właściciela i użytkowania wieczystego zbywanych realności.

Strona pozwana (...) Sp. z o.o. w R. wniosła o oddalenie powództwa i obciążenie strony powodowej kosztami procesu.

Powołując się na treść prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach -sygn. akt VII GC 165/10] , w którym prawomocnie oddalono wytoczone przez nią powództwo przeciwko spółce S (...) o uznanie umowy z dnia 16 kwietnia 2008r. za nieważną, uznając , że Sąd obecnie rozstrzygający spór jest tym orzeczeniem związany , twierdził ,iż już z tej przyczyny powództwo powinno ulec oddaleniu.

Ponadto do zawarcia kwestionowanej w żądaniu pozwów umowy doszło podczas procesu toczącego się przed Sądem Okręgowym w Radomiu do sygn. akt I C 1049/07, jednak pozwana S (...) Sp. z o.o. w K. nie była stroną tego procesu, a niezależnie od tego wynik wskazanego postępowania w dacie umowy nie był znany. Dodawała , że w księgach wieczystych obydwu nieruchomości w dniu zawierania umowy brak było ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu, którego istnienie i ewentualne nie uwzględnianie przez nabywcę dawałoby podstawę do przyjmowania , że jest on podmiotem będącym, w dacie nabycia , w złej wierze .

Wyrokiem z dnia 6 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Kielcach ustalił, że pomiędzy stronami umowy sprzedaży: sprzedającym (...) Sp. z o.o. w R. a kupującym S (...) Sp. z o.o. w K. zawartej w formie aktu notarialnego sporządzonego w dniu 16 kwietnia 2008 r. numer Repertorium A(...)nie doszło do skutecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy przez sprzedającego (...) Sp. z o.o. w R. na kupującego S (...) Sp. z o.o. w K. [ pkt I ] ,

- nakazał ściągnąć od S (...) Sp. z ograniczoną odpowiedzialnością w K. i (...) Sp. z o.o. w R. solidarnie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Kielcach kwotę 13.123 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych [ pkt II ] oraz

- zasądził od S (...) Sp. z o.o. w K. i (...) Sp. z o.o. w R. solidarnie na rzecz Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w K. kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu [pkt III sentencji wyroku ]

Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia:

- w dniu 26 kwietnia 2007 r. M. S. i R. S. (1) zawiązali spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą S (...) z siedzibą w K., prezesem zarządu została M. S.;

- w dniu 26 lipca 2007r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w W. skierował do Sądu Okręgowego w Radomiu przeciwko pozwanym (...) Sp. z o.o. w R. i (...) Sp. z o.o. w R. pozew o ustalenie, że zawarta w dniu 30 marca 2002r. pomiędzy wyżej wymienionymi pozwanymi umowa sprzedaży jest umową pozorną, a przez to nieważną;

- na dzień 26 lipca 2007 r. R. S. (1) wchodził w skład zarządu spółek: (...) Sp. z o.o. w R. i (...) Sp. z o.o. w R.;

- M. S. w okresie od czerwca 2000 r. do 26 lutego 2004r. była zatrudniona jako księgowa w (...) Sp. z o.o. w R.; w styczniu i lutym 2004r przygotowywała bilans i sprawozdanie finansowe na rzecz spółki (...); działając na prośbę R. S. (1).

- w dniu 16 kwietnia 2008r. pomiędzy (...) Sp. z o.o. w R. reprezentowaną przez prezesa zarządu R. S. (1) a S (...) Sp. z o.o. w K. reprezentowaną przez prezes zarządu M. S. została zawarta umowa sprzedaży, zgodnie z którą (...) Sp. z o.o. w R. sprzedała S (...) Sp. z o.o. w K. zabudowaną nieruchomość oznaczoną jako działki nr: (...) o pow. 4042 m ² położoną w R. przy ul. (...), objętą księgą wieczystą (...) za cenę 13.054.000 zł brutto oraz udział (...) części w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działki nr: (...) o łącznej powierzchni 1333 m ² oraz w budynku administracyjno-biurowym o kubaturze 9541 m ³ stanowiącym odrębny od gruntu przedmiot własności położonych w R. przy ul. (...) objętej księgą wieczystą (...) za cenę 11.809.600 zł brutto. Strony umowy oświadczyły, że ceny zostaną uregulowane przez stronę kupującą w terminie 14 dni oraz, że porozumieją się co do sposobu spłacenia wierzycieli hipotecznych i prowadzących egzekucję z praw do objętych umową nieruchomości;

- wyrokiem z dnia 11 czerwca 2008r. (sygn. akt I C 1049/07) w sprawie z powództwa Urzędu Kontroli Skarbowej w W. przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w R. Sąd Okręgowy w Radomiu ustalił, że zawarta w dniu 30 marca 2002r. pomiędzy tymi spółkami umowa sprzedaży, obejmująca prawa do tych samych realności , których dotyczyła umowa z 16 kwietnia 2008r jest nieważna, Sąd, odwołując się do dyspozycji art. 189 ¹ kpc w zw. z art. 199a § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa i art. 83 § 1 kc, uznał, że umowa sprzedaży zawarta przez pozwane spółki jest pozorna i zmierzała do uzyskania nienależnego podatku VAT;

- wyrokiem z dnia 18 listopada 2008 r. (sygn. akt I ACa 541/08) Sąd Apelacyjny w Lublinie oddalił apelację spółki (...) od tego wyroku, podzielając stanowisko Sądu Okręgowego;

- wyrokiem z dnia 28 stycznia 2010r. Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną wniesiona od orzeczenia Sądu II instancji.

- wyrokiem z dnia 27 stycznia 2011r w sprawie o sygnaturze VII GC 165/10 Sąd Okręgowy w Kielcach w sprawie z powództwa (...) Sp. z o.o. w R. przeciwko S (...) Sp. z o.o. w K. o ustalenie nieważności umowy sprzedaży z dnia 16 kwietnia 2008r. oddalił powództwo, gdyż strona powodowa nie obaliła domniemania dobrej wiary nabywcy

- decyzją z dnia 18 kwietnia 2011 r. Naczelnik I Urzędu Skarbowego w K. określił dla S (...) Sp. z o.o. w K. zobowiązanie podatkowe w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych za rok 2008 w kwocie 67.615 zł, z uwagi na to, że spółka nie stała się właścicielem nieruchomości położonych w R. przy ul. (...) oraz przy ul. (...), w związku z tym wyłączono z kosztów uzyskania przychodów kwoty odpisów amortyzacyjnych przedmiotowych nieruchomości, jak też wydatki poniesione przez spółkę z tytułu zapłaconych opłat notarialnych i skarbowych, ponieważ nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów (nieruchomości te nie były w wymienionym okresie środkami trwałymi spółki);

- w wyniku wniesionego przez S (...) Sp. z o.o. w K. odwołania od powyższej decyzji Dyrektor Izby Skarbowej w K. uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ podatkowy I instancji stwierdzając, że pozorność oświadczenia woli stwierdzona w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2010r. (sygn. akt IV CSK 261/09) nie ma wpływu na skuteczność czynności prawnej dokonanej 16 kwietnia 2008r. przez (...), tj. sprzedaży i związanego z nią przeniesienia własności przedmiotu sprzedaży na rzecz S (...) Sp. z o.o., chyba że S (...) Sp. z o.o. działała w złej wierze;

- decyzją z dnia 18 lipca 2011 r. Naczelnik I Urzędu Skarbowego w K. określił dla S (...) Sp. z o.o. w K. zobowiązanie podatkowe w zakresie podatku dochodowym od osób prawnych za rok 2009 w kwocie 122.844 zł;

- decyzją z dnia 7 października 2011r. Dyrektor Izby Skarbowej w K. uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ podatkowy I instancji stwierdzając, że pozorność oświadczenia woli stwierdzona w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2010r. (sygn. akt IV CSK 261/09) nie ma wpływu na skuteczność czynności prawnej dokonanej 16 kwietnia 2008r. przez (...), tj. sprzedaży i związanego z nią przeniesienia własności przedmiotu sprzedaży na rzecz S (...) Sp. z o.o., chyba że S (...) Sp. z o.o. działała w złej wierze;

- za 2010r. S (...) Sp. z o.o. w K. wykazała stratę w wysokości 484.992,53zł, za 2011r. w wysokości 489.018,51 zł, a za 2012r. w wysokości 651.295,20 zł ;

- postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2011r. (sygn. akt IV Gzd 2/10) Sąd Rejonowy w Radomiu pozbawił R. S. (1) na okres 6 lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu, od tego orzeczenia Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił apelację uczestnika R. S. (1);

- postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2013r. - sygn. Wa XIV Ns Rej KRS (...) (Nr KRS (...)) Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w W. ustanowił S. K. kuratorem dla (...) Sp. z o.o. celem niezwłocznego podjęcia czynności zmierzających do powołania dla niej organów poprzez zwołanie zgromadzenia wspólników z porządkiem obrad obejmującym wybór zarządu, a w razie potrzeby, celem postarania się o likwidację spółki z ograniczona odpowiedzialnością poprzez zwołanie zgromadzenia wspólników protokołowanego notarialnie z porządkiem obrad obejmującym rozwiązanie wyżej wymienionej spółki wraz z wyborem likwidatora lub wystąpienia do Sądu z wnioskiem o jej rozwiązanie i reprezentowania jej w tym postępowaniu, zobowiązując jednocześnie kuratora do składania sprawozdań z podjętych czynności raz na 6 miesięcy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy, odwołując się do przepisów art. 189 kpc, art. 189 ¹ kpc oraz art. 83§1 kc, uznał powództwo za uzasadnione.

Wskazał , że R. S. (1) reprezentujący spółkę (...), będąc jej jednoosobowym zarządem także w dacie zawierania umowy w dniu 16 kwietnia 2008r. miał uprzednio powiązania także ze spółką S (...), bowiem obok M. S. był on drugą osobą zawiązującą w dniu 26 kwietnia 2007r. tę spółkę i jednym z jej udziałowców. Jednocześnie był on prezesem zarządu spółki (...) Sp. z o.o. w R.. Dwie z wyżej wymienionych spółek, tj. (...) i (...) były pozwane w sprawie, która toczyła się przed Sądem Okręgowym w Radomiu w sprawie o sygnaturze IC 1049/07 z powództwa Urzędu Kontroli Skarbowej w W. o ustalenie nieważności umowy sprzedaży zawartej między tymi spółkami w dniu 30 marca 2002r. Przedmiot tej umowy pokrywał się z przedmiotem umowy z dnia 16 kwietnia 2008r. Wprawdzie w dacie zawarcia drugiej z umów R. S. (1) nie był już wspólnikiem w spółce S (...), bowiem w dniu 8 kwietnia 2008r. sprzedał posiadany przez siebie udział w niej G. K., jednakże nie można uznać, że tym samym wyzbył się świadomości, iż przed Sądem Okręgowym w Radomiu pod sygn. akt I C 1049/07 toczy się sprawa o ustalenie nieważności umowy sprzedaży z dnia 30 marca 2002r. i że może w niej zapaść wyrok uwzględniający powództwo.

W dacie doniosłej dla rozstrzygnięcia R. S. (1) nadal był prezesem zarządu spółki (...)

Z kolei M. S. w latach 2000-2004 pracowała jako księgowa w spółce (...) – pozwanej w sprawie I C 1049/07 , a na początku 2004r. robiła bilans i sprawozdanie na prośbę R. S. (1) w spółce (...) – drugiej ze stron pozwanych w tym sporze.

W związku z tym jako księgowa prowadząca rozliczenia (...) spółki (...) musiała mieć świadomość okoliczności zawierania umowy z dnia 30 marca 2002r., które świadczyły o jej pozorności. W takiej sytuacji pozwanej spółki S (...) nie chroni rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, gdyż zgodnie z przepisem art. 6 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2001r. Nr 124. Poz. 1361 ze zm.) rękojmia ta nie chroni rozporządzeń dokonanych na rzecz nabywcy działającego w złej wierze (ust. 1), w złej zaś wierze jest ten, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć (ust. 2).

Ponadto z § 5 aktu notarialnego z dnia 16 kwietnia 2008r. wynika, iż stawające strony zawieranej wówczas umowy oświadczyły, że ceny zarówno nabycia prawa własności nieruchomości jak i udziału w prawie użytkowania wieczystego gruntu zostaną uregulowane przez stronę kupującą w terminie 14 dni. Tymczasem jak wynika z zeznań R. S. (1) i M. S. na chwilę obecną z tytułu zawartej umowy spółka S (...) ma spłacić na rzecz (...) Sp. z o.o. jeszcze 10.000.000-11.000.000 zł, przy czym R. S. (1) spodziewa się tę sumę otrzymać w ciągu najbliższych 10 lat. Twierdzenia te nie znajdują zatem odzwierciedlenia w § 5 aktu notarialnego i fakturze, która została wystawiona przez spółkę (...), a podpisana przez M. S. w imieniu spółki S (...) jako nabywcy. Powyższe oznacza, że zawierana w dniu 16 kwietnia 2008r. umowa sprzedaży była fikcją przynajmniej w zakresie zapłaty umówionej ceny.

Jeśli natomiast , jak argumentuje w dalszym ciągu Sąd I instancji, przyjąć, że cena, wbrew literalnemu brzmieniu umowy, nie została uregulowana w 2008r., a była częściowo regulowana w terminie późniejszym poprzez przystąpienie spółki S (...) do długu zaciągniętego przez R. S. (1) wobec banku, a w całości zostanie uregulowana za około 10 lat, jak twierdzą w swych zeznaniach R. S. (1) i M. S., to oznaczałoby to, że całkowita zapłata ceny miałaby nastąpić w ciągu aż 15 lat od daty zawarcia umowy. W takiej sytuacji byłaby ona w istocie otrzymanym przez spółkę S (...) nieoprocentowanym kredytem na okres 15 lat, na co zresztą zwrócił uwagę Sąd Apelacyjny w Lublinie w uzasadnieniu swego wyroku z dnia 18 listopada 2008r. (sygn. akt I ACa 541/08). Już ta okoliczność wskazuje, iż zamiarem stron nie było zawarcie w dniu 16 kwietnia 2008r. umowy sprzedaży, a ukrycie pod nią innego stosunku zobowiązaniowego (np. pożyczki), i już to daje podstawę do przyjęcia, że umowa sprzedaży była umową pozorną w rozumieniu art. 83 § 1 kc. Okoliczność, iż w sprawie o sygn. akt VII GC 165/10 zapadł prawomocny wyrok oddalający powództwo o ustalenie nieważności przedmiotowej umowy z dnia 16 kwietnia 2008r., nie może być przesądzająca dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, bowiem należy zauważyć, iż powództwo w powołanej sprawie wytoczyła spółka (...). Oddalenie powództwa nastąpiło natomiast ze względu na to, że strona powodowa nawet nie starała się wykazywać, że pozwana spółka S (...) w dacie zawarcia przedmiotowej umowy sprzedaży była w złej wierze .

Orzeczenie w pkt II wyroku oparto o przepisy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (teks jedn. Dz.U. z 2010r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) w zw. z art. 98 kpc.

Z kolei podstawę orzeczenia zawartego w pkt III wyroku stanowiły przepisy art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1, 3 i 4kpc oraz art. 99 kpc.

Od powyższego wyroku apelacje wniosły obydwie pozwane spółki.

Spółka (...) Sp. z o.o. w R. zaskarżyła wyrok w całości zarzucając:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 83 § 1 kc poprzez jego zastosowanie i przyjęcie, że zamiarem stron nie było zawarcie 16 kwietnia 2008 r. umowy sprzedaży, a ukrycie innego stosunku zobowiązaniowego, co jest równoważne z pozornością umowy, gdy w istocie zamiarem stron było zawarcie jedynie umowy sprzedaży;

2.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zeznań R. S. (1) oraz M. S. i przyjęcie, że przez zawarcie przedmiotowej umowy zmierzali do ukrycia innego stosunku zobowiązaniowego, podczas gdy R. S. m.in. zeznał, iż był zmęczony prowadzeniem działalności gospodarczej, chciał jej zaprzestać i dawał ogłoszenia o sprzedaży nieruchomości, natomiast M. S. jako prezes zarządu S (...) Sp. z o.o. w K. nie wiedziała o toczącym się postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Radomiu i nie łączyły ją z prezesem zarządu spółki zbywcy żadne stosunki towarzyskie , gdyż, w chwili zawarcia kwestionowanej przez stronę powodową umowy od dawna nie pracowała już na rzecz związanych z nim spółek;

3.  naruszenie przepisu art. 328 § 2 kpc przez zaniechanie w uzasadnieniu szczegółowej oceny zgromadzonych dowodów, w szczególności zeznań obu wskazanych wyżej osób i nie wykazania innymi dowodami powodów uznania ich zeznań za niewiarygodne.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca spółka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Spółka S (...) Sp. z o.o. w K. zaskarżyła przedmiotowy wyrok w całości zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania, tj.

- art. 365 § 1 kpc przez nieuwzględnienie jego treści i uznanie powództwa za zasadne pomimo tego, że w sprawie pomiędzy stronami pozwanymi w niniejszej sprawie o uznanie tej samej umowy sprzedaży za nieważną, toczącej się przed sądem Okręgowym w Kielcach (sygn. akt VII GC 165/10) został wydany w dniu 27 stycznia 2011 r obecnie prawomocny wyrok oddalający żądanie ,

- art. 233 § 1 kpc przez poczynienie ustaleń faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia w zakresie wiedzy M. S. o toczącym się przed Sądem Okręgowym w Radomiu procesie cywilnym z powództwa Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w W. oraz okolicznościach zawartej między (...) Sp. z o.o. w R. a (...) Sp. z o.o. w R. umowy sprzedaży nieruchomości i prawa użytkowania wieczystego z dnia 30 marca 2002 r. sprzecznie z zebranymi w sprawie dowodami , a także poczynienia ustaleń co do pozorności umowy z dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprzeczności z zebranymi dowodami. Realizacji tego zarzutu upatrywała apelująca także w wyrażanej przez Sąd I instancji ocenie , iż spór prowadzony w sprawie VII GC 165/10 miał jedynie posłużyć stworzeniu argumentów prawnych na potrzeby obecnie prowadzonego procesu , mających usprawiedliwić żądanie oddalenia [powództwa sformułowanego w pozwie,

- art. 328 § 1 kpc poprzez zaniechanie wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku tego na jakich dowodach Sąd I instancji oparł swoje ustalenia stanu faktycznego oraz z jakich powodów odmówił wiarygodności dowodom w postaci dokumentów, a przed wszystkim zeznań R. S. (1) i M. S.;

2. naruszenie prawa materialnego polegające na błędnym zastosowaniu przepisu art. 83 § 1 kc, niezastosowaniu przepisu art. 83 § 2 kc, a także na dokonaniu wykładni treści umowy z dnia 16 kwietnia 2008 r. i zawartych w niej oświadczeń woli stron niezgodnie z przepisem art. 65 kc.

Wskazując na powyższe spółka S (...) wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

W odpowiedziach na obie apelacje Naczelnik I Urzędu Skarbowego w K. wniósł o ich oddalenie i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Rozpoznając apelacje Sąd Apelacyjny rozważył.

Zupełnie niezależnie od zarzutów środków odwoławczych stron pozwanych , objęte nimi orzeczenie Sądu Okręgowego musi zostać uchylone albowiem zapadło w warunkach nieważności postępowania tej jego części, która została określona w sentencji orzeczenia kasatoryjnego.

Nieważność musi być brana pod rozwagę przez Sąd w każdym stanie sprawy , w tym zobowiązany jest ją uwzględniać z urzędu Sąd II instancji w ramach kontroli instancyjnej orzeczenia, biorąc pod uwagę zakres apelacji.

Sposób w jaki w ramach postępowania była reprezentowana pozwana spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w R. realizuje przyczynę nieważności wskazaną w art. 379 pkt 2 kpc.

Ponieważ udział w nim obu pozwanych spółek jest konsekwencją tego , że były [ przeciwnymi ] stronami czynności , której dotyczy żądanie stwierdzenia nieważności, to zasadnym jest przyjęcie , że udział ten ma charakter współuczestnictwa koniecznego o charakterze materialnym. [ argument z art. 72 §2 kpc]

Taka natomiast jego kwalifikacja prowadzi miedzy innymi do takiego skutku , że jakkolwiek przyczyna nieważności odnosi tylko do spółki (...) to jednak za nieważne musi zostać uznane całe postępowanie.

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych pełniący funkcję jednoosobowego zarządu spółki z o. o. (...) R. S. (1) został prawomocnym orzeczeniem Sądu Rejonowego w Radomiu w sprawie o sygnaturze V Gzd 2/10 z dnia 11 sierpnia 2011r pozbawiony m. in prawa pełnienia tej funkcji na okres sześciu lat.

W takiej sytuacji trafnie Sąd I instancji , działając z urzędu, zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 §1 pkt 2 kpc uznając, że zachodzi sytuacja braku organu tej strony pozwanej , który uniemożliwia jej działanie. / por. k. 139 akt /

W reakcji na stanowisko powódki , która złożyła wniosek o ustanowienie kuratora spółki (...) Sąd zwrócił się o zajęcie merytorycznego stanowiska co do żądania pozwu do kuratora tego podmiotu ustanowionego na mocy postanowienia z dnia 11 kwietnia 2013r , sygn. Wa XIV Ns Rej KRS (...) Sądu Rejonowego - Wydział XIV (...). w W. . Ten jednak odmówił, powołując się na treść swojego umocowania wynikającego z tego orzeczenia , zgodnie z którym nie obejmuje ono reprezentacji spółki (...) w sporach sądowych , ograniczając się do podjęcia czynności związanych z powołaniem nowych organów lub podjęcia kroków prowadzących do likwidacji , względnie rozwiązania spółki / por. k. 170, 173 i k. 181 akt/

Mimo , że przeszkoda skutkująca dotąd zawieszeniem postępowania nie ustała, Sąd I instancji zdecydował o jego podjęciu i kontynuacji z udziałem , uprzednio ustanowionego przez siebie kuratora, w osobie adwokata E. M../ k. 187 i 189 akt/

Przy czym podstawą tego ustanowienia była norma art. 144 kpc , a orzeczenie przybrało formę zarządzenia / por. k 189 i 195 akt /

Taki sposób ustanowienia reprezentacji procesowej dla nie mającej organów spółki (...) był nieprawidłowy i wobec tego nie sposób ocenić , że występujący w tym charakterze jej kurator [procesowy ] mógł ją w sporze reprezentować, ze skutkiem w postaci ważności postępowania zakończonego wydaniem ocenianego instancyjnie wyroku.

Ustanowienie kuratora na podstawie art. 143 i 144 kpc , które stosuje się odpowiednio do organizacji , które nie mają organów , po myśli art. 146 kpc , ma zmierzać tylko do jednego celu wskazanego przez ustawodawcę, jakim jest możliwość doręczania tak ustanowionemu reprezentantowi strony pism sądowych wymagających podjęcia obrony praw przez zastępowanego. Tak określona rola kuratora dla doręczeń , która, co oczywiste, zakłada jego aktywność w procesie w którym ją pełni nie powoduje , że jego powołanie czyni bezprzedmiotową kwestii właściwej reprezentacji strony , która dla braku organów nie może działać , w procesie którego przedmiot jej praw bądź obowiązków bezpośrednio dotyczy.

O ile zatem Sąd Okręgowy zdecydował uprzednio o zawieszeniu postępowania z urzędu , identyfikując podstawę do niego z tym , że spółka (...) nie posiada organów umożliwiających jej działanie , a co więcej , kiedy taka sytuacja została dodatkowo potwierdzona faktem powołania kuratora dla niej przez Sąd Rejestrowy po to by doprowadził do ich powołania albo likwidacji czy rozwiązania spółki to całkowicie nietrafnym było uznanie , że istnieją podstawy do podjęcia postepowania z udziałem jako pełniącego rolę jej reprezentanta procesowego kuratora dla doręczeń.

Zatem od daty podjęcia postępowanie zakończone instancyjnie ocenianym wyrokiem jest nieważne z przyczyny wskazanej na wstępie rozważań.

O ile Sąd I instancji oceniał [ trudno na sformułowanie w tym względzie jakikolwiek stanowczych wniosków dla braku stanowiska w tej materii w motywach zaskarżonego wyroku ] , że mimo braku organów w spółce (...) , i rozpoczętej już procedury zmierzającej do usunięcia tego stanu rzeczy , zapoczątkowanej orzeczeniem Sądu Rejestrowego , zasadnym jest wniosek strony powodowej o ustanowienie dla spółki z R. kuratora w prowadzonym postępowaniu to winien był rozważyć ustanowienie takiego reprezentanta w oparciu o przepisy prawa materialnego z wyraźnie określonym zakresem jego kompetencji , w ramach których mieściła by się reprezentacja praw i obowiązków spółki w postępowaniu wywołanym pozwem Naczelnika I Urzędu Skarbowego w K..

Z podanych wyżej przyczyn Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 386 §2 kpc w zw z art. 379 pkt 2 kpc i art. 108 §2 kpc.