Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lipca 2022r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia SR Ewa Woźniczka

Protokolant: Natalia Cyburt

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 lipca 2022r. w R.

sprawy z powództwa T. D.

przeciwko małoletniej K. D. reprezentowanej przez matkę D. K.

o obniżenie obowiązku alimentacyjnego

1)  obniża obowiązek alimentacyjny powoda T. D. wobec małoletniej K. D. ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z 11 marca 2021r. sygn. akt IV RC 149/20, zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Rybniku z 15 lipca 2021r. sygn. akt II Ca 316/21 z kwoty 1 000 zł (jeden tysiąc) miesięcznie do kwoty 600 zł (sześćset złotych) miesięcznie, począwszy od dnia 1 kwietnia 2022r.;

2)  oddala powództwo w pozostałej części;

3)  zasądza od powoda na rzecz małoletniej pozwanej kwotę 770 zł (siedemset siedemdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV RC 33/22

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 27 lipca 2022 roku

Powód T. D. wniósł o obniżenie obowiązku alimentacyjnego ustalonego na rzecz małoletniej pozwanej K. D. mocą wyroku Sądu Okręgowego w Rybniku z 15 lipca 2021 roku w sprawie pod sygn. akt II Ca 316/21 z kwoty 1.000 zł miesięcznie do kwoty po 300 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu podano, że od czasu wydania orzeczenia zasądzającego alimenty na rzecz małoletniej pozwanej nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca obniżenie świadczenia alimentacyjnego na jej rzecz. Sytuacja finansowa pozwanego oraz jego możliwości zarobkowe uległy znacznemu uszczupleniu z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, zobowiązań kredytowych, a także potrzeb pozostałych dzieci, które wychowuje wraz z żoną. Powód od 22 września 2021 roku przebywał na długotrwałym zwolnieniu lekarskim z powodu urazu kręgosłupa, natomiast jego żona nie pracowała zawodowo z powodu sprawowania osobistej opieki nad dziećmi. Wskazał nadto, że matka pozwanej dysponuje dodatkowymi środkami finansowymi z fundacji (...) dzieciom z pomocą” oraz z refundacji rehabilitacji i dojazdów do szkoły córki. (k. 3-7).

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazała, że od czasu ustalenia dotychczasowego obowiązku alimentacyjnego jej sytuacja nie uległa zmianie. Powód nie wykazał, by od daty orzeczenia o dotychczasowych alimentach nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca żądanie zmiany orzeczenia. W dacie orzekania o alimentach po stronie powoda istniały niemalże identyczne okoliczności: powód deklarował, że otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 2.600 zł, miał problemy zdrowotne i przebywał na zwolnieniu lekarskim. Względem dzieci z innego związku miał wówczas zasądzone alimenty w łącznej kwocie 1.000 zł miesięcznie – obecnie 800 zł miesięcznie. Powód posiadał także zadłużenie w kwocie 40.000 zł, którego nie wykazał w dołączonym do pozwu oświadczeniu o stanie majątku. Wskazała nadto, że w latach 2017 i 2018, a także wcześniejszych, kiedy pozostawał w związku z matką małoletniej pozwanej, uzyskiwał dochód w wysokości około 7.500 zł miesięcznie. Natomiast matka pozwanej wykonuje swój obowiązek alimentacyjny poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie małoletniej córki. Powód nie kontaktuje się z córką, nie utrzymuje kontaktów, nie interesuje się nią. Miesięczne koszty utrzymania małoletniej to kwota około 2.700 zł, które mogły wzrosnąć z powodu wzrostu cen powszechnych towarów i usług. (k. 31-33).

Na rozprawie 22 lipca 2022 roku strony postępowania podtrzymały swoje stanowiska procesowe.

Sąd ustalił.

Pozwana K. D. urodzona (...) w R. pochodzi z nieformalnego związku powoda T. D. i D. K..

Dotychczasowy obowiązek alimentacyjny powoda został ustalony na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Rybniku z 15 lipca 2021 roku w sprawie pod sygn. akt II Ca 316/21 na kwotę 1.000 złotych miesięcznie płatną do rąk matki D. K. do 15 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, począwszy od 24 marca 2020 roku.

W dacie ustalenia dotychczasowych alimentów pozwana miała 10 lat. Była niepełnosprawna od urodzenia, miała niedosłuch i problemy neurologiczne. Posiadała orzeczenie o niepełnosprawności, wydane do 31 października 2022 r. Uczęszczała do Zespołu Szkolno – Przedszkolnego dla Dzieci Niesłyszących i Słabo Słyszących w K.. Miesięczne koszty utrzymania małoletniej pozwanej wynosiły 1.370 zł.

Matka małoletniej miała wówczas 44 lata i była z zawodu technologiem żywności. Nie pracowała z uwagi na konieczność zajmowania się małoletnią. Przysługiwało jej świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad małoletnią w kwocie 1.830 zł. Otrzymywała również zasiłek pielęgnacyjny na rzecz córki w kwocie 215 zł, zasiłek rodzinny w kwocie 220 zł, który był połączony ze świadczeniem rehabilitacyjnym oraz świadczenie wychowawcze 500 plus.

Małoletnia zamieszkiwała wraz z matką w wynajmowanym domu. Koszty utrzymania domu wynosiły: czynsz 1600 zł, prąd 150 zł, gaz 150 zł, woda 130 zł, łącznie 2030 zł.

Matka małoletniej pozwanej otrzymywała zwrot kosztów przejazdu małoletniej z miejsca zamieszkania na zajęcia w Zespole Szkolno – Przedszkolnym dla Dzieci Niesłyszących i Słabo Słyszących w K..

Powód miał wówczas 42 lata. Posiadał problemy zdrowotne w związku z kolanem i przebywał na zwolnieniu lekarskim. Pracował jako magazynier otrzymując średnie miesięczne wynagrodzenie ok. 2600 zł, z którego prowadzona była egzekucja komornicza z tytułu alimentów na dzieci z poprzedniego małżeństwa.

Powód w czasie gdy pozostawał w związku z matką małoletniej pozwanej osiągał średnie wynagrodzenie w wysokości ok. 5000 zł. W październiku 2018 r. został zwolniony dyscyplinarnie za szkody firmy w związku z uwzględnioną reklamacją. Pracował wówczas po 12 godzin dziennie, 7 dni w tygodniu.

Powód poza małoletnią posiadał także trójkę dzieci w wieku 21, 19 i 17 lat pochodzących z poprzedniego związku małżeńskiego, na które obowiązany był łożyć alimenty w łącznej kwocie 1000 zł miesięcznie oraz 6 miesięczne dziecko z aktualnego związku małżeńskiego. Żona powoda była wówczas w kolejnej ciąży.

Powód mieszkał wraz żoną, dzieckiem oraz dwójką małoletnich dzieci żony z poprzedniego związku w wynajmowanym mieszkaniu. Na miesięczne koszty utrzymania mieszkania składały się czynsz 1285 zł oraz pozostałe koszty w wysokości 350 zł.

Żona powoda otrzymywała zasiłek wychowawczy z ZUS w kwocie 1.490 zł oraz posiadała świadczenie wychowawcze 500 plus na każde z dzieci.

Powód posiadał zadłużenie w kwocie ok. 40 tysięcy, które powstało w czasie, kiedy mieszkał wspólnie z matką małoletniej pozwanej.

Powód obecnie ma 44 lata. W okresie od 29 sierpnia 2019 roku do 11 lipca 2022 roku zatrudniony był w firmie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na stanowisku magazynier. Od 20 września 2021 roku przebywał na zwolnieniu lekarskim w związku z problemami zdrowotnymi, a następnie od 23 marca 2022 r. nabył prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na trzy miesiące. Otrzymywał wówczas świadczenia w wysokości około 2.400 – 2.800 zł. brutto miesięcznie. Po potrąceniach komorniczych wypłacano mu około 900 – 1.000 zł miesięcznie. Orzeczeniem z 22 lipca 2022 roku lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznał powoda za nadal niezdolnego do pracy oraz w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy uznał za zasadne przyznanie powodowi świadczenia rehabilitacyjnego na okres dalszych dziewięciu miesięcy.

Oświadczeniem z 1 lipca 2022 r. pracodawca rozwiązał z powodem umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z uwagi na długotrwałość jego niezdolności do pracy wskutek choroby.

Na 18 września 2022 roku powód otrzymał skierowanie do szpitala w B. na operację kręgosłupa. Okres rehabilitacji po operacji będzie wynosił około sześciu miesięcy.

W kwietniu 2021 roku powód zamienił poprzednie auto wartości 2.500 zł, na większy samochód osobowy marki O. (...) rocznik 1999 za 3.000 zł.

Powód obecnie zamieszkuje wraz z żoną i czwórką dzieci w wynajmowanym mieszkaniu, gdzie miesięczny koszt wynajmu wynosi 1.533 zł miesięcznie. W okresie od października do marca przeznacza nadto 600 zł na ogrzewanie. Do pozostałych kosztów utrzymania rodziny powoda należy zaliczyć:

- 370 zł prąd;

- 40 zł Internet;

- 80 zł gaz;

- 200 zł opłaty za telefony;

- 2.500 zł wyżywienie;

- 400 zł mleko dla dzieci;

- 360 zł pampersy;

- 300 zł obiady dla dzieci;

- 100 środki higieniczne dla dzieci.

Obecna żona powoda po urodzeniu córki E. D. została zwolniona z pracy. Poprzednio przysługiwał jej zasiłek macierzyński z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do sierpnia 2021 roku. Po urodzeniu kolejnego dziecka L. D. taki zasiłek nie został już jej przyznany. W przyszłości chciałaby podjąć zatrudnienie. Posiada dwoje dzieci z poprzedniego związku, na które otrzymuje 800 zł alimentów z funduszu alimentacyjnego oraz świadczenie wychowawcze 500+.

Matka małoletniej ma obecnie 46 lat. Z zawodu jest technologiem żywności. Nie pracuje z uwagi na konieczność zajmowania się małoletnią. Przysługuje jej świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad małoletnią w kwocie 2.113 zł. Świadczenie alimentacyjne zasądzone na rzecz małoletniej otrzymuje z egzekucji komorniczej w kwocie około 300 do 800 zł miesięcznie. Założyła dla małoletniej konto w fundacji (...) z pomocą”, w celu pozyskania środków na rehabilitację. W 2021 roku udało się jej uzyskać kwotę 2.300 zł, która w szczególności pochodziła ze zwrotu 1% podatku. Powyższa kwota została w całości przeznaczona na rehabilitację małoletniej oraz na opiekę stomatologiczną i ortodontyczną. Matka małoletniej pozwanej otrzymywała zwrot kosztów przejazdu małoletniej z miejsca zamieszkania na zajęcia w Zespole Szkolno – Przedszkolnym dla Dzieci Niesłyszących i Słabo Słyszących w K.. Obecnie dofinansowanie na dojazdy wynosi 93 zł dziennie, przy czym matka małoletniej przeznacza dziennie około 120 zł na powyższe dojazdy.

Małoletnia K. D. ma obecnie 11 lat. Uczęszcza do piątej klasy szkoły podstawowej w Zespole Szkolno – Przedszkolnym dla Dzieci Niesłyszących i Słabo Słyszących w K.. Posiada wykupione obiady w szkole, gdzie jednorazowa stawka wynosi obecnie 4 zł. W roku szkolnym uczęszcza przynajmniej raz w miesiącu na jednodniowe wycieczki, gdzie jednorazowy koszt wynosi około 70 zł. Uczestniczyła także w pięciodniowej wycieczce na P. za kwotę 520 zł. Zamieszkuje wraz z matką w wynajmowanym domu. Koszty utrzymania domu wynoszą: czynsz 1600 zł, prąd 150 zł, gaz 150 zł, woda 130 zł, łącznie 2030 zł. U małoletniej oprócz niedosłuchu i problemów neurologicznych zdiagnozowano także skrzywienie kręgosłupa lędźwiowego w części lędźwiowo – piersiowej. Z tego powodu od września 2022 roku rozpocznie kolejną rehabilitację, której szacowany koszt wynosi około 600 – 700 zł miesięcznie oraz koszty dojazdu. W związku z dysforią twarzoczaszki i opadaniem powieki przejdzie zabieg operacyjny 31 sierpnia 2022 roku.

Dowód: zaświadczenie lekarskie k. 9, zaświadczenie o zarobkach k. 10, 21, 46, informacja o dochodach PIT-11 k. 34-35, 44-45, orzeczenie o niezdolności do pracy k. 50, oświadczanie o rozwiązaniu umowy o pracę k. 51, świadectwo pracy wraz z załącznikami k. 52-53, zaświadczenie lekarskie k. 54, decyzja Prezydenta Miasta R. ustalająca prawo do świadczenia pielęgnacyjnego k. 55-56, przesłuchanie powoda T. D. k. 57a-58, przesłuchanie matki małoletniej pozwanej k. 58-58v, akta sprawy o sygn. akt IV RC 149/20 w szczególności: akt urodzenia k. 8, wyrok k. 9, orzeczenie o niepełnosprawności k. 10, umowa k. 11, decyzja Prezydenta Miasta R. k. 12-13, rachunki k. 14-27,31, umowa najmu k. 28-30, zaświadczenie o dochodach k. 78,83, zeznania stron k. 79v.-81 .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody przeprowadzone w sprawie w postaci zeznań stron oraz zebranych dokumentów, które powyżej zostały szczegółowo opisane. Zgromadzony materiał dowodowy oceniono jako spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający. Zeznania stron znalazły odzwierciedlenie w załączonych dokumentach, których prawdziwości strony nie kwestionowały.

Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a w konsekwencji postępowanie dowodowe Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W świetle przepisów odnoszących się do obowiązku alimentacyjnego względem dzieci należy podnieść, iż zakres świadczeń alimentacyjnych uzależniony jest przede wszystkim od usprawiedliwionych potrzeb osób uprawnionych oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Pojęcie usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej należy rozumieć zarówno, jako potrzeby wynikające z jej rozwoju fizycznego, jak i duchowego. Obowiązek rodziców względem dzieci, zarówno w ocenie doktryny jak i w stanowisku judykatury, ma charakter obligatoryjny i bezwzględny. Przejawia się poprzez zabezpieczenie potrzeb majątkowych niezbędnych do utrzymania, jak również poprzez indywidualne starania o wychowanie i utrzymanie.

Zgodnie z dyspozycją art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków, każda ze stron może żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że chodzi tu o zmianę istotną bądź to w obszarze usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź też możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego, czy też na obu tych płaszczyznach (tak: uchwała SN z dnia 16.12.1987r. III CZP 91/86).

Ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków, o których mowa powyżej następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi poprzednio podczas ustalania wysokości poprzednich alimentów.

W realiach niniejszej sprawy od daty ustalenia obowiązku alimentacyjnego upłynął stosunkowo krótki okres, jednak w tym czasie niewątpliwie doszło do zmiany stosunków po stronie powoda, która uzasadnia weryfikację istniejącego zobowiązania alimentacyjnego. Główną przesłanką warunkującą obniżenie dotychczasowych alimentów była przede wszystkim sytuacja zdrowotna powoda. Symptomy chorobowe pojawiły się nagle, a sam powód nie miał wpływu na ich wystąpienie. Od tego czasu jego sytuacja finansowa stała się niepewna. Prawdopodobieństwo rychłego powrotu do pracy oddaliło się wraz z wyznaczeniem pierwszego terminu operacji kręgosłupa we wrześniu 2022 roku. Lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalając niezdolność do pracy uznał jednak, że rokowania chorobowe uprawdopodabniają odzyskanie przez powoda za pewien czas zdolności do pracy. Zatem niepomyślna sytuacja powoda jest czasowa, spowodowana czynnikami niezależnymi. Aktualnie nie można oczekiwać od powoda znalezienia dobrze płatnej pracy, czy też uzupełniania świadczenia rehabilitacyjnego poprzez dodatkowe zarobkowanie.

Mimo wszystko jednak powód nie może cedować większość swoich obowiązków alimentacyjnych na matkę dziecka, która w całości podporządkowała życie córce sprawując osobistą pieczę, dbając o jej wyniki w nauce, postępy rehabilitacji, a nader wszystko dążąc do możliwie szerokiego usamodzielnienia córki. Bezspornym jest, że małoletnia jest obciążona wieloma schorzeniami, które wymagają w leczeniu zaangażowania wielu specjalistów. To powoduje, że jakiekolwiek możliwości zarobkowe matki dziewczynki w rzeczywistości nie istnieją. Powód wiedząc o niepełnosprawności córki i wzmożonych wydatkach związanych z jej leczeniem zdecydował się na kolejne dzieci. Winien zatem czynić wszystko, aby jego dzieci żyły na dobrej stopie życiowej, a nie jedynie na wegetatywnej. Wskazać również należy, że są podstawy do założenia, że orzeczony aktualnie obowiązek alimentacyjny ma jedynie charakter czasowy, zważywszy na przemijający charakter okoliczności skutkujących jego zmianą.

Z tych też względów na mocy art. 133, 135 i 138 k.r.o. powództwo o obniżenie alimentów zostało uwzględnione w kwocie 600 zł z przyczyn szczegółowo powołanych wyżej. Początek tego obowiązku alimentacyjnego określono na 1 kwietnia 2022 roku uwzględniając czas stwierdzenia niezdolności do pracy powoda przez lekarza orzecznika ZUS i przyznania mu świadczenia rehabilitacyjnego.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie z art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. art. 100 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Mając na uwadze jedynie częściowe uwzględnienie pozwu oraz stawkę wynagrodzenia pełnomocnika pozwanej ustaloną w oparciu o § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.), Sąd zasądził od powoda na rzecz małoletniej pozwanej kwotę 770 zł. z tytułu zwrotu kosztów procesu.